آلزایمر و راه های پیشگیری از آن
در این مقاله میخوانید:
آلزایمر خیلی ها رو می‌ترسونه و این نگرانی طبیعیه. فراموش کردن نام و چهره کسانی که دوستشون داریم، میتونه دردناک باشه. کافیه راه‌های پیشگیری از آلزایمر رو بدونیم و تا می‌تونیم با رعایت کردنشون از ابتلای به آلزایمر پیشگیری کنیم.
خیلی راحت میشه با ایجاد تغییراتی توی سبک زندگی خطر ابتلا به آلزایمر رو کاهش داد. ما در این مقاله قراره در مورد علل و راه های پیشگیری از آلزایمر صحبت کنیم و با ارائه راهکارهایی، خطر ابتلا به آلزایمر را برای شما عزیزان ایمپو کمرنگ‌تر کمک کنیم.
چگونگی بروز و سیر آلزایمر
اگرچه افراد جوان می‌تونن به آلزایمر مبتلا بشن اما اغلب علائمش پس از 65 سالگی شروع میشه که آلزایمر زودرس شناخته میشه. زمان تشخیص آلزایمر تا مرگ در افراد بالای 80 سال میتونه به سه سال نرسه اما این میتونه برای جوان‌ترها بیشتر باشه.
آلزایمر یه بیماری مداومه، علائمش به تدریج بروز می‌کنه و اثراتش روی مغز موجب تخریب بافت مغز میشه. زندگی هر فرد با بیماری آلزایمر متفاوته برخی افراد مدت طولانی با آسیب شناختی خفیف زندگی می‌کنن، در حالی که بعضی‌ها با پیشرفت بیماری با سرعت بیشتری علائمش رو تجربه می‌کنن.
تشخیص قطعی آلزایمر تنها زمانی قابل تاییده که مغز در هنگام کالبد شکافی زیر میکروسکوپ بررسی بشه، با این حال متخصصان قادر به تشخیص صحیح تا 90 درصد از اوقات هستن.
مراحل پیشرفت بیماری آلزایمر
آلزایمر یه بیماری پیشرونده است، به این معنی که علائم با گذشت زمان به تدریج بدتر میشه. آلزایمر به هفت مرحله تقسیم میشه:
1- در این مرحله هیچ علامتی وجود نداره اما ممکنه یه تشخیص زودرس بر اساس سابقه خانوادگی وجود داشته باشه.
2- اولین علائم مانند فراموشی ظاهر میشه.
3- اختلالات جسمی و روانی خفیف مثل کاهش حافظه و تمرکز ظاهر میشه. (این موارد ممکنه فقط توسط شخص بسیار نزدیک به فرد قابل مشاهده باشه).
4- آلزایمر اغلب در این مرحله تشخیص داده میشه از دست دادن حافظه و عدم توانایی در انجام کارهای روزمره مشهوده.
5- علائم متوسط تا شدیده. نیاز به کمک عزیزان یا مراقبان داره.
6- در این مرحله یه فرد مبتلا به آلزایمر ممکنه در انجام کارهای اساسی مانند غذا خوردن و پوشیدن لباس به کمک نیاز داشته باشه.
7- این مرحله شدیدترین و آخرین مرحله‌ی آلزایمره. ممکنه گفتار و حالت‌های صورت از بین بره. هرچه فرد در این مراحل پیشرفت می‌کنه، نیاز به حمایت روز افزون از طرف مراقبین داره.
احساساتی که در ابتدای دوران آلزایمر ممکن است با آن سروکار داشته باشید
احساسات ناشی از تشخیص آلزایمر در دو طرف بیمار و مراقب(افراد نزدیک) دیده میشه. برای اینکه بتونیم از یک فرد آلزایمری مراقبت کنیم باید بدونیم که با چه احساساتی رو به رو خواهیم شد. این احساسات هم از جانب خود بیمار و هم از طرف کسی به بیمار اهمیت میده میتونه چالش برانگیز باشه.
احساست مربوط افراد نزدیک به بیمار
حمایت از فردی که دچار زوال عقلیه یک فرایند احساسی و دائمیه. اغلب منشا این احساسات، افکاری در مورد اینکه این تشخیص، چطوری زندگی شما را تحت تاثیر قرار میده ؟
احساساتی که ممکنه به عنوان یک فرد نزدیک تجربه کنین عبارتند از:
انکار: ممکنه پذیرش تشخیص بیماری بسیار دشوار باشه. انکار میتونه در کوتاه مدت موثر باشه زیرا که به شما زمان لازم را برای هضم موضوع میده اما در صورت طولانی شدن انکار، مانع از تصمیم گیری‌های مهم برای آینده میشه.
ترس: ترس از پیشرفت بیماری و چالش‌هایی که ممکنه در زمان آینده با آن روبرو شین مانع از تمرکز شما بر زمان حاله.
استرس یا اضطراب: عدم اطمینان از اینکه، در صورت پیشرفت بیماری، انتظار چه چیزی را باید داشت و چطوری می‌تونیم از بیمار حمایت کنیم میتونه استرس آور باشه.
غم و افسردگی: احساس از دست دادن یک عزیز به این شکل میتونه غم زیادی را به دنبال داشته باشه. از طرفی ناامیدی عنصر اصلی افسرده شدنه. به گفته‌ی روانشناسی نوین؛ ما افسردگی رو انتخاب می‌کنیم تا خشم خودمونو مهار کنیم.
احساسات مربوط به فرد دچار آلزایمر
احساسات انکار و ترس در افراد دچار زوال عقل نیز دیده میشه و مشابه احساسات افراد نزدیک به اونهاست. برای اینکه بتونیم با این احساس مقابله کنیم می‌تونیم با هم درباره‌ی این ترس و انکار حرف بزنین تا بتونین از این احساسات سخت عبور کنین.
حرف زدن درباره‌ی احساسات و انتظارات و برنامه‌ریزی برای آینده میتونه بسیار مفید باشه. در صورتی که شرایط از کنترلتان خارج شد حتما باید به مشاور مراجعه کنین.
اثرات آلزایمر بر مغز
آلزایمر باعث از بین رفتن سلول‌های عصبی در سرتاسر مغز میشه و با روند پیشرفت بیماری مغز رفته رفته کاریشو از دست میده. آسیب به مغز سال‌ها قبل از بروز علائم آغاز میشه.
رسوبات غیرطبیعی پروتئین باعث ایجاد پلاک و گرفتگی در مغز فرد مبتلا به بیماری آلزایمر میشه و در نتیجه ارتباط بین سلول ها از بین میره و شروع به مردن می‌کنن و توی موارد پیشرفته، مغز جمع شدگی قابل توجهی رو نشون میده.
علل و عوامل خطر بیماری آلزایمر
متخصصان عوامل خطر خاصی رو شناسایی کردن که عبارتند از:
- سن: بیشتر افرادی که به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شن 65 سال به بالا دارن.
- سابقه ی خانوادگی: اگه یکی از اعضای خانواده نزدیک شما به این بیماری مبتلا شده، احتمال ابتلای شما بالاتره.
- ژنتیک: ژن های خاصی با بیماری آلزایمر در ارتباطن.
داشتن یک یا چند مورد از این عوامل خطر به معنای ابتلا به بیماری آلزایمر نیست اما میتونه احتمال ابتلای شما رو افزایش میده.
علائم آلزایمر
از دست دادن حافظه علامت اصلی بیماری آلزایمره. علائم اولیه شامل مشکل در یادآوری رویدادها یا مکالمات اخیر فرده. با پیشرفت بیماری، اختلالات حافظه بدتر میشه و علائم دیگه‌ای ایجاد میشه.
معمولا یکی از اعضای خانواده یا دوستان ممکنه بیشتر متوجه تشدید علائم شوند. تغییرات مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر منجر به مشکلات فزاینده در موارد زیر میشه که عبارتند از:
- جملات و سوالات را بارها و بارها تکرار می‌کنن
- اختلال در به خاطر سپردن وقایع یا مکالمات اخیر
- بی علاقگی نسبت به فعالیت های گذشته
- گاهی بدون در نظر گرفتن آب و هوا لباس می‌پوشن
- ممکنه مقدار زیادی پول رو به فروشنده بدن
- یا چیزهایی که می‌خرن اصلا بهش نیازی نداشته باشن
- کلمات ساده رو هم فراموش می‌کنن و یا با واژه های غیرمعمول جایگزین می‌کنن
- گیج می‌شن که الان کی هست و کجا هستن
- مشکل در صحبت کردن، بلعیدن یا راه رفتن در مراحل پیشرفته بیماری
- شماره ها رو فراموش می‌کنن یا نمی‌دونن که چه کاری باید انجام بدن
- قرار دادن اشیاء در جای غلط(اغلب اوقات)
- تغییر خلق و خوی سریع
- ممکنه افراد آلزایمری بدگمان، ترسو و یا وابسته بشن
- از دست دادن قوه‌ی ابتکار و خلاقیت
- تماشای ساعت‌های طولانی تلویزیون
- خواب بیش از حد در طول روز
- مکالمات، قرارها یا رویدادها را فراموش می‌کنن و بعداً بخاطر نمیارن
- نام اعضای خانواده و اشیاء روزمره را فراموش می‌کنن
- بیماری آلزایمر باعث ایجاد مشکل در تمرکز و تفکر به خصوص در مورد مفاهیم انتزاعی مانند اعداد میشه
- مدیریت امور مالی، دسته چک و پرداخت قبض به موقع دچار مشکل می‌شن
آلزایمر باعث کاهش توانایی تصمیم گیری و قضاوت منطقی در موقعیت های روزمره میشه. برای مثال ممکنه فردی در تعاملات اجتماعی انتخاب‌های ضعیف یا نامشخصی داشته باشه یا لباس‌های نامناسب برای آب و هوا بپوشه.
ممکنه پاسخ موثر به مشکلات روزمره، مثل سوختن غذا در اجاق گاز یا موقعیت های رانندگی غیرمنتظره، برای افراد مبتلا به آلزایمر دشوارتر باشه.
راه های پیشگیری از آلزایمر و زوال عقل
تا حالا هیچ راه تضمین شده‌ای برای پیشگیری از آلزایمر وجود نداشته اما تحقیقات اخیر روش هایی رو برای پیشگیری موثر دیدن. برای پیشگیری از خطرات آلزایمر چک لیست پایین رو انجام بدین و مغزتون رو جوان نگه دارین.
انجام فعالیت های ورزشی
انجام فعالیت بدنی منظم یکی از بهترین راه های پیشگیری و یا حداقل کاهش درصد ابتلا به آلزایمره. برای قلب، گردش خون، وزن و سلامت روان شما مفیده. با توجه به ویژگی های جسمی تون ورزش کنید و از نشستن طولانی مدت خودداری کنید.
غذای سالم بخورین
- حداقل پنج وعده میوه و سبزیجات مخصوصا پهن برگ ها مثل بروکلی، اسفناج و کاهو در روز بخورید.
- حداقل دو بار در هفته پروتئین (مانند ماهی روغنی، لوبیا، حبوبات، تخم مرغ یا گوشت) مصرف کنید.
- مصرف قند رو محدود کنید و مراقب نمک پنهان باشید.
- غذاهای نشاسته ای مثل نان، سیب زمینی و ماکارونی بخورید.
- چربی اشباع کمتری بخورید.
- در روز به میزان کافی مایعات (آب، شیر کم چرب و نوشیدنی های بدون قند) مصرف کنید.
- برای پیشگیری از آلزایمر عسل طبیعی، کنجد و امگا3، روغن کنجد، ویتامین E و کشمش بخورین.
سیگار نکشین
اگه سیگار می‌کشید، خودتون رو در معرض خطر ابتلا به آلزایمر قرار می‌دید. سیگار آسیب زیادی به گردش خون در سراسر بدن از جمله رگ های خونی در مغز، قلب و ریه ها وارد می‌کنه.
ذهنتون رو ورزش بدین
فعال نگه داشتن ذهن احتمال خطر ابتلا به زوال عقل و آلزایمر رو کاهش میده.
به طور منظم خودتون رو از نظر ذهنی به چالش بکشید. با این کار توانایی مغز رو برای مقابله با بیماری‌ها افزایش میدین در ادامه به بررسی چند راهکار برای به چالش کشیدن مغز رو بهتون ارائه میدیم که عبارتند از:
- کاری که مغز رو به چالش می‌کشه و دوست دارین به طور منظم انجام بدین، مهمه که چیزی رو پیدا کنید که ادامه اش بدین.
- برای یه مدرک، دوره آموزشی یا فقط برای سرگرمی مطالعه کنین.
- یه زبان جدید یاد بگیرین.
- پازل، جدول کلمات متقاطع یا آزمون انجام بدین.
- بازی های کارتی یا بازی های رومیزی انجام بدین.
- کتاب های چالش برانگیز بخونید یا بنویسین.
- سعی کنید با افرادی که برای شما مهم هستن در تماس باشید.
به اندازه‌ی کافی مایعات بنوشین
کم آبی مهم ترین فاکتور متغیر برای از دست دادن حافظه هست. به مقدار کافی مایعات بنوشید و از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب کنید. (می‌تونید از یادآورهای ایمپو برای نوشیدن آب کمک بگیرید.)
ماهی بخورین
ماهی سرشار از فسفر بوده و اکثر دانشمندان معتقدن مصرف ماهی و غذاهای دریایی برای جلوگیری و حتی درمان آلزایمر موثره. ماهی غذای مغزه و افرادی که در هفته حداقل یه بار ماهی کبابی مصرف می‌کنن، از ماده خاکستری مغزشون بهتر مراقبت میشه.
مراقب ضربه به سر باشین
هرگونه ضربه به سر احتمال آلزایمر رو بالا می‌بره. ورزش هایی که امکان اصابت یک شی به سر وجود داره مثل فوتبال، والیبال و… که این نگرانی بین افرادی که به انجام این ورزش‌ها مشغول هستن وجود داره که اگر بیش از اندازه این ضربه ها به سر وارد بشه سلامت مغز رو میتونه به خطر بندازه پس بهتره بیشتر مراقب باشین.
از دندون ها مراقبت کنین
بیماری لثه ای گینوییت باعث تولید نوعی پروتئین میشه که منجر به از بین رفتن حافظه و در نهایت آلزایمر میشه. به طور منظم مسواک بزنید. از دهانشویه برای تقویت لثه‌هاتون استفاده کنین.
درمان آلزایمر
هیچ درمانی برای آلزایمر وجود نداره، اما روش های درمانی وجود داره که میتونه پیشرفت بیماری رو کند کنه و کیفیت زندگی رو بهبود ببخشه. گزینه هایی برای کمک به مدیریت علائم بیماری که عبارتند از:
- داروهایی برای تغییرات رفتاری، مانند داروهای ضد روان پریشی
- داروهایی برای پیشگیری از از دست دادن حافظه
- داروهای جایگزین با هدف تقویت عملکرد مغز یا سلامت کلی، مانند روغن نارگیل یا روغن ماهی
- داروهایی برای تغییرات خواب
- داروهایی برای افسردگی
- برخی داروهای مسکن برای کنترل نشانه های آلزایمر
متوسط عمر مبتلایان به آلزایمر تقریباً 4 تا 8 سال پس از تشخیص برآورد شده، اما برخی از افراد می‌تونن تا 20 سال با آلزایمر زندگی کنن.
اگه فکر می‌کنید علائم دمانس یا بیماری آلزایمر رو دارید، با پزشک تون صحبت کنید. شروع سریع درمان میتونه به شما در مدیریت علائم کمک کنه و به خاطر داشته باشین قبل از مصرف هرگونه دارو با پزشک مشورت کنین.
سخن نهایی
همونطور که گفتیم آلزایمر یک بیماری عصبیه که موجب مرگ سلول های مغزیمون میشه و در نتیجه باعث از دست دادن حافظه، مشکلات گفتاری و یا حتی انجام رفتارهای غیر قابل پیش بینی میشه.
در انتهای مقاله راهکارهایی برای پیشگیری از ابتلا به فراموشی گفته شد، شما عزیزان خیلی راحت میتونین با انجام ورزش حداقل 3 روز در هفته، داشتن رژیم غذایی سالم و خلاق نگه داشتن ذهن از مبتلا شدن به این اختلال جلوگیری کنین.
منابع:
