آمپول ضد بارداری چیست: انواع، نحوه مصرف، مزایا و عوارض

امروزه یکی از دغدغه‌های مهم بسیاری از زنان، انتخاب یک روش مطمئن و آسان برای پیشگیری از بارداری است. در میان روش‌های مختلف، آمپول ضد بارداری به دلیل اثربخشی بالا، راحتی استفاده و عدم نیاز به مصرف روزانه، طرفداران زیادی پیدا کرده است. 

آمپول‌های ضد بارداری با 99% تاثیرگذاری، یکی از محبوب‌ترین روش‌های پیش‌گیری از بارداری است. به طوری که از هر 100 نفری که به درستی از آمپول جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند، تنها یک نفر ممکن است باردار شود. این آمپول‌ها بر پایه هورمون‌های جنسی، بخصوص پروژسترون عمل کرده و انواع مختلفی دارند. 

در این مقاله به طور کامل با انواع آمپول‌های ضد بارداری، نحوه عملکرد، مزایا و عوارض آشنا می‌شویم و به سوالات شما درباره این روش جلوگیری از بارداری پاسخ می‌دهیم.

آمپول ضد بارداری چیست و چگونه عمل می‌کند؟

آمپول ضد بارداری یکی از روش‌های موثر جلوگیری از بارداری با مکانیسم هورمونی است. این آمپول‌ها حاوی مقدار بسیار زیاد هورمون پروژستین (هورمون مشابه هورمون طبیعی پروژسترون) هستند که به صورت عضلانی و زیر نظر پزشک متخصص تزریق می‌شوند. 

با تزریق آمپول ضد بارداری هورمون پروژستین به صورت تدریجی وارد جریان خون شده و آرام آرام آزاد می‌شود. این مکانیسم ویژه و آهسته‌، از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کند و باعث غلیظ‌تر شدن مخاط دهانه رحم می‌شود تا حرکت و ورود اسپرم به رحم دشوار گردد.  علاوه بر آن، آمپول برای جلوگیری از حاملگی پوشش داخلی رحم را نازک‌تر می‌کند و در نتیجه در صورت لقاح، احتمال لانه‌گزینی تخم بارور کاهش می‌یابد.

انواع آمپول جلوگیری از بارداری چیست؟

آمپول ضد بارداری انواع متنوعی دارد که برخلاف قرص ضد بارداری نیاز به مصرف روزانه نداشته و برای زنانی که مصرف منظم قرص‌های خود را فراموش می‌کنند، مناسب هستند. مهم‌ترین انواع آمپول‌های ضد بارداری عبارتند از: آمپول ضد بارداری یک‌ساله، آمپول ضد بارداری سه ماهه و آمپول ضد بارداری یک ماهه.

• آمپول ضد بارداری یک ساله

آمپول‌های یک‌ساله ضد بارداری معمولاً حاوی دوز بسیار کنترل‌شده پروژسترون هستند که هر ۱۲ ماه تزریق می‌شوند. این آمپول‌ها مناسب افرادی هستند که می‌خواهند بدون مراجعه مکرر به پزشک پیشگیری طولانی‌مدت داشته باشند.

با وجود آن که تاثیر آمپول ضد بارداری یک ساله طولانی است و نیاز به یادآوری ندارد اما به دلیل دوز بالا، خطرات و عوارض بیشتر آن نسبت به آمپول‌های کوتاه‌مدت، رواج و محبوبیت کمتری دارند. به همین سبب، ایمپلنت ضد بارداری که عوارض هورمونی کمتری دارد نسبت به آمپول‌های یک‌ساله رایج‌تر است.

نحوه تزریق این آمپول‌ها معمولاً به صورت عضلانی است که توسط پزشک یا پرستار به عضله بازو یا باسن تزریق می‌شود تا جذب تدریجی و مداوم هورمون در طول یک سال انجام شود.

• آمپول ضد بارداری سه ماهه (Depo-Provera)

آمپول ضد بارداری سه ماهه (Depo-Provera) از جمله آمپول‌های تک هورمونی هستند که تنها حاوی هورمون پروژسترون یا نوع مصنوعی آن به نام DMPA  (مدروکسی پروژسترون استات)  می‌باشند. این آمپول هر سه ماه و معمولاً در عضله باسن تزریق می‌شود. آمپول جلوگیری از بارداری سه ماهه برای افرادی که به نوزاد خود شیر می‌دهند مناسب است و تزریق‌ها باید در ۵ روز اول چرخه قاعدگی انجام شوند.

• آمپول ضد بارداری یک ماهه

آمپول ضد بارداری یک ماهه برخلاف آمپول ضد بارداری سه ماهه نوعی از ترکیب هورمون‌های استروژن و پروژسترون ساخته شده و و به صورت ترکیبی عمل می‌کند. این آمپول معمولاً ماهی (چهار هفته) یک بار به عضله بازو تزریق می‌شود و نیاز به مصرف روزانه مانند قرص ندارد. 

آمپول‌های ضد بارداری یک‌ماهه باید در ۵ روز اول چرخه قاعدگی مورد استفاده قرار بگیرند و به دلیل وجود استروژن، برای افراد شیرده توصیه نمی‌شوند. همانند آمپول یک‌ماهه، چسب ضد بارداری نیز حاوی هورمون‌های استروژن و پروژسترون است و اثر پیشگیری از بارداری ترکیبی دارد با این تفاوت که از طریق پوست جذب می‌شود و هر هفته نیز باید تعویض شود.

چه کسانی نباید آمپول ضد بارداری بزنند؟

با توجه به عوارض و ساز و کار آمپول‌های ضد بارداری، استفاده از آن برای همه زنان مناسب نیست چراکه ممکن است برای سلامت آن‌ها خطرناک باشد. این افراد عبارتند از:

• کسانی که قصد باردار شدن در آینده نزدیک دارند.

• افرادی که در گذشته به سرطان سینه مبتلا شده و تحت درمان بوده‌اند.

• کسانی که بیماری‌های شدید کبدی دارند.

• افرادی که با عوامل خطر بیماری قلبی رو به رو هستند مانند سیگار کشیدن، دیابت یا فشار خون بالا.

• کسانی که در گذشته دچار حمله قلبی یا سکته مغزی شده‌اند.

• زنانی که کلسترول بالایی دارند.

لازم به ذکر است که آمپول‌های ضد بارداری، به‌ ویژه آمپول ضد بارداری سه ماهه ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشند و بر اثربخشی آن‌ها یا اثرات جانبی‌شان تأثیر بگذارد. 

برخی از داروهایی که ممکن است با آمپول ضد بارداری تداخل دارند عبارتند از:

• داروهای ضد سل مانند ریفامپین

• داروهای ضد صرع مانند کربامازپین و فنی‌توئین

• مخمر سنت جان

• داروی افزایش هوشیاری مدافینیل

• داروهای ضد HIV از جمله اتراویرین و افاویرنز

• فنوباربیتال

• داروی ضد سرطان میتوتان

• داروهای ضد افسردگی

• داروهای ضد التهاب

با توجه به تداخلات دارویی آمپول‌ ضد بارداری و عوارض ناشی از آن، فراموش نکنید که پیش از تزریق این آمپول‌ها سوابق بیماری‌ها و داروهای مصرفی خود را با پزشک متخصص به اشتراک گذارید و در صورت شروع داروهای جدید حین استفاده از آمپول ضد بارداری پزشک خود را مطلع کنید. اگر به مشاوره درباره تداخلات دارویی و عوارض آمپول‌های ضد بارداری نیاز دارید، متخصصین زنان و زایمان اپلیکیشن ایمپو می‌توانند به صورت آنلاین و در هر زمان شما را راهنمایی کنند و به تمام سوالاتتان پاسخ دهند تا با اطمینان کامل و بدون نگرانی به مصرف داروهای مختلف بپردازید. همچنین، ایمپو تاریخ دقیق تخمک گذاری و پریود را برای شما پیش‌بینی می‌کند تا با آگاهی از سیکل قاعدگی خود بهتر بتوانید برای جلوگیری از بارداری برنامه ریزی کنید.

آمپول ضد بارداری بعد از رابطه

نکته قابل توجه درباره آمپول ضد بارداری، عدم طراحی و تاثیرگذاری آن‌ها پس از رابطه جنسی است. همانطور که پیش‌تر توضیح دادیم آمپول ضد بارداری ک روش منظم و طولانی‌مدت برای جلوگیری از بارداری است که باید در زمان تعیین‌شده تزریق شود و تنها پس از گذشت یک دوره مشخص اثرگذاری خود را آغاز می‌کند. به این معنا که آمژول ضد بارداری توانایی ممانعت از بارداری بلافاصله بعد از سکس را ندارد. به همین سبب توصیه می‌کنیم از کاندوم یا کاندوم زنانه استفاده کنید و اگر رابطهٔ محافظت‌نشده داشته‌اید و نگران بارداری هستید، باید از روش‌های پیشگیری اضطراری مانند قرص اورژانسی استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: جلوگیری از بارداری بعد از ریختن اسپرم

آمپول ضد بارداری در دوران شیردهی 

آمپول‌های بارداری تک هورمونی از جمله آمپول‌های ضد بارداری سه‌ماهه و یک‌ساله، یکی از ایمن‌تریت روش‌های پیشگیری از بارداری در دوران شیردهی هستند. چراکه مقدار بسیار اندکی از هورمون پروژستین موجود در این آمپول‌ها ممکن است وارد شیر مادر شود؛ اما مطالعات علمی نشان داده‌اند که این میزان به نوزاد آسیبی نمی‌رساند و بر حجم یا کیفیت شیر اثر منفی ندارد. 

در مقابل، آمپول ضد بارداری یک‌ماهه به دلیل آنکه ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون است، در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود. چراکه، استروژن موجود در این آمپول می‌تواند باعث کاهش حجم شیر مادر یا حتی خشکی کامل شیر شود.

در نهایت، در زمان شیردهی بهترین راه‌ها برای جلوگیری از بارداری روش‌های حاوی پروژستین‌تنها مانند آمپول برای جلوگیری از حاملگی سه‌ماهه، قرص پروژستین‌تنها یا آی‌یودی‌های هورمونی هستند. 

اطلاعات کامل درباره انواع آی یو دی و نحوه استفاده از آن را می‌توانید در مقاله « آی‌یودی چیست » مطالعه کنید.

آمپول ضد بارداری مردان

آمپول برای جلوگیری از حاملگی برای مردان یک روش نوین و در حال توسعه است که هنوز به طور گسترده وارد بازار نشده است. یکی از انواع آمپول جلوگیری از بارداری در آقایان که برای توقف تولید اسپرم طراحی شده است، شامل ترکیبی از نسخه‌های ساخته شده دو هورمون تستوسترون و پروژسترون است که تولید اسپرم را متوقف می‌کند. این نوع آمپول برای جلوگیری از حاملگی می‌تواند منجر به عوارضی مانند تغییرات خلقی، آکنه و نوسانات میل جنسی شود. به همین سبب استفاده از آن نیاز به بررسی‌ها و تحقیقات بیشتری دارد.

مزایا آمپول ضد بارداری چیست؟

آمپول‌ ضد بارداری با توجه به سهولت استفاده و اثربخشی بالای آن گزینه مناسبی برای پیشگیری از بارداری‌های ناخواسته است. از جمله مهم‌ترین مزایای آمپول جلوگیری از بارداری عبارتند از:

• اثر طولانی‌مدت

• عدم ایجاد اختلال در کیفیت و توانایی برقراری رابطه جنسی

• مناسب برای زنانی که به دلیل شرایط پزشکی نمی‌توانند از روش‌های پیشگیری حاوی استروژن مانند قرص‌های ضد بارداری، چسب یا حلقه واژینال استفاده کنند.

• بی‌نیاز از یادآوری و مصرف روزانه

• ایمن در دوران شیردهی

• عدم ایجاد تداخلات دارویی خطرناک

• محافظت در برابر بیماری التهابی لگن و حفاظت نسبی در برابر سرطان رحم

آمپول ضد بارداری ضرر دارد؟ (عوارض آمپول جلوگیری از بارداری)

همانند سایر روش‌های پیشگیری از بارداری، آمپول ضد بارداری نیز می‌تواند عوارض و معایبی را به دنبال داشته باشد که آگاهی از آن‌ها، برای انتخاب بهترین روش بسیار پر اهمیت است. در ادامه با مهم‌ترین عوارض این آمپول‌های پرطرفدار آشنا می‌شویم:

• ایجاد تغییر و اختلال در قاعدگی

اولین سال پس از تزریق آمپول ضد بارداری می‌تواند تغییرات بسیاری را در چرخه قاعدگی شما به دنبال داشته باشد. به طوری که خونریزی‌ها معمولاً نامنظم شده و ممکن است شدید یا سبک، کوتاه یا حتی کاملاً متوقف شوند. این تغییرات معمولاً پس از سال اول کاهش می‌یابد اما تا زمانی که پروژستین تزریق شده در بدن شما باقی باشد، عوارض آن نیز ادامه خواهند داشت.

همچنین در نظر داشته باشید که پس از قطع مصرف آمپول، بازگشت قاعدگی طبیعی و باروری ممکن است مدتی طول بکشد. پروژستین تزریق شده معمولاً ۸ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد تا از بدن خارج شود، اما بازگشت کامل چرخه قاعدگی و تخمک‌گذاری منظم ممکن است زمان بیشتری ببرد. در برخی افراد این روند ممکن است بین ۳ ماه تا یک‌سال طول بکشد تا قاعدگی به حالت طبیعی بازگردد.

• نازک شدن موقت استخوان‌ها

استفاده از آمپول ضد بارداری سه‌ماهه یا Depo-Provera می‌تواند سطح طبیعی استروژن بدن را کاهش دهد و در برخی زنان سبب نازک شدن استخوان‌ها شود. با این حال، خوشبختانه این تغییر معمولاً خطر شکستگی استخوان را افزایش نمی‌دهد و بعد از قطع مصرف آمپول، استخوان‌ها دوباره بازسازی می‌شوند.

علاوه بر آن، افرادی که در معرض خطر پوکی استخوان هستند، مانند کسانی که سطح استروژن پایینی دارند یا سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارند و همچنین افراد زیر ۱۸ سال که هنوز در حال ساخت استخوان هستند، باید با دقت بیشتری و تحت نظر پزشک از این آمپول استفاده کنند.

برخی دیگر از عوارض احتمالی آمپول ضد بارداری عبارتند از:

• سردرد

• آکنه

• حساس شدن سینه‌ها

• تغییرات خلق و خو

• کاهش میل جنسی

آیا آمپول ضد بارداری چاق می‌کند؟

برخی از زنان ممکن است در دوره استفاده آمپول ضد بارداری دچار اضافه وزن شوند. به ویژه اگر زیر ۱۸ سال سن داشته باشند و شاخص توده بدنی (BMI) آن‌ها ۳۰ یا بالاتر باشد.

 

آمپول ضد بارداری را از کجا تهیه کنیم؟

آمپول ضد بارداری را می‌توانید مشابه سایر روش‌های ضد بارداری و قرص اورژانسی در داروخانه‌ها پیدا کنید. با این تفاوت که دریافت و تزریق این آمپول‌ها باید با تجویز پزشک متخصص و تحت نظر وی انجام شود.

قیمت آمپول ضد بارداری سه ماهه، یک ماهه و یک‌ساله

قیمت آمپول‌های ضد بارداری بر اساس نوع آمپول، برند آن، وارداتی بودن یا تولید داخلی و البته محل خرید متفاوت است. برای دریافت قیمت آمپول ضد بارداری کافیست به داروخانه‌ها و درمانگاه‌های اطراف خود مراجعه کنید.

آمپول جلوگیری از بارداری تبادل نظر

با توجه به تنوع زیاد و عوارض احتمالی روش‌های مختلف جلوگیری از بارداری، انتخاب بهترین شیوه پیشگیری از حاملگی می‌تواند یکی از تصمیم‌های مهم و در عین حال دشوار برای بسیاری از زنان باشد. اپلیکیشن ایمپو با ایجاد محیطی امن، صمیمانه و قابل اعتماد، این امکان را فراهم کرده است تا در تالارهای گفتگو پرسش‌های خود را درباره روش‌های گوناگون، از جمله آمپول‌های ضد بارداری، مطرح کنید و نگرانی‌ها یا تجربه‌های شخصی خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

در این تالارها می‌توانید با سایر زنان و دختران ارتباط برقرار کنید، دیدگاه‌ها و پرسش‌های خود را مطرح نمایید و از تجربه‌های واقعی دیگران بهره‌مند شوید. علاوه بر این، ایمپو فضایی اختصاصی برای اشتراک تجربه و همچنین کلینیک آنلاین فراهم کرده است؛ جایی که می‌توانید به طور مستقیم با مشاوران و متخصصان زنان گفتگو کنید، راهنمایی بگیرید و مناسب‌ترین روش پیشگیری از بارداری را با توجه به شرایط فردی خود انتخاب نمایید.

کلام آخر

آمپول ضد بارداری به دلیل اثربخشی قابل توجه و نحوه مصرف آسان، گزینه‌ای مناسب برای زنانی است که به دنبال روشی قابل اعتماد و طولانی‌مدت برای پیشگیری از بارداری هستند. با این حال، مانند هر روش دارویی جلوگیری دیگر، آمپول جلوگیری از حاملگی نیز می‌تواند عوارض مختلفی از جمله سردرد، آکنه و اختلال در پریودی به دنبال داشته باشد. به همین سبب آگاهی از مزایا و معایب آن، مشورت با پزشک و در نظر گرفتن شرایط جسمی خود فرد اهمیت ویژه‌ای دارد.

آمپول‌های ضد بارداری بر اساس مدت زمان تاثیرگذاری و ترکیبات هورمونی، به دسته‌های مختلفی از جمله آمپول ضد بارداری یک ساله، آمپول ضد بارداری سه ماهه و آمپول ضد بارداری یک ماهه تقسیم می‌شوند. تشخیص نوع آمپول ضد بارداری هر فرد با توسط پزشک متخصص و بر اساس شرایط جسمانی و چرخه قاعدگی او انجام شود و مصرف خودسرانه این آمپول‌ها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

منابع

Better Health/ NHS/ intouchmedicare/ sexual health bexley/ nhs inform/ My Cleveland Clinic/ betterhealth.vic/ Drugs.com/ pharmaceutical journal