راهنمای کامل ماه نهم بارداری: علائم، تغییرات مادر و جنین، و نکات مهم برای زایمان
در این مقاله میخوانید:
ماه نهم بارداری یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل این دوره شگفت‌انگیز است که در آن مادران به انتظار لحظه بزرگ تولد فرزندشان می‌نشینند. در این ماه، بدن مادر تغییرات زیادی را تجربه می‌کند و احساسات مختلفی مانند شادی، نگرانی و حتی اضطراب را تجربه می‌کند. ماه نهم حاملگی آخرین ماه از سه‌ماهه سوم بارداری است و هفته‌های سی و شش تا چهلم را در برمی‌گیرد. جنین به‌سرعت درحال‌رشد است و به‌تدریج خود را برای ورود به دنیای جدید آماده می‌کند. مادر نیز در این مرحله با چالش‌هایی مانند خستگی، دردهای جسمی، و تغییرات هورمونی روبرو می‌شود که می‌تواند نگرانی‌هایی را برای او به وجود آورد. این ماه، با همه سختی‌ها و زیبایی‌هایش، نقطه‌ای حساس و پر از احساسات متفاوت است. در این مقاله قصد داریم به بررسی همه جنبه‌های ماه نهم بارداری، از تغییرات بدن مادر گرفته تا علائم و مراقبت‌های ضروری بپردازیم، تا به شما کمک کنیم این دوران را با آرامش بیشتری پشت سر بگذارید و برای استقبال از فرزندتان آماده شوید.
وضعیت جنین در ماه نهم بارداری چگونه است؟
در ماه نهم حاملگی جنین کوچک شما به رشد خود ادامه داده و باز هم دستخوش تغییرات بزرگ و مهمی می‌شود. بسته به وزنتان پیش از اقدام به بارداری و تعداد یک‌قلو یا چندقلو بودن جنین‌های داخل شکم، روند اضافه‌وزن در بارداری ادامه می‌یابد و به طور میانگین هفته‌ای نیم کیلوگرم وزن خواهید گرفت. این در حالی است که جنینتان هم بزرگ‌تر شده و بیشتر فضای رحمتان پرکرده و فضای کافی برای شیطنت و جنب و جوش‌های سابق را ندارد و شاید کمتر از گذشته لگد بزند؛ اما به حرکات کششی و چرخیدن‌های خود ادامه می‌دهد.
در این ماه ریه‌ها و مغز فرزندتان بالغ‌تر می‌شوند و به او کمک می‌کند دمای بدنش را حفظ و کنترل کند و برای تنفس خارج از رحم آماده باشد. با شکل‌گیری یک‌لایه چربی زیر پوستش، جنین نرم‌تر از گذشته می‌شود و در هفته ۳۸ بارداری جزئیاتی مانند ناخن‌های دستان زیبای او به طور کامل شکل می‌گیرند. شاید بزرگ‌ترین تغییر جنین در ماه نهم حاملگی چرخیدن او داخل رحم باشد که در حدود هفتهٔ ۳۷ بارداری اتفاق می‌افتد. این چرخش، جنین را در موقعیت مناسب برای زایمان (سر به سمت دهانه رحم) قرار می‌دهد و زایمان طبیعی را ممکن می‌کند. در پایان این ماه، مسافر کوچک نه‌ماهه ما حدود ۳۶۱۹ کیلوگرم شده و کاملاً آماده تولد و آشنایی با شما و عزیزانش است.
ماه نهم بارداری از هفته چندم شروع می‌شود؟
ماه نهم بارداری، آخرین ماه از سه ماهه سوم بارداری است و هفته ۳۶ الی هفته چهلم بارداری را در برمی‌گیرد و همان‌طور که گفتیم در هر هفته از نهمین ماه بارداری جنین دست خوش تغییرات جدید شده و بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود. هفته‌های پایانی بارداری فصل آخر زندگی جنین در بدن شما است. در جدول زیر می‌توانید اندازه و ویژگی‌های جنین را در هر هفته از ماه نهم مشاهده کنید.
|
در هفته ۳۶ جنین به‌اندازه کلم‌بروکلی شده و حالا قد او به ۴۷.۳ سانتی‌متر رسیده و نزدیک به ۲.۸۱۳ کیلوگرم است. |
|
|
جنین کوچک شما به‌اندازه یک کاهو ۴۸.۳ سانتی شده و وزنی نزدیک به ۳۰۲۸ کیلوگرم دارد |
|
|
در هفته سی و هشتم جنین ۴۹.۲ سانتی‌متر شده و ۳.۲۳۶ کیلوگرم وزن دارد. او حالا به‌اندازه یک خربزه شیرین شده است. |
|
|
این هفته کوچولوی شما اندازه یک کدوحلوایی ۵۰.۱ سانتی‌متری شده و وزنش ۳.۴۳۵ کیلوگرم است |
|
|
در هفته آخر بارداری جنین شما اندازه یک هندوانه سنگین ۳.۶۱۹ کیلوگرمی شده و حدود ۵۱ سانتی‌متر است |
تغییرات بدن مادر در ماه نهم بارداری
در ماه نهم بارداری، تغییرات جسمی و احساسی مهمی را تجربه می‌کنید، چراکه بدن شما به شکل جدی‌تری برای زایمان آماده می‌شود. یکی از این تغییرات، احساس فشار بیشتر در ناحیه لگن و درد است که به دلیل پایین آمدن جنین در رحم و حرکت او به سمت دهانه رحم رخ می‌دهد. این تغییر ممکن است تنفستان را کمی راحت‌تر کند؛ اما با افزایش فشار بر مثانه با علائمی مانند تکرر ادرار در بارداری و درد مثانه در بارداری را بیشتر از گذشته روبه‌رو می‌شوید. در این ماه علاوه بر علائمی که گفتیم، ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنید؛
-
کمردرد
۵۰ الی ۸۰ درصد زنان بارداری در طول دوران بارداری خود با کمردرد روبه‌رو می‌شوند؛ اما در سه‌ماهه سوم بارداری کمردرد کمی شدت گرفته و می‌تواند کمی آزاردهنده شود. برای تسکین این درد می‌توانید کیسه آب گرم را روی ناحیه موردنظر قرار دهید.
-
درد زیر شکم
با نزدیک‌تر شدن به موعد زایمان انقباضات براکستون هیکس شدت گرفته و درد و بیش‌ازپیش انقباضاتی شبیه به دردهای قاعدگی را تجربه می‌کنید. در ماه نهم بارداری، درد زیر شکم ممکن است به دلیل انقباضات براکستون هیکس، افزایش فشار بر رحم، لگن و مثانه پر ایجاد شود. این درد و انقباضات معمولاً نامنظم هستند و ممکن است آن‌ها را به شکل سفتشدن شکم تجربه کنید؛ اما اگر درد شدید، انقباضات منظم یا علائمی مثل خونریزی و کاهش حرکت جنین رخ دهد، باید فوراً به پزشک متخصص خود مراجعه کنید. همچنین برای تسکین این دردها، تغییر وضعیت بدن، نوشیدن آب کافی، یا استفاده از کمپرس گرم می‌تواند مفید باشد.
-
تکرر ادرار
با نزدیک‌شدن به زمان زایمان، رشد جنین و تغییرات در بدن مادر فشار بیشتری بر مثانه وارد می‌کند. این افزایش فشار، فضای ذخیره‌ای مثانه را کاهش می‌دهد و سبب تکرر ادرار در بارداری و حتی بروز درد مثانه در بارداری می‌شود. برای مدیریت این مشکل کلافه‌کننده توصیه می‌کنیم که از مصرف کافئین که مثانه را تحریک می‌کند، اجتناب کنید، قبل از خواب ادرار کنید؛ ولی نوشیدن آب کافی را فراموش نکنید. بر اساس تحقیقات انجام تمرینات کگل نیز برای تقویت عضلات کف لگن و کنترل بهتر مثانه مفید است و شما را برای زایمان نیز آماده می‌کنند. به یاد داشته باشید، درصورتی‌که تکرر ادرار با درد یا سوزش همراه باشد، احتمال وجود عفونت ادراری وجود دارد که نیاز به بررسی و معاینات ویژه توسط پزشک دارد.
-
افزایش ترشحات واژن
در ماه نهم حاملگی افزایش ترشحات واژن و لکه بینی در بارداری می‌تواند طبیعی باشد؛ اما نباید آن را به طور کامل نادیده گرفت. یکی از دلایل افزایش ترشحات واژن در پایان بارداری به دلیل خروج تدریجی پلاگ مخاطی است که در دوران بارداری از دهانه رحم محافظت می‌کرده. ترشحات واژینال در نهمین ماه حاملگی معمولاً ظاهری شفاف، کم‌رنگ، صورتی یا حتی کم‌خونی داشته و نشانه‌ای از نزدیک‌شدن به موعد زایمان هستند. این تغییرات می‌توانند چند روز یا حتی چند ساعت قبل از شروع زایمان اتفاق بیفتند. بااین‌حال، اگر لکه بینی یا خونریزی مشابه با قاعدگی یا شدیدتری را تجربه می‌کنید باید هر چه سریع‌تر به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
-
خستگی و بی‌خوابی
اضافه‌وزن بارداری، بزرگ‌شدن برآمدگی شکم و تکرر ادرار سبب اختلال در خواب‌وبیدار شدن‌های مداوم در طول شب می‌شوند. علاوه‌برآن، کمردرد، سختی در پیداکردن وضعیت راحت برای خوابیدن و نگرانی‌های ذهنی در مورد زایمان و شروع دوران مادری هم از دیگر دلایل اختلال خواب در ماه نهم حاملگی هستند. برای کمک به خواب بهتر، پیشنهاد می‌کنیم که در طول روز فعالیت بدنی داشته باشید، اما از انجام کارهای سنگین و ورزش نامناسب در بارداری خودداری کنید. همچنین استفاده از بالش‌های اضافی برای محافظت از شکم و کمر در هنگام خواب می‌تواند راحتی بیشتری برای شما فراهم کند.
رابطه جنسی و دخول در ماه نهم بارداری
در ماه نهم بارداری و نزدیک‌شدن به زمان زایمان، بسیاری از مادران باردار در مورد ایمنی رابطه جنسی و دخول نگرانی‌هایی دارند. به‌طورکلی، اگر بارداری سالم و طبیعی باشد رابطه جنسی در این ماه معمولاً بی‌خطر است. بااین‌حال، به دلیل تغییرات فیزیکی مانند بزرگ‌شدن شکم و حساسیت بیشتر، ممکن است برخی از زنان احساس ناراحتی کنند. برای اینکه فشار کمتری به شما و جنین وارد شود بهتر است از دخول عمیق یا موقعیت‌هایی که باعث ناراحتی‌تان می‌شوند، خودداری کنید. برا اطلاعات بیشتر بهتر است مقاله رابطه رابطه جنسی در بارداری را مطالعه کنید.
اگر درباره هر کدام از این مسائل نیاز دارید که با پزشک متخصص مشورت کنید می‌توانید اپلیکیشن ایمپو را نصب‌کرده و از بخش کلینیک با پزشکان و متخصصان ایمپو ارتباط بگیرید.
ماه نهم بارداری و علائم زایمان
در ماه نهم بارداری، بدن شما شروع به نشان‌دادن علائم زایمان می‌کند. یکی از اولین نشانه‌های زایمان طبیعی، انقباضات براکستون هیکس است که به انقباضات تمرینی شناخته می‌شوند. این انقباضات برخلاف انقباضات و دردهای زایمان معمولاً نامنظم بوده و ضعیف هستند و جهت آماده‌سازی بدن برای زایمان اتفاق می‌افتند. همچنین در هفته‌های پایانی سه ماه سوم بارداری نوزاد به لگن نزدیک‌تر شده و فشار روی دیافراگم و تنفس شما را کاهش می‌دهد.
یکی دیگر از علائم نزدیک‌شدن به زایمان در ماه نهم بارداری خارج‌شدن پلاگ موکوس رحم است که با کمی ترشحات خونی همراه است. اگر در ماه نهم حاملگی کیسه آب شما پاره شود و مایع نشت کند، باید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید؛ چراکه پاره شدن کیسه آب نشان‌دهنده شروع زایمان است و نباید آن را نادیده گرفت. فراموش نکنید هر مادر این علائم را به شکل متفاوتی تجربه می‌کند، پس بارداری خود را با کسی مقایسه نکنید و در صورت بروز هر تغییری با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که همه چیز خوب است.
بیشتر بخوانید: راهنما کامل سزارین
ماه نهم بارداری و زیبایی جنین
به‌طورکلی همه ویژگی‌های جنین اعم از زیبایی‌های ظاهری او غیرقابل‌پیش‌بینی هستند و در واقع همه ویژگی‌های جنین مانند قد، رنگ چشم‌ها، رنگ و شفافیت پوست حاصل ترکیب ژن‌های مادر و پدر هستند. اگرچه برخی از ویژگی‌ها و خصوصیت‌ها ممکن است تا حدی تحت‌تأثیر محیط و شرایط و اختلالات پزشکی قرار بگیرند؛ اما حقیقت آن است که این ویژگی‌ها نمی‌توان تغییر داد. بااین‌حال رعایت رژیم غذایی بارداری برای رشد کلی نوزاد و زیبایی و سلامت پوست او بسیار مهم است. سعی کنید در وعده‌های غذایی خود از انواع میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های کم‌چرب و چربی‌های سالم استفاده کنید. برخی از مواد مغذی مانند ویتامین‌های A، C و E، اسیدفولیک، اسیدهای چرب امگا ۳ و آنتی‌اکسیدان‌ها برای تقویت پوست سالم و داشتن پوستی روشن برای نوزاد در دوران بارداری بسیار مفید هستند. علاوه بر موارد گفته شده توصیه‌های زیر می‌توانند بر سلامت و رشد مناسب جنینتان تأثیرگذار باشند:
- آب کافی بنوشید.
- استرس خود را کنترل کنید و احساساتتان را با عزیزانتان در میان بگذارید.
- به طور مستقیم در قابل نور خورشید قرار نگیرید و کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنید.
- از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کنید.
- افزایش وزنتان را کنترل کنید و درباره تغذیه مناسب وزن خود با متخصص تغذیه بارداری مشورت کنید.
- خواب کافی داشته باشید و بیشتر از گذشته استراحت کنید.
دندانپزشکی در ماه نهم بارداری
در طول دوران بارداری، نیازهای دندانپزشکی مانند پر کردن یا گذاشتن روکش باید بادقت بیشتری انجام شوند تا خطر عفونت به حداقل برسد. بهترین زمان برای انجام درمان‌های دندانپزشکی، سه‌ماهه دوم بارداری است، چرا که در این دوره، خطرات کمتری مادر و جنین را تهدید می‌کند؛ اما با نزدیک‌شدن به سه‌ماهه سوم و در ماه نهم بارداری، درازکشیدن به پشت برای مدت طولانی می‌تواند دشوار باشد و ممکن است برخی عملیات دندانپزشکی را مشکل کند. بااین‌حال، در شرایط اورژانسی، مانند نیاز به عصب‌کشی یا کشیدن دندان می‌تواند ضروری باشد و باید بااحتیاط و درنظرگرفتن شرایط مادر انجام شوند. اما اقدامات مراقبتی و زیبایی دندان، مانند سفیدکردن دندان‌ها، باید تا پس از تولد نوزاد به تعویق بیفتند. به‌طورکلی، بهتر است از انجام درمان‌های غیرضروری دندانپزشکی در سه‌ماهه سوم بارداری خودداری کنید تا جنین عزیزتان در معرض خطر قرار نگیرد.
آزمایشات و سونوگرافی ماه نهم بارداری
در ماه نهم بارداری، انجام آزمایشات و سونوگرافی‌های خاص برای اطمینان از سلامت مادر و جنین ضروری و به دستور پزشک متخصص انجام می‌شود. برخی از آزمایشات و سونوگرافی‌های معمول و توصیه شده در ماه نهم حاملگی عبارت‌اند از:
- بررسی وضعیت قرارگیری جنین که بین هفته‌های ۳۷ تا ۳۹ بارداری انجام می‌شود و پزشک وضعیت قرارگیری جنین را بررسی می‌کند که اگر جنین در موقعیت صحیح نباشد، احتمالاً پزشک زایمان سزارین را توصیه می‌کند. این سونوگرافی به انتخاب زایمان طبیعی یا سزارین کمک می‌کند.
- سونوگرافی پایانی که معمولاً در هفته‌های ۳۶ تا ۴۰ بارداری انجام می‌شود. در این سونوگرافی، وضعیت جنین از جمله رشد، مقدار مایع آمنیوتیک، وضعیت جفت و موقعیت جنین بررسی می‌شود. این سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا مطمئن شود که جنین در شرایط مناسب برای زایمان قرار دارد یا خیر.
- بررسی فشارخون، وزن و ضربان قلب جنین که در هر ملاقات در ماه نهم بارداری انجام می‌شود و مواردی مانند فشارخون حاملگی بررسی می‌شود
- یکی از آزمایش‌هایی که در ایران به‌صورت روتین انجام نمی‌شود، آزمایش گروه B باکتری استرپتوکوک که در هفته ۳۵ تا ۳۷ بارداری صورت می‌گیرد تا ابتلای مادر به این باکتری بررسی شود. در صورت مثبت‌بودن نتیجه این آزمایش، به مادر آنتی‌بیوتیک داده می‌شود تا خطر انتقال این باکتری به نوزاد در حین زایمان کاهش یابد.
همچنین اگر برای تفسیر هر کدام از این آزمایش‌ها به مشورت با پزشک متخصص نیاز دارید، می‌توانید از متخصصین ایمپو در بخش کلینیک بهره‌مند شوید.
ماه نهم بارداری چی بخوریم؟
ماه نهم بارداری سرشار از تغییرات و استرس برای شما و همسرتان است. در آخرین مرحله از بارداری نباید اجازه دهید دغدغه‌های زایمان مانع تغذیه سالمتان شود؛ چراکه در چهار هفته پایانی بارداری جنین با سرعت بیشتری رشد می‌کند و شما همچنان به رژیم غذایی متعادل و متنوعی احتیاج دارید. برای حفظ سلامتی خود و فرزندتان سعی کنید در ماه نهم بارداری از نکات بارداری زیر پیروی کنید؛
- برای استحکام استخوان‌ها و تولید شیر مادر بسیار پراهمیت است، سعی کنید در این ماه از لبنیات کم‌چرب مانند شیر و ماست استفاده کنید.
- آب بنوشید و تشنه نمانید.
- به‌جای چربی‌های ناسالم، از منابع سالم چربی؛ مانند آجیل و دانه‌ها به مقدار متوسط استفاده کنید.
- نان‌های چند غله و سبوس‌دار را جایگزین نان‌های سفید و کم‌کیفیت کنید این نوع نان‌ها سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبرهای سالم هستند.
- مصرف نمک و غذاهای شور مانند غذاهای کنسرو شده، آجیل شور، ترشی و چیپس را کاهش دهید تا از ایجاد ورم جلوگیری شود.
- به طور منظم از پروتئین‌هایی مانند گوشت، لبنیات، تخم‌مرغ و حبوبات (نخود، عدس و لوبیا) استفاده کنید. گوشت، حبوبات و سبزیجات برگ سبز آهن موردنیاز برای جلوگیری از کم‌خونی در دوران بارداری را تأمین می‌کنند و از بسیاری از اختلالات رشدی جنین پیشگیری می‌کنند.
ماه نهم بارداری چی بخوریم بچه زردی نگیرد؟
به طور مستقیم، تغذیه مادر در دوران بارداری تأثیر قابل‌توجهی بر زردی نوزاد ندارد. اما یک رژیم غذایی سالم و متعادل به شما کمک می‌کند تا شیر کافی و باکیفیتی برای نوزادتان تولید کنید. شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌ها و مواد مغذی است که به تقویت سیستم ایمنی نوزاد و کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله زردی کمک می‌کند.
رنگ‌کردن مو در دوران بارداري ماه نهم
به‌طورکلی رنگ‌کردن مو در طول دوران بارداری از جمله ماه نهم بارداری بی‌خطر است؛ چراکه مقدار کمی از رنگ مو جذب پوست شده و احتمال آسیب به جنین کم است. بااین‌حال، توصیه می‌کنیم برای کاهش کوچک‌ترین خطر هم اقدامات زیر را رعایت کنید:
- حتماً تا ماه دوم بارداری برای رنگ‌کردن مو صبر کنید.
- به‌جای رنگ‌کردن کامل مو‌ها، می‌توانید های‌لایت را انتخاب کنید، زیرا رنگ فقط روی تارهای مو قرار می‌گیرد و با پوست سر تماس پیدا نمی‌کند، در نتیجه احتمال جذب مواد شیمیایی کاهش می‌یابد.
- هنگام رنگ‌کردن موی سر از تهویه خانه یا آرایشگاه مطمئن شوید تا کمتر مواد شیمیایی را استنشاق کنید.
- ترجیحاً از رنگ‌های گیاهی مانند حنا یا رنگ موهایی با ترکیبات شیمیایی ملایم‌تر استفاده کنید.
باید‌ها و نبایدهای ماه نهم بارداری
ماه نهم بارداری، آخرین مرحله از این سفر شگفت‌انگیز است. در این ماه، بدن شما برای زایمان آماده می‌شود و ممکن است برخی تغییرات و علائم جدیدی را تجربه کنید. برای داشتن یک بارداری سالم و زایمانی موفق، رعایت برخی نکات ضروری است.
ماه نهم بهترین زمان برای آماده‌کردن ساک بیمارستانتان است. حتماً در کیف خود موارد زیر را قرار دهید:
- نیازی به وسایل زیادی برای نوزاد نیست؛ یک یا دودست لباس برای برگشت به خانه کافی است
- مدارک بیمه و کارت ملی
- لباس راحتی برای خودتان
- یک جفت دمپایی، زیرا کف بیمارستان ممکن است کثیف باشد
- وسایل راحتی شخصی مانند یک پتو یا بالش مناسب
- شارژر تلفن همراه خود و همسرتان
- تنقلات، اما به‌خاطر داشته باشید که ممکن است پیش زایمان نتوانید غذا بخورید.
- ورزش‌های سبک مثل یوگا و پیاده‌روی را فراموش نکنید و از فعالیت‌های سنگین و ورزش نامناسب در بارداری پرهیز کنید.
- بدن شما در این ماه به استراحت بیشتری احتیاج دارد، سعی کنید هر روز چند ساعت بخوابید و استراحت کنید.
- مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین و لبنیات به شما و نوزادتان انرژی و مواد مغذی لازم را می‌دهد.
کلام آخر
ماه نهم بارداری، فصل پایانی سفری هیجان‌انگیز و پر از تغییر است. در این ماه، بدن مادر برای زایمان آماده می‌شود و حالا جنین برای ورود به دنیای بیرون کاملاً آماده است. با رعایت نکات بهداشتی و تغذیه‌ای مناسب، انجام ورزش‌های سبک و مراجعه منظم به پزشک، می‌توان یک بارداری سالم و زایمانی موفق را تجربه کرد. به یاد داشته باشید، هر بارداری منحصربه‌فرد است و ممکن است علائم و تجربیات متفاوتی را به همراه داشته باشد؛ بنابراین، ارتباط مستمر با پزشک و دنبال‌کردن توصیه‌های او، کلید یک بارداری سالم و راحت است. با کمی صبر و حوصله، به‌زودی آغوش گرم مادرانه‌تان به روی نوزاد دلبندتان باز خواهد شد. همچنین می‌توانید با اپلیکیشن ایمپو یادآوری تمامی سونوگرافی‌ها و مراقبت‌های ضروری دوران بارداری را داشته باشید و با ارسال توصیه‌های خودمراقبتی اختصاصی، همراه شما در این دوران است.
منابع
۲. سفتشدن شکم در ماه نهم بارداری یعنی چی؟
در ماه نهم بارداری، درد زیر شکم و سفتشدن شکم ممکن است به دلیل انقباضات براکستون هیکس، افزایش فشار بر رحم، لگن و مثانه پر ایجاد شود. اما اگر دردهای شدید و مداوم، انقباضات منظم یا علائمی مثل خونریزی و کاهش حرکت جنین را هم تجربه کردید، باید فوراً به پزشک متخصص خود مراجعه کنید.
۳. درد زیر شکم در ماه نهم بارداری نشانه چیست؟
درد زیر شکم در ماه نهم حاملگی معمولاً به دلیل انقباضات براکستون هیکس، افزایش فشار بر رحم، لگن و مثانه پر ایجاد می‌شود. در صورت تجربه دردهای مداوم و تشدیدشونده همراه با علائمی مانند خونریزی حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.
