دلایل افسردگی بعد از زایمان و راه‌های درمان آن

به دنیا آمدن نوزاد احساسات متناقضی را به همراه دارد؛ از شادی و شور و شوق بی‌اندازه تا اضطراب و ترس. این تجربه شیرین، گاهی‌اوقات می‌تواند به اتفاق ناخوشایندی مانند افسردگی بعد از زایمان منجر شود. این افسردگی نشانه‌ای از ضعف یا بی‌علاقگی به نوزاد نیست، بلکه اختلال رایجی است که در اکثر مادران رخ می‌دهد و قابل درمان است. گاهی‌اوقات دلیل مشخصی برای بروز این افسردگی وجود دارد، اما اغلب علت آن نامعلوم است. مادرانی که به‌تازگی زایمان می‌کنند، ممکن است برخلاف احساس شادی و نشاط، دچار سردرگمی یا حتی احساس گناه شوند. 

افسردگی پس از زایمان ممکن است برای هر مادری رخ دهد و علل مختلفی می‌تواند داشته باشد. بنابراین، اگر شما نیز احساس می‌کنید پس از زایمان دچار افسردگی شده‌اید، بهتر است در اولین فرصت به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. در این مقاله از مجله سلامت ایمپو همراه ما باشید تا با علل و علائم افسردگی پس از زایمان و راه‌های درمان آن بیشتر آشنا شوید. 

افسردگی بعد زایمان چیست؟

برخی مادران پس از زایمان به نوعی افسردگی عمیق و پایدار به نام افسردگی بعد از زایمان (postpartum depression) مبتلا می‌شوند. نشانه‌های این افسردگی نیز مشابه سایر دوره‌های افسردگی است و با علائمی مانند خلق پایین، بی‌انرژی بودن، بی‌علاقگی به فعالیت‌های روزمره و سایر علائم مشابه تشخیص داده می‌شود. این علائم حداقل باید دو هفته به صورت پایدار ادامه داشته باشند تا پزشک بتواند تشخیص افسردگی پس از زایمان را برای آن عنوان کند. شدت این افسردگی می‌تواند به حدی باشد که مراقبت از خود و نوزاد را با دشواری مواجه کند و انجام امور ساده را نیز طاقت‌فرسا جلوه دهد.

آیا همه زنان پس از زایمان دچار افسردگی می‌شوند؟

خیر. از هر ۱۰۰ مادر که زایمان می کنند ۱۰ تا ۱۵ نفر ممکن است به افسردگی بعد از زایمان مبتلا شوند. البته این تعداد نیز با هم تفاوت دارند و شدت افسردگی در آن‌ها متغیر است. 

علت افسردگی بعد از زایمان سزارین و طبیعی

افسردگی بعد از زایمان سزارین یا زایمان طبیعی، علل مختلفی دارد و هر فرد بسته به شرایط زندگی، روحی و جسمی خود، ممکن است به دلیلی خاص دچار آن شود. در ادامه علل بروز این بیماری را بررسی می‌کنیم:

علل جسمانی

گاهی عوامل جسمانی نیز در کنار مسائل روحی به بروز افسردگی بعد از زایمان منجر می‌شوند:

• پس از زایمان، ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون به‌شدت کاهش می‌یابد و می‌تواند افسردگی را به دنبال داشته باشد.

• کاهش هورمون‌های تیروئید نیز خستگی، بی‌حالی و افسردگی را تشدید می‌کند.

• تغییر تناسب اندام، چاقی یا ورم ممکن است اعتمادبه‌نفس مادر. ا کاهش دهد و به افسردگی منجر شود. 

علل روحی

عوامل روحی متعددی در ایجاد افسردگی پس از زایمان نقش دارند. این عوامل عبارتند از:

• کمبود خواب

 با تولد نوزاد، چرخه خواب و استراحت مادر مختل می‌شود. نخوابیدن در شب و رسیدگی به کارهای روزمره، شوق، تمرکز و احساس شادی را کاهش می‌دهد و افسردگی را تشدید می‌کند.

سایر دلایلی که موجب بروز افسردگی پس از زایمان می‌شود:

• بارداری ناخواسته یا بدون برنامه‌ریزی

• استرس و اضطراب شدید

• سابقه افسردگی در بارداری یا گذشته

• مشکلات شیردهی

• ابتلا به اختلال دوقطبی

• تجربه افسردگی در بارداری قبلی

• وجود افسردگی یا مشکلات روانی در خانواده

• زایمان چندقلو (دوقلو، سه‌قلو و غیره)

• مشکلات عاطفی با همسر یا دیگران

• مشکلات مالی

• عدم حمایت همسر و اطرافیان

• بیماری یا مشکلات سلامتی نوزاد

• بیماری‌های مادر مانند کم‌خونی، بی‌اختیاری ادرار، فشار خون یا تغییرات متابولیسم

• از دست دادن عزیزان در سال‌های اخیر

• تجربه مشکلات شدید در سال‌های گذشته

• سردمزاجی پس از زایمان نیز می‌تواند از علل افسردگی پس از به دنیا آوردن فرزند باشد.

اگر با این شرایط مواجه هستید یا بوده‌اید، لازم است بسیار مراقب خود باشید و حتماً به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. با کمک گرفتن و مراجعه به پزشک متخصص می‌توانید از افسردگی پس از زایمان پیشگیری کرده یا آن را درمان و مدیریت کنید.

افسردگی پس از زایمان طبیعی بیشتر است یا سزارین؟

افسردگی پس از زایمان به عوامل متعددی بستگی دارد و صرفاً نوع زایمان تعیین‌کننده آن نیست. با‌این‌حال، مطالعات نشان می‌دهند که احتمال بروز افسردگی پس از زایمان سزارین ممکن است کمی بیشتر باشد. زایمان سزارین، به‌ویژه اگر برنامه‌ریزی‌نشده باشد، می‌تواند با درد بیشتر، مدت‌زمان بهبودی طولانی‌تر و احساس از‌دست‌دادن کنترل همراه باشد که این موارد خطر افسردگی را افزایش می‌دهند.

از سوی دیگر، زایمان طبیعی نیز با خستگی شدید، تغییرات هورمونی سریع و تجربه درد شدید ممکن است با افسردگی پس از زایمان همراه باشد. به‌طور‌کلی، هیچ تفاوتی بین این دو روش از نظر شیوع افسردگی اثبات نشده است و فاکتورهایی مانند سابقه افسردگی، حمایت عاطفی ضعیف، استرس مالی و عوارض زایمان بیشتر در بروز افسردگی پس از زایمان مؤثر هستند.

در مقاله سزارین یا طبیعی، به مقایسه کامل مزایا و معایب این دو روش زایمان پرداخته‌ایم.

علائم افسردگی بعد از زایمان سزارین و طبیعی

علائم افسردگی پس از زایمان می‌تواند در هر فرد به شکل متفاوتی بروز یابد. در ادامه به بررسی این نشانه‌ها و روش‌های درمان آن می‌پردازیم. 

نشانه‌های اندوه پس از تولد نوزاد 

این نشانه‌ها معمولاً چند روز تا دو هفته پس از زایمان ظاهر می‌شوند و شامل مواردی مانند حساسیت زیاد، احساس درماندگی، اشک ریختن، تغییرات خلقی، نگرانی، ناراحتی، مشکل در تمرکز، اختلال در خواب و تغییر در اشتها هستند. 

نشانه‌های افسردگی پس از زایمان

این نشانه‌ها از اندوه پس از زایمان شدیدتر و پایدارترند و اغلب در چهار تا شش هفته اول پس از تولد کودک آغاز می‌شوند، هرچند ممکن است در دوران بارداری نیز شروع شوند. این علائم شامل موارد زیر است:

•  سردرد یا دل‌درد

• ناآرامی و بی‌قراری

• شرمندگی یا احساس بی‌ارزشی

• خستگی مفرط

• احساس گناه

• ناامیدی و یأس

• ضعف در حافظه یا تصمیم‌گیری

• زودرنجی یا خشم

• ترس از نقش مادری

• کاهش تمرکز و وضوح فکری

• افکار آسیب‌رسان به خود یا نوزاد

• اضطراب شدید یا حملات پانیک

• پایین بودن خلق یا نوسانات شدید احساسی

• بی‌اشتهایی یا پرخوری

• مشکل در ارتباط با نوزاد

• بی‌خوابی یا خواب بیش‌از‌حد

• بی‌علاقگی به فعالیت‌های لذت‌بخش

نشانه‌های روان‌پریشی (سایکوز) پس از زایمان

کسانی که به سایکوز پس از زایمان مبتلا می‌شوند، علائم زیر را نشان می‌دهند:

• باورهای غیر واقعی

• اختلال در خواب

• سردرگمی و کاهش هوشیاری

• خودداری از خوردن غذا

• انرژی بیش‌از‌حد یا رفتار پرخاشگرانه

• نگرانی‌های وسواسی درباره نوزاد

• افکار پارانوئید یا تمایل به آسیب زدن به خود یا کودک

این علائم با شدت و زمان‌بندی متفاوتی بروز می‌کنند و شناخت آنها برای درمان موثر ضروری است.

افسردگی بعد از زایمان کی شروع می‌شود؟

افسردگی پس از زایمان معمولاً در بازه زمانی مشخصی آغاز می‌شود، اما این زمان ممکن است بسته به شرایط فرد متفاوت باشد. به‌طور‌کلی، علائم این بیماری اغلب در چهار تا شش هفته اول پس از زایمان ظاهر می‌شوند. با‌این‌حال، در برخی موارد ممکن است حتی زودتر، یعنی در اواخر دوران بارداری یا چند روز پس از تولد نوزاد نیز شروع شود. تغییرات شدید هورمونی پس از زایمان، مانند کاهش ناگهانی استروژن و پروژسترون، یکی از عوامل اصلی در بروز افسردگی بعد از زایمان است. 

همچنین، عواملی مانند کمبود خواب، استرس، سابقه افسردگی یا عدم حمایت اطرافیان نیز می‌توانند زمان بروز افسردگی بعد از زایمان را تسریع کنند. بنابراین، شناخت زودهنگام علائم و مراجعه به پزشک متخصص یا روانشناس می‌تواند از شدت گرفتن علائم افسردگی جلوگیری کرده و به بهبودی سریع‌تر کمک کند.

افسردگی بعد از زایمان چقدر طول می‌کشد؟ 

مدت زمان افسردگی پس از زایمان به شدت و علت آن بستگی دارد. این عارضه معمولاً حداقل دو هفته طول می‌کشد، اما در صورت عدم درمان و پیشگیری ممکن است طولانی‌تر شده و مدیریت آن دشوارتر شود. هرچه شدت افسردگی و تأثیر آن بیشتر باشد، مدت‌زمان آن طولانی‌تر و تحمل آن برای مادر سخت‌تر می‌شود. این شرایط گاهی برای مادر و فرزند غیرقابل‌تحمل می‌شود؛ زیرا در دوران افسردگی پس از زایمان، انجام کارها و مراقبت از نوزاد بسیار سخت‌تر از حالت عادی است. 

در این مدت، مادر به حمایت همه‌جانبه همسر و اطرافیان نیاز دارد تا این بیماری را پشت سر بگذارد. برای کاهش مدت‌زمان افسردگی، بهتر است سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید و یا با نصب اپلیکیشن ایمپو، به‌صورت غیرحضوری با متخصصان روان مجرب ارتباط برقرار کرده و مشاوره دریافت کنید. همچنین، در بخش اشتراک تجربه ایمپو نیز می‌توانید با دیگر کاربران که شرایط مشابه شما دارند، تبادل نظر کرده و از تجربیات آن‌ها استفاده کنید.

درمان افسردگی بعد از زایمان سزارین و طبیعی 

اولین قدم برای درمان افسردگی بعد از زایمان این است که پس از مشاهده علائم از آن هراس نداشته باشید. اگر علائم افسردگی را در خود مشاهده می‌کنید، آن را بپذیرید و با پزشکتان مشورت کنید. همچنین موضوع را با همسر و نزدیکانتان مطرح کنید تا آنها نیز به شما کمک کنند. در ادامه به بررسی روش‌های درمان افسردگی پس از زایمان می‌پردازیم.

• روان‌درمانی

روان‌درمانی معمولا اولین درمانی است که برای زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان توصیه می‌شود. در ابتدا لازم است به روان‌درمانگر و روانشناس بالینی مراجعه کنید و مشکلاتتان را با او در میان بگذارید. روش‌ها و تکنیک‌های روان‌درمانی کمک می‌کنند احساس بهتری داشته باشید. یکی از تکنیک‌های روان‌درمانی، درمان شناختی رفتاری (CBT) است.

این تکنیک نوعی درمان مبتنی بر این ایده است که تفکر نا‌کارآمد و غیر‌واقعی منجر به رفتار منفی می‌شود. هدف CBT شکستن این چرخه و یافتن افکار جدید است که می‌تواند به شما کمک کند رفتار و افکار مثبت‌تری داشته باشید. به‌عنوان‌مثال، برخی از زنان انتظارات غیر‌واقعی از مادر بودن دارند و احساس می‌کنند که هرگز نباید اشتباه کنند. به‌عنوان بخشی از CBT، تشویق می‌شوید که ببینید این افکار درست نیستند و درباره راه‌های مثبت اندیشی صحبت کنید.

• دارو‌درمانی

در موارد شدید، روانپزشک ممکن است برای بهبود افسردگی بعد از بارداری، دارو‌های روان تجویز کند. اگر به نوزادتان شیر می‌دهید، پزشک داروهایی با دوز پایین انتخاب می‌کند یا سعی می‌کند بدون دارو بیماری را درمان کند. بسیاری از داروهای ضدافسردگی با خطر کم برای نوزاد در دوران شیردهی قابل استفاده هستند. مطالعات نشان داده‌اند که داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای (TCA) مانند ایمی پرامین و نورتریپتیلین، کم‌خطرترین داروها برای نوزاد محسوب می‌شوند. گاهی با صلاحدید پزشک، استفاده از شیاف پروژسترون نیز توصیه می‌شود. 

• ارتباط با دیگران

تنها نمانید؛ تنهایی باعث افزایش افکار منفی و تشدید افسردگی می‌شود. حتماً در این دوران با دیگران ارتباط برقرار کرده و از انزوا دوری کنید.

• درخواست کمک

 همسرتان نزدیک‌ترین فرد به شماست؛ او را در جریان احساسات منفی و هیجانات خود بگذارید و از نزدیکان خود نیز کمک بخواهید. حمایت همسرتان به شما کمک می‌کند بتوانید راحت‌تر افسردگی پس از زایمان را پشت سر بگذارید.

• توجه به خود

 اهمیت دادن به خودتان اصلی‌ترین گام در درمان افسردگی است. برای خودتان وقت بگذارید؛ فیلم ببینید، موسیقی گوش دهید یا یوگا و مدیتیشن کنید تا ذهنتان آرام شود.

• سرگرمی و تفکر مثبت

به مسائل منفی فکر نکنید و ذهنتان را از آنها دور نگه دارید. خود را با فعالیت‌های مثبت سرگرم کنید تا کمتر در افکار منفی غرق شوید.

• فعالیت‌های شادی‌آور

 به دنبال فعالیت‌های شادی‌آور باشید؛ ورزش کنید، فیلم‌های طنز ببینید، هنگام مراقبت از فرزندتان به موسیقی آرام‌بخش گوش دهید یا برای خودتان هدیه بخرید. 

برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله درمان افسردگی را مطالعه کنید.

داروهای ضدافسردگی هنگام شیردهی

از‌آنجایی‌که یکی از را‌ه‌های درمان افسردگی مصرف دارو است، بسیاری از مادران نگرانی‌هایی در مورد عوارض و انتقال داروها از طریق شیر به نوزاد دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که برخی داروها مانند سرترالین و پاروکستین به دلیل ترشح کم در شیر مادر، گزینه‌های ایمن‌تری برای درمان افسردگی محسوب می‌شوند. با‌این‌حال، انتخاب دارو باید توسط پزشک و با‌توجه‌به شدت افسردگی، سابقه پزشکی مادر و سلامت نوزاد انجام شود. 

مصرف دارو‌های روان ممکن است با برخی عوارض احتمالی مانند خواب‌آلودگی یا تحریک‌پذیری برای نوزاد همراه باشد، اما این موارد نادرند. توجه داشته باشید که عدم درمان افسردگی می‌تواند عوارض بیشتر و بدتری برای نوزاد داشته باشد و زندگی او را تحت‌تاثیر قرار دهد. از‌این‌رو بهتر است برای درمان افسردگی خود اقدام کرده و طبق دستور پزشک دارو‌های خود را مصرف کنید.

نقش همسر در افسردگی بعد از زایمان

در پیشگیری و مدیریت افسردگی پس از زایمان، نقش همسر را نمی‌توان نادیده گرفت. این دوران برای مادر به دلیل تغییرات هورمونی، مسئولیت‌های جدید و کمبود خواب می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد. همسر با حمایت عاطفی، کمک به مراقبت بعد از زایمان، همراهی و مشارکت فعال می‌تواند این بار را سبک‌تر کند. گوش دادن به نگرانی‌های مادر، ابراز همدلی و اطمینان دادن به او که تنها نیست، اعتمادبه‌نفس و آرامش او را تقویت می‌کند.

کمک در کارهای روزمره مانند مراقبت از نوزاد، انجام وظایف خانه یا فراهم کردن زمان استراحت برای مادر، از فشارهای جسمی و روانی او می‌کاهد. همسر می‌تواند با تشویق مادر به مراجعه به پزشک یا روان‌درمانگر، گام مهمی در درمان به‌موقع افسردگی بردارد. عدم حمایت یا بی‌توجهی همسر، علائم افسردگی را تشدید کرده و آن را عمیق‌تر می‌کند.

علاوه بر این، همسر می‌تواند با ایجاد فضایی مثبت، مانند همراهی در فعالیت‌های لذت‌بخش یا تقویت ارتباط عاطفی، به بهبود روحیه مادر کمک کند. درک این نکته که افسردگی پس از زایمان یک بیماری است، به همسر کمک می‌کند با صبوری و بدون قضاوت در کنار مادر بماند. درنهایت، حضور فعال و حمایتگر همسر می‌تواند روند بهبودی را سریع‌تر کند. در بخش همدلی اپلیکیشن ایمپو آقایان، با توجه به شرایطی که همسرتان پس از زایمان تجربه می‌کند، توصیه‌های تخصصی دریافت می‌کنید تا در این دوران بهتر مراقب او باشید. همچنین، در بخش کلینیک ایمپو می‌توانید به صورت آنلاین با بهترین روانشناسان و روانپزشکان مشورت کنید.

کتاب افسردگی پس از زایمان 

اگر علاقه‌مند هستید در مورد افسردگی پس از زایمان بیشتر بدانید، چند کتاب مفید با این موضوع تالیف شده‌اند که مطالعه آن‌ها می‌تواند مفید باشد. مطالعه این کتاب‌ها در زمینه درمان افسردگی می‌تواند به مادران کمک کند تا احساسات خود را بهتر درک کنند و برای درمان از متخصص کمک بگیرند. در ادامه، چند کتاب با موضوع افسردگی پس از زایمان را معرفی می‌کنیم.

• کتاب «افسردگی پس از زایمان» نوشته معصومه چراغی

• کتاب «کتابی که آرزو می کنید والدینتان خوانده بودند» نوشته فیلیپا پری

• کتاب «اضطراب و افسردگی در مادران شیرده» نوشته شراره شربت خوری

• کتاب «فرا‌تحلیل عوامل مرتبط با افسردگی پس از زایمان» نوشته مژده ملتی

• کتاب «درمان افسردگی پس از زایمان» نوشته بروک شیلدز

• کتاب «باور‌های غیر‌منطقی در زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان» نوشته نگار میری

افسردگی پس از زایمان در مردان

پدران نیز ممکن است افسردگی پس از زایمان را تجربه کنند. حدود ۱۰ درصد از مردانی که به‌تازگی پدر شده‌اند، ممکن است در دوران بارداری یا پس از تولد فرزند دچار افسردگی شوند. این نوع افسردگی که گاهی با عنوان "افسردگی پس از زایمان پدری" شناخته می‌شود، معمولاً در فاصله زمانی ۴ تا ۶ ماه پس از تولد نوزاد بروز می‌کند و با نشانه‌هایی مانند احساس خستگی، ناراحتی، درماندگی، اضطراب و تغییر در الگوهای خواب و خوراک تشخیص داده می‌شود.

مردانی که در سنین پایین پدر می‌شوند، سابقه افسردگی دارند، در روابط زناشویی خود با مشکل مواجه هستند یا از نظر مالی تحت فشار قرار دارند، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی پس از زایمان هستند. این نوع افسردگی در مردان نیز می‌تواند پیامدهای منفی بر روابط زوجین و رشد کودک داشته باشد. مراجعه به پزشک و کمک گرفتن از متخصص می‌تواند به طور قابل‌توجهی به کاهش علائم و ‌بهبود این اختلال در مردان کمک می‌کند.

برای افسردگی بعد از زایمان چی بخوریم؟ 

در درمان افسردگی پس از زایمان، اگرچه مصرف دارو‌ها و روان‌درمانی نقش اساسی ایفا می‌کنند، اما داشتن تغذیه مناسب نیز تاثیر زیادی در بهبود حال روحی مادر دارد. البته تغذیه به‌تنهایی نمی‌تواند جایگزین درمان‌های پزشکی و مشاوره‌های روان باشد، اما برخی مواد غذایی می‌توانند به تعادل  هورمون‌ها، افزایش انرژی و بهبود خلق‌و‌خو کمک کنند. در ادامه چند پیشنهاد غذایی برای بهبود و مدیریت افسردگی پس از زایمان آورده شده است:

• مواد غذایی حاوی ویتامین‌های گروه B

ویتامین‌های گروه B برای فعالیت طبیعی مغز ضروری هستند. مطالعات نشان داده است که بین خطر ابتلا به افسردگی و مصرف کم ویتامین B6 ارتباط وجود دارد. همچنین، افراد با سطوح پایین B6 نسبت به افرادی با سطوح بالای B6، به داروهای ضد‌افسردگی کم‌تر واکنش نشان می‌دهند. حبوبات، غلات، گوشت، تخم‌مرغ، لبنیات، دانه‌ها و مغز‌ها و سبزیجات با برگ سبز منابع خوبی از ویتامین B هستند.

• اسیدهای چرب امگا 3

غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3 می‌توانند علائم افسردگی را کاهش دهند. اسیدهای چرب موجود در ماهی و روغن ماهی، از جمله ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA)، اثر ضد‌افسردگی دارند. ماهی، گردو، دانه‌ چیا، لوبیا، سبزیجات، انواع روغن سویا، زیتون و کانولا و بذر کتان منابع غنی اسید‌های چرب امگا ۳ هستند. 

• مواد غذایی حاوی ویتامین D

کمبود ویتامین D نیز با علائم افسردگی مرتبط است. ویتامین D نقش حیاتی در جلوگیری از التهاب در بدن دارد. التهاب در خون می‌تواند سد خونی مغزی را بشکند و فعالیت مغز را تغییر دهد و منجر به علائم افسردگی شود. مطالعات نشان داده‌اند که کاهش سطح ویتامین D در مادران پس از زایمان ممکن است منجر به علائم قابل‌توجه افسردگی شود. انسان‌ها به طور طبیعی ویتامین D را از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید دریافت می‌کنند، اما اگر به دنبال منابع غذایی هستید، ماهی‌های چرب (شامل قزل آلا، سالمون و ماهی تن) مفید هستند. تخم‌مرغ، قارچ، شیرهای گیاهی (مانند شیر سویا، بادام و جو دوسر) نیز با ویتامین D غنی شده‌اند. 

• مواد غذایی حاوی روی

روی یکی از مواد معدنی با بیشترین غلظت در مغز است. نشان داده شده است که کمبود روی با افزایش احساس اضطراب و افسردگی مرتبط است و می‌تواند کاهش قابل‌توجهی در علائم افسردگی داشته باشد. صدف، گوشت، عدس، نخود، تخم کدو تنبل، شیر و پنیر و غلات سبوس‌دار همگی منابع غذایی خوبی از روی هستند.

چگونه می‌توان افسردگی بعد از زایمان را تشخیص داد؟

برای تشخیص افسردگی پس از زایمان، باید حداقل پنج نشانه از علائم آن را داشته باشید یا به‌شدت احساس ناراحتی کنید، از مادر بودن لذت نبرید و از بیان این موضوع شرم داشته باشید. همچنین، ممکن است از ترس اینکه نوزادتان را از شما جدا کنند، از اعتراف به افسردگی هراس داشته باشید؛ اما نگران نباشید؛ هرچه سریع‌تر درمان و مدیریت افسردگی را آغاز کنید، زودتر بهبود می‌یابید. به همین دلیل، در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده، سریعاً به همسرتان اطلاع دهید و به روانپزشک یا متخصص مراجعه کنید.

برای تشخیص افسردگی پس از زایمان، به سوالات زیر با صداقت پاسخ دهید. در صورت پاسخ مثبت به بیشتر آن‌ها، ممکن است دچار افسردگی باشید و برای تشخیص دقیق‌تر باید به متخصص روان مراجعه کنید.

• آیا احساس می‌کنید به کمک نیاز دارید؟

• آیا در یک ماه اخیر از خلق‌وخوی پایین، افسردگی یا ناامیدی رنج برده‌اید؟

• آیا نسبت به اتفاقات اطراف بی‌تفاوت و بی‌انگیزه هستید؟

• آیا از فعالیت‌های روزمره لذت نمی‌برید و احساس کسالت یا ناراحتی می‌کنید؟

• آیا خواب یا اشتهایتان کاهش یافته است؟

اگر از این مشکلات رنج می‌برید، ممکن است به افسردگی پس از زایمان مبتلا باشید؛ پس حتما به روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنید و نگران نباشید؛ با شروع درمان به‌سرعت بهبود خواهید یافت.

چگونه از افسردگی پس از زایمان پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از افسردگی پس از زایمان نیازمند آمادگی جسمی، روانی و اجتماعی قبل و بعد از زایمان است. اولین قدم برای پیشگیری، آموزش و آگاهی درباره علائم این اختلال است تا مادران بتوانند به‌موقع کمک بخواهند. حمایت اجتماعی قوی از سوی همسر، خانواده و دوستان نقش مهمی در پیشگیری از افسردگی پس از زایمان دارد. خواب کافی و تغذیه سالم نیز به حفظ تعادل هورمونی و کاهش استرس کمک می‌کند. همچنین، مشاوره پیش از زایمان با روان‌شناس برای مادرانی که سابقه افسردگی دارند، مفید است. علاوه بر موارد ذکر شده، توجه به نکات زیر نیز می‌تواند در پیشگیری از افسردگی پس از زایمان نقش داشته باشد:

• اگر سابقه افسردگی یا مشکلات روحی دارید، پیش از اقدام به بارداری به روان‌درمانگر مراجعه و آن را درمان کنید.

• اگر با مشکلات خانوادگی مواجه هستید، ابتدا آنها را برطرف کنید و سپس برای بارداری برنامه‌ریزی کنید.

• در دوران بارداری در صورت مشاهده علائم افسردگی، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

• پس از زایمان برای اطمینان از سلامت روانتان به روانپزشک مراجعه کنید.

 سخن پایانی

افسردگی پس از زایمان، یکی از اختلالات رایجی است که می‌تواند در مادران پس از به دنیا آوردن فرزند رخ دهد. نکته‌‌ای که در این رابطه باید به آن توجه داشت، این است که مادران در بروز نشانه‌های افسردگی نقشی ندارند و نباید خود را سرزنش کنند. درواقع سابقه افسردگی، حمایت اجتماعی ضعیف، استرس مالی و عوارض زایمان است که می‌تواند زمینه‌ساز بروز افسردگی پس از زایمان باشد. 

بهترین روش برای درمان افسردگی پس از زایمان، مراجعه به یک روانشناس یا روانپزشک متخصص است تا با مداخله‌ به‌موقع، دوره‌ افسردگی را کوتاه‌تر کرده و از آسیب‌های احتمالی آن پیشگیری کنید. علاوه‌ بر این، دریافت حمایت از همسر و بستگان نزدیک می‌تواند در کاهش علائم افسردگی پس از زایمان مؤثر باشد. جهت مشاوره با پزشک متخصص می‌توانید اپلیکیشن ایمپو را نصب کنید و به‌صورت آنلاین با روانشناسان و روانپزشکان متخصص در ارتباط باشید.

منابع

• nhs.uk
• clevelandclinicl
• mayoclinic
• mendcenter