آمادگی برای بلوغ دختران
در این مقاله میخوانید:
“بلوغ” همون کلمه ای هست که تو دل خیلی از مادر پدرها رو خالی میکنه، البته اگه دانش کافی داشته باشیم، متوجه می‌شیم که اونقدرها هم معضل نیست! با ایمپو همراه باشید. در این پست قراره از بلوغ دختران بگیم.
یعنی چی بالغ شدم یا به بلوغ رسیدم؟
بلوغ یعنی یه تغییراتی توی لوب فرونتال (جلوی پیشانی) مغزت ایجاد میشه. این تغییرات شیمیایی به خاطر افزایش سن، مواد جدیدی توی مغز تجمع پیدا میکنه و توی خون می‌ریزه و کم کم توی کل بدن پخش میشه. این موادشیمیایی هرکدوم، روی یه جای بدن تاثیر خاص خودشون رو میذارن که مفصل درباره اش صحبت می‌کنیم.
این اتفاقات یه هورمون هایی رو توی بدن تولید میکنه که اولینش استروژن توی بدن دخترا و تستسترون توی بدن پسراست که روی موها، استخوون ها، صدا و .. تغییراتی به وجود میاره که خبر از بلوغ میدن.
بلوغ زودرس یعنی چی؟
در بیشتر موارد ، بلوغ زودرس مشکلی نداره و نیازی به درمان پزشکی هم نداره. اون چیزی که به عنوان بلوغ طبیعی در نظر گرفته میشه، میتونه به عواملی مثل ژن ها، محیط، رژیم غذایی و وزن فرد بستگی داشته باشه. علائم رایج اوایل بلوغ، ظهور موهای اندام تناسلی و بوی بدنه. ممکنه به عنوان یه دختر رشد زودرس پستان داشته باشی، اما اغلب بافت چربیه و ممکنه منجر به رشد تدریجی نشه.
توی برخی موارد، بلوغ زودرس میتونه یه مشکل سلامتی مثل وضعیت ژنتیکی، وضعیت هورمونی، ناهنجاری مغز یا مشکلی توی تخمدان ها و غدد فوق کلیه باشه. برای رفع این مسئله، ممکنه پزشک درمان هایی رو برای جلوگیری از اثر موقت هورمون های درگیر توصیه کنه به خصوص اگه عدم تعادل هورمونی منجر به مشکلاتی در اواخر زندگی بشه، مثل ضعف استخوان ها یا عدم رشدشون.
چطور پیشگیری کنیم از بلوغ زودرس؟
بله؛ تا حدودی. خواب منظم از کودکی، محیطی بدون اضطراب، به صفر رسوندن مصرف شکلات، آبنبات و کاکائو، مشاهده فیلم ها و انیمه های مناسب سن بدون تنش و خشم و رفتارهای بالغانه و … ، داشتن همبازی و محیط سالم برای کودکی کردن، ورزش و تکاپو، تغذیه‌ی غنی از کلسیم، ویتامین D3، زینک، آهن و منیزیم و کتاب قصه خوندن و تخیلات کودکانه رو پرورش دادن. اگه دوست داشتی میتونی این روش ها رو برای خواهر و برادر کوچیکت به کار ببری.
بلوغ دیررس چی میشه؟
در دختران، بلوغ دیررس زمانیه که رشد پستان از 13 سالگی شروع نمیشه یا در 16 سالگی پریود نمی‌شن. تأخیر در بلوغ معمولاً جای نگرانی نداره. گاهی اوقات تغذیه‌ی ناکافی یا بیماری طولانی مدت در اوایل زندگی میتونه بلوغ رو به تأخیر بیندازه. تمرینات بدنی شدید در سنین پایین هم میتونه همون تأثیر رو داشته باشه. مثل ژیمناستیک. بیشتر افراد با بلوغ دیررس همه‌ی مراحل معمول رو پشت سر می‌گذارند، اما دیرتر از بسیاری از همسالان خودشون.
در بعضی موارد، تأخیر در بلوغ میتونه وضعیت سلامتی رو نشون بده. اندام های جنسی ممکنه هورمون های کمتری تولید کنند؛ وضعیتی به نام هیپوگنادیسم که میتونه ناشی از عوامل ژنتیکی، اختلالات رشد یا تومور در مغز باشه. آزمایش خون میتونه هرگونه مشکل هورمونی رو نشون بده و با MRI یا اسکن اولتراسوند میشه عملکرد صحیح غدد درگیر رو نشون داد. درمان هورمونی اغلب میتونه کمک کننده باشه.
نشونه های بلوغ دختران چه چیزاییه؟
اولین قدم واسه اینکه بدنت نشونه های بلوغ رو نشون بده و حالت آماده باش رو اعلام کنه، تغییرات احساسی و روانیه. کنار این خلق و خوی نامنظمی که توی وجودت حس می‌کنی، ممکنه متوجه بشی که احساس “خود بودن” در تو افزایش پیدا کرده و نیاز به استقلالت هم بیشتر شده. کم کم مایلی مسئولیت های بیشتری رو هم توی مدرسه و هم در خونه به عهده بگیری.
این تغییرات خلق و خوی روانی یکم غیر قابل پیش بینیه؛ یه روز شادی و امیدوار، یه روز ملتهب و عصبانی و یه روز هم ناامید و مأیوس. تغییرات فیزیکی بلوغ از الگوی قابل پیش بینی تری پیروی میکنه! به طور متوسط، تغییرات فیزیکی بلوغ واسه دخترها حدود سن 9 یا 10 سالگی شروع میشه، اما میتونه از 8 سالگی تا اواخر 13.5 سالگی هم باشه. برای برخی از دخترا، کل فرایند فیزیکی بلوغ دختران توی 18 ماه کامل میشه، اما برای بعضی ها شاید تا 5 سال هم طول بکشه! این وسط با تغییرات احساسی شدید هم مواجه می‌شید.
برخی نشانه های فیزیکی بلوغ دختران
- رشد پستان (سینه): رشد پستان اولین نشونه ی جسمی بلوغ در دخترهاست. ممکنه متوجه ایجاد توده هایی در زیر نوک سینه هات بشی، که “جوانه ی سینه” نامیده میشه. اونها توده های معمولی هستند و اغلب کمی حساس هم هستند و اگر ضربه ای بهشون وارد بشه، دردت میگیره.
- رشد قد: متوجه میشی که سرعت رشد قدت بیشتر از قبل شده.
- رشد موهای زائد: موهای اندام تناسلیت شروع به رشد میکنه و بعدش موهای زیر بغلت رشد میکنه و رنگ میگیره.
- پریود(قاعدگی): این چرخه ی قاعدگی آخرین مرحله فیزیکی بلوغ شماهاست. حدود سن 12.7 سال شروع میشه.
- ترشحات واژن: ممکن متوجه ترشحات شفاف یا سفید رنگ واژن بشی که چند ماه قبل از شروع قاعدگی شروع میشه.
مراحل بلوغ دختران
مرحله 1 Tanner
– قبل از بروز علائم جسمی بلوغ، تظاهر رفتاری و روانی کودک رو توصیف میکنه.
– هیپوتالاموس شروع به ترشح هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) میکنه.
GnRH- به غده هیپوفیز سفر میکنه و باعث تولید هورمون هایی میشه که غدد دیگه ای رو توی بدن کنترل میکنن.
– غده هیپوفیز همچنین دو هورمون دیگه تولید میکنه:
هورمون لوتئین کننده (LH) و هورمون تحریک کننده ی فولیکول (FSH).
این سیگنال های اولیه معمولاً بعد از 8 سالگی تون شروع میشه. توی این مرحله هیچ تغییر جسمی محسوسی برای دخترها ایجاد نمیشه!
مرحله 2 Tanner
– این مرحله آغاز رشد جسمانیه. هورمون ها شروع به ارسال سیگنال به سراسر بدن میکنن.
– بلوغ معمولا بین سنین 9 تا 11 سالگی شروع میشه؛ اولین علائم در سینه ها، به نام ایجاد “جوانه” است که در زیر نوک سینه ظاهر میشن.
– جوانه های سینه ممکن خارش دار یا حساس باشن، که کاملا طبیعیه.
– معمول اندازه ی سینه ها متفاوته و با سرعت های مختلف رشد میکنن. بنابراین، اگه یه جوانه بزرگتر از جوانه ی دیگه ظاهر شد، طبیعیه.
– ناحیه ی تیره اطراف نوک سینه (آرئول) هم گسترش پیدا میکنه.
مرحله 3 Tanner
– تغییرات فیزیکی آشکارتر میشن.
– موهای بدن ضخیم تر میشه.
– ممکنه اولین علائم آکنه در صورت و پشت بدن تون ظاهر بشه.
– بیشترین میزان رشد قدی تون شروع میشه (حدود 8.2 سانتی متر در سال)
مرحله 4 Tanner
-کاملا دوره رشدی کودکی تمام و وارد نوجوانی میشه.
– معمولاً در حدود 13 سالگی شروع میشه.
– بسیاری از دخترها اولین قاعدگی رو تجربه میکنن.
– موهای ناحیه ی تناسلی ضخیم تر میشن.
– به طور معمول بین سنین 12 تا 14 سالگیه، اما ممکنه زودتر هم اتفاق بیفته.
-سرعت رشد قد به 5 تا 6 یا 7 سانتی متر کاهش پیدا میکنه. اون سرعت رشد اولیه رو نداره.
مرحله 5 Tanner
– این مرحله نهایی پایان بلوغ جسمی شما است. برای دخترها مرحله ی 5 معمولاً در حدود 15 سالگی اتفاق میفته. تغییرات شامل موارد زیر است:
– اندازه و شکل سینه ها تقریباً بالغ میشه، اگرچه سینه ها میتونن تا 18 سالگی تغییر کنن.
-قاعدگی بعد از شش ماه تا دو سال منظم میشه.
-قدتون تا یک تا دو سال بعد اولین قاعدگی تون رشد میکنه.
سخن پایانی ایمپو
بلوغ مرحله کلیدی انتقال از کودکی به بزرگسالیه. این یه قسمت طبیعی از بزرگ شدنه و تجربه هر شخص از اون منحصر به فرده. بلوغ از زمانی شروع میشه که ناحیه ای از مغز به نام هیپوتالاموس به بقیه ی بدن سیگنال میده که زمان توسعه ی خصوصیات بزرگسالان فرا رسیده.در مقاله‌ای جدا نحوه آموزش قاعدگی به دختران جوان را بررسی کرده‌ایم.
