همه چیز درباره بیماری سیفلیس

بیماری سیفلیس یکی از عفونت‌های مقاربتی است که به‌وسیله باکتری  ترپونما پالیدوم (Treponema pallidum) ایجاد می‌شود. این بیماری در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض جدی و طولانی‌مدت بر سلامت فرد داشته باشد. سیفلیس به‌طور معمول از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و می‌تواند بر هر دو جنس زن و مرد تأثیر بگذارد.

 با توجه به پیچیدگی‌های این بیماری و مراحل مختلف آن، آگاهی از علائم، روش‌های تشخیص و درمان آن برای هر فردی که به سلامت خود اهمیت می‌دهد، ضروری است. در این مقاله به بررسی جزئیات مربوط به سیفلیس، از جمله مراحل عفونت، علائم و روش‌های پیشگیری و درمان خواهیم پرداخت.

بیماری سیفلیس چیست؟

بیماری سیفلیس یک عفونت باکتریایی است که عمدتاً از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و جزو بیماری‌های مقاربتی محسوب می‌شود. این بیماری دارای چهار مرحله اصلی اولیه، ثانویه، نهفته و ثالثیه است. در مرحله اولیه، زخم‌های غیر دردناک (شانکر) در محل ورود باکتری ظاهر می‌شوند. در مرحله ثانویه، علائم عمومی‌تری مانند تب، خستگی و بثورات پوستی بروز می‌کند. اگر درمان نشود، سیفلیس می‌تواند به مرحله نهفته برود که ممکن است سال‌ها بدون علامت باقی بماند و در نهایت به مرحله ثالثیه تبدیل شود که عوارض جدی مانند آسیب به قلب و مغز را به دنبال دارد.

مراحل عفونت سیفلیس چیست؟ 

بیماری سیفلیس شامل چهار مرحله اصلی است:

1. سیفلیس اولیه

 این مرحله با ظهور زخم‌های بدون درد (شانکر) در ناحیه تناسلی یا سایر نقاط بدن آغاز می‌شود. این زخم‌ها معمولاً در عرض ۳ تا ۶ هفته بهبود می‌یابند.

2. سیفلیس ثانویه

 پس از بهبود زخم‌های اولیه، ممکن است فرد دچار علائم عمومی مانند تب، خستگی و بثورات پوستی شود. این مرحله معمولاً چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد.

3. سیفلیس نهفته

 در این مرحله، فرد هیچ علامتی ندارد و باکتری‌ها همچنان در بدن باقی می‌مانند. این مرحله ممکن است سال‌ها ادامه یابد.

4. سیفلیس ثالثیه

 سیفلیس اگر درمان نشود، می‌تواند به این مرحله پیشرفت کند که ممکن است منجر به آسیب‌های جدی مانند مشکلات قلبی و عصبی شود.

بیماری سفلیس چه علائمی دارد؟

این بیماری علائم مختلف و متنوعی دارد که در هر مرحله از بیماری متفاوت است؛ در ادامه، علائم بیماری سیفلیس در مردان و خانم‌ها را به صورت جدا در هر مرحله بررسی می‌کنیم:

• علائم بیماری سیفلیس در مردان

علائم بیماری سیفلیس در مردان بسته به مرحله عفونت متفاوت است:

1. علائم سیفلیس اولیه در مردان

 در این مرحله، که ۲ تا ۱۲ هفته پس از قرار گرفتن در معرض باکتری رخ می‌دهد، یک زخم سفت، صاف و بدون درد به نام شانکر در ناحیه تناسلی (مانند آلت تناسلی)، مقعد یا دهان ایجاد می‌شود. این زخم معمولاً کوچک و بدون درد است، به طوری که برخی از افراد ممکن است متوجه آن نشوند. شانکر معمولا در عرض چند هفته یا چند ماه خود به خود از بین می‌رود، اما از بین رفتن زخم به معنای از بین رفتن بیماری نیست. التهاب غدد لنفاوی در نواحی نزدیک زخم شانکر نیز ممکن است رخ دهد.

شانکر ممکن است بدون درد و بی‌صدا ظاهر شود و در عرض چند هفته خودبه‌خود از بین برود؛ اما ناپدید شدن آن به‌هیچ‌وجه به معنای پایان بیماری نیست. در همین مرحله است که باید مراقبت از سلامت خود را جدی بگیرید. با کمک اپلیکیشن ایمپو می‌توانید علائم را به‌موقع ثبت و پیگیری کنید، با پزشکان متخصص گفتگو داشته باشید و با اطمینان بیشتری مسیر درمان را ادامه دهید.

2. علائم سیفلیس ثانویه در مردان

حدود ۱ تا ۶ ماه پس از از بین رفتن شانکر اولیه، دانه‌های خشن و برآمده سفلیس ظاهر می شوند. این دانه‌ها معمولاً بدون خارش بوده و می‌توانند در سراسر بدن (حتی کف دست و پا) پخش شوند. راش‌ها ممکن است قرمز یا قهوه‌ای رنگ به نظر رسیده و ظاهری صاف یا مخملی داشته باشند. علائم دیگری که ممکن است در این مرحله تجربه شوند شامل تب، خستگی، گلودرد، سردرد، دردهای عضلانی، کاهش وزن و تورم غدد لنفاوی است.

3. علائم سیفلیس نهفته در مردان

در این مرحله، هیچ علامت و نشانه ای وجود ندارد. اگر در مراحل اولیه و ثانویه درمان صورت نگیرد، بیماری وارد مرحله نهفته می‌شود.

4. علائم سیفلیس ثالثیه (دیررس) در مردان

سفلیس درمان نشده می‌تواند به مرحله سوم برسد که با مشکلات شدیدی همراه است و می‌تواند روی قلب، مغز یا دیگر اعضای بدن تأثیر بگذارد

• علائم بیماری سیفلیس در خانم‌ها

سیفلیس در زنان نیز در چهار مرحله اصلی بروز می‌کند که هر کدام علائم متفاوتی دارند:

1. علائم مرحله اولیه در زنان

 زخم بدون درد شانکر در ناحیه تناسلی، دهان، مقعد یا واژن، معمولاً ۳ تا ۹۰ روز پس از تماس جنسی ظاهر می‌شود. این زخم گرد و سفت است و ممکن است به‌راحتی نادیده گرفته شود.

2. علائم مرحله ثانویه در زنان

 بثورات پوستی غیرخارش‌دار در کف دست‌ها، پاها یا سایر نقاط بدن، همراه با علائم شبه‌آنفولانزا مانند تب، گلودرد، تورم غدد لنفاوی و ریزش مو بروز می‌کند.

3. علائم مرحله نهفته در زنان

در این مرحله علائم ظاهری ناپدید می‌شود، اما عفونت در بدن می‌تواند سال‌ها باقی بماند.

4. مرحله ثالثیه (دیررس)

 آسیب به اندام‌های حیاتی مانند قلب، مغز، عروق خونی و سیستم عصبی که منجر به نابینایی، ناشنوایی یا حتی مرگ می‌شود.

سیفلیس عصبی چیست؟

سیفلیس عصبی یا نوروسفیلیس زمانی رخ می‌دهد که باکتری سیفلیس به سیستم عصبی مرکزی حمله کند. این حالت می‌تواند در هر مرحله‌ای از بیماری اتفاق بیفتد؛ اما معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر ثالثیه مشاهده می‌شود. علائم نوروسفلیس شامل سردرد، تغییرات رفتاری، مشکلات حافظه و اختلالات حرکتی است. تشخیص این حالت نیازمند آزمایش مایع مغزی-نخاعی و درمان فوری با آنتی‌بیوتیک‌ها است.

عوارض بیماری سیفلیس چیست؟

اگر بیماری سیفلیس درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. از جمله این عوارض می‌توان به مشکلات عصبی مانند سردرد، سکته، مننژیت و زوال عقل اشاره کرد. همچنین ممکن است مشکلات قلبی عروقی شامل آسیب به آئورت و دریچه‌های قلب ایجاد شود. 

عوارض دیگر شامل برجستگی‌های کوچک یا تومورهایی به نام گوم در پوست، استخوان‌ها و سایر اندام‌ها است. همچنین ابتلا به سیفلیس خطر ابتلا به HIV و ایدز را افزایش می‌دهد و در دوران بارداری می‌تواند مشکلات جدی برای نوزاد ایجاد کند.

سیفلیس تناسلی در مردان

سیفلیس تناسلی در مردان از طریق سکس مقعدی و رابطه جنسی با فرد مبتلا، ایجاد می‌شود. این بیماری در مراحل اولیه با ایجاد شانکر در ناحیه تناسلی، دهان یا مقعد ظاهر می‌شود. شانکر معمولاً بین ۲ تا ۱۲ هفته پس از عفونت ایجاد شده و ممکن است به دلیل عدم درد، نادیده گرفته شود. 

در صورت عدم درمان، سیفلیس با پیشرفت به مرحله ثانویه، با بثورات پوستی، تب، گلودرد و علائم شبیه آنفولانزا همراه است. مردان همجنسگرا و دوجنسگرا به دلیل رفتارهای جنسی پرخطر، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. درمان به موقع با آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین می‌تواند از عوارض جدی مانند آسیب به قلب، مغز و سیستم عصبی جلوگیری کند.

بیماری سیفلیس واژن

سیفلیس واژن معمولاً با ایجاد شانکر در ناحیه تناسلی خارجی (فرج)، واژن یا گردن رحم شروع می‌شود. این زخم‌ها بدون درد هستند و ممکن است با عفونت‌های قارچی یا جوش اشتباه گرفته شوند. در صورت عدم درمان، عفونت به مرحله ثانویه پیشرفت کرده و باعث ضایعات مخاطی در واژن یا دهانه رحم می‌شود. زنان باردار مبتلا به سیفلیس درمان‌نشده ممکن است عفونت را به جنین منتقل کنند که منجر به سقط، زایمان زودرس یا سیفلیس مادرزادی می‌شود. عوارض سیفلیس واژن زنان به شرح زیر است:

• بیماری التهابی لگن (PID) 

•  ناباروری

• افزایش خطر ابتلا به HIV به دلیل آسیب مخاطی

اگر درباره هر یک از علائم بالا سوالی دارید، گفت‌وگو با پزشکان و متخصصین ایمپو را به شما پیشنهاد می‌کنیم. می‌توانید با نصب اپلیکیشن ایمپوو مراجعه به بخش کلینیک در فضایی امن با متخصص موردنظر خود ارتباط بگیرید.

سیفلیس زبان و دهانی

سیفلیس دهانی از طریق سکس دهانی با فرد آلوده منتقل می‌شود. در مرحله اولیه، شانکرهای بدون درد روی زبان، لب‌ها یا داخل گونه‌ها ظاهر می‌شوند که ممکن است با آفت اشتباه گرفته شوند. در مرحله ثانویه، زخم‌های سفید یا خاکستری (کوندیلوما لاتا) در دهان یا گلو ایجاد می‌شود که بسیار مسری هستند. با دیدن هر کدام از علائم، فورا به پزشک متخصص مراجعه کنید و دوره درمان را جدی بگیرید.

بیماری سیفلیس در نوزادان

سیفلیس مادرزادی زمانی رخ می‌دهد که مادر باردار عفونت را از طریق جفت به جنین منتقل کند که به آن «سیفلیس مادرزادی» گفته می‌شود. این بیماری می‌تواند باعث مرده‌زایی، وزن کم هنگام تولد، یا عوارض طولانی‌مدت مانند ناشنوایی، نابینایی و آسیب مغزی شود.

علائم سیفلیس در نوزادان به شرح زیر است:

• بثورات پوستی

•  زردی

•  ورم مفاصل

•  تشنج.

• ناهنجاری‌های استخوانی

• دندان‌های بدشکل (دندان هاچینسون)

پیشگیری از سیفلیس

مهم‌ترین نکته در پیشگیری از بیماری‌ها، آموزش عمومی درباره روش‌های انتقال این بیماری است که نقش مهمی در کاهش شیوع آن ایفا می‌کند؛ در ادامه، به روش‌های دیگری برای پیشگیری از این بیماری می‌پردازیم:

• رابطه جنسی ایمن

 استفاده صحیح از کاندوم در هر نوع تماس جنسی (واژینال، مقعدی یا دهانی) خطر انتقال را تا ۹۰٪ کاهش می‌دهد.

• کاهش شرکای جنسی

 محدود کردن تعداد شرکا و اجتناب از رابطه با افراد ناشناس.

• آزمایشات منظم

 انواع آزمایش ازدواج قبل از رابطه انجام دهید. همچنین افراد دارای رابطه جنسی (به ویژه مردان همجنس‌گرا و افراد مبتلا به HIV) باید هر ۳ تا ۶ ماه آزمایش سیفلیس دهند.

• غربالگری بارداری

 تست سیفلیس در سه ماهه اول و سوم بارداری باید انجام شود.

• پرهیز از اشتراک وسایل

 از سوزن، تیغ یا لوازم شخصی مشترک استفاده نکنید.

تشخیص و آزمایش سیفلیس

تشخیص سیفلیس معمولاً با استفاده از آزمایش خون انجام می‌شود که وجود آنتی‌بادی‌های مرتبط با باکتری ترپونما پالیدوم را بررسی می‌کند. آزمایشات مختلف شامل VDRL و RPR نیز برای غربالگری استفاده می‌شوند. تشخیص سریع و دقیق این بیماری برای جلوگیری از پیشرفت آن ضروری است.

• آزمایش سیفلیس VDRL

آزمایش VDRL (Venereal Disease Research Laboratory) یک تست غربالگری برای تشخیص سیفلیس است که وجود آنتی‌بادی‌های غیر اختصاصی را بررسی می‌کند. اگر نتیجه مثبت باشد، آزمایشات دقیق‌تری انجام خواهد شد تا تأیید شود که آیا فرد واقعاً مبتلا به سیفلیس هست یا خیر.

• تست PRP سیفلیس

تست PRP نیز مشابه آزمایش VDRL عمل کرده و برای غربالگری بیماری سیفلیس استفاده می‌شود. این تست سریع بوده و نتایج آن معمولاً ظرف چند ساعت آماده می‌شود؛ بنابراین پزشکان قادر خواهند بود تصمیمات دوره درمانی را سریع‌تر اتخاذ کنند.

درمان قطعی سیفلیس چیست؟

بیماری سیفلیس قابل درمان است. درمان اصلی این بیماری استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، به ویژه پنی‌سیلین است. برای مراحل اولیه و ثانویه معمولاً یک دوز پنی‌سیلین کافی است، اما در مراحل پیشرفته‌تر ممکن است نیاز به دوزهای بیشتری یا استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های دیگری باشد. 

تشخیص و درمان زودهنگام برای جلوگیری از عوارض جدی بسیار مهم است. اگرچه درمان می‌تواند باکتری‌ها را از بین ببرد، اما آسیب‌های ناشی از بیماری معمولاً قابل جبران نیستند.

واکسن سیفلیس چیست؟

در حال حاضر واکسن مؤثری برای پیشگیری از بیماری سیفلیس وجود ندارد؛ بنابراین بهترین راهکار پیشگیری از این بیماری استفاده از روش‌های محافظتی مانند کاندوم و انجام آزمایش‌های منظم برای شناسایی زودهنگام عفونت‌هاست. آموزش عمومی درباره خطرات این بیماری نیز نقش مهمی در پیشگیری دارد تا افراد بتوانند اقدامات لازم را انجام دهند و سلامت خود را حفظ کنند.

جمع‌بندی

بیماری سیفلیس یک عفونت مقاربتی باکتریایی است که در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد. عامل این بیماری باکتری ترپونما پالیدوم است که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود. این بیماری در چهار مرحله اصلی (اولیه، ثانویه، نهفته و ثالثیه) پیشرفت می‌کند و هر مرحله علائم خاص خود را دارد. تشخیص زودهنگام از طریق آزمایش‌هایی مانند VDRL و RPR امکان‌پذیر است و درمان معمولاً با آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین انجام می‌شود. عدم درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله سیفلیس عصبی، مشکلات قلبی و عوارض مادرزادی در نوزادان شود. از آنجایی که واکسنی برای پیشگیری از سیفلیس وجود ندارد، بهترین راهکارها شامل استفاده از کاندوم و انجام آزمایش‌های منظم برای تشخیص زودهنگام است. اگر نیاز به مشورت با پزشک یا متخصص درباره‌ی بیماری خود دارید، می‌توانید با نصب اپلیکیشن ایمپو و مراجعه به بخش کلینیک از ویزیت آنلاین با پزشکان ایمپو در فضایی امن و محرمانه بهره ببرید.

منابع

• Clevelandclinic
• Cdc
• Medicalnewstoday
• Who