فتق بیضه چیست و چگونه درمان میشود؟
در این مقاله میخوانید:
فتق بیضه یا اینگوینال نوعی تورم و برآمدگی در ناحیه کشاله ران است که در هنگام سرفه، انجام فعالیتهای شدید یا بلندکردن اجسام سنگین، دردناک میشود. باد فتق در مردان معمولا خطرناک نیست؛ اما اگر درمان نشود، میتواند عوارض جدی برای فرد به همراه داشته باشد.
در برخی موارد کودک بهصورت مادرزادی دچار فتق بیضه میشود؛ و گاهی فرد به دلیل افزایش سن، ورزش شدید، اضافهوزن، یبوست مزمن، سرفه و عطسه مزمن، دچار این عارضه میگردد. اغلب برای درمان فتق بیضه پزشک جراحی باز یا لاپاراسکوپی را توصیه میکند.
فتق بیضه چیست و باد فتق در مردان کجاست؟
فتق به شرایطی گفته میشود که بخشی از یک حفره داخلی بدن از طریق سوراخ یا نقطه ضعیفی در دیواره عضلانی به داخل حفره دیگر برآمده شود. فتق معمولا بین قفسه سینه و باسن ایجاد میشود و در بسیاری از موارد علائمی ایجاد نمیکند.
یکی از شایعترین انواع باد فتق در مردان، فتق بیضه یا اینگوینال است که در ناحیه کشاله ران ایجاد میشود. در این عارضه، بافت چربی یا روده در نزدیکی کانال اینگوینال بیرون میزند. این کانال گذرگاهی در دو طرف لگن است که به اندامهای جنسی میرسد. در مردان کانال اینگوینال، حاوی طناب اسپرماتیک (گروهی از اعصاب، عروق و مجاری که بیضهها را به شکم متصل میکنند) و در خانمها نیز حاوی رباطهای گرد رحم است. فتق اینگوینال به دلیل آناتومی بدن، معمولا در آقایان مشاهده میشود.
اگر نگران این هستید که آیا فتق بیضه خطرناک است، باید بدانید که اغلب اینگونه نیست؛ بااینحال بهخودیخود بهبود نمییابد و میتواند عوارض تهدیدکنندهای ایجاد کند. از علائم فتق بیضه میتوان به درد در کشاله ران هنگام سرفه یا بلندکردن اشیا سنگین اشاره کرد. همچنین، ممکن است متوجه تورم یا توده در شکم یا کشاله ران خود شوید.
این توده اغلب میتواند به عقب رانده شود یا زمانی که دراز میکشید ناپدید گردد. سرفه یا زور زدن نیز میتواند باعث ظاهرشدن توده شود. اغلب این عارضه با معاینه فیزیکی تشخیص داده میشود. پزشک زمانی که توده بزرگ شود، عمل فتق بیضه را توصیه میکند. در ادامه به بررسی دقیق علائم فتق اینگوینال در مردان و روشهای درمان آن میپردازیم.
علائم باد فتق در مردان چیست؟
نشانهها و علائم فتق بیضه در افراد مختلف متفاوت است. گاهی نیز علائم بروز پیدا میکنند و بعد از مدتی از بین میروند. همچنین، ممکن است فقط هنگام انجام برخی از فعالیتها، علائم فتق بیضه را تجربه کنید. بهطورکلی برخی از علائم فتق بیضه در مردان عبارتاند از:
-
برآمدگی در ناحیه کشاله ران یا دو طرف استخوان شرمگاهی
-
تورم کیسه بیضه
-
احساس سوزش در لگن به سمت پاها
-
درد یا ناراحتی در کشاله ران بهویژه هنگام زور زدن، سرفهکردن، خمشدن و بلندکردن سنگینی
-
احساس سنگینی یا فشار در کشاله ران
توجه داشته باشید وجود و یا عدم وجود علائم فتق بیضه، نشاندهنده قطعی وضعیت جسمانی شما نیست و برای اطمینان باید به پزشک مراجعه کنید. درد مداوم شکم یا لگن میتواند از نشانههای فتق بیضه باشد که در صورت مزمن شدن، فرد باید به پزشک متخصص مراجعه کند.
انواع باد فتق بیضه چیست؟
فتق اینگوینال به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم بروز پیدا میکند. فتق بیضه غیرمستقیم، معمولا به دلیل نقص مادرزادی ایجاد میشود. بهتر است بدانید که کانال اینگوینال دارای دو دهانه در دو طرف کشاله ران است که قبل از تولد نوزاد بسته میشود؛ حال اگر یکی یا هر دو آنها بسته نشوند، منجر به فتق بیضه غیرمستقیم در بدو تولد یا چندین سال بعد شود. این عارضه اغلب در زایمانهای نارس رخ میدهد.
از طرف دیگر، فتق بیضه مستقیم با افزایش سن به دلیل ضعیفشدن عضلات شکم و فشار مزمن بر دیواره عضلانی آن ایجاد میشود.
علائم فتق بیضه در کودکان پسر چیست؟
فتق بیضه در نوزادان در شرایطی ایجاد میشود که کانال اینگوینال قبل از تولد بسته نشود؛ در این حالت بخشی از روده از طریق این کانال، از حفره شکمی بیرون میزند. از علائم فتق بیضه در کودکان پسر میتوان به مشاهده تودهای غیرطبیعی در کشاله ران یا کیسه بیضه اشاره کرد. شما ممکن است این توده را هنگام سرفه، گریه یا زور زدن کودک حس کنید یا ببینید. این توده اغلب در یک طرف از کشاله ران ایجاد میشود و بیشتر در کودکان زیر 6 سال دیده میشود. همچنین، کودک شما ممکن است تحریکپذیر و اشتهای کمتری نسبت به قبل داشته باشد.
از آن جایی که فتق اینگوینال روده نوزاد را درگیر میکند، میتواند خطرناک باشد؛ بنابراین پزشک معمولا قبل از بروز مشکلات و عوارض ناشی از فتق در کودک، جراحی را توصیه میکند. لازم به ذکر است که اگر کودک شما مشکل فتق در یک طرف ران دارد، این احتمال وجود دارد که در آینده به فتق اینگوینال در سمت دیگر نیز مبتلا شود.
پزشک معمولاً در ویزیتهای منظم، کودک شما را از نظر علائم احتمالی فتق معاینه میکند، اما در صورت مشاهده برآمدگی در ناحیه ناف یا کشاله ران کودک، حتماً به پزشک اطلاع داده و با او مشورت کنید. با درمان بهموقع بیماریهای کودک، پیشگیری از اضافهوزن، رفع یبوست و درمان سرفه مزمن کودک میتوانید، خطر ابتلا به فتق را کاهش دهید.
علائم فتق بیضه خطرناک چیست؟
اگر فتق بیضه باعث شود که قسمتی از روده در کانال اینگوینال گیر کند یا خونرسانی به قسمتی از روده متوقف شود، عوارض تهدیدکنندهای برای زندگی فرد به همراه دارد. علائم فتق بیضه خطرناک عبارتاند از:
-
حالت تهوع و استفراغ
-
تب و لرز
-
درد ناگهانی که بهسرعت تشدید میشود.
-
ناتوانی در حرکت روده یا دفع گاز
-
بنفش یا تیرهشدن برآمدگی فتق
-
ناتوانی در دفع گاز
-
مشکل در ادرار و مدفوع کردن
-
افزایش درد، تورم یا قرمزی
-
بزرگشدن برآمدگی فتق
-
خونریزی
-
درد شدیدی که با قرص مسکن آرام نمیشود.
-
سرفه مداوم یا تنگی نفس
این مشکلات زمانی بروز میکند که برآمدگی فتق، سفت و حساس به لمس شده و نمیتوان آن را فشار داد که کمی به داخل برود. این برآمدگی زمانی که ایستادهاید بیشتر قابلتوجه است و معمولاً اگر دست خود را مستقیماً روی ناحیه آسیبدیده قرار دهید، میتوانید آن را احساس کنید. در صورت مشاهده هر یک از این علائم سریعا به پزشک مراجعه کنید.
علل فتق بیضه چیست؟
فتق بیضه زمانی رخ میدهد که دیواره پایین شکم ضعیف باشد یا منفذی در آن قسمت وجود داشته باشد. عواملی که در ایجاد باد فتق مردان نقش دارند عبارتاند از:
- مسدودنشدن کانال اینگوینال در جنینی
-
افزایش فشار داخل شکم (ناشی از اضافهوزن بالا)
-
آسیب به دیواره شکم (ناشی از جراحیهای قبلی)
-
زور زدن در هنگام ادرار یا مدفوع
-
ورزش یا فعالیت شدید
-
سرفه یا عطسه مزمن
-
ژنتیک (تفاوتهای مادرزادی در قدرت بافت همبند)
-
یبوست مزمن
-
سابقه فتق بیضه
-
افزایش سن
در بسیاری از موارد فتق بیضه به دلیل بستهنشدن کانال اینگوینال در دوران جنینی ایجاد میشود. همچنین، باد فتق مردان زمانی که عضلات به دلیل افزایش سن، فعالیت بدنی شدید یا سرفههای مزمن ضعیف میشوند، رخ میدهد. علاوهبرآن، جراحی شکمی ممکن است باعث ضعف دیواره شکم یا ایجاد منفذ شود. در ادامه عوارض فتق بیضه را بررسی میکنیم.
بیشتر بخوانید: هیدروسل یا آب آوردن بیضه
عوارض فتق بیضه چیست؟ (اگر فتق عمل نشود چه میشود؟)
در صورت عدم درمان باد فتق، عوارض زیر ایجاد میشود:
1. فشار بر بافتهای اطراف
در اغلب موارد، اگر عمل فتق بیضه انجام نشود، برآمدگی بزرگ میشود. در این حالت ممکن است به داخل کیسه بیضه کشیده شود و باعث ایجاد تورم و درد گردد.
2. مسدودشدن روده
اگر باد فتق مردان باعث مسدودشدن روده کوچک شود، عوارض زیر ایجاد میگردد:
- درد شدید
- حالت تهوع
- استفراغ
- ناتوانی در ادرار یا دفع گاز
3. قطعشدن جریان خون روده
گاهی ممکن است باد فتق مردان، باعث قطع خونرسانی به قسمتی از روده گردد؛ در این شرایط فورا باید جراحی فتق بیضه انجام شود. توقف خونرسانی میتواند منجر به مرگ بافت روده آسیبدیده، التهاب و عفونت شود.
عمل فتق بیضه
فتق بیضه بهخودیخود بهبود نمییابد و معمولا باگذشت زمان بزرگتر میشود. باد فتق بیضه کوچک معمولا نیازی به جراحی ندارد؛ اما اگر بزرگ است، پزشک عمل فتق بیضه را توصیه میکند. در جراحی فتق بیضه، پزشک محتویات فتق را به داخل حفره شکمی باز میگرداند و بافت ضعیف را تقویت میکند.
توجه داشته باشید که هیچگاه نباید فتق بیضه در کودکان را بدون درمان رها کرد؛ زیرا فتق در آنها با سرعت بیشتری رشد میکند. عمل باد فتق بیضه به دو صورت زیر انجام میشود:
-
جراحی باز
در این روش پزشک با ایجاد یک برش کوچک بر روی کشاله ران، بافت بیرونزده را به پشت دیواره شکم برمیگرداند و سپس دیواره شکمی را تقویت میکند. این جراحی با بیهوشی انجام میشود.
-
جراحی لاپاراسکوپی
در این روش پزشک چند برش بسیار کوچک در بافت شکم ایجاد میکند. سپس با استفاده از لاپاراسکوپ (لولهای نازک و مجهز به دوربین که به جراح امکان مشاهده داخل بدن را میدهد) و ابزارهای مخصوص، برآمدگی فتق را رفع میکند.
جراحی لاپاراسکوپی اگرچه پیچیدهتر از عمل باز است، اما یک روش کم تهاجمی محسوب میشود. این امر به این معنا است که در این روش بهبودی شما سریعتر است و زودتر میتوانید به زندگی روزمره خود باز گردید.
درمان باد فتق مردان بدون جراحی
اگر فتق بیضه کوچک است و هنوز نیازی به جراحی پیدا نکردهاید؛ روشهای زیر میتواند به جلوگیری از تشدید علائم و بدتر شدن باد فتق کمک کند:
- اجتناب از یبوست
برای اجتناب از یبوست آب بیشتر بنوشید و استرس خود را کاهش دهید. همچنین، مواد غذایی دارای فیبر مانند میوه، سبزیجات، غلات کامل و آجیل را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- حفظ وزن ایدهآل
داشتن وزن ایدهآل احتمال ابتلا به فتق بیضه را کاهش میدهد.
- اجتناب از فعالیتهای شدید
از انجام فعالیتهای شدید که به شکم فشار میآورد، اجتناب کنید. بلندکردن سنگینی، فتق را بدتر میکند.
اگر باد فتق بزرگ شده باشد، پزشک پیش از عمل توصیه میکند که از کمربند مخصوص استفاده کنید. همچنین، هنگام سرفه یا عطسه برآمدگی فتق را نگه دارید یا به سمت شکم فشار دهید. فراموش نکنید که هیچ نوع دارو برای درمان فتق بیضه را بدون نسخه پزشک مصرف نکنید. قبل و بعد از عمل فتق بیضه، ممکن است برای شما قرصهای مسکن تجویز شود.
آیا فتق باعث زودانزالی میشود؟
همانطور که بررسی کردیم، فتق باعث ایجاد برآمدگی و درد در ناحیه کشاله ران میشود؛ ازاینرو میتواند بر عملکرد جنسی فرد تاثیر بگذارد. طبق تحقیقات، حدود 23 درصد از افراد قبل از جراحی فتق، دچار اختلالات جنسی مردان میشوند.
همچنین، مطالعات نشان داده است که عمل فتق، به طور قابلتوجهی عملکرد جنسی فرد را بهبود میدهد؛ البته برخی از افراد در دوره نقاهت پس از عمل دچار درد و اختلال عملکرد جنسی میشوند که موقتی است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد زودانزالی پیشنهاد میکنیم مقاله مربوطه را مطالعه کنید.
خطرات و عوارض بعد از عمل فتق بیضه چیست؟
عمل فتق بیضه، یک جراحی معمولی با خطرات بسیار کم است؛ بااینحال مانند تمامی جراحیهای دیگر ممکن است عوارض زیر را برای فرد ایجاد کند:
- آسیب به اندامهای مجاور، رگهای خونی یا اعصاب
- خونریزی
- عفونت
- مشکلات ترمیم زخم
- واکنش به بیهوشی
- لختهشدن خون
احتمال وقوع این عوارض کمتر از 1 درصد است و در هر نوع جراحی میتوانند رخ دهند. لازم به ذکر است که در برخی از موارد نادر، فتق پس از جراحی عود میکند. سایر خطرات مربوط به عمل باد فتق بیضه عبارتند از:
-
تجمع خون یا مایع در فضای باقیمانده از فتق
-
تورم و کبودی دردناک بیضهها یا آلت تناسلی
-
درد و بیحسی در ناحیه کشاله ران ناشی از آسیب عصب در حین جراحی
-
آسیب به خونرسانی به بیضهها
-
آسیب به مجرای دفران (لولهای که اسپرم را به بیضهها میرساند)
-
مشکل در ادرارکردن
اگر بالای 50 سال هستید، سیگار میکشید یا بیماری دیگری مانند بیماری قلبی یا مشکلات تنفسی دارید، احتمال بروز عوارض بیشتر است. بهطورکلی، باید بدانید که هر عملی، در هر سطحی که انجام شود، با خطراتی همراه است؛ اما احتمال وقوع این خطرات در جراحیهای کوچک بسیار کمتر است.
مراقبتهای بعد از جراحی فتق بیضه چیست؟
عمل فتق بیضه نوعی جراحی سرپایی محسوب میشود و معمولا در همان روز از بیمارستان مرخص میشوید. بااینحال درصورتیکه مشکل خاصی داشته باشید، شاید نیاز شود که چند روز در بیمارستان بستری بمانید.
لازم به ذکر است که بهبودی کامل پس از جراحی باز، حدود شش هفته طول میکشد؛ اما با انجام لاپاراسکوپی ممکن است پس از چند روز بتوانید فعالیتهای روزمره خود را مانند قبل انجام دهید. مراقبتهای پس از جراحی به شرح زیر است:
1. بعد از عمل جراحی بهتر است، همراه شما تا حداقل 24 ساعت پس از آن در کنار شما بماند.
2. اگر پس از مرخص شدن، همچنان درد دارید، طبق توصیه پزشک به مصرف مسکن ادامه دهید.
3. فشار ملایم به زخم با استفاده از دست یا یک بالشت کوچک، سرفه، عطسه، نشستن و ایستادن را راحتتر میکند.
4. دستورالعملهای پزشک در مورد مراقبت از زخم، بهداشت و استحمام را رعایت کنید.
5. در صورت داشتن یبوست ممکن است در هنگام ادرار یا مدفوع، در اطراف زخم احساس درد کنید. در این حالت با نوشیدن مایعات و خوردن مقدار زیادی سبزیجات، میوهها و غذاهای پر فیبر (مانند برنج قهوهای، نان سبوسدار و پاستا) خطر یبوست خود را کاهش دهید.
6. حداقل تا 48 ساعت پس از هر عملی که با بیهوشی عمومی انجام میشود، از نوشیدن الکل و رانندگی خودداری کنید.
7. ورزشهای ملایم مانند پیادهروی میتواند به روند بهبودی کمک کند، اما از بلندکردن اجسام سنگین و فعالیتهای سنگین تا حداقل 4 تا 6 هفته بعد از عمل، خودداری کنید.
8. ممکن است در ابتدا، رابطه جنسی برای شما دردناک یا ناراحتکننده باشد که این عارضه موقتی است. بسیاری از افراد پس از بهبودی کامل، نسبت به قبل از عمل، از عملکرد جنسی خود رضایت بیشتری دارند.
پیشگیری از فتق بیضه
هیچ راهی برای پیشگیری از فتق بیضه غیرمستقیم یا مادرزادی وجود ندارد؛ بااینحال میتوانید با رعایت موارد زیر فشار روی عضلات و بافتهای شکم خود را کاهش دهید:
-
حفظ وزن ایدهآل
-
مصرف مواد غذایی فیبردار
-
اجتناب از بلندکردن اجسام سنگین
-
خودداری از مصرف سیگار
-
درمان سرفه و عطسه مزمن
-
درمان یبوست مزمن
-
داشتن سبک زندگی سالم
-
ورزش برای تقویت عضلات شکم
بهطورکلی، شما میتوانید با بازنگری در سبک زندگی خود و رعایت رژیم غذایی سالم، از بروز بسیاری از بیماریها پیشگیری کنید. فراموش نکنید که خطر ابتلا به فتق بیضه مستقیم، با افزایش سن افزایش مییابد. همچنین، مشکلات پزشکی که سبب فشار بر دیواره شکم میشود، احتمال بروز آن را افزایش میدهد.
نتیجهگیری
فتق بیضه ممکن است در ابتدا علائم خاصی برای فرد ایجاد نکند؛ اما اگر درمان نشود بهمرور بزرگتر میگردد و عوارض جدی برای فرد ایجاد میکند. باد فتق در مردان در ناحیه کشاله ران و کانال اینگوینال ایجاد میشود. در واقع در این عارضه، بافت شکمی از طریق یک حفره یا بافت ضعیف شکمی، دچار بیرونزدگی در کشاله ران میشود.
گاهی فتق بیضه بهصورت مادرزادی در کودکان رخ میدهد؛ اما در موارد دیگر به دلایلی از قبیل افزایش سن، اضافهوزن، آسیب دیواره شکم و... نیز ایجاد میشود. درمان باد فتق با جراحی باز یا لاپاراسکوپی امکانپذیر است.
متاسفانه بسیاری از آقایان از سلامتی خود غافل میشوند؛ ما در اپلیکیشن ایمپو آقایان به شما یادآوری میکنیم که از سلامت جسمی و روحی خود غافل نشوید. همچنین، به شما کمک میکنیم که رابطه عاطفی خود را با شریک زندگیتان بهبود دهید.
منابع
علائم باد فتق در مردان چیست؟
علائم باد فتق در مردان شامل برآمدگی در ناحیه کشاله ران، تورم کیسه بیضه، احساس سوزش در لگن، درد و فشار در ناحیه کشاله ران است. علائم خطرناک آن نیز شامل حالت تهوع، تب و لرز، درد ناگهانی، مشکلات گوارشی، تیرهشدن رنگ برآمدگی و افزایش تورم و قرمزی است.
اگر فتق عمل نشود چه میشود؟
فتق بیضه خودبهخود بهبود نمییابد و درصورتیکه بزرگ شود، پزشک جراحی را توصیه میکند. اگر فتق بزرگ، عمل نشود، ممکن است باعث عوارض خطرناک و جدی برای سلامت فرد شود.
آیا فتق بیضه خطرناک است؟
اگر بهموقع درمان شود، خطر خاصی ایجاد نمیکند؛ اما اگر بدون درمان رها شود، عوارض جدی برای سلامت فرد ایجاد میکند.
قرص برای درمان فتق مردان چیست؟
درمان فتق بیضه با جراحی انجام میشود. پزشک ممکن است برای کاهش درد قبل و بعد از عمل، برای شما قرص مسکن تجویز کند. هیچ دارویی را برای درمان فتق بیضه، بدون نسخه پزشک مصرف نکنید.