دراین مقاله قراره تمام نکات در موردکم خونی اعم از علائم کم خونی، علت بیماری، تشخیص ونحوه درمان رو بررسی کنیم. می دونی کم خونی یعنی چی؟ اول از همه باید بدونی خون از چه چیزهایی تشکیل شده! گلبول سفید، گلبول قرمز، پلاسما و… در گلبول قرمز هموگلوبین وجود داره که وظیفه ی رسوندن اکسیژن به تمام قسمت های بدن رو به عهده داره. رتیکولوسیت ها هم گلبول قرمز جوان هستند که از مغز استخوان ترشح میشن.
همچنین پیشنهاد میکنیم مقاله سکس بعد از گذاشتن ای یو دی رو هم بخونید.
کم خونی چیست؟
کم خونی (Anemia) وضعیتیه که فرد فاقد گلبول های قرمز سالم، برای حمل اکسیژن کافی به بافت های بدنه. ابتلا به کم خونی که به اون هموگلوبین پایین هم گفته میشه میتونه باعث احساس خستگی و ضعف بشه.انواع مختلفی از کم خونی وجود داره که هر کدوم علت خاص خودشو داره. کم خونی میتونه موقت یا طولانی مدت باشه و یا از خفیف تا شدید متغیر باشه. در بیشتر موارد، کم خونی بیش از یک علت داره و میتونه علامت هشدار دهنده از یک بیماری جدی باشه.درمان کم خونی که به علتش بستگی داره، از مصرف مکمل ها تا انجام اقدامات پزشکی رو شامل میشه. شما میتونید با داشتن یک رژیم غذایی سالم و متنوع از برخی انواع کم خونی پیشگیری کنید.
بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیازداره، هموگلوبین یک پروتئین غنی از آهنه که رنگ قرمز به خون میده.کم خونی سه علت اصلی داره: ازدست دادن خون،میزان بالای تخریب گلبول های قرمز،عدم تولید گلبول های قرمز.
علائم ونشانه های کم خونی
علائم کم خونی بستگی به علت و شدتش داره. ممکنه این علائم در شما شدید یا اینکه هیچ نشونه ای نداشته باشین.درابتدای شروع بدون علامته و هر چقدر شدیدتر علائم هم بیشتر میشه که عبارتند از :
- خستگی: فرد کم خون مدام احساس خستگی میکنه حتی زمانی که به اندازه کافی استراحت کرده
- ضعف: بسیاری از افراد مبتلا به کم خونی در کنار ضعف، احساس بی‌حوصلگی، مشکل در تمرکز یا بهره‌وری ضعیف در محل کار و سطح انرژی پایین دارن.
- سرگیجه: افرادی که مدام دچار سردرد و سرگیجه میشن احتمالا کمبود آهن دارن که یکی از علامت های کم خونیه.
- ناخن های شکننده: این مشکل اغلب باناخن های شکننده شروع میشه که به راحتی شکسته و ترک برمیداره و در موارد شدید ناخن ها تغییر شکل میدن.
- رنگ پریدگی: این رنگ پریدگی در افراد مبتلا به کمبود آهن میتونه در تمام بدن ظاهر بشه یا به یک ناحیه محدود بشه مانند: صورت، لثه‌ها، داخل لب‌ها یا پلک‌های پایین و حتی ناخن‌ها.
-
تنگی نفس:اگرشما هنگام انجام دادن کارهای عادی و روزمره‌ای که قبلاً براتون آسون بوده مانند (پیاده‌روی، بالا رفتن از پله‌ها یا ورزش دچار تنگی نفس میشین کمبود آهن میتونه علتش باشه.
- افزایش ضربان قلب:در افرادی که کم خونی شدید دارن این مساله میتونه منجر به بزرگ شدن قلب، ضربان قلب نامنظم یاسریع یا نارسایی قلبی بشه.
- دست و پای سرد:کسانی که به کمبود آهن دچارن ممکنه در اکثر مواقع دست وپاشون سرد بشه و احساس سرما کنن.
- سندروم پای بیقرار: احساس نیاز شدید به تکون دادن پاها در حالت استراحت. همچنین میتونه باعث احساس خارش ناخوشایند و عجیب در پاهابشه. این مشکل معمولاً شب‌ها بدتره، به این معنی که مبتلایان ممکنه برای خوابیدن دچار مشکل بشن.
علت به وجود آمدن کم خونی چیست؟
- در افراد کم خونی میتونه به دلیل شرایطی باشه که در بدو تولد وجود داشته (مادرزادی) یا به دلیل شرایطی که براش ایجاد شده (اکتسابی).
- در مواردی که خون به اندازه کافی دربدن ایجاد نمیشه یا به بدن نمیرسه ( تغذیه ناکافی یا نادرست) سوء جذب ناشی از بیماری، سوء جذب ناشی از جراحی( کوچیک کردن معده)
- خونریزی شدید باعث میشه که گلبول‌های قرمز سریع‌تر از جایگزینی شون از بین برن و خون به شکلهای مختلف از بدن دفع بشه. به طور مثال: خانوم هایی که فیبروم رحم و خونریزی های زیادی دارن، افرادی که سرطان روده بزرگ یا زخم دستگاه گوارش دارن.
- کسایی که خون به علت های مختلف توسط طحال در بدنشون از بین بره.
- بعضی مواقع خون تولید شده کافی نیست. مانند بارداری و رشد سریع در شیرخوارگی یا نوجوانی.
شایع ترین علت کم خونی پایین بودن سطح آهن در بدنه. بدن شما برای ساختن هموگلوبین مقدار مشخصی آهن نیاز داره.به این نوع کم خونی، کم خونی ناشی از فقر آهن میگن.
انواع کم خونی
انواع مختلفی از کم خونی وجود داره در برخی از افراد تشخیص اینکه چه چیزی باعث کاهش تعداد گلبول های قرمز میشه دشواره. بیش از 400 نوع کم خونی وجود داره که به مهم ترین شون اشاره میکنیم:
-
کم خونی ناشی از نبود گلبول های قرمز
بدن تعداد خیلی کمی سلول خونی تولید میکنه و یا سلول های خونی نمیتونن به درستی کار کنند. در این حالت کم خونی رخ می ده.
-
از دست دادن خون زیاد
زمانی که از دست دادن گلبول‌های قرمز خون از تولید گلبول‌های قرمز جدید، بیشتر بشه کم‌خونی ناشی از خونریزی بیش از حد ایجاد میشه که این مسئله بیشتر در زنانی که دوره قاعدگیشون طولانی وخونریزی زیادی دارن دیده میشه.
-
تالاسمی
بیماری تالاسمی نوعی کم خونی ارثی یا ژنتیکیه که از طریق والدین به کودکان منتقل میشه این بیماری به دو صورت خفیف (مینور ) و شدید (ماژور) دیده میشه.
-
کم خونی ناشی ازکمبود ویتامین
اگر به اندازه کافی غذاهای حاوی ویتامین B-12 مانند: تخم مرغ، شیر، ماست، ماهی و منابع غذایی حاوی فولات: کلم بروکلی، لبو،پرتقال، اسفناج مصرف نکنین یا اگر بدن شما در جذب یا پردازش این ویتامین ها مشکل داشته باشه کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ممکنه رخ بده.
-
نارسایی کمبود آهن
به دلیل سطح پایین آهن در بدن ایجاد میشه. شایع ترین شکل کم خونی که معمولا به دلیل از دست دادن خون زیاد در دوره قاعدگی رخ میده. افزایش نیاز به آهن مانند رشد جنین در بارداری میتونه باعث کم خونی فقر آهن بشه.
-
آپلاستیک
به نوعی کم خونی گفته میشه که در اون مغز استخون سلولهای خونی به اندازه تولید نمیشه.
عوارض کم خونی
اگر کم خونی شدید باشه یا درمان نشه، میتونه عوارضی داشته باشه مانند:
- افزایش خطر افسردگی پس از زایمان
- خستگی پایدار که منجر به کاهش بهره وری میشه
- سیستم ایمنی ضعیف شده
- مشکلات دوران بارداری، از جمله خستگی، زایمان زودرس و مشکلات رشد جنین
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- نارسایی قلبی
خوبه که بدونیم انواع خاصی از کم خونی ممکنه باعث مشکلات جدی بشه در صورت مشکوک بودن به هر نوع کم خونی، بسیار مهمه که بدون تاخیر باپزشک مشورت کنین.
تشخیص کم خونی
در اولین قدم پزشک معمولاً سابقه پزشکی فرد را میگیره و معاینه فیزیکی انجام میده و ممکنه آزمایش خون رو برای بررسی: آزمایش خون کامل( CBC)، شمارش رتیکولوسیت ها، بررسی مواد معدنی و ویتامین های خون تا نوع کم خونی مشخص بشه. همچنین ممکنه پزشک از شما درخواست کنه که آزمایشاتی رو انجام بدین مانند:
- آزمایشات ادرار
- آزمایش مدفوع
- بیوپسی مغز استخوان (برداشتن یک نمونه کوچک برای معاینه)
- کولونوسکوپی (برای بررسی دستگاه گوارش)
پیشگیری از کم خونی
برای پیشگیری از کم خونی کسایی که خون زیادی رو بر اثر قاعدگی های سنگین یامشکلات معده ازدست دادن باید درمان بشن. شما میتونید با داشتن یک رژیم غذایی متعادل که آهن کافی داره از کم خونی پیشگیری کنید. بخاطر داشته باشین محدود کردن قهوه وچای همراه وعده های غذایی میتونه خیلی موثرباشه چراکه نوشیدن قهوه وچای جذب آهن رو برای بدن دشوار میکنه. افرادی که به دلیل کمبود ویتامین دربدن مبتلا به کم خونی میشن میتونن با خوردن غذاهای سرشار از b12 مانند: گوشت گاو، تخم مرغ و… این بیماری رو کاهش بدن.
روش های درمان کم خونی
اول باید علت کم خونی مشخص بشه. آیا به دلیل بیماری مزمنه یا از نوع ارثیه؟ یا به علت کمبود آهن ؟ ما میتونیم کم خونی فقر آهن رو با مواد غذایی یا به وسیله ی دارو جبران کنیم داروها شامل:
- ویتامین ب 12
- فروسولفات
- هماتینیک
- ففول
- ویتامین سی
- اسید فولیک
- تزریق وریدی آهن
و مواد غذایی شامل:
- گیاهان سبز تیره
- سبزیجات
- آلو
- کشمش
- انگور
- گوشت قرمز
- ماهی
- انجیر
- تخم مرغ
- و…
چند تا روش خونگی برای درمان
- اسموتی سیب و گلابی
- مصرف روزانه یک قاشق غذاخوری از ترکیب سه شیره(انگور، خرما، توت)
- سرکه انگور1 پیمانه + شیره انگور 5 پیمانه. (شیره انگور رو چند دقیقه می جوشونی بعد سرکه رو اضافه می کنی. بعد از یک دقیقه خاموش می کنی. و هر روز یک قاشق با آب مخلوط کرده، میل کنید (سه بار در روز).
- تهیه ی غذا در قابلمه های مسی و سنگی.
- استفاده از سمنو در برنامه غذایی.
- خودداری از مصرف چای و کافئین یک ساعت قبل و دو ساعت بعد از غذا. بهتره چای پررنگ مصرف نشه!
- استفاده نکردن همزمان ترکیبات آهن دار و ترکیبات لبنی و کلسیم دار. باعث اختلال در جذب آهن میشه.
- انجام آزمایشات خون روتین به شکل دوره ای.
- استفاده ی قرص آهن یا ترکیبات آهن و ویتامین سی یا مواد حاوی ویتامین سی.
به طور کلی، شما باید از غذاهای غنی شده ای که سرشار از آهن هستن و غذاهایی که ویتامین های B12، B9 و C رو دارن استفاده کنین.
نکات مهم که باید به خاطر داشته باشی :
- میزان نیاز آهن روزانه ی خانم ها 15و آقایون 10 میلی گرمه.
- برای جبران کم خونی فقر آهن نیازه که دارو رو تا 40 روز مصرف کنی.
- اگه موقع بلند شدن چشم هاتون تار شد، نشون دهنده ی کم خونیه اما اگه موقع بلند شدن یا بالا رفتن از پله سرگیجه داشتی غلبه خون یا چربی خون رو نشون میده.
- مهمتر از همه اینکه میزان آهن مصرفی نباید بیشتر از حد نیاز باشه چون افزایش آهن در بدن باعث مسمومیت میشه وخطرات جدی به همراه داره.
راستی راجع به قرص آهن هم توی صفحه ی اینستاگرام ایمپو براتون نوشته بودیم. می تونید از لینک زیر بهش سر بزنید:
آهن، قرصی که برای خانم ها حیاتیه! منابع:
