محاسبه زمان تخمک گذاری (علائم، علل نامنظمی، درمان)

گاهی برخی از خانم‌ها که قصد بارداری دارند، با وجود داشتن رابطه جنسی متعدد، موفق به بارداری نمی‌شوند. گاهی نیز برخی از خانم‌ها بارداری ناخواسته را تجربه می‌کنند. یکی از مهم‌‌‌‌ترین دلایل این امر بی‌توجهی به زمان تخمک گذاری است.

تخمک گذاری بخشی از سیکل قاعدگی است که معمولا 12 تا 16 روز قبل از شروع پریودی بعدی رخ می‌دهد. محاسبه زمان تخمک گذاری به شما در اقدام یا پیشگیری از بارداری کمک می‌کند. برخی از علائم تخمک گذاری شامل افزایش دما بدن، افزایش ترشحات مخاط دهانه رحم و لکه بینی است. برخی از عوامل مانند سندروم تخمدان پلی کیستیک، کم‌کاری تیروئید و اختلال عملکرد هیپوتالاموس می‌تواند باعث بی‌نظمی در سیکل تخمک گذاری شود. همچنین استرس و رژیم غذایی نیز در زمان تخمک گذاری تاثیر گذار هستند.

تخمک گذاری چیست؟

تخمک گذاری بخشی از سیکل قاعدگی است و زمانی رخ می‌دهد که تخمک بالغ از تخمدان شما آزاد شود. اگر در زمان تخمک گذاری، اقدام بارداری کنید، ممکن است تخمک آزاد شده توسط اسپرم بارور شود.

در صورت لقاح، تخمک بارور شده به سمت رحم حرکت می‌کند. سپس، در دیواره رحم لانه‌گزینی می‌کند و بارداری آغاز می‌شود. پس از گذشت 12 الی 24 ساعت بعد از روز تخمک گذاری، اگر لقاح صورت نگیرد، تخمک متلاشی می‌شود و پریود اتفاق می‌افتد. دانستن علائم تخمک گذاری‌‌‌‌ و محاسبه زمان آن در اقدام یا پیشگیری از بارداری بسیار مهم است.

چرا دانستن زمان تخمک گذاری مهم است؟

برخی از افراد به دنبال افزایش شانس بارداری هستند و برخی دیگر قصد پیشگیری از بارداری دارند؛ به همین دلیل بهتر است که روز تخمک گذاری را مشخص کنید تا بتوانید با خاطری آسوده رابطه جنسی داشته باشید.

برای محاسبه زمان تخمک گذاری، ابتدا باید درمورد چرخه قاعدگی صحبت کنیم. سیکل قاعدگی یا به‌اصطلاح چرخه تخمک گذاری، در افراد مختلف باتوجه‌به عوامل و شرایط متفاوت، بین 21 تا 35 روز متغیر است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد، می‌توانید مقاله چرخه قاعدگی را در ایمپو مطالعه کنید.

عمر تخمک پس از تخمک گذاری بین 12 تا 24 ساعت است. پس از این مدت تخمک از بین می‌رود و دوره باروری در سیکل تخمک گذاری به پایان می‌رسد. اگر قصد بارداری دارید، بهتر است لقاح بین 12 تا 24 ساعت پس از زمان تخمک گذاری انجام شود. بنابراین، برای افزایش شانس باروری، لازم است در دوره تخمک گذاری، اسپرم وارد واژن و لوله‌های فالوپ شود تا بتواند تخمک را بارور کند.

به همین دلیل، دانستن این که روز تخمک گذاری کی است و تخمک گذاری چند روز است، هم به مردان و زنان کمک می‌کند تا در زمان مناسب برای بارداری، رابطه جنسی برقرار کنند.

مراحل سیکل قاعدگی یا چرخه تخمک گذاری چیست؟

اولین قدم برای محاسبه زمان تخمک گذاری، آشنایی با مراحل سیکل قاعدگی و دوره تخمک گذاری است. سیکل قاعدگی، معمولا 28 روز طول می‌کشد و از چهار مرحله قاعدگی، فولیکولار، دوره تخمک گذاری و لوتئال تشکیل می‌شود.

در چرخه قاعدگی فولیکول‌ها در تخمدان رشد می‌کنند. در زمان تخمک گذاری فقط یکی از آن‌ها که بالغ شده است، پاره می‌شود و تخمک آزاد می‌گردد. حال تخمک آزاد شده سفرش را به‌سوی رحم آغاز می‌کند و در صورت وجود اسپرم لقاح انجام می‌شود. اگر تخمک بارور نشود، متلاشی می‌گردد. در این صورت، با کاهش سطح هورمون‌‌های استروژن و پروژسترون دیواره رحم تخریب می‌شود و پریودی رخ می‌دهد.

1. مرحله قاعدگی

سیکل قاعدگی با اولین روز پریودی آغاز می‌شود و معمولا بین 2 تا 7 روز طول می‌کشد. در این مرحله پوشش داخلی رحم تخریب می‌شود و به صورت خونریزی از واژن خارج می‌شود.

2. مرحله قبل از تخمک گذاری یا فولیکولار

در این مرحله، هورمون محرک فولیکول (FSH) ترشح می‌شود و باعث رشد تخمک در تخمدان‌ها می‌گردد. همچنین، با افزایش سطح هورمون استروژن، دیوار رحم شروع به ضخیم‌شدن می‌کند. این مرحله معمولا پس از پایان پریودی شروع می‌شود و تا روز 14 سیکل قاعدگی ادامه دارد.

مدت مرحله قبل از تخمک گذاری در هر خانم ممکن است متغیر باشد. درواقع، نامنظم‌بودن دوره‌های عادت‌ماهانة خانم‌ها، معمولاً به این دلیل است که مدت‌زمان مرحلۀ فولیکولار تغییر می‌کند یا تخمک گذاری انجام نمی‌شود.

3. دوره تخمک گذاری

افزایش ناگهانی هورمون لوتئینیزه کننده (LH)، باعث آزادشدن تخمک بالغ از تخمدان می‌شود. زمان تخمک گذاری بعد از پریود، در هر فرد باتوجه‌به طول سیکل قاعدگی و مرحله فولیکولار متفاوت است. معمولا دوره تخمک گذاری، بین روزهای 11 تا 21 سیکل رخ می‌دهد. در همین زمان مخاط دهانه رحم لغزنده‌‌‌تر می‌شود تا به رسیدن تخمک به اسپرم کمک کند.

4. مرحله بعد از تخمک گذاری یا لوتئال

در تقویم تخمک گذاری به مدت‌زمان پس از آزادشدن تخمک تا شروع عادت‌ماهانه بعدی، فاز لوتئال (جسم زرد) می‌گویند. مدت‌زمان فاز لوتئال معمولا برای هر فرد، از دوره‌ای تا دوره دیگر ثابت است و حدودا 12 تا 16 روز یا به طور متوسط 14 روز طول می‌کشد. در این دوران ابتدا سطح هورمون پروژسترون افزایش پیدا می‌کند تا رحم را برای حاملگی احتمالی آماده کند.

تعیین زمان تخمک‌گذاری بعد از پریود

محاسبه زمان تخمک گذاری بعد از پریود، باتوجه‌به طول سیکل قاعدگی فرد انجام می‌شود. به‌طورکلی در سیکل‌‌های 28 روزه، تخمک گذاری معمولا 14 روز پیش از شروع پریودی بعدی رخ می‌دهد. لازم به ذکر است که سیکل قاعدگی، ممکن است بین 21 تا 35 روز طول بکشد. برخی از خانم‌ها سیکل‌‌های طولانی‌‌‌تر یا کوتاه‌تری دارند؛ بنابراین تخمک گذاری ممکن است زودتر یا دیرتر از این زمان انجام شود.

بااین‌حال اگر شما سیکل قاعدگی منظمی دارید، باتوجه‌به طول دوره لوتئال، تخمک‌گذاری معمولا، ۱۲ تا ۱۶ روز قبل از شروع دوره بعدی اتفاق می‌افتد. به‌عنوان‌مثال اگر سیکل قاعدگی شما 35 روز است و دوره لوتئال نیز 12 روز طول می‌کشد، تخمک گذاری، 23 روز بعد از پریودی اتفاق می‌افتد.

همچنین، در سیکل‌‌های 28 روزه با طول دوره لوتئال 14 روزه، زمان تخمک گذاری 14 روز پس از پریودی‌‌‌‌ است.

محاسبه زمان تخمک گذاری با استفاده از اپلیکیشن ایمپو

محاسبه دقیق زمان تخمک گذاری بعد از پریود، کار چندان آسانی نیست. برای این کار شما باید با استفاده از تقویم تخمک گذاری، سیکل قاعدگی خود را چند ماه پیگیری کنید و تاریخ‌ها را به طور دقیق ثبت کنید.

اپلیکیشن ایمپو این کار را برای شما آسان کرده است. تنها کافیست به چند سوال ساده درمورد چرخه تخمک گذاری خود پاسخ دهید؛ سپس ایمپو، دوره باروری، روز تخمک گذاری، پریودی و pms را برای شما مشخص می‌کند.

همچنین، در بخش گزارش‌گیری، شما می‌توانید منظم بودن یا نبود سیکل قاعدگی و پریودی خود را مشاهد کنید. سیکل قاعدگی نامنظم، نشانه تخمک گذاری نامنظم است. شما می‌توانید حتی این گزارش را به پزشک خود ارائه دهید. برای دانستن علت و علائم قاعدگی نامنظم می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید.

بنابراین، چه قصد اقدام به بارداری یا پیشگیری از آن را دارید، ایمپو با تعیین دوره تخمک گذاری و نمایش سیکل قاعدگی، بسیار کاربردی است. شما می‌توانید در بخش تغییرات من، تمامی اطلاعات را در صورت نیاز ویرایش کنید و به طور دقیق سیکل تخمک گذاری خود را پیگیری کنید. همچنین در تقویم تخمک گذاری، می‌توانید روزهایی که بیشترین میزان باروری را دارید مشاهده کنید.

دونستن روز دقیق تخمک‌گذاری برای باردار شدن واجبه؛ ایمپو دوره باروری رو برات محاسبه میکنه.

نصب اپلیکیشن ایمپو

محاسبه زمان تخمک گذاری با کیت

یکی از روش‌‌های تشخیص زمان تخمک گذاری بعد از پریود، استفاده از کیت تخمک گذاری است. بیشتر این کیت‌ها سطح هورمون لوتئینیزه کننده (LH) را در ادرار شما سنجش می‌کنند. نتیجه مثبت به این معنی است که احتمال دارد در ظرف 24 تا 36 ساعت آینده تخمک گذاری انجام شود.

تخمک گذاری چند روز است؟

6 روز منتهی به تخمک گذاری، به عنوان دوره تخمک گذاری یا باروری در نظر گرفته می‌شود. اسپرم پس از ورود به لوله‌‌های فالوپ 3 تا 6 روز زنده می‌ماند. همچنین، تخمک پس از آزادسازی نیز تا 24 ساعت می‌تواند بارور شود.

 بنابراین، در روز تخمک گذاری و 5 روز پیش از آن بیشترین میزان باروری وجود دارد؛ اما این به این معنا نیست که در سایر روزهای سیکل، احتمال بارداری صفر است. همچنین، احتمال تخمک گذاری در روز هفتم پریود بسیار پایین است. درواقع تعیین زمان تخمک گذاری بعد از پریود با توجه سیکل هر فرد انجام می‌شود. به‌طورکلی از روز 11 تا 16 سیکل قاعدگی، دوره تخمک گذاری محسوب می‌شود.

علل تخمک گذاری نامنظم

اگر زمان تخمک گذاری خود را هر ماه بررسی کنید، ممکن است متوجه شوید که تخمک گذاری به طور منظم انجام نمی‌شود یا در مواردی اصلا صورت نمی‌گیرد. این امر در دو تا سه سال پس از شروع قاعدگی و در نزدیکی یائسگی رایج است. لازم به ذکر است که داروهای ضدبارداری تخمک گذاری را متوقف می‌کنند. درصورتی‌که به‌تازگی مصرف این قرص‌ها را قطع کرده‌اید چند ماه طول می‌کشد تا سیکل تخمک گذاری شما منظم شود.

عواملی مانند استرس و رژیم غذایی می‌تواند بر زمان تخمک گذاری تاثیر بگذارد. همچنین، برخی از بیماری‌ها مانند سندروم تخمدان پلی‌کیستیک و کم‌کاری تیروئید با ایجاد اختلال در تعادل هورمون‌ها، باعث تخمک گذاری نامنظم می‌شوند. اختلال عملکرد هیپوتالاموس نیز تولید هورمون FSH و لوتئینیزه کننده را دچار مشکل می‌کند. این هورمون‌ها محرک تخمک گذاری هستند. همچنین موارد زیر می‌تواند باعث تخمک گذاری نامنظم شود:

•  استرس بیش از حد
•  ورزش بیش از حد
• اضافه‌وزن بسیار زاید یا کمبود وزن شدید
• تومورهای هیپوتالاموس
• نارسایی زودرس تخمدان

درمان تخمک گذار نامنظم

در درمان تخمک گذاری نامنظم، پزشک برای شما ممکن است دارو‌‌های هورمونی تجویز کند، مخصوصا اگر این اختلال به دلیل بیماری‌‌های از قبیل تخمدان پلی کیستیک ایجاد شده باشد. دارو‌‌های باروری باعث تحریک تخمک گذاری می‌شوند؛ اما احتمال چندقلوزایی را نیز افزایش می‌دهند. بنابراین، باید این داروها را تحت‌نظر پزشک با دوز مشخص مصرف کنید. همچنین با انجام موارد زیر می‌توانید شانس تخمک گذاری را افزایش دهید:

• داشتن رژیم غذایی مناسب و حفظ وزن ایده‌آل
• کاهش استرس با انجام برخی از تکنیک‌ها از قبیل یوگا و مدیتیشن
• ورزش‌کردن به طور منظم

علائم تخمک گذاری 

علائم تخمک گذاری موفق شامل موارد زیر است:

• حساس و بزرگ‌شدن سینه
• درد خفیف زیر دل اغلب در یک طرف شکم
• افزایش دمای بدن
• لکه بینی
• افزایش ترشحات مخاطی دهانه رحم
• افزایش میزان انرژی
• افزایش حس‌های بویایی، بینایی و چشایی
• افزایش میل جنسی

در ادامه مهم‌‌‌‌ترین علائم تخمک گذاری موفق را بررسی می‌کنیم:

افزایش دمای بدن

یکی از مهم‌‌‌‌ترین علائم تخمک گذاری، افزایش دمای بدن در این دوران است که به‌راحتی می‌توانید آن را اندازه‌گیری کنید. برای این کار باید از دماسنج دقیق بارداری استفاده کنید. در این روش، باید هر روز صبح در یک ساعت مشخص بعد از بیدارشدن درختخواب و قبل از خوردن صبحانه دمای بدن را اندازه‌گیری و یادداشت کنید.

این یادداشت‌برداری به ما کمک می‌کند که هر تغییری در دمای بدن را متوجه شوید. قبل از زمان تخمک گذاری حرارت بدن تقریبا به اندازه 0.5 درجه کاهش پیدا می‌کند و بعد از آن نیز افزایش می‌یابد. لازم به ذکر است که برخی از زنان حتی اگر تخمک گذاری داشته باشند، افزایش دمای بدن را ممکن است تجربه نکنند.

افزایش ترشحات مخاطی دهانهٔ رحم

یکی دیگر از علائم تخمک گذاری، افزایش ترشحات دهانه رحم است که به‌راحتی قابل‌تشخیص است. این ترشحات در زمان تخمک گذاری به‌صورت شفاف، لیز و کش‌دار (مثل سفیده تخم‌مرغ) است و حدود 3 تا 5 روز ادامه پیدا می‌کند. توجه داشته باشید که تعداد این روزها با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند. این ترشحات حرکت اسپرم را به سمت تخمک تسهیل می‌کند.

لکه بینی

یکی دیگر از علائم تخمک گذاری لکه بینی است که در بعضی از افراد دیده می‌شود. این لکه بینی نباید جز پریود محسوب شود؛ چراکه در نتیجه تخمک گذاری یا لانه‌گزینی تخمک بارور شده در رحم ایجاد می‌شود.

چرا در زمان تخمک گذاری درد دارم؟

گاهی اوقات ممکن است در زمان تخمک گذاری دچار گرفتگی یا پیچ‌خوردگی عضلات شوید. بیشتر اوقات این درد با استراحت و دارو بهبود پیدا می‌کند. درد تخمک گذاری اغلب ناشی از فشار عضلانی است؛ بنابراین احتمال دارد که این درد را فقط در بعضی دوره‌ها احساس کنید. همچنین، باتوجه‌به اینکه تخمک گذاری توسط کدام تخمدان انجام می‌شود، ممکن است فقط در یک طرف شکم احساس درد کنید.

اگر درد شدیدی را در زمان تخمک گذاری حس می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید. در برخی از موارد نادر، درد در زمان تخمک گذاری می‌تواند نشانه یکی از بیماری‌‌های زیر باشد:

•  آندومتریوز
• بافت اسکار در شکم
• عفونت مقاربتی (STI)

جلوگیری از بارداری در دوره تخمک گذاری

اگر قصد جلوگیری طبیعی از بارداری دارید مهم است که روز تخمک گذاری را بدانید و در آن دوران رابطه جنسی محافظت نشده برقرار نکنید. لازم به ذکر است که دیگر روش‌‌های پیشگیری از بارداری از قبیل کاندوم، IUD، قرص‌‌های ضدبارداری و ... کارایی بسیار بالایی دارند و نسبت به جلوگیری طبیعی از بارداری قابل اعتمادتر هستند. به منظور انتخاب بهترین روش پیشگیری از بارداری توصیه می‌کنیم که حتما با پزشک خود مشورت کنید. اگر وقت کافی برای مراجعه حضوری ندارید، کارشناسان مامایی و متخصصان زنان ایمپو، پاسخگو سوالات شما به‌صورت آنلاین هستند.

اگه می خوای استرس بارداری ناخواسته رو تجربه نکنی، ایمپو برات روز دقیق تخمک گذاری رو محاسبه میکنه.

نصب اپلیکیشن ایمپو

نتیجه گیری

تخمک گذاری در خانم‌ها یکبار در ماه اتفاق می‌افتد و حدودا 14 روز پیش از شروع پریودی انجام می‌شود. اگر در دوره تخمک گذاری، رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید، امکان باروری بسیار افزایش پیدا می‌کند.

شما می‌توانید با یادداشت‌برداری و محاسبه زمان تخمک گذاری از بارداری ناخواسته جلوگیری کنید یا برای حاملگی خود برنامه‌ریزی انجام دهید. علاوه بر این، با پیگیری سیکل قاعدگی می‌توانید متوجه هرگونه نامنظمی در چرخه تخمک گذاری خود شوید. اپلیکیشن ایمپو این کار را برای شما انجام می‌دهد. در ایمپو زمان تخمک گذاری، پریودی، pms و میزان باروری در روزهای مختلف برای شما نمایش داده می‌شود. همچنین در بخش کلینیک می‌توانید سوالات و نگرانی‌‌های خود را با کارشناسان مامایی و متخصص زنان مطرح کنید.

منابع

Today’s parent

healthline