سردردهای بارداری: علل، علائم و درمان
در این مقاله میخوانید:
احتمالاً با علائم شایع بارداری مانند تهوع، ضعف، کمردرد و ویارهای غذایی آشنا هستید، اما یکی از عوارض بارداری که کمتر درباره آن صحبت می‌شود « سردرد در بارداری» است. اکثر سردردها در دوران بارداری طبیعی و بی‌خطر هستند؛ اما برخی دیگر از آن‌ها نشانه‌هایی از مشکلات جدی‌تر مانند فشار خون بارداری (پره‌اکلامپسی) هستند و به درمان و معاینه‌های ویژه احتیاج دارند. بنابراین، پیش از هر چیز شناخت علت و ریشه این سردردها ضروری است و سپس باید به درمان و کنترل آن‌ها بپردازیم.
اگر در دوران بارداری هستید و دچار سردردهای ناگهانی و آزاردهنده شده‌اید، این مقاله برای شما است. در این مقاله به سردرد در دوره بارداری می‌پردازیم و تلاش می‌کنیم به سوالات رایج شما درباره آن پاسخ دهیم.
علت سردرد در بارداری
سردردهای دوران بارداری می‌توانند ناشی از تغییرات و نوسانات هورمون‌ها به خصوص هورمون استروژن ایجاد شوند؛ اما سیل هورمونی تنها دلیل این سردردهای آزادهنده نیست. علت سردرد در بارداری تفاوتی با دوران پیش از اقدام به بارداری ندارند؛ در واقع، هر عاملی که در گذشته سردردتان را تحریک می‌کرد، متاسفانه در دوران بارداری نیز باعث سردرد شما خواهند شد.
در ادامه، به شایع‌ترین علل سرد دردر در باردرای را اشاره می‌کنیم:
- افزایش ترشح هورمون‌ها
- افت قند خون
- افزایش فشار خون
- اضطراب و استرس
- کمبود خواب و خستگی
- کم‌آبی
- ترک کافئین
- تغییرات در وضعیت بدن
سردردهای بارداری چگونه است؟
علت سردرد در بارداری معمولاً تغییرات هورمونی است و این نوع سردردها می‌توانند در هر زمانی از روز، حتی هر روز، رخ دهند. در صورتی که سردرد به دلیل کم‌آبی ایجاد شود، احتمالاً صبح‌ها ظاهر می‌شود. سردردهای ناشی از استرس یا تنش بیشتر عصرها رخ می‌دهند؛ این در حالیست که سردردهای هورمونی اغلب تمام روز طول می‌کشند.
سردردهای هورمونی در دوران بارداری معمولاً در سه ماهه اول بارداری و سپس بین هفته‌های 16 و 18 رخ می‌دهند؛ اما برخی خانم‌ها این سردردها را در سه ماهه سوم بارداری نیز تجربه می‌کنند. تجربه سردرد در بارداری مانند سایر علائم و تغییرات آن، از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به شرایط و ژنتیک مادر بستگی دارد.
سردرد در دوران بارداری شبیه به سردردهایی است که قبل از شروع بارداری تجربه می‌کردید. سردردهای این دوره می‌توانند در ناحیه پیشانی، شقیقه‌ها، پشت سر یا پشت چشم‌ها احساس شوند و شدت آن‌ها میتواند از یک درد کوتاه و خفیف تا دردی طولانی مدت و آزاردهنده تغییر کند. علائم سردرد در بارداری شامل موارد زیر است:
- احساس درد خفیف و مداوم
- درد ضربان‌دار گاه به گاه در یک یا هر دو طرف سر
سردرد میگرنی نیز میتواند با علائم بدتر و شدیدتری زیر همراه شود:
- درد شدیدتر
- ضربان‌های شدید در سر
- تهوع
- استفراغ
سردرد بارداری از چه زمانی شروع می‌شود؟
سردردهای دوران بارداری می‌توانند در هر زمانی حین بارداری شروع شوند، اما معمولاً در سه ماهه اول و سوم ظاهر می‌شوند. در سه ماهه اول، تغییرات هورمونی، افزایش حجم خون و استرس‌های اولیه بارداری می‌توانند منجر به سردرد شوند؛ در حالی که در سه ماهه سوم، رشد جنین، افزایش فشار بر رگ‌ها و اعصاب، کم‌خوابی و افزایش وزن و افزایش فشار خون می‌توانند باعث سردرد شوند.
سردرد در بارداری نشانه چیست؟
اکثر سردردهای دوران بارداری طبیعی هستند و جایی برای نگرانی نیست؛ اما گاهی اوقات، این سردردها می‌توانند نشانه‌ای از شرایط و اختلالات دیگری باشند که نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارند. شرایطی مانند پره‌اکلامپسی یا مسمومیت بارداری، کم‌خونی، آسم، سرماخوردگی، آنفلوآنزا، سندرم HELLP، سینوزیت، توکسوپلاسموز و آبله‌مرغان از جمله بیماری‌هایی هستند که ممکن است با سردرد همراه باشند.
نکته قابل توجه علائمی هستند که همراه با سردرد تجربه می‌کنید. برخی از این علائم علامت هشداری برای پیگیری سردردها و مراجعه به پزشک متخصص هستند. این علائم عبارتند از:
- تب
- التهاب و ورم دست و پاها
- افزایش ناگهانی وزن
- فشار خون بالا
- درد شکم
- سردردهای مزمن
- ضعف شدید
- بی‌حسی
- اختلالات بینایی یا گفتاری مداوم
توصیه می‌کنیم تمام علائم جدید و آزاردهنده در دوران بارداری خود را در اپلیکیشن ایمپو ثبت کنید تا توصیه‌های اختصاصی خودمراقبتی برای شما ارسال شود. در صورت نگرانی درباره این علائم حتماً با متخصصین زنان و زایمان کلینیک ایمپو مشورت کنید. همچنین، میتوانید در بخش اشتراک تجربه با دیگر کاربران که شرایطی مشابه شما دارند تبادل نظر کنید.
سردرد در بارداری و جنسیت جنین
جنسیت جنین سوالی است که از همان روزهای اول بارداری در ذهن مادر و پدر نقش می‌بندد؛ اما برای تعیین جنسیت جنین باید تا هفته 17 الی 20 صبر کرد تا جنسیت این مسافر کوچک و مرموز به طور دقیق مشخص شود. با این باورهای سنتی زیادی علائم خاصی مانند پوست صاف و درخشان را از علائم بارداری پسر و حالت تهوع‌های شدید را از علائم بارداری دختر می‌دانند که در مقاله‌های جداگانه به این علائم به طور کامل پرداختیم.
یکی از باورهای رایج درباره بارداری با جنین پسر، بروز سردردهای مزمن و مداوم در طول بارداری است. این باور هیچ پایه و اساس علمی ندارد و نباید به آن اکتفا کرد. جنسیت جنین اغلب در سونوگرافی آنومالی که در هفته 17 تا 18 انجام می‌شود، مشخص می‌گردد.
سردرد در بارداری دوقلویی
بارداری دوقلو با تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون بیشتری همراه است که میتواند سبب سردردهای شدیدتری شود؛ اما نگران نباشید، این اتفاق برای بسیاری از مادران باردار دوقلو، طبیعی محسوب می‌شود. برای کاهش این درد، میتوانید روشهای سادهای مانند استراحت کافی، نوشیدن آب فراوان، دوش آب گرم را امتحان کنید. همچنین، اجتناب از محرک‌هایی مثل نور شدید یا بوهای تند میتواند مفید باشد. در شرایطی که سردردهایتان شدید و مداوم است، حتما با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید همه چیز به خوبی پیش می‌رود.
درمان سردرد در بارداری
همانطور که پیش‌تر توضیح دادیم، سردردهای بارداری می‌توانند دلایل و ریشه‌های متفاوتی داشته باشند و درمان این سردردها به علت آن‌ها برمیگردد. پس قدم اول مشورت با پزشک متخصص است. با توجه به اینکه بارداری دوره‌ای حساس است، برای درمان سردرد در بارداری، پزشک معالج معمولاً در ابتدا راهکارهای خانگی و سپس در صورت نیاز دارو تجویز می‌کنند.
از جمله درمان‌های خانگی و بی‌خطر سردرد در بارداری عبارتند از:
- قرار دادن کمپرس آّب گرم روی صورت و چشم‌ها
- گذاشتن کمپرس آب گرم پشت گردن
- مصرف وعده‌های کوچک در طول روز برای حفظ تعادل قند خون
- نوشیدن آب کافی و دریافت الکترولیت‌های لازم بدن
- ماساژ دادن گردن و شانه‌ها
- ماساژ شقیقه‌ها با روغن نعناع
- استراحت در محیط‌های تاریک و آرام
- حمام آب گرم
- خواب کافی
- یوگا و مدیتیشن
- طب سوزنی
- مصرف مکمل منیزیم
گاهی سردردهای بارداری مزمن و غیرقابل کنترل هستند. این سردردها معمولاً با دارو درمانی توسط پزشک برطرف یا کنترل می‌شوند. استامینوفن ساده از جمله داروهای امن در زمان بارداری است، اما مصرف مسکن‌هایی مانند ادویل و ایبوپروفن در بارداری توصیه نمی‌شوند. مصرف هر دارویی در بارداری نیاز به تائید و تجویز پزشک شما دارد؛ پس سر خود و بی‌مشورت با پزشکتان سراغ هیچ دارویی نروید.
کلام آخر
بارداری، سفری پر از شگفتی و چالش است. سردردهای گاه و بی‌گاه، بخشی از این سفر هستند. با مراقبت از خود، تغذیه مناسب، استراحت کافی و مراجعه به پزشک، میتوانید این دوران را با سلامتی و آرامش پشت سر بگذارید و علائم مختلف بارداری مانند سردرد را کاهش دهید. اگرچه سردردهای بارداری اغلب به دلایل طبیعی رخ می‌دهند و نگران کننده نیستند؛ اما می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر مانند پره‌اکلامپسی نیز باشند. بنابراین، بسیار مهم است که در صورت تداوم یا تشدید این سردردها، به پزشک خود مراجعه کنید. به یاد داشته باشید، شما یک مادر قوی هستید و میتوانید بر این چالش نیز غلبه کنید و به زودی، آغوش گرم فرزندتان تمام خستگی‌های شما را جبران می‌کند.
اپلیکیشن ایمپو در تمام این دوران کنارشماست تا به بهترین حالت آن را سپری کنید. ایمپو با توجه به علائمی که ثبت می‌کنید، برای شما توصیه‌های اختصاصی خود مراقبتی می‌فرستد. همچنین، پزشکان متخصص کلینیک ایمپو، در سریع‌ترین زمان ممکن به صورت آنلاین به سوالات شما پاسخ می‌دهند.
منابع
چگونه از سردرد در بارداری خلاص شویم؟
برای کاهش سردردهای دوران بارداری میتوانید از روشهای سادهای مانند استراحت کافی، نوشیدن آب فراوان، تغذیه سالم و انجام تمرینات آرامبخش مانند یوگا استفاده کنید. همچنین، تنظیم شرایط محیط اطراف، مانند کاهش نور و صدا، میتواند مفید باشد. در صورتی که سردردهای شما شدید، مداوم هستند یا با علائم دیگری مانند بیحس شدن دست و پا همراه هستند، حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک میتواند علت دقیق سردرد شما را تشخیص داده و درمان مناسب آن را تجویز کند. به یاد داشته باشید که هرگز خوددرمانی نکنید و همیشه قبل از مصرف هر دارویی، حتی داروهای گیاهی، با پزشک خود مشورت کنید.