کاپ قاعدگی یکی از محصولات بهداشت قاعدگی است که این روزها بیشتر از قبل مورد استقبال قرار گرفته است. کاپ قاعدگی با نام های فنجان قاعدگی و کاپ پریود هم شناخته می‌شود.
برای آشنایی با کاپ قاعدگی پیش از هر چیز، ساختار آن را با هم مرور می‌کنیم و سپس درباره‌ی انتخاب سایز، نحوه‌ی استفاده (ورود و خروج کاپ)، مزایا و معایب آن، نکات مهم هنگام خرید و نحوه ی استریل کردن کاپ صحبت می‌کنیم و در انتها به چند سوال پرتکرار جواب خواهیم داد. با ایمپو همراه باشید.
کاپ قاعدگی چیست؟
فنجان قاعدگی نوعی محصول بهداشتی زنانه قابل استفاده مجدد است. این یک فنجان کوچک و انعطاف پذیر به شکل قیف است که از لاستیک یا سیلیکون ساخته شده است که برای گرفتن و جمع کردن خون قاعدگی در واژن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
لیوان‌ها می‌توانند خون بیشتری نسبت به تامپون و نوار بهداشتی در خود جای دهند و بسته به جریان میزان خونریزی می توانند تا 12 ساعت از فنجان استفاده کنند.
فرق تامپون با کاپ چیست؟
تامپون ها مانند پدها از پنبه، پودر جاذب و سایر مواد شیمیایی ساخته شده و وارد واژن (از طریق اپلیکاتور یا دست) قرار می‌گیرند و مایعات قاعدگی را جذب می کنند. در انتها یک نخ بلند از واژن بیرون زده است که با کمک آن برداشته می شود. برداشتن آن هر 4 تا 6 ساعت و همچنین در هنگام ادرار و مدفوع توصیه می شود.
فنجان قاعدگی تقریبا همزمان با تامپون اختراع شد و روز به روز بر تعداد استفاده کنندگان آن افزوده می شود، لیوان قاعدگی از سیلیکون درجه پزشکی ساخته شده است و در تولید آن از هیچ ماده شیمیایی استفاده نمی شود.
کاپ مانند تامپون وارد واژن می شوند اما برخلاف تامپون و نوار بهداشتی خون قاعدگی را جذب نمی کنند بلکه آن را جمع می کنند. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) حداکثر زمان استفاده از فنجان را 12 ساعت اعلام کرد، اما اخیراً TGA استرالیا این زمان را 8 ساعت اعلام کرده است.
کاپ قاعدگی چقدر میتواند خونریزی شدید پریود را جمع آوری کند؟
فنجان های قاعدگی می توانند تا 5 برابر بیشتر از نوار بهداشتی و تامپون مایعات قاعدگی را جمع آوری کنند. همچنین یکی از راه‌های تشخیص شدت پریود، کاپ قاعدگی است و میتواند مشخص کند که پریود شما سبک، متوسط یا سنگین است. همچنین این دستگاه می تواند به تشخیص اندومتریوز کمک کند زیرا یکی از علائم تشخیصی این بیماری قاعدگی شدید است.
ساختار کاپ قاعدگی
- کاپ قاعدگی یک فنجان کوچک قیفی شکل و انعطاف پذیر است که درون واژن قرار می‌گیرد و خون قاعدگی را در خود جمع می‌کند.
- کاپ قاعدگی از جنس سیلیکون پزشکی، لاستیک یا پلاستیک ساخته می‌شود. این وسیله چند بار مصرف است و میتواند بین 6 تا 12 ساعت مورد استفاده قرار بگیرد.
- کاپ قاعدگی از دو بخش اصلی به نام های کاپ و ساقه تشکیل شده است. جام کاپ قسمت اصلی و فنجان مانند آن است که محل جمع آوری خون قاعدگی است. خود جام دارای یک لبه و بدنه است. قسمت ساقه در انتهای جام قرار می‌گیرد و برای خروج راحت تر کاپ به فرد کمک می‌کند. (در صورتی که قسمتی از ساقه از دهانه ی واژن بیرون بماند، می‌توان آن را کوتاه کرد.)
- کاپ قاعدگی یک فنجان کوچک قیفی شکل و انعطاف پذیر است که درون واژن قرار می‌گیرد و خون قاعدگی را درون خود جمع می‌کند.
آیا فنجون قاعدگی باعث عفونت و حساسیت می شود؟
جنس لیوان قاعدگی از سیلیکون پزشکی ساخته شده است که تاثیری بر محیط واژن ندارد. بد نیست بدانید که هر تولیدکننده قبل از اینکه اجازه عرضه به بازار را پیدا کند باید چندین بار روی لیوان چک کند. در این آزمایشات میزان حساسیت، التهاب، سمیت کاپ قاعدگی و میزان بار باکتریایی اندازه گیری می شود و در صورت مغایرت با استانداردهای جهانی، اجازه ورود به بازار را نخواهند داشت.
انتخاب سایز کاپ قاعدگی
یکی از مسائل مهم در انتخاب کاپ قاعدگی، تشخیص سایز مناسب است. برای انتخاب سایز کاپ قاعدگی باید موارد زیر را مد نظر داشته باشیم.
- سن
- حجم خونریزی
- تجربه ی بارداری و زایمان(زایمان طبیعی)
- قدرت عضلات کف لگن
- سبک زندگی و ورزش
- طول کانال واژینال و موقعیت دهانه ی رحم
- ظرفیت کاپ
- استحکام و انعطاف کاپ
برای انتخاب سایز مناسب باید به دو فاکتور مهم در کاپ توجه کرد قطر دهانه ی کاپ: باید متناسب با بدن شخص انتخاب شود تا ورود و خروج کاپ به راحتی انجام شود.
ارتفاع کاپ: باید طوری انتخاب شود که کاپ در فاصله ی مناسبی از دهانه ی رحم قرار بگیرد و از دهانه ی خارجی واژن هم فاصله ی مناسبی داشته باشد.
این ارتفاع باید با توجه به طول کانال واژن انتخاب شود. کانال واژن یک کانال عضلانیست که بین 8 تا 10 سانتی متر طول دارد. برای اندازه گیری طول کانال واژینال می‌توانید از پزشک خود کمک بگیرید یا با معاینه ی شخصی به صورت حدودی طول کانال را محاسبه کنید.
نکته‌ی مهم: دیگر اینکه بارداری باعث تغییر در اندام تناسلی، محل دهانه ی رحم،قدرت عضلات کف لگن و حتی تغییر در میزان خونریزی می‌شود. پس داشتن تجربه ی باروری و زایمان طبیعی نیز در انتخاب کاپ قاعدگی تاثیر گذار است.
قبل از انتخاب سایز کاپ قاعدگی با پزشک خود مشورت کنید و حتما از راهنمایی های پشتیبان فروش برند انتخابی خود به خوبی استفاده کنید.
نحوه‌ی استفاده از کاپ قاعدگی
برای بررسی نحوه ی استفاده از کاپ قاعدگی، آن را به دو بخش ورود و خروج کاپ تقسیم می‌کنیم. در تمام مراحل استفاده از کاپ قاعدگی رعایت نظافت اهمیت بسیار بالایی دارد. در زمان وارد یا خارج کردن کاپ آرامش خود را حفظ کنید، داشتن استرس میتواند باعث انقباض عضلات شده و استفاده از فنجان قاعدگی را مشکل می‌کند. برای وارد و خارج کردن کاپ قاعدگی سه حالت پیشنهاد می‌شود:
- حرکت اسکوات( خم شده روی زانوها)
- ایستاده
- یک پا بالاتر از سطح زمین روی یک تکیه گاه
بخاطر داشته باشید، وقتی برای اولین بار از فنجان قاعدگی استفاده می کنید، ممکن است احساس ناراحتی کنید. اما کمی چرب کردن کاپ می تواند به راحت‌تر کردن این فرآیند کمک کند. قرار دادن فنجان قاعدگی خیس به درون واژن بسیار راحت تر است.
مراحل ورود کاپ قاعدگی به واژن
- دست های خود را به خوبی بشویید. کاپ قاعدگی را با آب یا روان کننده های برپایه ی آب خیس کنید(استفاده از کاپ را راحت تر می‌کند.) کاپ قاعدگی را از وسط کاملا تا کنید و به شکلی که لبه ی آن به سمت بالا باشد در دست خود نگه دارید.
- کاپ را در حالتی که لبه ی آن به سمت بالا باشد، درون واژن قرار دهید.
- زمانی که کاپ وارد واژن شد، فشار دادن کاپ را ادامه دهید تا کل فنجان کاپ و پایه ی آن درون واژن قرار بگیرد. کاپ باید به شکل ارتجاعی درون واژن باز شود تا یک محفظه‌ی غیرقابل نفوذ در مقابل هوا ایجاد کند و جلوی خونریزی را بگیرد. برای اطمینان پایه ی کاپ را بگیرید و آن را 360 درجه بچرخانید. صدای باز شدن کاپ هم میتواند راهنمای خوبی باشد.
نکته: اگر کاپ به درستی درون واژن قرار بگیرد، نباید آن را حس کنید. بلکه باید بتوانید به راحتی بنشینید، راه بروید و کارهای روزمره را انجام دهید. ممکن است در دفعات اولیه ی استفاده از کاپ، کمی احساس ناخوشایند داشته باشید.
مراحل خروج کاپ قاعدگی از واژن
در این مرحله نیز رعایت نظافت حرف اول را می‌زند. الف)دست های خود را به خوبی بشویید. ب) انگشت اشاره و شصت را وارد واژن کرده و جام کاپ را پیدا کنید. ج) بدنه ی کاپ را کمی فشار دهید تا لبه ی آن آزاد شود، بعد کاپ را به حالتی که لبه ی آن به سمت بالا باشد، از واژن خارج کنید.
می‌توانید برای خروج کاپ از ماهیچه های خود کمک گرفته و کاپ را کمی به بیرون فشار دهید. نکات بعد از خارج کردن کاپ قاعدگی، آن را خالی کنید و با آب سرد آبکشی کنید. اگر احساس کردید که نیاز به شستشوی بیشتر دارد، می‌توانید از آب گرم و شوینده های غیرمعطر برای این کار استفاده کنید. بعد از خشک کردن کاپ، آماده‌ی استفاده‌ی دوباره است.
تعداد زمان های تخلیه ی کاپ با توجه به میزان خونریزی متفاوت است اما بهتر است که کاپ حداقل روزی 2 بار خالی شود. -زمان هایی که باید در توالت عمومی کاپ خود را تخلیه کنید، بطری آب و دستمال کاغذی همراه داشته باشید. بعد از اتمام دوره ی پریود، کاپ را به مدت 5 تا 10 دقیقه در آب بجوشانید و پس از خشک کردن جمع کنید.
چه زمانی فنجان قاعدگی خود را بیرون بیاورید؟
بسته به اینکه جریان خونتان زیاد است یا خیر، می توانید 6 تا 12 ساعت از کاپ قاعدگی استفاده کنید. این بدان معناست که فنجان برای استفاده در طول شب هم بسیار موثر است. همیشه باید کاپ قاعدگی خود را با رسیدن به زمان 12 ساعت بیرون بیاورید. اگر قبل از آن پر شد، برای جلوگیری از نشتی باید آن را زودتر از موعد تخلیه کنید.
مزایای استفاده از کاپ قاعدگی
- دوستدار محیط زیست: با استفاده از کاپ قاعدگی از ورود تعداد زیادی نوار بهداشتی و محصولات مربوط به آن ها به محیط زیست جلوگیری می‌شود.
- مقرون به صرفه: ممکن است در زمان خرید، هزینه ی بیشتری نسبت به نواربهداشتی صرف کنید اما با خرید کاپ تا حدود 6 تا 10 سال آینده، نیازی به خرید هیچ محصول قاعدگی دیگری نخواهید داشت.
- مدت زمان زیاد استفاده: می‌توان به مدت 6 تا 12 ساعت از کاپ قاعدگی استفاده کرد.
- گنجایش زیاد: گنجایش فنجان قاعدگی از نواربهداشتی و تامپون بیشتر است.
- بوی نامطبوع کمتر: خون قاعدگی در معرض هوا قرار نمی‌گیرد و درنتیجه بوی نامطبوع ایجاد نمی‌شود.
- سلامت بیشتر: کاپ پریود به دلیل نداشتن مواد شیمیایی مثل سفید کننده ها و … از سلامت بیشتری برخوردار است.
- کاهش عفونت ها: در صورت رعایت بهداشت، استفاده از فنجان پریود باعث کاهش عفونت های قارچی می‌شود. همچنین میتواند از خشکی واژن جلوگیری کند.
- راحتی بیشتر: دوش گرفتن و ورزش کردن با فنجان قاعدگی راحت تر است.
معایب استفاده از کاپ پریود
- ممکن است پیدا کردن اندازه ی مناسب سخت باشد.
- ممکن است بیرون آوردن کاپ برای فرد مشکل باشد.
- اگر از وسایل داخل رحمی برای پیشگیری از بارداری مثل IUD استفاده کنید، ممکن است تداخل به وجود بیاید.
- اگر نظافت به خوبی رعایت نشود، ممکن است باعث عفونت، خارش واژن و مشکلات دیگرشود.
- اگر کاپ به خوبی جا انداخته نشود، ممکن ایجاد درد و ناراحتی کند.
- برای برقراری رابطه‌ی واژینال، کاپ قاعدگی باید از واژن خارج شود.
- سندرم شوک سمی: امکان ابتلا به این سندرم بسیار کم است اما غیرممکن نیست. رعایت نظافت در این مورد اهمیت بسیاری دارد. (سندرم شوک سمی(TSS) یک بیماری نادر اما جدی است که در اثر توکسین (سموم) تولیدشده توسط باکتری ایجاد می‌شود.)
موارد منع استفاده از کاپ قاعدگی
- به عفونت واژن مبتلا هستید.
- به سیلیکون یا پلاستیک حساسیت دارید.
- از IUD استفاده می‌کنید.
- اخیرا جراحی زنان، زایمان یا سقط داشته اید.
- سابقه ی ابتلا به سندرم شوک سمی را داشته اید.
- در صورتی که مفهوم بکارت برایتان اهمیت دارد، استفاده از کاپ قاعدگی توصیه نمی‌شود.
نکات مراقبتی بعد از استفاده از کاپ قاعدگی
- فنجان های قاعدگی قابل استفاده مجدد هستند بنابراین باید قبل از قرار دادن مجدد در واژن شسته و تمیز شوند.
- فنجان شما باید حداقل 2 بار در روز خالی شود.
- فنجان های قاعدگی قابل استفاده مجدد، بادوام هستند و با مراقبت مناسب می توانند از 6 ماه تا 10 سال دوام بیاورند.
- کاپ های یکبار مصرف را پس از برداشتن دور بیندازید.
چگونه محصول بهداشتی زنانه مناسب خود را انتخاب کنیم؟
برای بسیاری از زنان، استفاده از کاپ قاعدگی بی فایده است. قبل از اینکه کاپ پریودی را تهیه کنید، مطمئن شوید که در یک محصول بهداشتی زنانه به چه چیزی نیاز دارید؟
آیا یک فنجان برای شما هزینه کمتری خواهد داشت؟ آیا استفاده از آن راحت تر است؟ آیا می خواهید در دوران قاعدگی رابطه جنسی داشته باشید؟
اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است، پس کاپ پریودی برای شما مناسب است. اما اگر هنوز مطمئن نیستید، با متخصص زنان در مورد گزینه های خود و اینکه کدام محصول قاعدگی ممکن است برای شما بهترین کار را داشته باشد، صحبت کنید.
هنگام خرید فنجان قاعدگی به چه چیزهایی توجه کنیم؟
- کاپ از جنس سیلیکون پزشکی باشد.
- سایزبندی های متفاوت داشته باشد.
- شرکت فروشنده، پشتیبانی قوی داشته باشد.
- شرکت فروشنده مجوز قانونی داشته باشد.
- برند موردنظر در سطح جهان مطرح باشد.
- قیمت معقول داشته باشد.
نحوه شستشو و ضد عفونی کردن کاپ قاعدگی
- بعد از خارج کردن کاپ از واژن ابتدا با آب سرد بشویید و اگر نیاز به شستشو بیشتر داشت می‌توانید با آب گرم و با استفاده از شوینده‌های غیر معطر فنجان قاعدگی را بشویید.
- اگر برای مدت طولانی بیرون از خانه هستید بهتر است دستمال و یک کاپ اضافه دیگر هم همراه خود داشته باشید تا در صورت لزوم آن را تعویض کنید.
- بعد از اتمام دوره قاعدگی کاپ را به مدت 5 تا 10 دقیقه در آب جوش بگذارید و سپس خشک کنید. (حواستان باشد کاپ به بدنه ظرف برخورد نداشته باشد).
- نکته: بجای قرار دادن در آب جوش می‌توانید در محلول سرکه و آب کاپ را قرار دهید و سپس آبکشی کنید.
چه کسانی می‌توانند از کاپ قاعدگی استفاده کنند؟
قبل از تهیه کاپ پریود لازم است با دقت مزایا و معایب آن را بررسی کنید. همانطور که می‌دانید در فرهنگ ما استفاده از این کاپ برای دختران توصیه نمی‌شود و بهتر است کسانی که پرده بکارت برایشان حائز اهمیت است از خرید آن خودداری کنند.
همچنین زنانی که از آی یو دی برای پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند نمی‌توانند همزمان از کاپ قاعدگی استفاده کنند.
پاسخ به سوالات پر تکرار کاربران عزیز ایمپو
- اگر دراز بکشم و بر روی دستانم حالت وارونه بایستم خون به بدنم برمیگردد؟
خیر، زاویه ی رحم و واژن به گونه ای است که امکان برگشت خون به داخل رحم وجود ندارد. خون قاعدگی از نظر غلظت تفاوت زیادی با خون معمولی دارد و این غلظت زیاد خون در دوره پریود اولین حدس و گمان ما برای رد کردن این احتمال است.
- آیا هنگام استفاده از کاپ قاعدگی می‌توان ورزش کرد؟
بله حتما، به دلیل انعطاف پذیر بودن کاپ، شما آن را داخل بدن احساس نمی‌کنید و حتی هنگام ورزش‌های سنگین و سبک مانند شنا بدون نگرانی می‌توانید از کاپ پریود استفاده کنید.
- آیا ممکن است کاپ داخل واژن گیر کند؟
خیر، این اتفاق هرگز رخ نمی‌دهد زیرا دهانه رحم بسیار کوچک است، بنابراین جایی بری گیر کردن یا فرو رفتن داخل رحم وجود ندارد.
- چه مدت می‌توان از کاپ قاعدگی استفاده کرد؟
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد کاپ تا 10 سال هم میتواند مورد استفاده قرار گیرد اما به شرطی که هیچگونه خراشیدگی، پوسیدگی، سوراخ و هرگونه تغییر شکل در فنجان قاعدگی اتفاق نیفتد در غیر اینصورت باید کاپ را دور بیندازید.
- آیا لازم است هر بار بعد از استفاده کاپ را در آبجوش قرار دهیم؟
خیر، فقط در انتهای هر دوره جوشاندن الزامی است تا به خوبی ضد عفونی شود. در طول دوره شستشو با آب سرد کفایت می‌کند.
- آیا هنگام ادرار یا مدفوع لازم است کاپ را از واژن خارج کنیم؟
خیر، چون کاپ درون واژن قرار می‌گیرد و کانال واژن از ادرار و مدفوع جداست.
- آیا در زمان استفاده از کاپ قاعدگی می‌توانم رابطه جنسی داشته باشم؟
خیر، اینکار توصیه نمی‌شود اما با استفاده از کاپ می‌توانید بدون نگرانی از نشتی و بوی بد واژن رابطه بدون دخول داشته باشید.
- آیا در اثر استفاده از کاپ قاعدگی ممکن است واژنم تغییر شکل دهد؟
واژن ساختاری فوق العاده دارد به نحوی که ماهیچه‌های آن در هنگام رابطه جنسی و زایمان طبیعی تا چندین سانتی متر باز می‌شود و مجددا به شکل اولیه‌اش برمیگردد. بنابراین تامپون که جسمی کوچک است قطعا تغییری در حالت آن ایجاد نمی‌کند.
- برای تقویت عضلات کف لگن و تجربه ی بهتر در استفاده از فنجان پریود، چه کنیم؟
انجام مرتب تمرینات کگل میتواند به تقویت عضلات کف لگن کمک کند ما در مقاله‌ای تحت عنوان چگونگی انجام ورزش کگل کامل توضیح داده‌ایم.
سخن نهایی
ما سعی کردیم در این مقاله شما را با هر آنچه که مربوط به کاپ قاعدگی است آشنا کنیم. قبل از تصمیم به خرید و استفاده از آن بهتر است اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل کنید.
اگر بیماری و عفونت زنانه دارید یا در طول قاعدگیتان خونریزی شدیدی را تجربه می‌کنید بهتر است با متخصص زنان مشورت کنید. امیدواریم این اطلاعات راهنمای خوبی برای تصمیم گیری راجع به استفاده از کاپ قاعدگی به عنوان وسیله ی بهداشتی دوران پریود باشد. از تجربه هاتون برامون بگید و کامنت بذارید.
