پانیک اتک چیست؟
در این مقاله میخوانید:
آیا تا به حال براتون پیش اومده که ناگهان شروع به لرزش کنید، ضربان قلبتون بالا بره و احساس نگرانی و دلشوره‌ی شدیدی بهتون دست بده؟
بعضی وقت‌ها تشخیص این که این علائم مربوط به کدوم بیماریه، سخت میشه! حمله‌ی پانیک شاید برای خیلی‌ها اتفاق افتاده باشه و آن‌چه که فرد رو بیشتر آزار می‌ده، ترس از تکرار مجدده. همه‌‌ی انسان‌ها توی زمان‌های خاصی احساس اضطراب و وحشت می‌کنند. این یه واکنش طبیعی به شرایط استرس‌زا یا خطرناکه. اضطراب احساس ناراحتیه. اضطراب می‌تونه از خفیف تا شدید متغیر باشه و شامل احساس نگرانی و ترس باشه و وحشت زدگی شدیدترین نوع اضطرابه.
پانیک اتک Panic Attack چیست؟
- فرد مبتلا به اختلال هراس(Panic Attack Disorder) به‌طورمنظم و اغلب بدون دلیل مشخص در هر زمانی احساس اضطراب، استرس و وحشت رو تجربه می‌کنه.
- اختلال هراس یه اختلال اضطرابیه که توی اون شما مرتباً دچار حملات ناگهانی وحشت یا ترس می‌شین.
- یکی از بدترین چیزها در مورد حملات پانیک، ترس شدید از اینه که دوباره بهتون حمله دست بده. ممکنه اونقدر از حملات پانیک بترسید که از موقعیت‌های خاصی اجتناب کنید چرا که می‌ترسید مجدد دچار یه حمله‌ی پانیک دیگه بشید. این اجتناب می‌تونه یه چرخه‌ی ناسالم ” از ترس” ایجاد کنه. همچنین می‌تونه به احساس وحشتتون اضافه کنه و ممکنه باعث حملات بیشتری بشه
- حین حمله‌ی وحشت‌زدگی با علائم شدید جسمی و روحی روبرو می‌شین. این حمله می‌تونه خیلی سریع و بدون دلیل مشخص ظاهر بشه. حمله پانیک می‌تونه واسه خیلی‌ها بسیار ترسناک و ناراحت کننده باشه.
- حملات پانیک معمولاً ناگهانی و بدون هشدار شروع می‌شن. حملات می‌تونن هر زمانی اتفاق بیفتن. هنگام رانندگی، در مرکز خرید، وقت خواب یا وسط جلسه‌ی کاری.
- حملات هراس تغییرات زیادی داره، اما علائم معمولاً در عرض چند دقیقه به اوج می‌رسن. ممکنه بعد از کاهش حمله‌ی پانیک احساس خستگی و فرسودگی کنید.
نشانه‌ها و علائم پانیک اتک
- ضربان قلب شدید و تپنده
- احساس ضعف
- تعریق
- حالت تهوع
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- تنگی در گلو
- لرز و لرزش
- گرگرفتگی
- لرزش اندام
- احساس خفگی
- سرگیجه و سبکی سر
- بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن
- خشکی دهان
- نیاز به توالت رفتن
- زنگ زدن گوش
- احساس ترس یا ترس از مرگ
- تپش و پیچش معده
- سوزن سوزن شدن انگشتان
- احساس عدم واقعیت یا جدایی
- احساس قریب‌الوقوع خطر یا مرگ
- ترس از دست دادن کنترل
• بیشتر حملات وحشت بین 5 تا 20 دقیقه طول می‌کشه و برخی از اون‌ها تا یه ساعت.
• تعداد حملات شما بستگی به شدت وضعیتتون داره. برخی از افراد یک یا دو بار در ماه دچار حمله می‌شن، در حالی که برخی دیگه چندین بار در هفته بهشون حمله دست می‌ده.
• اگرچه حملات پانیک ترسناکه، اما خطرناک نیست. حمله به شما هیچ آسیب جسمی نمی‌رسونه و بعیده که در صورت داشتن این بیماری لازم باشه در بیمارستان بستری بشید.
• توجه داشته باشید که اکثر این علائم می‌تونن با برخی شرایط یا مشکلات مشترک باشن، بنابراین ممکنه همیشه دچار حمله پانیک نباشید. به عنوان مثال: اگه فشار خون بسیار پایینی دارید، ممکنه ضربان قلب تندی داشته باشید.
• افرادی که دچار حمله‌ی پانیک می‌شن ممکنه تصور کنن که دچار حمله‌ی قلبی شدند یا در حال مرگ هستن یا دارن دیوانه می‌شن.
• ترس و وحشتی که فرد هنگام حمله‌ی وحشت‌زدگی تجربه می‌کنه، متناسب با وضعیت واقعی نیست و ممکنه با اون چیزی که در اطرافش اتفاق میفته، بی ارتباط باشه.
• افرادی که یک بار دچار حمله‌ی پانیک شدند، بیشتر در معرض حملات پانیک بعدی قرار دارند تا افرادی که هرگز حمله‌ی پانیک رو تجربه نکردند.
• هنگامی‌که حملات به‌طور مکرر اتفاق میفته و نگرانی در مورد داشتن تعداد بیشتری از اپیزودها(فصلی با چندتا علامت از 22 نشانه) وجود داره، فرد مبتلا به بیماری پانیک اتک در نظر گرفته میشه.
• افراد مبتلا به اختلال هراس ممکنه بسیار مضطرب و وحشت‌زده باشند، زیرا قادر به پیش‌بینی زمان وقوع حمله‌ی بعدی نیستند.
• سن بروز اختلال پانیک معمولا 30-25 و 50-45 سالگیه.
• این روزهای کرونایی ترس از مبتلا شدن به کرونا و مرگ، حملات پانیک رو افرایش داده.
• علائم اختلال هراس اغلب اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شن و زنان رو بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می‌دن.
• پانیک اتک در نوجوانان بیشتر از کودکان خردسال شایعه.
• در ابتدا ممکنه حملات پانیک ناگهان و بدون هشدار اتفاق بیفته، اما با گذشت زمان، معمولاً در شرایط خاصی ایجاد می‌شن.
علل ایجاد پانیک اتک
هنوز مشخص نیست که چه چیزی باعث اختلال هراس میشه. برخی از تحقیقات نشون می‌ده که واکنش طبیعی بدن در برابر جنگ یا فرار از خطر در حملات پانیک دخیله. مثلا اگه یه خرس گریزلی دنبال‌تون بیاد، بدن به‌طور غریزی واکنش نشون می‌ده.
ضربان قلب و تنفس با آماده شدن بدن برای شرایط تهدیدکنندهی زندگی افزایش پیدا می‌کنه. بسیاری از واکنش‌های مشابه در حمله‌ی پانیک هم رخ می‌ده اما علت اینکه چرا حمله‌ی وحشت زمانی رخ می‌ده که هیچ خطر آشکاری وجود نداره؛ ناشناخته است.
- ژنتیک
- استرس عمده
- خلق‌وخویی که نسبت به استرس حساس تره یا برای احساسات منفی مستعدتره.
- تغییرات خاصی در نحوه‌ی عملکرد بخش‌هایی از مغز
- آسیب پذیری بیشتر در مقابل حملات وحشت به واسطه ی ویژگی های بیولوژیک
- تمایل به ایجاد اختلال هراس در خانواده‌های مضطرب و معتاد وجود داره.
- عدم تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی (پیام‌رسان‌های شیمیایی) در مغز
- سابقه‌ی خانوادگی اختلال هراس
- تجربه‌ی زندگی آسیب‌زا یا بسیار استرس‌زا، مانند عزاداری مخصوصا در دوران کودکی
چه زمانی به پزشک مراجع کنیم؟
اگر علائم حمله پانیک دارید، در اسرع وقت به دنبال کمک پزشک عمومی باشید. حملات هراس درحالی‌که بسیار ناراحت‌کننده هستند، اما خطرناک نیستند. مدیریت حملات پانیک به‌تنهایی دشواره و ممکنه بدون درمان بدتر هم بشه.
در مراجعه به پزشک، علائمتون رو توضیح می‌دید، اینکه چند بار بهش دچار شدید و مدت زمانی که حمله رو تجربه کردید. ممکنه معاینه‌ی فیزیکی هم انجام بشه تا سایر شرایطی رو که می‌تونه باعث علائم بشه، بررسی کنن.
عوامل تشدیدکننده‌ی حملات پانیک
| سابقه‌ی خانوادگی حملات پانیک یا اختلال هراس |
| استرس‌های عمده‌ی زندگی، مانند مرگ یا بیماری جدی یکی از عزیزان |
| یک رویداد آسیب‌زا، مانند تجاوز جنسی یا یه حادثه‌ی جدی |
| تغییرات عمده در زندگی مثل طلاق یا اضافه شدن نوزاد |
| سیگار کشیدن یا مصرف زیاد کافئین |
| سابقه سوء‌استفاده‌ی جنسی در دوران کودکی |
درمان پانیک اتک
خوشبختانه اختلال هراس یه بیماری قابل درمانه. حملات پانیک رو در اسرع وقت درمان کنید تا از بدتر شدن یا مکررشدن جلوگیری بشه. هدف از درمان اینه که تعداد حملات پانیک کم بشه و علائم شما کاهش پیدا کنه. درمان به علائم شما بستگی داره. برای درمان مبتنی بر درمان شناختی رفتاری (CBT) می‌تونید به خدمات درمانی روانشناسی مراجعه کنید. همچنین می‌تونید به پزشک عمومی مراجعه کنید و او شما رو روان‌شناس معرفی کنه. اون‌ها می‌تونند روش‌های تغییر رفتار رو بهتون آموزش بدن تا به حفظ آرامش شما در طول حمله کمک کند. ممکنه لازم باشه در حین داشتن CBT به‌طورمنظم به پزشک عمومی هم مراجعه کنید تا بتونه پیشرفت شما رو ارزیابی کنه.
و یکی از نوین‌ترین درمان های موثر برای اختلال هراس پانیک اتک درمان با نوروفیدبک، این روش درمانی بدون استفاده از دارو و عارضه‌ای برای فرد نداره. بیماری هایی مثل پانیک، پارکینسون و… رو ریشه‌ای حل می‌کنه و فرد بعد از اتمام درمان مثل سابق حملات پانیک بهش دست نمیده.
اقداماتی که خود شخص می‌تونه در برخورد با پانیک اتک انجام بده
هر وقت که احساس کردی حمله هراس داره رخ می‌ده:
- باهاش مبارزه نکن
- در صورت امکان همون‌جا بمون
- آهسته و عمیق نفس بکش(همون تنفس شکمی، دیافراگمی)
- به خودت یادآوری کن که حمله از بین می‌ره
- روی تصاویر مثبت، آرام و آرامش‌بخش تمرکز کن(یه صحنه که بهت آرامش می‌ده، بیار جلوی چشمات)
- یادت باشه این حملات تهدیدکنندهی زندگی نیست.
- یه کتاب خودیاری برای اضطراب بر اساس اصول درمان رفتاری شناختی (CBT) بخون.
- از پزشکت بخواه که یه کتاب خوب بهت توصیه کنه. من کتاب رهایی از نگرانی رو پیشنهاد می‌کنم.
- درمان‌های مکمل مثل ماساژ و رایحه‌درمانی یا فعالیت‌هایی مانند یوگا و پیلاتس رو امتحان کن تا به آرامشت کمک کنه.
- تکنیک‌های تنفس رو برای تسکین علائم یاد بگیر.
- ورزش رو به‌شکل منظم انجام بده تا استرس و تنش رو کاهش بدی. از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های شیرین، کافئین و الکل اجتناب و سیگار رو ترک کن، چرا که همه‌شون می‌تونن حملات رو بدتر کنن.
- برای کمک بیشتر، نحوه‌ی برخورد با حملات پانیک رو بخون.
- می‌تونی برنامه‌ها و ابزارهای سلامت روان رو نصب کنی.
- عضو گروه‌های حمایتی شو. پشتیبانی از حال روحیت با گفتگو با افرادی که مبتلا به این مشکل هستن، خیلی کمک‌کننده هست.
نتیجه‌گیری
ما در این مقاله یاد گرفتیم که پانیک اتک به معنای هجوم ناگهانی ترس و اضطرابه که با علائم جسمی و روانی نمایان میشه. همه افراد ممکنه در زندگیشون حداقل یکبار حملات پانیک رو تجربه کرده باشند، اما اگر مکرر تکرار شد لازمه شما تحت درمان باشید تا این علائم کمتر به سراغ شما بیاد.
آیا شما تابحال دچار حملات پانیک شده‌اید؟ برای خلاصی از آن چه کاری رو انجام دادین؟ لطفا نظراتتون رو با ما به اشتراک بذارین.
منابع:
Beth Israel Deaconess Medical Center