آشنایی کامل با مفهوم مثلث عشق و انواع عشق

ماجرای عشق و تعاریف آن، از گذشته، در فلسفه، ادبیات، عرفان و روان‌شناسی ید طولانی دارد؛ اما افراد کمی توانسته‌اند در مورد مفهوم عشق، نظریه قابل‌قبولی ارائه دهند. استرنبرگ در اواخر‌ 1980، نظریه مثلث عشق را ارائه کرده است که به درک بهتر این مفهوم پیچیده کمک می‌کند.

در این نظریه، عشق از سه مؤلفه صمیمیت، اشتیاق و تعهد تشکیل می‌شود. از نظر استرنبرگ، عشق باتوجه‌به ترکیب مختلف این سه عنصر، به 8 نوع تقسیم می‌شود. به طور مثال در عشق کامل هر سه مولفه حضور دارند؛ درحالی‌که در عشق رمانتیک، فقط صمیمیت و اشتیاق، بدون تعهد وجود دارد.

عشق چیست؟

عشق مجموعه‌ای از احساسات و رفتار ماست که با صمیمیت، اشتیاق و تعهد همراه است. درواقع، عشق شامل مراقبت، صمیمیت، محافظت، جذابیت، محبت و اعتماد است. شدت عشق در هر فرد متفاوت است و در طول زمان نیز تغییر می‌کند. احتمالاً این حس را تا کنون تجربه کرده‌اید؛ بنابراین می‌دانید عشق شامل احساسات مثبت، شادی، هیجان، رضایت از زندگی و سرخوشی است.

در برخی از افراد شدت عشق فراتر از حد می‌شود تا جایی که فرد کنترل احساسات مثبت یا حتی منفی را از دست می‌دهد. این احساسات منفی شامل حسادت، استرس، نگرانی، ترس ازدست‌دادن و... است. بعضی افراد بر این باورند که یکی از مهم‌ترین احساسات انسان، عشق است. جالب است بدانید که علی‌رغم مطالعات زیادی که در این مورد شده، هنوز مشخص نشده است که این حس از کجا نشئت می‌گیرد. در ادامه نظریه‌های مختلف روان‌شناسان بزرگ را در مورد این پدیده بررسی می‌کنیم.

تعریف عشق از دیدگاه‌های مختلف روان‌شناسی

تعداد کمی از محققان توانسته‌اند در مورد مفهوم عشق نظریه قابل‌قبولی ارائه دهند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها نظریه مثلث عشق استرنبرگ است. در ادامه به معرفی این نظریه‌ها می‌پردازیم:

1. نظریه‌ اریک فروم

اریک فروم، از عشق به‌عنوان یک استعداد درونی یاد می‌کند که به بخش‌های مختلفی مانند عشق برادرانه، مادرانه، پدرانه، جنسی، عشق به خود و عشق به خدا تقسیم می‌شود. همچنین، فروم می‌گوید عشق یک نیروی دگرگون‌کننده است که به آگاهی، سازگاری و خلاقیت نیاز دارد؛ بنابراین باید همه نکات تئوری و عملی آن را یاد گرفت.

2. نظریه‌ فروید

در دیدگاه فروید عشق چیزی فراتر از غریزه جنسی نیست. زیگموند فروید عشق را رابطه‌ای ناخودآگاه نسبت به دیگران تفسیر می‌کند که از طریق عقده‌ها ایجاد و هدایت می‌شود.

3. نظریه‌ فرانکل

فرانکل، عشق را راهی برای معنا بخشیدن به زندگی می‌داند که باعث می‌شود انسان از خود فراتر رود و درد و رنج خود را فراموش کند. او نیز عشق را به بخش‌های مختلفی چون عشق جنسی، عشق روانی و عشق روحانی تقسیم می‌کند.

4. نظریه روبین

روبین یکی‌ از نخستین روان‌شناسانی است که به بررسی عشق پرداخت. او از 300 دانشجو خواست با پاسخ‌دادن به یک پرسش‌نامه‌ گسترده تجربه خود را از عشق توصیف کنند. او از نتیجه این تحقیق دریافت که عشق دارای 4 مؤلفه نیازمندی، علاقه‌مندی، اعتماد، تحمل خطاهای طرف مقابل است.

5. نظریه‌ مزلو

مزلو عشق را تعریف نمی‌کند؛ بلکه آن را به دودسته عشق کمبود و عشق وجودی تقسیم می‌کند. عشق کمبود به دنبال برآورده‌کردن نیازهای خودش است و افراد را به همین دلیل دوست دارد. برخلاف آن عشق وجودی، نوعی عشق بالغ، فروتن و خودمختار است و در آن تمایل به سخاوت، بخشش و خشنود کردن دیگری مشاهده می‌شود.

6.     نظریه‌ بالبی 

از نظر بالبی کیفیت عشق در بزرگسالی به نوع رابطه‌ مادر و نوزاد برمی‌گردد. او معتقد است که ماهیت رابطه‌ صمیمی مادر و نوزاد، شکل روابط صمیمی یک فرد را در سرتاسر زندگی تعیین می‌کند. اگر این رابطه ناایمن باشد، باعث بی‌اعتمادی، حساس‌بودن و نارضایتی هیجانی در روابط عاشقانه و تعاملات بین‌فردی در بزرگسالی می‌شود.

7. نظریه‌ یالوم

یالوم عشق را ازخودبی‌خود شدن وسواس‌گونه و ذهنیتی افسون شده می‌داند که تمام زندگی فرد را به تصرف خودش درمی‌آورد. او اعتقاد دارد که اگرچه همه‌ ما در جهان تنها هستیم و هیچ رابطه‌ای نمی‌تواند تنهایی ما را از بین ببرد، اما‌ می‌توانیم این تنهایی را شریک شویم؛ زیرا عشق می‌تواند درد تنهایی را جبران کند. از نظر او رابطه رشدیافته، علاوه بر لذت دارای چند مؤلفه اصلی توجه، پاسخ‌گویی، احترام، درک و دوست‌داشتن است.

8. نظریه‌ استرنبرگ

استرنبرگ در اواخر دهه 1980 نظریه مثلث عشق را ارائه کرده است. در این نظریه، عشق دارای سه مولفه اشتیاق، صمیمیت و تعهد است. او معتقد است که ترکیب‌های مختلف این سه مولفه، انواع متفاوتی از عشق را شکل می‌دهد. در ادامه به بررسی کامل نظریه مثلث عشق می‌پردازیم.

مثلث عشق چیست؟

عشق اغلب یک مفهوم انتزاعی محسوب می‌شود و بدون شک تعریف آن با استفاده از واژه‌ها کار دشواری است. در باب ماهیت عشق هیچ نظریه‌ مشترک و عموما پذیرفته شده‌ای وجود ندارد؛ بااین‌حال مثلث عشق یک نظری روان‌شناسی است که قدرت زیادی در پیش‌بینی روابط عاطفی دارد. نظریه مثلث عشق بیشتر از 30 سال پیش، توسط روان‌شناسی به نام استرنبرگ مطرح شده است. این نظریه، از سه مؤلفه صمیمیت، اشتیاق و تعهد تشکیل می‌شود و هدف آن ارائه تعریفی ساختارمند از عشق است. استرنبرگ معتقد است که ترکیب‌های متفاوت این اجزا باعث ایجاد انواع مختلف عشق می‌شود. در ادامه سه مؤلفه اصلی مثلث عشق را بررسی می‌کنیم:

1. مؤلفه اول | اشتیاق 

اولین مؤلفه مثلث عشق، اشتیاق یا شور و احساس شدید به‌طرف مقابل است که جنبه جنسی و جذابیت جسمانی دارد. در واقع این احساس شامل میل، برانگیختگی و کشش شدید جنسی است.

 شور و اشتیاق به‌طرف مقابل مانند سوخت ماشین است؛ به این معنی که اگر این عامل وجود نداشته باشد، بودن ضلع‌های دیگر در کنار هم بی‌فایده است و رابطه نمی‌تواند دوام زیادی آورد.

2. مؤلفه دوم | تعهد

تعهد، مؤلفه دوم مثلث عشق است که شامل تصمیم برای حفظ یک رابطه طولانی‌مدت و حرکت به سمت اهداف مشترک است. در واقع، تعهد نشانه تصمیم‌های آگاهانه‌ فرد برای ماندن کنار شریک زندگی در طول زمان است. این مؤلفه جنبه‌ شناختی دارد و دربردارنده تصمیم‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت برای دوست‌داشتن و مراقبت از فرد موردعلاقه است.

هنگامی که فرد متعهد است، ‌ شریک دیگری را انتخاب نمی‌کند و ارتباط با او را از هر ارتباط دیگری مهم‌تر می‌داند؛ در غیر این صورت رابطه دچار فروپاشی می‌شود و افراد نمی‌توانند، مانند سابق به یکدیگر اعتماد کنند.

3. مؤلفه سوم | صمیمیت

صمیمیت به معنی احساس محبت، علاقه، مسئولیت، همدلی و غم‌خواری نسبت به فرد موردعلاقه است. صمیمیت جنبه هیجانی و عاطفی دارد و نوعی احساس گرمی، محبت، نزدیکی، اعتماد، آسیب‌پذیری و پیوند مشترک را در فرد ایجاد می‌کند.

مؤلفه صمیمیت به‌تنهایی، یک رابطه دوستانه را تشکیل می‌دهد که دو نفر بدون هیچ رابطه عاشقانه‌ای، نسبت به یکدیگر احساس نزدیکی می‌کنند. استرنبرگ صمیمیت را جوهره‌ عشق می‌داند و آن را شامل ده عنصر مختلف زیر می‌داند:

• میل به رفاه شخص موردعلاقه

• تجربه‌ خوشحالی با او

• داشتن توجه زیاد به او

• قادر به تکیه‌کردن به شخص موردعلاقه در زمان نیازمندی

• داشتن درک متقابل

• درمیان‌گذاشتن مسائل شخصی با او

• دریافت حمایت عاطفی

• ارائه حمایت عاطفی

• برقراری رابطه‌ صمیمانه با فرد مورد علاقه

• ارج‌نهادن و احترام به فرد موردعلاقه

 اگر این مؤلفه در رابطه شما پر رنگ باشد، شما می‌توانید ساعت‌ها در مورد مسائل مختلف با فرد موردعلاقه خود صحبت و حرف یکدیگر را درک کنید؛ به‌این‌ترتیب می‌توان صمیمیت را تفاهم نیز تعریف کرد.

لازم نیست شما 100 درصد با طرف مقابل خود در همه زمینه‌ها تفاهم داشته باشید؛ اما هر چه این تفاهم بیشتر شود، عشق و علاقه بیشتری بین شما و شریک عاطیفتان پدیدار می‌گردد. حال که سه ضلع مثلث عشق را شناختیم، در ادامه انواع عشق را با توجه به نظریه استرنبرگ بررسی می‌کنیم. 

انواع عشق در نظریه استرنبرگ

در نظریه مثلث عشق استرنبرگ، عشق آرمانی یا کامل، شامل ترکیب متناسب 3 مولفه صمیمیت، اشتیاق و تعهد است؛ در صورتی که این تناسب برقرار نشود، گونه‌های مختلفی از عشق شکل می‌گیرد. به عبارت دیگر، ترکیب متفاوت این مولفه‌ها، 8 نوع مختلف عشق را ایجاد می‌کند.

لازم به ذکر است که تجربه عشق در طول یک رابطه نیز ممکن است تغییر کند؛ به طور مثال، یک رابطه ممکن است با عشق دوستانه شروع شود و به عشق رمانتیک و درنهایت عشق آرمانی تبدیل شود. در ادامه انواع عشق را بررسی می‌کنیم:

1. فقدان عشق

 در فقدان عشق، ‌ هیچ یک از مولفه‌های صمیمیت، اشتیاق و تعهد در رابطه وجود ندارد. این نوع رابطه، در تعاملات گاه بی‌گاه زندگی روزمره، دیده می‌شود.

2. عشق دوستانه

اگر در رابطه‌ای، فقط مؤلفه صمیمیت وجود داشته باشد، عشق دوستانه شکل می‌گیرد. در این نوع رابطه شما به فرد مقابل، احساس گرمی، نزدیکی و پیوند مشترک می‌کنید، اما اشتیاق یا کشش جنسی و تعهد طولانی‌مدت ندارید. این نوع عشق را به‌صورت سطوح مختلف، در دوستی‌های خود تجربه می‌کنید.

3. عشق پرشور و شهوانی

عشق پرشور و شهوانی به حالتی گفته می‌شود که فقط اشتیاق و کشش جنسی در رابطه وجود دارد، اما صمیمیت یا تعهدی شکل نمی‌گیرد. استرنبرگ، عشق در نگاه اول را جز این دسته قرار می‌دهد. همچنین، این نوع عشق معمولا در اوایل رابطه‌ای که به دلیل کشش جنسی ایجاد می‌گردد، تجربه می‌شود.

4. عشق تهی

در عشق تهی، فرد نسبت به همراه خود فقط احساس تعهد دارد و دو مؤلفه صمیمیت و اشتیاق در رابطه وجود ندارد. این نوع عشق، در رابطه‌های طولانی‌مدت که زن و شوهر دیگر احساسی به یکدیگر ندارند، تجربه می‌شود.

همچنین، در ازدواج‌های سنتی ممکن است ابتدا طرفین فقط عشق تهی را تجربه کنند و باگذشت زمان تبدیل به نوع دیگری از عشق شود.

5. عشق رمانتیک

در عشق رمانتیک دو مؤلفه صمیمیت و اشتیاق باهم ترکیب می‌شوند. این نوع عشق معمولا در مراحل اولیه یک رابطه طولانی‌مدت، پیش از آن که طرفین به یکدیگر متعهد شوند، ایجاد می‌شود.

6. عشق عاطفی

این نوع عشق به حالتی گفته می‌شود که صمیمیت و تعهد در رابطه وجود دارد، اما جاذبه جنسی و اشتیاق یافت نمی‌شود. این نوع عشق، اغلب در ازدواج‌هایی رخ می‌دهد که پس از مدتی کشش جنسی از بین می‌رود. همچنین، احساسی که به دوستان بسیار صمیمی یا اعضای خانواده خود دارید، عشق عاطفی محسوب می‌گردد.

7. عشق مجنون‌وار

به رابطه‌ای که فقط دارای مولفه‌های اشتیاق و تعهد است، اما صمیمیتی وجود ندارد، عشق مجنون‌وار گفته می‌شود. مثال این نوع عشق در فیلم‌های هالیوودی که زوجی پس از گذشت دو هفته از ملاقات اول ازدواج می‌کنند، فراوان است. این نوع ازدواج‌ها معمولا با شکست مواجه می‌شوند.

8. عشق آرمانی

در عشق آرمانی، هر سه مؤلفه صمیمیت، اشتیاق و تعهد وجود دارد و نشانه یک رابطه ایده‌آل است. این نوع عشق اغلب هدف نهایی یک رابطه طولانی‌مدت است.

هفت دلیل نادرست برای ازدواج‌کردن یا عاشق شدن

موارد زیر، دلایل مناسبی برای ازدواج‌کردن یا شروع یک رابطه نیست. با آگاهی از این عوامل می‌توانید تا حدودی رابطه‌ خوب و سالم را تشخیص دهید.

• فشار (سن، خانواده، دوستان و...)

• تنهایی و استیصال

• بی‌توجهی به زندگی خود

• اجتناب از بزرگ‌شدن

• احساس گناه

• پرکردن خلأ احساسی و روحی

• احساس نیاز جنسی

موارد بالا جزو شایع‌ترین مشکلات در برقراری رابطه هستند. درصورتی‌که درمورد تصمیم‌گیری برای شروع رابطه یا ازدواج تردید دارید، می‌توانید با بهترین روان‌شناسان در اپلیکیشن ایمپو به‌صورت آنلاین مشورت کنید. مطالعه مقاله مشاوره ازدواج نیز می تواند به شما کمک کند.

تست عشق استرنبرگ

تست عشق استرنبرگ با ارزیابی سه مؤلفه صمیمیت، اشتیاق و تعهد، بینش ارزشمندی درمورد نقاط ضعف و قوت روابط عاشقانه ارائه می‌دهد. در این تست شما به یک پرسش‌نامه درمورد تجربه عشقی خود پاسخ می‌دهید و درنهایت میزان این سه مؤلفه برای شما محاسبه می‌شود. باتوجه‌به درصد صمیمیت، اشتیاق و تعهد، نوع عشق نیز مشخص می‌گردد. درصورتی‌که هر سه مؤلفه درصد بالایی داشته باشند، عشق شما آرمانی یا کامل است. برای انجام این تست، اینجا کلیک کنید.

لازم به ذکر است که نوع عشق در روابط می‌تواند در طول زمان تغییر کند. به طور مثال، مؤلفه صمیمیت در طول زمان در رابطه شکل می‌گیرد. ممکن است شما در ابتدا فقط به دلیل اشتیاق و کشش جنسی وارد رابطه شوید و بعد از گذشت زمان صمیمیت شکل گیرد و درنهایت نسبت به هم متعهد شوید. همچنین، در برخی از ازدواج‌ها، پس از چندین سال، صمیمیت و اشتیاق از بین می‌رود و زن و شوهر فقط به دلیل تعهد کنار هم می‌مانند.

شما می‌توانید برای بهبود رابطه عاشقانه خود، از راهکارهای مختلفی استفاده کنید. ما در اپلیکیشن ایمپو این فضا را برای شما فراهم کرده‌ایم تا صمیمیت با همدل خود را تقویت کنید. ایمپو یک اپلیکیشن در حوزه سلامت بانوان است که تاریخ پریود، PMS و تخمک گذاری را نمایش می‌دهد. در قسمت همدل، شریک زندگی شما می‌تواند سیکل قاعدگی‌تان را مشاهده کند. همچنین، پیام‌های اختصاصی باتوجه‌به وضعیت سیکل قاعدگی برای همدل ارسال می‌شود تا بهتر بتواند شما را در این دوران همراهی کند. در قسمت کلینیک، نیز شما می‌توانید سؤالات خود را از بهترین روان‌شناسان بپرسید و در جلسات آنلاین زوج‌درمانی و سکس تراپی نیز شرکت کنید.

کیفیت و رضایت کامل از رابطه جنسی نیاز به آموزش و تمرین داره، ایمپو رو نصب کن تا سکس تراپیست همراهت باشه.

نصب اپلیکیشن ایمپو

سخن نهایی 

نظریه مثلث عشق استرنبرگ، یک چارچوب ارزشمند برای درک ماهیت پیچیده عشق فراهم کرده است. طبق این نظریه عشق، از سه مؤلفه، صمیمیت، اشتیاق و تعهد تشکیل می‌شود. ترکیب مختلف این مؤلفه‌ها، انواع عشق را ایجاد می‌کند. به طور مثال در عشق آرمانی هر سه مؤلفه پررنگ هستند؛ اما در روابط دوستانه فقط صمیمیت وجود دارد. با درک این مؤلفه‌ها و ارزیابی آن‌ها در رابطه، می‌توانید با یافتن نقاط ضعف و قوت، تجربه عشق خود را تقویت کنید.

منابع

Simply Psychology