آیا این مشکل برای شما یا اطرافیانتون پیش اومده؟ ما قراره در این مقاله همه چیز رو در مورد بارداری خارج از رحم توضیح بدیم. بارداری به مراحل مختلفی در بدن یه زن نیاز داره. یکی از این مراحل زمانیه که یک تخمک بارور شده و به رحم میره تا خودش رو بچسبونه. در مورد حاملگی خارج از رحم، تخمک بارور شده به رحم نمیچسبه در عوض ممکنه به لوله فالوپ، حفره شکمی یا دهانه رحم بچسبه.
در حالی که آزمایش بارداری ممکنه نشون بده که یه زن بارداره ولی تخمک بارور شده نمیتونه در جایی غیر از رحم به درستی رشد کنه. طبق گفته تحقیقات آکادمی پزشکان خانواده آمریکا حاملگی خارج از رحم در حدود 1 مورد از هر 50 بارداری و 20 مورد از 1000 تا حاملگی رخ میده. حاملگی خارج از رحم یک وضعیت تهدید کننده زندگیه که نیاز به درمان اورژانسی داره. علائم حاملگی خارج از رحم معمولا بین هفته های 4 تا 12 بارداری بروز میکنه.
برخی از زنان در ابتدا هیچ علامتی ندارن. ممکنه متوجه نشن که حاملگی خارج از رحم دارن تا زمانی که جواب آزمایشات اولیه رو به پزشکشون نشون بدن یا بعداً علائم جدیتری پیدا کنن.
بارداری خارج از رحم چیست؟
وقتی که تخمک به وسیلهی اسپرم بارور میشه باید مسیری را طی کنه، خودش رو به داخل رحم برسونه و اونجا جایگزین بشه ولی گاهی ممکنه به علتهای مختلف در سفر سلول تخم، مشکلی پیش بیاد و باعث بشه سلول تخم در جایی غیر از رحم جایگزین بشه، در این صورت بارداری خارج از رحم اتفاق میفته. بارداری خارج از رحم علل زیادی داره ولی گاهی ممکنه کسی که هیچ مشکلی نداره بارداری خارج از رحم رو تجربه کنه.
وقتی سلول تخم در جایی غیر از رحم جایگزین بشه به هیچ طریقی نمیتونیم اون رو به داخل رحم ببریم و تنها راه آن پایان حاملگیه. در غیر این صورت جان مادر در خطر میفته. بارداری خارج از رحم شایعترین علت مرگ مادران در سه ماههی اول بارداریه در ادامه با علائم و تشخیص بارداری خارج از رحم بیشتر آشنا میشین.
علل بارداری خارج از رحم
هر عاملی که باعث بشه حرکت سلول تخم به سمت لوله ها برای جایگزینی مختل بشه یا کند پیش بره باعث ایجاد بارداری خارج از رحم خواهد شد که عبارتند از:
- عفونت: عفونتها به علت تنگ شدن لوله های رحم، میتونن باعث بارداری خارج از رحم بشن.
- جراحی رحم و لوله های فالوپ: هرگونه عمل جراحی روی رحم، لوله های رحم و دستکاریهای رحمی باعث ایجاد بارداری خارج از رحم خواهد شد.
- سابقهی بارداری خارج از رحم: اگر فرد سابقه بارداری خارج از رحم داشته باشه، امکان اینکه دوباره این اتفاق بیفته بیشتره.
- سن مادر: در سنین بالای 35 سال به خاطر تغییر عملکرد لوله های رحمی امکان بارداری خارج از رحم افزایش پیدا میکنه.
- آندومتریوز: در صورت وجود آندومتریوز و به علت خونریزی بافت در زمان پریود، باعث میشه چسبندگی در اون ناحیه اتفاق بیفته و در نتیجه ریسک بارداری خارج از رحم رو افزایش میده.
- مصرف دخانیات: مصرف دخانیات و سیگار هم در بروز بارداری خارج از رحم موثره.
- ناباروری: زمانی که فرد تحت درمانه به خاطر تغییر حرکات لوله های رحمی ممکنه بارداری خارج از رحم اتفاق بیفته.
- استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری: در استفاده از آییودی در صورتی که بارداری اتفاق بیفته بیشتر بارداری خارج از رحم خواهد بود.
- استفاده از داروها: استفاده از داروهای ناباروری امکان بارداری خارج از رحم رو افزایش میده.
علائم بارداری خارج از رحم
در حالتی که بارداری درون لوله های رحم بوده و هنوز رشد اتفاق نیفتاده ممکنه در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشه ولی به مرور که سلول تخم رشد میکنه علائم کم کم ظاهر میشه.
در ابتدا قطع پریود رو خواهیم داشت. فرد دچار تاخیر در پریود میشه و اگه آزمایش بارداری بده جواب آزمایش مثبت خواهد بود.
در مراحل بعدی حالتهای بارداری مثل حساسیت پستانها و مخصوصا حالت تهوع اتفاق میفته.
احساس گرفتگی عضلانی از علائم بارداری خارج از رحم محسوب میشه.
وقتی بارداری پیشرفت کرد خونریزی و لکه بینی در واژینال رو ایجاد میکنه و دردهای لگنی شروع میشه.
اگر خونریزی زیاد بشه بسته به اینکه میزان خونریزی چقدر باشه باعث درد لگنی، درد مقعد، درد شکم، درد گردن و حتی دردهای شانه میشه.
رشد بیش از اندازه سلول تخم باعث پارگی لوله شده و خونریزی زیادی رو ایجاد میکنه که این خون ممکنه در فضای داخل شکم ریخته و باعث سنکوب و غش در فرد بشه.
تشخیص بارداری خارج از رحم
تشخیص بارداری خارج از رحم راحت نیست و لازمه که دقت زیادی به خرج داده بشه. باید آزمایشات خون و ادرار انجام بشه و در صورت اثبات بارداری، سونوگرافی درخواست میشه. ممکنه در سونوگرافی حاملگی خارج از رحم دیده نشه در این صورت سونوگرافی واژینال باید انجام بشه. سونوگرافی واژینال از سونوگرافی شکمی دقیقتره و با اون میشه به جستجوی حاملگی خارج از رحم پرداخت. همچنین میشه لوله های رحم و تخمدان رو هم بررسی کرد.
زمانی که بنا بر تاریخ آخرین قاعدگی سن بارداری فرد حدود 6 هفته شده باشه ولی ساک حاملگی در رحم دیده نشه، پزشکان باید به بارداری خارج از رحم مشکوک بشن. همچنین میزان هورمون HCG هم در تشخیص مهمه. میزان هورمون بتا در بارداری طبیعی هر روز دو برابر میشه ولی زمانی که حد این هورمون کم و میزان افزایشش غیر طبیعی باشه در این صورت هم باید به بارداری خارج از رحم شک کرد.
معاینه دستی توسط پزشک هم کمک کننده هست. در زمان معاینه و تکان دادن دهانهی رحم در صورت درد شدید در لگن بیمار، پزشک باید به بارداری خارج از رحم شک کنه.در صورت خونریزی واژینال هم لازمه که پزشک دقت بیشتری داشته باشه.
پیشگیری از بارداری خارج از رحم
پیشگیری از بارداری خارج از رحم امکان پذیر نیست ولی میشه تا حدودی از بروزش جلوگیری کرد. با اجتناب از رفتارهای پر خطر جلوگیری از بروز بیماریهای مقاربتی، عفونت های لگنی، عدم مصرف سیگار و همچنین مراقبت از خود با معاینات دورهای زنان میتوان از التهاب لولههای رحم تا حد خوبی جلوگیری کرد.
درمان بارداری خارج از رحم
به خاطر اینکه نمیتوان تخم بارور و جایگزین شده در بارداری خارج از رحم را جابهجا کرد مخصوصا در صورت جایگزینی در لوله رحم بهترین راه درمان آن جراحیست. درمان بارداری خارج از رحم به دو صورت درمان دارویی و درمان جراحی انجام میشه.
درمان جراحی
بعد از معاینه پزشک و تشخیص اینکه فرد حاملگی خارج از رحم رو داره، جراح زنان باید درمان رو بر اساس محل و سایز توده شروع کنه. بیمارانی که علائم ناپایدار و خطرناک رو دارن باید سریعا جراحی بشن. درمان جراحی به دو روش لاپاراسکوپی و جراحی شکمی انجام میشه که نحوه انجام جراحی هم به تشخیص پزشک بستگی داره.
درمان دارویی
در هفتههای اول بارداری، پزشک با تجویز دارو و کنترل دوز آن و زیر نظر داشتن بیمار امکان سقط رو فراهم میکنه. داروی تجویزی فقط روی بافت خارج از رحم تاثیر میذاره و اثر سوء روی لولههای رحم نداره بنابراین ضرر کمتری داره. اما چون تشخیص بارداری خارج از رحم ممکنه دیرتر اتفاق بیفته. بنابراین پزشکان بیشتر درمان جراحی رو به کار میبرن.
مراقبت های بعد از عمل جراحی بارداری خارج از رحم
- استراحت و داشتن رژیم غذایی مناسب
- بهداشت محل زخم
- پانسمان به موقع و جلوگیری از عفونت
- مهمتر از همه نداشتن رابطهی جنسی تا چند هفته بعد
همچنین ممکنه بیمار تا چند هفته بعد از عمل خونریزی داشته باشه که خونریزی به میزان کم طبیعیه ولی اگه میزان خونریزی زیاد بود و دفع لخته و یا قرمزی و دفع ترشحات بدبو از ناحیه زخم اتفاق افتاد باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه بشه.
نتیجهگیری
بارداری خارج از رحم یعنی تخمک بارور شده به جای جایگزینی داخل رحم، در خارج از رحم مثلا در لوله های رحم، تخمدان و خارج منطقه داخلی رحم جایگزین بشه. علل حاملگی خارج از رحم میتونه عفونت لگنی، جراحی بر روی رحم و لوله های رحمی، سابقه بارداری خارج از رحم و … باشه. همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم علایم بارداری خارج از رحم در ابتدا مثل یه بارداری معمولیه ولی هر چی رشد سلول تخم بیشتر بشه علائم حادتر ظاهر میشه و در نهایت با پارگی لولهها میتونه باعث خونریزی داخلی، شوک و حتی مرگ مادر بشه.
تشخیص به موقع بارداری خارج از رحم میتونه جان مادر رو نجات بده. برای این کار به یه پزشک ماهر، انجام آزمایشات لازم و سونوگرافی واژینال نیازه. در بیشتر اوقات درمان بارداری خارج از رحم جراحیه.
اگه باردار هستین و سابقه جراحی رحمی دارین و علائمی رو میبینین نگران نباشین ایمپو قراره در کنارتون باشه و شما تنها با نصب اپلیکیشن ایمپو میتونین سوالاتتون رو از کارشناسان مامایی بپرسین و از سلامت خودتون و جنینتون مطمئن بشین.