بررسی نحوه صحیح شیردهی، عوارض و فواید آن برای مادر و نوزاد
در این مقاله میخوانید:
شیردهی فواید زیادی برای کودک شما دارد. شیر مادر سرشار از مواد مغذی و آنتی‌بادی‌هایی است که از کودک در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کند. همچنین، شیر مادر می‌تواند به پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) نیز کمک کند. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، کمتر به آلرژی، آسم، دیابت و اضافه‌وزن مبتلا می‌شوند.
شیردهی برای مادر نیز، چه در دوران مراقبت بعد از زایمان و چه بعد از آن، فایده‌های زیادی دارد. این کار به رحم شما کمک می‌کند که از حالت کشیدگی دوران بارداری به حالت عادی باز گردد. علاوه بر این، شیردهی باعث می‌شود که وزنتان سریع‌تر کاهش پیدا کند. شیر دادن به نوزاد، بازگشت پریود را هم به تاخیر می‌اندازد. خانم‌هایی که به فرزندشان شیر می‌دهند، کمتر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2، سرطان سینه، سرطان تخمدان، فشارخون بالا و بیماری قلبی هستند.
فواید شیردهی چیست؟
شیردادن به نوزاد هم برای مادران و هم برای نوزادان مفید است. شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای اکثر نوزادان محسوب می‌شود. همانطور که نوزاد رشد می‌کند، شیر مادر برای تامین نیازهای تغذیه‌ای او تغییر می‌کند. همچنین، شیردهی می‌تواند به محافظت از مادر و نوزاد در برابر برخی بیماری‌ها کمک کند. به‌عبارت‌دیگر، تغذیه با شیر مادر باعث سلامتی شما و کودکتان می‌شود.
اگرچه شیردهی بخش طبیعی بعد از زایمان است، اما کار چندان ساده‌ای نیست. خیلی از خانم‌ها نیاز به کمک دارند تا بتوانند به نوزاد خود شیر دهند. بنابراین، آموزش نحوه صحیح شیر دادن به نوزاد اهمیت بالایی دارد. لازم به ذکر است که معمولا پزشکان، توصیه می‌کنند که تا حداقل 6 ماهگی، به نوزاد خود شیر بدهید. در ادامه به فواید شیردهی برای نوزاد و مادر اشاره می‌کنیم.
حتما بخوانید: دلایل افسردگی پس از زایمان و راه‌های درمان
فواید شیر مادر برای نوزادان
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمتر در معرض خطر ابتلا به موارد زیر هستند:
- آسم
- چاقی
- دیابت نوع 1
- بیماری شدید تنفسی تحتانی
- اوتیت میانی حاد (عفونت گوش)
- سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)
- عفونت‌های دستگاه گوارش (اسهال و استفراغ)
- انتروکولیت نکروزان (NEC) برای نوزادان نارس
فواید شیردهی برای مادران
مادرانی که به نوزاد خودشان شیر می‌دهند، کمتر در معرض خطر ابتلا به موارد زیر هستند:
- سرطان پستان
- سرطان تخمدان
- دیابت نوع 2
- فشارخون بالا
لازم به ذکر است که مادر هنگام شیردهی به نوزاد، کالری می‌سوزاند؛ درنتیجه این فرایند می‌تواند باعث کاهش وزن شود. همچنین، شیردهی به کوچک شدن رحم نیز کمک می‌کند.
نکات مربوط به شیردهی قبل از زایمان
چه زایمان طبیعی داشته باشید چه سزارین، توجه به موارد زیر در دوران بارداری، شما را برای شیردهی آماده می‌کند:
- مراقبتهای دوران بارداری:
مراقبتهای دوران بارداری ازاین‌جهت اهمیت دارند که به شما کمک می‌کند از خود و کودکتان بیشتر محافظت کنید. نوزادانی که زودتر (نارس) به دنیا می‌آیند، شیردهی سخت‌تری دارند.
- با پزشک خود صحبت کنید:
در مورد برنامه شیردهی با پزشک خود مشورت کنید و در ارتباط با نوع مراقبتی که بیمارستان پس از تولد ارائه می‌دهد از او بپرسید. بعضی از بیمارستان‌ها خدمات مخصوصی پس از زایمان دارند که در آن متخصص شیردهی به شما کمک می‌کند.
- کلاس شیردهی:
شما می‌توانید در کلاس‌‌های شیردهی شرکت کنید تا نحوه صحیح شیر دادن به نوزاد را تمرین کنید.
- وسایل شیردهی:
خرید وسایل موردنیاز شیردهی، قبل از زایمان خیلی در این مسیر کمک‌کننده است. این وسایل شامل موارد زیر است:
- بالش شیردهی
- سوتین شیردهی
- صندلی مخصوص شیردهی
- پد شیردهی
- لباس مخصوص شیردهی
- شیردوش
- محافظ سینه
- شیشه شیر
- کاور شیردهی
- لوسیون و پمادهای مخصوص شیردهی
نحوه صحیح شیر دادن به نوزاد چیست؟
اکثر نوزادان ۱ تا ۲ ساعت پس از تولد، آماده شیردهی هستند. در ادامه، راهنمای گام‌به‌گام نحوه صحیح شیر دادن به نوزاد را بیان می‌کنیم:
- قبل از هر بار شیردهی، دست‌‌های خود را بشویید.
- کودک خود را در پوزیشن مناسب شیردهی قرار دهید.
- شست دست‌آزاد خود را بالای سینه و انگشت‌های دیگر را زیر سینه قرار دهید.
- لب‌های کودک را به نوک پستان خود بزنید تا زمانی که کودک دهانش را کاملا باز کند.
- نوک پستان خود را تا انتها در دهان کودک قرار دهید و او را به خود نزدیک‌تر کنید. این کار به فک کودک اجازه می‌دهد تا مجاری شیر را در زیر آرئول (نوک پستان) فشار دهد.
چگونه کودکم را در دوران شیردهی در آغوش بگیرم؟
شما می‌توانید کودک خود را به روش‌های مختلفی برای شیردهی در آغوش بگیرید. برخی از رایج‌ترین پوزیشنهای شیردهی عبارت‌اند از:
1. پوزیشن دراز کشیده به پشت
روی کاناپه یا تخت به پشت دراز بکشید؛ اما نباید صاف بخوابید و سر، شانه و گردن خود را به کوسن یا بالش تکیه دهید. در این پوزیشن باید بتوانید هنگام شیردهی به چشمان نوزاد نگاه کنید. کودک را به نحوی در آغوش بگیرید که قسمت جلو بدن او با شما تماس کامل داشته باشد.
اگر سزارین کرده‌اید، نوزاد را طوری قرار دهید که روی زخم فشاری وارد نشود. درحالی‌که گونه نوزاد نزدیک سینه است، اجازه دهید تا در هر پوزیشنی که راحت‌تر است، قرار بگیرد. در صورت نیاز، به نوزاد خود کمک کنید تا نوک سینه را بگیرد.
2. پوزیشن گهواره
یکی از پوزیشنهای محبوب شیردهی، حالت گهواره است. اگر سزارین کرده‌اید، ممکن است در این حالت راحت نباشید، زیرا نوزاد روی شکم و زخم قرار می‌گیرد. در حالت گهواره باید بر روی صندلی یا تخت بنشینید و از بالش یا کوسن برای تکیه‌گاه خود استفاده کنید.
کودک باید روی پا شما دراز بکشد و با ساعد، سر و پشت نوزاد را به نحوی بگیرید که گوش، شانه و لگن او در یک خط مستقیم قرار داشته باشد.
3. پوزیشن دراز کشیده به پهلو
اگر سزارین کرده‌اید یا زایمان طبیعی سختی داشته‌اید، این پوزیشن شیردهی مناسب شما است. در این حالت باید به پهلو دراز بکشید و کودک را روبه‌روی خود قرار دهید. توجه داشته باشید که گوش، شانه و لگن کودک در یک خط مستقیم قرار گیرد. می‌توانید برای راحتی بیشتر از چند بالش یا کوسن استفاده کنید و در پشت کودک خود نیز یک پتو جمع شده قرار دهید.
حال با دست‌آزاد خود کودک را به سمت نوک سینه هدایت کنید. شما نباید در این وضعیت یا هر پوزیشن شیردهی دیگری بخوابید؛ زیرا این کار برای کودک بسیار خطرناک است و خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش می‌دهد.
4. پوزیشن گهواره ضربدری
این پوزیشن مانند حالت گهواره‌ای ساده است با این تفاوت که کودک را با بازوی مخالف سینه‌ای که می‌خواهید شیر بدهید، در آغوش می‌گیرید. با کف دست و ساعد باید از سر و پشت کودک، حمایت کنید. توجه داشته باشید که کودک شما همچنان باید روبه روی شما دراز بکشد. این پوزیشن می‌تواند به نوزادان نارس یا نوزادانی که قدرت مکیدن ضعیفی دارند، کمک کند. همچنین در این حالت بهتر می‌توانید از سر نوزاد خود محافظت کنید.
5. پوزیشن راگبی
اگر سزارین انجام داده‌اید، بهترین نحوه صحیح شیر دادن به نوزاد، پوزیشن راگبی است؛ زیرا در آن هیچ فشاری به شکم و زخم وارد نمی‌شود. همچنین، اگر دوقلو دارید، در این پوزیشن هم‌زمان می‌توانید به آن‌ها شیر دهید. در این موقعیت، روی تخت یا صندلی راحت بنشینید و یک کوسن یا بالش در کنار خود قرار دهید.
کودک را کنار خود و زیر بازو قرار دهید به‌نحوی‌که باسن او در نزدیکی باسن شما قرار گیرد. همچنین، بینی نوزاد باید هم سطح نوک سینه باشد. سر و گردن کودک را با کف دست خود نگه دارید و به‌آرامی به سمت نوک سینه هدایت کنید.
نکات شیردهی پس از زایمان
زمانی که نوزاد متولد می‌شود، شیر شروع به ترشح می‌کند. ابتدا، شیر حالت «پیش شیر» دارد که به آن آغوز می‌گویند. شیر آغوز به رنگ زرد و غلیظ است و جریان آهسته‌تری دارد تا کودک نحوه شیر خوردن را یاد بگیرد. توجه داشته باشید که معده نوزاد تازه‌متولدشده، فقط به‌اندازه یک انگور بزرگ است. 3 تا 4 روز اول شیردهی، آغوز ترشح می‌شود. همچنین، در صورت امکان پس از تولد از شیشه شیر یا پستانک استفاده نکنید؛ چراکه ممکن است کودک گیج شود و شیردهی را سخت‌تر کند.
شیردهی دوران بسیار مهمی برای شما و نوزادتان محسوب می‌شود؛ بنابراین بهتر است که قبل از شروع آن حتما اطلاعات لازم را داشته باشید. اپلیکیشن ایمپو باتوجه‌به نشانه‌ها و شرایط شما، در این دوران اطلاعات لازم را در اختیارتان قرار می‌دهد. همچنین، در بخش کلینیک اپلیکیشن، می‌توانید سوالات خود را به‌صورت آنلاین از بهترین متخصصان بپرسید و نگرانی‌‌های خود را دراسرع‌وقت رفع کنید. در دوران شیردهی، ایمپو با ارسال پیامهای خودمراقبتی باتوجه‌به شرایط و نشانه‌هایتان، مراقب شما و نوزادتان است. همچنین، در بخش همدل اپلیکیشن، توصیههای لازم برای همسر شما نیز ارسال می‌شود تا این دوران برای شما راحت‌تر گردد.
در ادامه به چند سوال مهم درمورد شیردهی به نوزاد پاسخ می‌دهیم:
1. چگونه بفهمم که کودکم درست شیر می‌خورد؟
در هنگام شیردهی، لب نوزاد باید تمام ناحیه هاله سینه شما را بپوشاند و فک او باید شروع به حرکت جلو و عقب کند. در حین شیردهی ممکن است به‌جای صدا مکیدن، صدا بلعیدن نیز بشنوید.
بینی کودک در حین شیردهی ممکن است که به سینه برخورد کند، اما مشکلی در دم بازدم او به وجود نمی‌آید. اگر نگران هستید که کودکتان نتواند به‌راحتی نفس بکشد، به‌آرامی سینه خود را به کنار بینی او، فشار دهید تا فضای بیشتری برای نفس‌کشیدن داشته باشد. کودک نباید برای شیر خوردن سرش را بچرخاند یا گردنش را فشار دهد.
2. چطور شیر خود را در دوران شیردهی بیشتر کنیم؟
اگر فکر می‌کنید که کودکتان به شیر بیشتری نیاز دارد، تعداد دفعات شیردهی را در روز افزایش دهید. بنابراین، باید خودتان به‌اندازه کافی استراحت کنید و رژیم غذایی مناسبی را رعایت کنید. پس از زایمان به بدن خود زمان دهید تا بتوانید نیازهای نوزاد را برآورده کنید.
شیر مادر را با شیر خشک یا غلات جایگزین نکنید. این کار می‌تواند باعث شود که نوزاد علاقه اش را به شیر از دست دهد و شیر شما نیز کاهش یابد. شما نباید تا حدود 6 ماهگی به کودک خود غذای جامد دهید. بهتر است که روش‌های طبیعی برای افزایش شیر مادر را انجام دهید.
3. هر چند وقت یکبار باید به نوزادم شیر بدهم؟
می‌توانید هر چندباری که خواستید به نوزاد خود شیر دهید؛ اما باید بدانید که چه زمانی کودک گرسنه است. گریه می‌تواند نشانه گرسنگی باشد، اما از علائم اولیه گرسنگی نوزاد محسوب نمی‌شود. پس، به نشانه‌‌های اولیه گرسنگی نوزادتان توجه کنید. این علائم اولیه عبارت‌اند از:
- حرکات مکیدن
- چرخیدن به سمت سینه
- مکیدن دست
- هیجان‌زده یا هوشیار شدن
پس از تولد، کودکتان، ممکن است 8 تا 12 بار در روز یا بیشتر گرسنه شود. این عدد می‌تواند در طول زمان کمتر شود و سپس ناگهان بیشتر گردد. بیشتر شدن نیاز به شیردهی، در 2 هفتگی و 6 هفتگی و دوباره در حدود 3 ماهگی و 6 ماهگی رخ می‌دهد.
4. از کجا بفهمیم که کودکم به‌اندازه کافی شیر خورده است؟
در زمان شیردهی، علائم زیر می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید که آیا کودک به‌اندازه کافی شیر خورده است:
- بعد از هر بار تغذیه حالت رضایت داشته باشد.
- پس از 3 تا 7 روز اول پس از تولد به طور مداوم وزن اضافه کند. (کودک شما ممکن است در هفته اول پس از تولد کمی وزن کم کند.)
- حدود 6 تا 8 پوشک خیس در روز داشته باشد.
- در ابتدا حدود 2 تا 5 بار یا بیشتر مدفوع کند. این تعداد ممکن است به حدود 2 مدفوع یا کمتر در روز کاهش پیدا کند.
گاهی اوقات، در زمان شیردهی به نوزاد، ممکن است که خوابش ببرد. در این صورت، می‌توانید سینه را فشار دهید تا شیر بیشتری جریان پیدا کند. با این کار احتمالا کودک بیدار می‌شود. اگر مطمئن نیستید که شیر به‌اندازه کافی خورده یا خیر، سینه دیگر را امتحان کنید تا متوجه شوید تمایلی به شیر دارد یا خیر.
5. چگونه زمان بین شیردهی را بشمارم؟
مدت‌زمان بین شیر دادن به نوزاد، از زمانی که کودک شروع به شیر خوردن می‌کند تا زمانی که دوباره اقدام به شیردهی می‌کنید، محاسبه می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، وقتی پزشک از شما می‌پرسد که به کودک خود چند وقت یکبار شیر می‌دهید، در صورتی می‌توانید بگویید که هر 2 ساعت یکبار که اولین شیردهی شما در ساعت 6 صبح شروع شود و شیردهی بعدی حدود ساعت 8 صبح، سپس 10 صبح و به همین ترتیب تا آخر روز ادامه پیدا کند.
به‌خصوص در اوایل شاید فکر کنید که تمام شبانه‌روز در حال شیر دادن هستید که طبیعی است. باگذشت زمان، فاصله بین شیردهی بیشتر می‌شود.
6. شیردهی چقدر طول می‌کشد؟
نوزادان ممکن است از یک یا هر دو سینه، تا 20 دقیقه یا بیشتر، شیر بخورند. همانطور که نوزاد بزرگتر می‌شود، در خوردن شیر مهارت بیشتری پیدا می‌کند و شیردهی در هر طرف حدود 5 تا 10 دقیقه می‌تواند طول بکشد.
مدت‌زمان شیردهی، به شما، کودکتان و موارد زیر بستگی دارد:
- میزان روان بودن شیر (معمولاً 2 تا 5 روز پس از تولد شیر رقیق‌تر می‌شود.)
- جریان شیر بلافاصله یا پس از چند دقیقه پس از شیردهی اتفاق افتد.
- جریان شیر شما کند یا سریع باشد.
- کودک خوب می‌مکد و تاحدامکان ناحیه آرئول (دایره تیره پوست اطراف نوک پستان) را می‌گیرد.
- کودک فوراً شروع به بلعیدن می‌کند یا این کار را کند انجام می‌دهد.
- کودک شما خواب‌آلود یا حواس‌پرت است.
اگر نگران هستید که شیردهی کودک شما خیلی کوتاه یا خیلی طولانی است، با پزشک مشورت کنید. شما می‌توانید تمامی سوالات خود را به‌صورت آنلاین از متخصصان ایمپو بپرسید. همچنین، در بخش اشتراک تجربه، می‌توانید نظرات دیگر کاربران را در موضوعات مختلف مشاهده کنید و تجربیات خود را نیز به اشتراک بگذارید.
7. چه زمانی باید سینه را در زمان شیردهی عوض کرد؟
اجازه دهید، کودکتان تا زمانی که سیر می‌شود، شیر بخورد. نوزاد ممکن است که حدود 15 تا 20 دقیقه از هر سینه تغذیه کند. سعی کنید در هر بار شیردهی، از هر دو سینه خود استفاده کنید. مطمئن شوید که نوزاد، قبل از شروع سینه دیگر، شیر سینه قبلی را کامل تموم کرده باشد. پس از تموم شدن شیر، کودک خودش سینه را رها می‌کند.
زمان شیر دادن نوزاد را محدود نکنید. چون این امر مانع از تخلیه کامل مجاری شیر شما می‌شود. این کار می‌تواند جریان شیر را کمتر کند و مکیدن شیر برای کودک سخت‌تر می‌شود. همچنین، این کار احتمال دارد، باعث تورم و درد شود. استفاده از کمپرس سرد قبل از شیردهی، می‌تواند شیردهی را راحت‌تر کند.
8. هر چند وقت یکبار باید کودک در طول شیردهی آروغ بزند؟
معمولا پس از اتمام شیردهی از یک سینه و قبل از اینکه نوزاد بخواهد از سینه دیگر شیر بخورد، باید آروغ بزند. گاهی اوقات، تعویض سینه به‌تنهایی برای آروغ‌زدن نوزاد کافی است. هیچ قانون خاصی برای تعداد دفعات و زمان آروغ‌زدن کودک وجود ندارد و شما باید باتوجه‌به نوزاد خود این کار را انجام دهید. برخی از نوزادان بیشتر و بعضی دیگر کمتر به آروغ‌زدن نیاز دارند.
اگر کودک شما زیاد آب دهان خود را تف می‌کند، سعی کنید که بیشتر آروغ بزند؛ اگرچه این امر طبیعی است و نوزادان پس از غذاخوردن یا در حین آروغ‌زدن مقدار کمی آب دهان خود را بیرون می‌دهند. لازم به ذکر است که نوزاد نباید پس از شیردهی استفراغ کند. اگر کودک شما حجم زیادی از شیر را بالا آورد، شاید مشکلی دارد و باید توسط پزشک معاینه شود. اگر نگران هستید که کودکتان بیش از حد، آب دهان خودش را تف می‌کند، با پزشک خود مشورت کنید.
9. چرا کودک من گرسنه‌تر از حد معمول است؟
هنگامی که نوزادان دوره رشد سریعی را پشت سر می‌گذارند (که جهش رشد نامیده می‌شود)، بیش از حد معمول غذا می‌خورند. این جهش می‌تواند در هر زمانی اتفاق افتد. اما در ماه‌های اولیه، جهش رشد اغلب در زمان‌‌های زیر رخ می‌دهد:
- 7-14 روزگی؛
- 2 ماهگی
- 4 ماهگی
- 6 ماهگی
در این مواقع، علائم گرسنگی نوزاد را دنبال کنید. ممکن است برای مدتی نیاز به شیردهی بیشتر داشته باشید.
10. چه مدت باید به نوزادم شیر بدهم؟
متخصصان توصیه می‌کنند که نوزادان در 6 ماه اول به طور انحصاری با شیر مادر (بدون شیر خشک، آب، آب میوه، شیر غیر مادر یا غذا) تغذیه شوند. همچنین برای شما و کودک بهتر است که به مدت ۲ سال، به شیردهی ادامه دهید. هر مدت زمانی که کودک شما بتواند با شیر مادر تغذیه شود، برای او مفید است.
11. چه زمانی مادر باید از شیردهی خودداری کند؟
شیر مادر بهترین تغذیه برای اکثر نوزادان از جمله نوزادان نارس و بیمار محسوب می‌شود. بااین‌حال، استثنائات نادری وجود دارند که شیردهی نباید انجام شود. به‌عنوان‌مثال در صورت مصرف بعضی از داروهای خاص باید شیر دادن به نوزاد متوقف شود. اگرچه بسیاری از داروها وارد شیر مادر می‌شوند، اما اکثر آن‌ها تأثیر کمی بر شیر یا سلامت نوزاد دارند. بااین‌حال، پزشکان همیشه باید هنگام تجویز دارو برای مادران در دوران شیردهی، خطرات و مزایا آن را به طور دقیق بررسی کنند.
رگ کردن شیر چیست؟
رگ کردن شیر به این معنی است که سینه شما آماده شیردهی و پر از شیر است. این حالت باعث می‌شود که شیردهی برای شما و کودکتان آسان‌تر شود. اگر در این شرایط، به نوزاد شیر ندهید، ممکن است که از سینه چکه و نشت کند.
رگ کردن شیر می‌تواند در صورت تاخیر در شیر دادن، شنیدن صدای گریه کودک، یا فکرکردن به کودکتان، رخ دهد. این جریان ناگهانی شیر می‌تواند آن‌قدری قوی باشد که باعث سرفه‌کردن نوزاد شود. اگر این مشکل را دارید، سعی کنید قبل از شیر دادن، مقداری از آن را با دست خارج کنید.
چطور در دوران شیردهی می‌توان به سرکار رفت؟
پس از بازگشت به محل کار می‌توانید شیردهی را با استفاده از شیردوش ادامه دهید. شما می‌توانید قبل از رفتن به محل کار و هر 3-4 ساعت در محل کار (یا هر چند وقت یکبار که به طور معمول به کودک خود شیر می‌دهید) از شیردوش استفاده کنید.
شیر را در یخچال نگهداری کنید، در این صورت در زمان‌‌‌هایی که سرکار هستید، کودک می‌تواند از آن تغذیه کند. لازم به ذکر است که شیر را تا 4 روز در یخچال می‌توان نگهداری کرد. اگر قرار نیست که در مدت 4 روز از شیر استفاده شود، آن را فریز کنید. شیر مادر 6 تا 12 ماه در فریزر ماندگاری دارد. پس از اینکه از کار برگشتید، به صورت معمول، خودتان به نوزاد شیر دهید.
غذاهای مفید در دوران شیردهی چیست؟
بهترین تغذیه در دوران شیردهی، داشتن رژیم غذایی متعادل با مقدار زیادی کلسیم است. یک رژیم غذایی متعادل باید شامل هر 5 گروه غذایی باشد. شما باید روزانه 5 وعده شیر یا محصولات لبنی مصرف کنید. خوردن غذاهایی که در دوران بارداری برای شما محدود شده بودند، اغلب پس از زایمان مشکلی ندارد. این غذاها تاثیری بر سلامت کودک ندارد.
اگر گوشت یا لبنیات نمی‌خورید، می‌توانید کلسیم را از غذاهایی مانند بروکلی، دانه‌های کنجد، توفو و کلم پیچ دریافت کنید. اگر به‌اندازه کافی کلسیم از رژیم غذایی خودتان دریافت نمی‌کنید، در مورد مصرف مکمل کلسیم با پزشک خود مشورت کنید.
شما باید در دوران شیردهی، حدود 500 کالری اضافی در روز دریافت کنید. همچنین، حتما مایعات کافی بنوشید. مصرف ویتامین‌های دوران بارداری را پس از شیردهی ادامه دهید تا بدنتان، مواد مغذی کافی را دریافت کند.
در دوران شیردهی از چه چیزهایی باید اجتناب کنم؟
برخی غذاها می‌توانند کودکتان را اذیت کنند و معده آن‌ها را دچار نفخ کند یا بداخلاق شوند. بنابراین، به چیزی که می‌خورید و رفتار کودکتان توجه کنید. اگر غذا خاصی تاثیر بدی روی کودک گذاشت، آن را از رژیم غذایی خود حذف کنید. این غذاها می‌تواند شامل غذاهای تند، بروکلی یا شیر شود.
بعضی از نوزادان به شیر گاو در رژیم غذایی شما واکنش نشان می‌دهند و علائمی مثل نفخ، استفراغ، اسهال، بثورات پوستی یا قولنج در آن‌ها ظاهر می‌شود. کودک، همچنین ممکن است به چیزی که می‌خورید، واکنش آلرژیک نشان دهد. به‌عنوان‌مثال تخم‌مرغ و بادام‌زمینی می‌تواند باعث آلرژی شود. این حساسیت ممکن است به‌صورت بثورات پوستی یا مشکل تنفسی نمایان شود. اگر نوزاد شما هر کدام از این علائم را داشت، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
همچنین، مصرف کافئین و الکل را در شیردهی باید محدود کنید؛ چرا که این مواد می‌تواند وارد شیر شما شود. هر روز بیش از دو فنجان قهوه، چای، نوشابه یا سایر نوشیدنی‌‌های کافئینی ننوشید. همچنین، بیش از یک نوشیدنی الکلی در روز نخورید. از نوشیدن کافئین و الکل در کمتر از 2 ساعت قبل از شیردهی، خودداری کنید.
برخی از داروها می‌توانند وارد شیر شما شوند. ازاین‌قبیل داروها می‌توان به داروهای ضدافسردگی و داروهای ضدبارداری اشاره کرد. پس قبل از مشورت با پزشک هیچ دارویی مصرف نکنید. سیگارکشیدن نیز برای شیردهی، مضر است. مواد شیمیایی و دود سیگار می‌تواند وارد شیر شما شود. همچنین، سیگار می‌تواند شیر را کاهش دهد.
اگر در دوران شیردهی، نوک سینه‌هایم زخم شد چه کنم؟
پیشگیری از درد نوک سینه، آسان‌تر از درمان آن است. علت اصلی درد نوک سینه، این است که کودک شما به‌درستی سینه را نمی‌مکد. به‌منظور اصلاح آن باید سینه را از دهانش بیرون آورید؛ برای این کار انگشت خود را در گوشه دهان کودک بین لثه بگذارید تا حالت مکش نداشته باشد. سپس، سینه‌ها را عوض کنید و دوباره شیردهی را انجام دهید.
راهکارهای دیگر برای پیشگیری و بهبود زخم نوک سینه‌ها عبارت‌اند از:
- مطمئن شوید که کودک به روش درستی، سینه را می‌مکد. اگر شیردهی برای شما ، درد داشت، احتمال دارد دهان کودک در موقعیت مناسبی نباشد.
- سینه‌ای که درد کمتری دارد را برای شیردهی استفاده کنید. بعد از اینکه نوزاد شروع به مکیدن کرد، درد کمتر می‌شود.
- در صورت امکان، قسمت‌های ترک‌خورده یا حساس سینه خود را در گوشه دهان کودک قرار دهید. به‌این‌ترتیب فشار کمتری به این قسمت‌ها در هنگام شیردهی وارد می‌شود.
- نحوه صحیح شیر دادن به نوزاد را بررسی کنید و در صورت نیاز، پوزیشن شیردهی را تغییر دهید.
- اجازه دهید نوک پستان‌ها در فاصله بین شیردهی، به طور طبیعی خشک شوند. درواقع به‌جای پاک‌کردن شیر، اجازه دهید که شیر روی نوک پستان شما خشک شود.
- هر روز نوک سینه‌های خود را با آب گرم بشویید. از صابون یا لوسیونی که حاوی الکل است، استفاده نکنید. چراکه پوست را خشک‌تر می‌کند.
- پماد لانولین را روی نوک سینه‌های خود بمالید تا درد تسکین یابد.
- از پدهای نخی در سوتین استفاده کنید. برای خشک نگه‌داشتن نوک سینه‌ها بین شیردهی، پدهای سوتین را عوض کنید.
- شیر را با دست تخلیه کنید تا زمانی که روان شود. این کار می‌تواند به جریان آسان شیر شما کمک کند تا کودک با شدت کمتری بمکد.
عوارض شیردهی برای مادر چیست؟
شیردهی برای مادر ممکن است مشکلات زیر را ایجاد کند:
1. شاید در زمان شیردهی احساس ناراحتی کنید. هنگامی که برای اولین‌بار شروع به شیردهی می‌کنید، شاید نوک سینه‌ها دردناک شوند. در تمام دوران شیردهی، سینه‌های شما ممکن است متورم یا پف‌کرده باشند.
2. نشت شیر و خیس شدن لباس ممکن است برای شما آزاردهنده شود. هنگامی که کودک گریه می‌کند، تقریباً بلافاصله شیر تولید می‌شود.
3. شیر دادن به نوزاد در مکان عمومی ممکن است، دشوار باشد. درحالی‌که پذیرش عمومی از شیردهی در حال بهبود است، اما بازهم شرایطی وجود دارد که شیردهی را برای شما سخت می‌کند.
4. هر چیزی که در رژیم غذایی خود مصرف می‌کنید، به کودکتان منتقل می‌شود. در واقع، هر غذایی که می‌خورید، دارویی که استفاده می‌کنید یا هر چیزی که روی پوست خود می‌زنید، به احتمال زیاد از طریق شیردهی به کودک شما منتقل می‌شود.
5. برای شیردهی به لباس و سوتین مخصوص نیاز دارید. سوتین‌های شیردهی گران هستند. همچنین در بیشتر موارد به پیراهنی‌هایی نیاز خواهید داشت که از قسمت جلوباز شود.
6. کودک شما در مقطعی، دندان‌هایش شروع به رشد می‌کند. این روند برای شیردهی دردناک است؛ زیرا زمانی که دندان‌ها بزرگ شدن، باید آماده گازگرفتن باشید.
7. شکل و ظاهر سینه‌ها امکان دارد تغییر کند. درحالی‌که این اتفاق برای همه خانم‌ها رخ نمی‌دهد، اما در بیشتر خانم‌ها، نوک سینه بزرگتر می‌شود و تغییر رنگ می‌دهد. همچنین، برخی از خانم‌هایی که دوران شیردهی را سپری می‌کنند، زودتر دچار افتادگی سینه‌ها می‌شوند.
8. پدر بچه ممکن است در دوران شیردهی احساس طردشدن پیدا کند و شاید نتواند به‌درستی با نوزاد ارتباط برقرار کند. برای رفع این مشکل می‌توانید شیر را بدوشید تا پدر هم بتواند با شیشه به کودک شیر دهد.
حتما بخوانید: سرد مزاجی پس از زایمان
9. توانایی تولید، دوشیدن و نگهداری شیر کافی می‌تواند برای شما چالش ایجاد کند. اگر برای کودکتان پرستار دارید یا مهدکودک می‌رود، باید شیر را به‌اندازه کافی بدوشید و در یخچال نگهداری کنید. در این صورت ممکن است شیر کافی برای تغذیه کودک نداشته باشید.
10. شما نمی‌توانید میزان شیر مصرفی کودک خود را اندازه بگیرید. برخی از نوزادان به شیر بیشتری نسبت به سایرین نیاز دارند؛ درحالی‌که برخی به شیر کمتری نیاز پیدا می‌کنند. تا زمانی که شیر را ندوشید و آن را با بطری اندازه‌گیری نکنید، نمی‌توانید بگویید که نوزاد شما چقدر شیر می‌خورد.
چه زمانی در شیردهی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر موارد زیر شامل حال شما می‌شود، با پزشک خود تماس بگیرید:
- یک نقطه قرمز و دردناک روی سینه شما ظاهر شده است.
- پف‌کردگی دردناک یا پُر شدن بیش از حد سینه‌ها را تجربه می‌کنید.
- تب یا احساس درد می‌کنید. (در این شرایط ممکن است دچار عفونت شده باشید.)
- اگر کودک شما بدون هیچ دلیل خاصی وزن کم می‌کند.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم که راهنمای کامل دوران شیردهی را بیان کنیم. بدن شما در این دوران تغییراتی را تجربه می‌کند که تابه‌حال با آن مواجه نشده‌اید. در دوران شیردهی، هر چیزی که می‌خورید به‌نوعی، به کودک منتقل می‌شود؛ بنابراین لازم است که به بایدها و نبایدهای این دوران توجه کنید.
ایمپو در این مسیر در کنارشماست. اپلیکیشن ایمپو در زمینه سلامت بانوان در دوران قاعدگی، اقدام به بارداری، حاملگی و در نهایت دوران شیردهی و مراقبت از نوزاد، است. در ایمپو توصیه‌هایی را دریافت می‌کنید که به‌سلامت شما و نوزادتان در دوران شیردهی کمک می‌کند. این پیامهای خودمراقبتی، به‌صورت اختصاصی و باتوجه‌به شرایط شما و نشانه‌هایتان به شما نمایش داده می‌شود. با نصب ایمپو به خانواده یک‌میلیونی ما بپیوندید.
سوالات متداول
1. چگونه شیردهی را شروع کنیم؟
شصت دست آزاد خو را بالای سینه و انگشت دیگر را زیرش قرار دهید. لب‌های کودک را به نوک پستان خود بزنید تا زمانی که کودک دهان خودش رو کاملا باز کند. نوک سینه خودتان را تا انتها در دهان کودک قرار دهید و نوزاد را به سمت خود بکشید. این کار به فک کودک شما اجازه می‌دهد که مجاری شیر را در زیر آرئول (نوک پستان) فشار دهد.
2. چه زمانی شیردهی را قطع کنیم؟
سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده که همه نوزادان به مدت 6 ماه باید فقط با شیر مادر تغذیه شوند و سپس به تدریج با غذاهای مناسب آشنا شوند. اما می‌توانید شیردهی را به مدت 2 سال یا بیشتر ادامه دهید. قطع شیردهی را به اصطلاح از شیر گرفتن می‌گویند. زمان مناسب شیردهی به شما و کودکتان بستگی دارد.
3. عوارض شیردهی برای مادر چیست؟
شیردهی اگرچه فواید بسیاری برای مادر و کودک دارد، اما ممکن است مشکلات زیر را ایجاد کند:
- احساس درد و ناراحتی هنگام شیردهی
- دشوار بودن شیردهی در مکان‌‌های عمومی
- تاثیر مستقیم رژیم غذایی مادر بر کودک
- نیاز به لباس و سوتین مخصوص شیردهی
- تغییر در ظاهر سینه‌ها
- سخت بودن شیردهی بعد از رشد دندان کودک
4. غذاهای مفید در دوران شیردهی چیست؟
رژیم غذایی دوران شیردهی باید شامل هر 5 گروه غذایی باشد و باید روزانه 500 کالری اضافی دریافت کنید. همچنین مادر باید روزانه 6 وعده شیر یا دیگر محصولات لبنی را مصرف کند. اگر گوشت و لبنیات نمی‌خورید غذاهایی مانند بروکلی، دانه‌های کنجد، توفو و کلم پیچ را در رژیم غذایی خود قرار دهید. در این دوران مایعات بیشتری مصرف کنید و درمورد استفاده از کلسیم و دیگر مکمل‌ها نیز با پزشک خود مشورت کنید.
منابع