خودآزمایی بیضه به چه معناست؟
در این مقاله میخوانید:
سلامتی مهم ترین دارایی هر کسی است. علاوه بر رعایت یک سبک زندگی سالم، کنترل و پایش وضعیت جسمی در حفظ سلامتی بسیار مهم است؛ زیرا به کمک این کنترل های مداوم، در صورت بروز هرگونه مشکل جسمی در کوتاه ترین زمان ممکن متوجه خواهید شد و سریعا برای رفع آن اقدام خواهید کرد.
دستگاه تناسلی یکی از مهم ترین ارگان های بدن است که باید تحت این خودآزمایی ها قرار گیرد. در این مطلب قصد داریم به توضیحاتی پیرامون خودآزمایی بیضه بپردازیم. هدف از این خودآزمایی، مراقبت از سلامت جسمی، حفظ زمان طلایی برای درمان بیماری ها و پیشگیری از تشدید بیماری های پیش‌رونده است تا پایان این بخش همراه ما باشید.
خودآزمایی بیضه چیست؟
خودآزمایی بیضه (testicular self-examination) به فرآیندی گفته میشود که طی آن فرد به صورت منظم بیضه‌های خود را از نظر ظاهری و با کمک لمس چک می‌کند.
انجام منظم خودآزمایی بیضه (TSE) این امکان را به شما می‌دهد تا به وضعیت طبیعی بیضه‌های خود مسلط باشید و در صورت بروز هرگونه تغییر ظاهری، ایجاد توده‌های غیرطبیعی و موارد مشابه، سریعا متوجه این تغییرات شوید.
همه مردان باید به طور مرتب بیضه‌های خود را چک کنند. هرساله تعدادی از مردان که بیشتر در سنین بین 20 تا 50 سال قرار دارند به سرطان بیضه مبتلا می‌شوند. با وجود این که این سرطان نادر است، اما در مراحل اولیه راحت‌تر درمان میشود؛ بنابراین انجام مرتب خودآزمایی بیضه بسیار مهم است.
خطر سرطان بیضه
مردانی که در دوران بدو تولد بیضه‌های نزول نکرده داشته‌اند (حالتی که بیضه در حفره شکمی باقی می‌ماند) بیشتر در معرض ابتلا به سرطان بیضه هستند.
همچنین ریسک این سرطان در افراد نابارور نیز بالاتر از سایر افراد است. در صورتی که جزو دو گروه ذکر شده هستید باید با دقت و حساسیت بیشتری خودآزمایی بیضه را انجام دهید.
خودآزمایی بیضه هر چند وقت یکبار باید انجام شود؟
انجام خودآزمایی بیضه تنها یک دقیقه طول می‌کشد. این خودآزمایی باید حداقل ماهی یک بار یا بیشتر انجام شود. بهتر است یک روز خاص را برای این عمل در نظر بگیرید تا انجام آن را فراموش نکنید.
خودآزمایی بیضه در افرادی که مبتلا به سرطان بیضه بوده یا هستند نیز مفید است و نباید متوقف شود؛ زیرا امکان ابتلای مجدد این افراد به سرطان بیضه 1 در 25 است.
آناتومی بیضه
برای انجام خودآزمایی بیضه بهتر است ابتدا در مورد آناتومی بیضه قدری اطلاعات دریافت کنید. بیضه غده جنسی کوچک و بیضی شکلی در دستگاه تناسلی مردانه است که هورمون‌های جنسی و اسپرم تولید می‌کند.
اپیدیدیم مجموعه‌ای از لوله‌های کوچک متصل به پشت بیضه است که اسپرم را جمع آوری و ذخیره می‌کند. اپیدیدیم به لوله بزرگتری به نام مجرای دفران متصل میشود.
به کیسه پوستی که بیضه‌ها را در خود جای داده است کیسه بیضه می‌گویند. تولید اسپرم به دمایی حدود 2 درجه سانتی گراد کمتر از دمای بدن نیاز دارد؛ به همین دلیل است که بیضه‌ها در خارج از بدن در کیسه بیضه قرار دارند. این بخش‌ها در کنار یکدیگر ساختار اصلی بیضه را تشکیل می‌دهند.
نحوه انجام خودآزمایی بیضه
به طور کلی خودآزمایی بیضه با انجام مراحل زیر صورت می‌گیرد:
- ابتدا مطمئن شوید که کیسه بیضه شما در دمای گرم وطبیعی است. (این تست را در حالتی که احساس سرما می‌کنید انجام ندهید). شرایط بعد از حمام می‌تواند یک موقعیت مناسب برای انجام خودآزمایی بیضه باشد.
- انجام TSE در مقابل آینه ممکن است بیشتر نتیجه‌بخش باشد زیرا به شما کمک کند کارهایی را که انجام می‌دهید ببینید و همچنین احساس کنید.
- ابتدا یک بیضه و سپس بیضه دیگر را بررسی کنید.
- به آرامی یک بیضه را با استفاده از انگشتان و شست هر دو دست بچرخانید.
- در امتداد قسمت زیرین کیسه بیضه را لمس کنید تا اپیدیدیمی را که در پشت بیضه قرار دارد پیدا کنید. این قسمت به هنگام لمس باید شبیه دسته کوچکی از لوله‌های به هم پیچ خورده باشد.
- TSE را روی بیضه دیگر انجام دهید.
- خودآزمایی نباید دردناک یا ناراحت کننده باشد.
اگر یک یا هر دو بیضه حساس یا دردناک شده است، یا در حین خودآزمایی بیضه به یک تورم یا توده‌ی غیرطبیعی برخوردید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
علائم سرطان بیضه
توجه به هر علامت غیرطبیعی در حین خودآزمایی بیضه ضروری است زیرا ممکن است نشانه‌ای از مراحل اولیه بروز سرطان بیضه باشد. این علائم عبارت‌اند از:
- احساس سنگینی غیرطبیعی در کیسه بیضه؛
- درد مداوم در بیضه؛
- توده یا تورم در خود بیضه یا روی آن؛
- تغییر در اندازه بیضه؛
- تغییر ظاهری بیضه؛
- احساس تغییر در بافت همیشگی بیضه؛
جدی گرفتن هر یک از این علائم می‌تواند شما را به درمان بیماری احتمالی نزدیک‌تر کند.
مشکلات غیرسرطانی در بیضه
همان‌طور که گفتیم سرطان بیضه بسیار نادر است بنابراین با مشاهده هر علامت غیرطبیعی در خودآزمایی بیضه نباید نگران ابتلا به سرطان بیضه باشید. برخی از مشکلات دیگر که ممکن است شرایط بیضه را تحت تاثیر قرار دهد شامل موارد زیر است:
- کیست بیضه که به معنی تجمع مایعات به صورت غیرطبیعی اما معمولا بی‌خطر است؛
- واریکوسل یا واریس رگ‌های بیضه‌ای که در حدود 10 تا 15 درصد مردان شایع است؛
- لخته خون تجمع‌یافته در بیضه که ممکن است در اثر ضربه به وجود آمده باشد؛
- عفونت اپیدیدیم، بیضه یا هردو که منجر به التهاب و درد میشود؛
- پیچ‌خوردگی بیضه که در اثر پیچیدن مجاری و توقف جریان خون ایجاد میشود و معمولا بسیار دردناک و نیازمند اقدام اورژانسی است؛
- بیضه‌های نزول نکرده؛
این دست مشکلات معمولا به راحتی قابل درمان است؛ با این حال بهتر است در این موارد نیز در اولین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
خودآزمایی بیضه یکی از ساده‌ترین روش‌های پایش سلامت بیضه است که انجام آن به صورت منظم می‌تواند در اطلاع زودهنگام از شرایط غیرطبیعی بیضه، ناهنجاری‌ها و … موثر باشد.
انجام این خودآزمایی این امکان را به شما می‌دهد تا در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به تشخیص و درمان بیماری‌هایی همچون سرطان بیضه اقدام کنید. درمان این بیماری‌ها در مراحل اولیه راحت‌تر است؛ در نتیجه خودآزمایی بیضه بسیار مهم است.
در صورت مشاهده علائم غیرطبیعی می‌توانید پیش از مراجعه حضوری به پزشک، نظر پزشکان کلینیک ایمپو را از طریق اپلیکیشن جویا شوید.
منابع: