آشنایی با انواع بی بی چک، نحوه استفاده و بهترین زمان انجام تست
در این مقاله میخوانید:
بی بی چک یا تست خانگی بارداری می‌تواند در کنار هیجانی که دارد، کمی استرس‌زا هم باشد؛ مخصوصا زمانی که نمی‌دانید که باید به نتیجه اعتماد کنید یا خیر.
تست بی بی چک، یک هورمون خاص به نام HCG که در زمان بارداری ترشح می‌شود را در ادرار سنجش می‌کند. در صورت استفاده صحیح، این تستها تا 99 درصد دقیق هستند.
در این مقاله با انواع بی بی چک‌هایی که می‌توانید از داروخانه تهیه کنید و طرز استفاده از آن‌‌ها آشنا می‌شوید. پس اگر می‌خواهید در مورد زودترین زمانی که بی بی چک نشان می‌دهد و بهترین زمان استفاده از آن بعد از تاخیر پریود بدانید، تا انتهای مقاله با ما همراه شوید.
بی بی چک چیست؟
بیبی چک یا کیت خانگی بارداری، وسیله‌ای برای تشخیص بارداری خانمها در منزل است. شما با کمک این ابزار می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان ممکن، بارداری خود را تشخیص دهید. این تست خانگی در انواع نواری، مستقیم و قطره چکانی در داروخانه‌‌ها موجود هستند. تمامی این مدل‌‌ها بر اساس سنجش یک هورمون خاص در ادرار عمل می‌کنند. برای گرفتن نتیجه دقیق، باید طبق دستورالعمل تست را در زمان مناسب انجام دهید. در ادامه عملکرد و طرز استفاده از بی بی چک را بررسی می‌کنیم.
بی بی چک چگونه کار می‌کند؟
بی بی چک، وجود هورمون hcg را در ادرار بررسی می‌کند. هورمون Hcg، در حین بارداری توسط جفت تولید می‌شود. این هورمون 11 روز بعد از لقاح، در خون قابل اندازه گیری است و بین ۱۲ تا ۱۴ روز بعد از لقاح در ادرار تشخیص داده می‌شود.
در اوایل بارداری، میزان این هورمون هر ۴۸ ساعت، دوبرابر می‌شود. به‌این‌ترتیب، سطح هورمون Hcg در هفته‌های ۸ تا ۱۱ بارداری به حداکثر خودش می‌رسد و با ادامه بارداری دوباره کم می‌شود.
لازم به ذکر است که سنجش سطح hcg، نه‌تنها حاملگی را نشان می‌دهد، بلکه راهی برای بررسی بارداری طبیعی و رشد جنین است. سطح بسیار پایین hcg، ممکن است نشانه مشکلی در بارداری باشد؛ به طور مثال، می‌تواند هشداری برای حاملگی خارج از رحم یا سقط جنین محسوب شود.
افزایش سطح hcg، در اواخر 3 ماه اول بارداری متوقف می‌شود. به همین دلیل، در بسیاری از خانمها از ماه 3 به بعد، حالت تهوع و خستگی‌کمتر می‌شود.
بهترین زمان استفاده از بی بی چک چند روز بعد از پریود است؟
زودترین زمانی که بی بی چک نشان می‌دهد، اولین روز بعد از عقب افتادن پریود است. تا قبل از عقب افتادن پریود، معمولا به دلیل پایین بودن سطح هورمون HCG، بیبی چک مثبت یا منفی جواب دقیقی محسوب نمی‌شود. بنابراین، بهترین زمان استفاده از بیبی چک در خانه، یک هفته بعد از تاخیر در قاعدگی است. در واقع هر چه زمان استفاده از آن به اولین روز تاخیر قاعدگی نزدیک باشد، احتمال خطا بیشتر می‌شود.
اگر پریود نامنظم دارید و نمی‌توانید زمان دقیق پریودی خود را پیش‌بینی کنید، بهتر است تست را 21 روز پس از رابطه جنسی محافظت نشده انجام دهید. اگر تست را در اوایل سیکل قاعدگی انجام دهید، نمی‌توان به جواب بی بی چک مثبت یا منفی اعتماد کرد.
همچنین، بهترین زمان استفاده از بیبی چک صبح‌‌ها و در اولین ادرار روز است؛ زیرا میزان هورمون HCG در اولین ساعات روز بیشتر از هر زمان دیگری است.
برای پیش‌بینی تاریخ پریود و روز تخمک گذاری می‌توانید از اپلیکیشن ایمپو استفاده کنید. در ایمپو سیکل قاعدگی، PMS، تاریخ پریود و روز تخمک گذاری برای شما نمایش داده می‌شود؛ در نتیجه در صورت تاخیر پریود می‌توانید سریعا متوجه آن شوید. همچنین، با تعیین دوره باروری و روز تخمک گذاری، بهتر می‌توانید جلوگیری از بارداری را انجام دهید و استرس حاملگی ناخواسته خود را کاهش دهید. علاوه‌برآن، با پیگیری و مقایسه سیکل قاعدگی خود می‌توانید پریود نامنظم را تشخیص دهید.
بی بی چک با ادرار عصر
طبق جدیدترین مطالعات انجام شده، میزان هورمون HCG، در ساعات مختلف شبانه‌روز در ادرار فرق چندانی باهم ندارند؛ بنابراین استفاده از بی بی چک با ادرار عصر هم امکان‌پذیر است. برای انجام تست در عصر، باید از آخرین ادرار شما 4 ساعت بگذرد تا غلظت کافی برای نشان‌دادن هورمون HCG را داشته باشد. به‌این‌ترتیب، اگر اول صبح تست بی بی چک را انجام ندادید، باید از آخرین دفع ادرار شما حداقل 4 ساعت گذشته باشد.
به‌عبارت‌دیگر لازم نیست برای انجام تست بارداری با استفاده از بی بی چک، ناشتا باشید و در شب هم جواب می‌دهد؛ اما از نوشیدن مقدار زیاد آب، قبل از انجام تست خودداری کنید. نوشیدن آب زیاد، ادرار را رقیق می‌کند و ممکن است نتیجه تست را تحت تاثیر قرار دهد.
نتیجه تست بارداری با بی بی چک چقدر دقیق است؟
درصورتی‌که طرز استفاده از بی بی چک را به‌درستی انجام دهید، جواب آن بسیار دقیق است. بی بی چک‌هایی که از داروخانه تهیه می‌کنید، 99%، نتیجه را درست نشان می‌دهند؛ به‌این‌ترتیب نتیجه مثبت، به‌اندازه آزمایش ادرار بارداری که در آزمایشگاه انجام می‌شود، دقیق است.
در بسیاری از موارد، ممکن است ۱۰ روز پس از لقاح، نتیجه بیبی چک مثبت شود. برای اینکه نتیجه دقیق‌تری به دست آورید، توصیه می‌شود بعد از تاخیر قاعدگی تست را انجام دهید. به یاد داشته باشید که اگر خیلی زود تست را انجام دهید، حتی اگر باردار باشید هم ممکن است نتیجه منفی شود.
همچنین، اگر تاریخ مصرف بی بی چک، تمام شده باشد یا به‌درستی از آن استفاده نشود، دقت کمتری دارد؛ بنابراین، همیشه تاریخ انقضا روی بسته‌بندی را بررسی کنید و دستورالعمل‌های طرز استفاده از بی بی چک را به‌دقت مطالعه کنید.
مزایا استفاده از بی بی چک
استفاده از تست بی بی چک، مزایا زیر را به همراه دارد:
- طرز استفاده از بی بی چک، ساده است.
- نسبت به هر نوع تست بارداری دیگری، قیمت کمتری دارد.
- خیلی سریع، نتیجه را نشان می‌دهد.
- طبق آمار موجود، 97 تا 99 درصد از نتایج بی بی چک صحیح هستند؛ اما گاهی اوقات نتیجه بیبی چک مثبت یا منفی کاذب نیز مشاهده می‌شود.
انواع تست بی بی چک
تست بی بی چک، انواع مختلفی دارد، اما عملکرد همه آن‌‌ها یکسان است. لازم به ذکر است که بی بی چک یک‌بارمصرف است. همچنین، در افرادی که مبتلا به سرطان هستند، تفسیر نتیجه تست باید توسط پزشک انجام شود. در ادامه، انواع بی بی چک را معرفی می‌کنیم:
بی بی چک نواری (بی بی چک بدون خط نشانه چیست)
این نوع تست، متداول‌ترین نوع موجود در بازار است. در این مدل، زودترین زمانی که بی بی چک نشان می‌دهد، 7 تا 10 روز پس از لقاح است. بااین‌حال توصیه می‌کنیم که تا اولین روز پس عقب افتادن قاعدگی، صبر کنید تا نتیجه قابل‌اعتمادتری به دست آورید:
طرز استفاده از بی بی چک نواری
طرز استفاده از بی بی چک نواری به شرح زیر است:
1. ادرار خود را در یک ظرف با ارتفاع نهایتا یک‌سانتی متر بریزید.
2. بی بی چک را از قسمت انتهایی، یعنی آن قسمتی که فلش دارد، تا خط تعیین شده وارد ظرف کنید.
3. پس از 3 تا 5 ثانیه بی بی چک را خارج کنید و حدود 2 تا 10 دقیقه صبر کنید تا نوارهای رنگی ظاهر شود.
حال بسته به غلظت هورمون HCG، نتیجه ظاهر می‌شود. اگر می‌خواهید بادقت بالایی نتیجه بیبی چک مثبت یا منفی را بگیرید، باید 10 دقیقه صبر کنید.
خواندن نتیجه بی بی چک نواری (بی بی چک بدون خط نشانه چیست)
- نتیجه بیبی چک مثبت:
اگر دو خط رنگی روی نوار تست ظاهر شود، نتیجه مثبت است و شما باردار هستید. بیبی چک مثبت ممکن است به‌صورت دو خط که یکی کم‌رنگ‌تر از آن یکی است، نیز مشاهده شود؛ اما ضخامت هر دو خط یکسان است. در واقع اگر سطح هورمون hcg شما پایین باشد، ممکن است یکی از خط‌‌ها کم‌رنگ‌تر شود.
- نتیجه بیبی چک منفی:
اگر فقط یک خط رنگی در قسمت نوار کنترل (خط C) تست بی بی چک ظاهر شود، نتیجه منفی است. بنابراین، در این صورت، احتمالا باردار نیستید یا زمان استفاده از بیبی چک زود بوده است. برای اطمینان، 48 ساعت بعد، دوباره آزمایش را تکرار کنید.
- نتیجه نامعتبر:
اگر هیچ خطی روی نوار تست ظاهر نشود یا فقط خط تست (خط T) ظاهر شود، بی بی چک به‌درستی کارنکرده و نامعتبر است. در این صورت دوباره با یک نوار دیگر، آزمایش را تکرار کنید. مطمئن شوید که حتما نوار در ادرار غوطه‌ور شود.
بی بی چک مستقیم
در این مدل، زودترین زمانی که بی بی چک نشان می‌دهد، 4 روز قبل از تاریخ عقب افتادن قاعدگی شما است. بااین‌حال، اگر می‌خواهید قبل از تاخیر قاعدگی آزمایش را انجام دهید، از اولین ادرار صبح استفاده کنید؛ زیرا در این زمان هورمون HCG شما بیشترین غلظت را دارد.
طرز استفاده از بی بی چک مستقیم
در این نوع بی بی چک، نیازی به گرفتن نمونه ادرار نیست. اما اگر می‌خواهید از لیوان نمونه استفاده کنید، مطمئن شوید که تمیز و خشک باشد. قبل از استفاده، از مصرف بیش از حد مایعات خودداری کنید. طرز استفاده از بی بی چک مستقیم به شرح زیر است:
1. درپوش بی بی چک را بردارید تا نوک آن نمایان شود.
2. بی بی چک را به مدت 10 ثانیه طوری نگه دارید که در جریان ادرار شما به سمت پایین قرار گیرد. همچنین، می‌توانید آن را درون ظرف نمونه به مدت 20 ثانیه قرار دهید.
3. سپس، بی بی چک را روی سطح صاف قرار دهید و 5 دقیقه منتظر شوید تا نتیجه ظاهر شود. در مدتی که منتظر هستید، می‌بینید که مایع به سمت بالا حرکت می‌کند و به رنگ بنفش روشن در می‌آید. همان‌طور که رنگ بنفش شروع به محوشدن می‌کند، خط کنترل به‌صورت یک خط پررنگ ظاهر می‌شود و خط نتیجه، در صورت مثبت‌بودن، در زیر آن مشاهده می‌شود.
خواندن نتیجه بی بی چک مستقیم
- نتیجه بیبی چک مثبت:
اگر دو خط رنگی ببینید، یعنی باردار هستید و بیبی چک مثبت است. ممکن است یک خط، کم‌رنگ‌تر باشد؛ اما هر دو ضخامت یکسانی خواهند داشت. هنگامی که شما در مراحل اولیه آزمایش هستید و سطح hCG شما پایین است، احتمال دارد یک خط، کم‌رنگ شود.
- نتیجه بیبی چک منفی:
اگر فقط یک خط رنگی ظاهر شود، نتیجه منفی است. در این صورت باردار نیستید یا احتمالا زمان استفاده از بی بی چک خیلی زود بوده است. برای اطمینان می‌توانید آزمایش را 48 ساعت دیگر با یک تست جدید تکرار کنید.
- نتیجه نامعتبر:
اگر هیچ خطی ظاهر نشود یا فقط خط تست (T) ظاهر شود، نتیجه نامعتبر است. دلیل آن هم خیس نشدن درست بی بی چک می‌باشد. در این حالت، تست را با یک بی بی چک جدید تکرار کنید و مطمئن شوید که دستورالعمل‌های طرز استفاده را به‌دقت انجام داده‌اید.
بی بی چک قطره چکانی
برای استفاده از این نوع بیبی چک باید مقداری از ادرار را با استفاده از قطره چکانی که دربسته بندی وجود دارد، در حفره مشخص بریزید و دقایقی منتظر بمانید تا نتیجه ظاهر شود.
طرز استفاده از بی بی چک قطره چکانی
طرز استفاده از بی بی چک قطره‌چکانی به شرح زیر است:
1. در یک فنجان یا ظرف تمیز و خشک ادرار کنید.
2. قطره‌چکان رو به‌صورت عمودی نگه دارید و 3 قطره کامل ادرار را در حفره بی بی چک، بریزید.
3. سپس، 3 دقیقه منتظر بمانید تا نتیجه ظاهر شود. اگر خط رنگی ظاهر نشد، 1 دقیقه بیشتر صبر کنید. برخی از نتایج مثبت با توجه به غلظت HCG، ممکن است در 1 دقیقه یا کمتر نیز مشاهده شود.
4. دقت کنید که حفره، حبابی نداشته باشد.
خواندن نتیجه بی بی چک مستقیم
- نتیجه بیبی چک مثبت:
اگر دو خط رنگی متمایز ظاهر شوند، نتیجه بیبی چک مثبت است. یک خط رنگی مربوط به خط کنترل (C) و خط رنگی دیگر، خط تست (T) است. احتمال دارد یکی از دیگری کم رنگ‌تر شود.
- نتیجه منفی:
اگر فقط خط رنگی کنترل (C) ظاهر شود و هیچ خطی در منطقه خط نتیجه (T) ظاهر نگردد، نتیجه منفی است و به‌احتمال زیاد باردار نیستید.
- نتیجه نامعتبر:
اگر هیچ خط رنگی در منطقه کنترل ظاهر نشود، یا یک خط در منطقه تست مشاهده شود، نتیجه نامعتبر است. بنابراین، بهتر است که آزمایش را با بیبی چک جدید تکرار کنید.
چه عواملی بر نتیجه بی بی چک تاثیر می‌گذارد؟
این که چقدر نتیجه تست قابل‌اعتماد است، بستگی به زمان استفاده از بیبی چک دارد. به‌طورکلی عواملی که بر نتیجه تست تاثیر می‌گذارند به شرح زیر است:
- میزان دقت در انجام دستورالعمل طرز استفاده از بی بی چک
- زمان تخمک گذاری
- میزان حساسیت بی بی چک
اگر نتیجه بیبی چک مثبت بود، بهتر است که برای اطمینان، آزمایش خون دهید.
آیا مصرف دارو بر نتیجه تست بی بی چک تاثیر می‌گذارد؟
اگر دارویی که مصرف می‌کنید، حاوی هورمون HCG باشد، می‌تواند بر نتیجه تست شما تأثیر بگذارد. اما داروهایی نظیر آنتی‌بیوتیک و قرص‌های ضدبارداری، هیچ تأثیری بر نتیجه بیبی چک ندارند.
حتما بخوانید: دلایل پریود نشدن بعد از قطع قرص ضد بارداری
آیا امکان دارد که بی بی چک نتیجه منفی نشان دهد ولی باردار باشیم؟
گاهی ممکن است علی‌رغم اینکه باردار هستید، بیبی چک نتیجه منفی نشان دهد. به این نتیجه، منفی کاذب می‌گویند. بنابراین، اگر نتیجه منفی بود و بعد از گذشت چند روز از تاریخ پیش‌بینی شده قاعدگی، باز هم پریود نشدید، لازم است که دوباره تست را انجام دهید. موارد زیر ممکن است باعث ایجاد نتیجه منفی کاذب شود:
- پس‌وپیش شدن زمان تخمک گذاری
- نادرست انجام‌دادن طرز استفاده از بی بی چک
- ادرار را در ظروف غیراستاندارد برای انجام تست بریزید.
- زود انجام‌دادن تست بی بی چک (در زمان استفاده از بیبی چک، باید سطح هورمون hcg در ادرار به حد کافی رسیده باشد.)
- دقیق نبودن و خراب بودن کیت یا همان بی بی چک
- استفاده از داروهایی آرام‌بخش یا ضدتشنج مانند کاربامازپین
- اگر قبل از انجام تست، مایعات زیادی نوشیده باشید و ادرار رقیق شده باشد.
آیا امکان دارد که باردار نباشم اما بی بی چک نشان دهد که باردار هستم؟
گاهی ممکن است که نتیجه تست مثبت شود، اما باردار نباشید. عوامل زیر می‌تواند باعث ایجاد نتیجه بیبی چک مثبت کاذب شود:
- نادرست انجام‌دادن طرز استفاده از بی بی چک
- دقیق نبودن و خراب بودن کیت یا همان بیبی چک
- به‌تازگی زایمان کرده‌اید یا سقط‌جنین داشته‌اید.
- وجود آلودگی‌هایی باکتریایی در ادرار
- مبتلا بودن به بعضی از بیماری‌ها مانند کیست تخمدان
- وجود خون یا پروتئین در ادرار
- مصرف داروهایی مثل متادون
بعد از دیدن نتیجه بی بی چک چه کاری باید انجام داد؟
بر اساس نتیجه‌ای که تست بی بی چک نشان می‌دهد، می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید:
- اگر نتیجه بیبی چک مثبت شود یا چند تست بارداری انجام داده‌اید و نتایج متفاوتی گرفته‌اید، باید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است برای تایید بارداری نیاز به آزمایش خون یا سونوگرافی داشته باشید. هر چه زودتر بارداری تایید شود، مراقبت‌های این دوران را زودتر می‌توانید شروع کنید.
- اگر نتیجه تست منفی شد، اما پریود نشدید، چند روز دیگر تست بی بی چک را تکرار کنید. اگر تست را قبل یا بلافاصله بعد از تاخیر قاعدگی، انجام دادید، حتما دوباره تست کنید. اگر بازهم نتیجه منفی بود، اما پریود نشدید، حتما به پزشک مراجعه کنید. در این شرایط، پزشک برای بررسی بارداری، آزمایش خون تجویز می‌کند که دقیق‌تر از آزمایش خانگی محسوب می‌شود. همچنین، برخی از بیماری‌ها ممکن است منجر به عقب افتادن قاعدگی شود. شما می‌توانید به‌صورت آنلاین، تمامی سوالات خود را درمورد تست بیبی چک، نتیجه مثبت یا منفی کاذب، از متخصصان ایمپو بپرسید و در سریع‌ترین زمان ممکن نگرانی‌‌‌های خود را رفع کنید.
سخن آخر
بیبی چک یک تست اولیه بارداری خانگی است و در بهترین حالت بادقت 99 درصد و با درجه اعتبار کمتری نسبت به آزمایش خون، حاملگی را تشخیص می‌دهد. بنابراین بهتر است که معیار اصلی را آزمایش خون قرار دهید.
برای اینکه بتوانید پیشگیری از بارداری انجام دهید یا اینکه بهترین زمان اقدام به بارداری را تعیین کنید، حتما باید سیکل قاعدگی خود را پیگیری کنید. برای این کار باید تاریخ شروع و تمام‌شدن پریود و تاریخ پریود بعدی خود را بدانید.
پیگیری و یادداشت تاریخ تمامی این موارد مخصوصا اگر تاخیر داشته باشد، کمی دشوار است. یک راهکار ساده برای این کار نصب اپلیکیشن محبوب ایمپو است. این اپلیکیشن ابتدا از شما شروع پریود و مدت دوره پریود را می‌پرسد، و سپس تمامی موارد مربوط به سیکل قاعدگی را برای شما نمایش می‌دهد. همچنین، باتوجه‌به تاریخ‌ها به شما توصیه‌هایی در مورد زمان تخمک گذاری، میزان توان جسمی و روحی می‌دهد.
سوالات متداول
1. چه ساعتی از روز باید بی بی چک انجام بدهم؟
به‌طورکلی، بهترین زمان استفاده از بی بی چک، اولین ادرار صبحگاهی است. بااین‌حال، برخی از تست‌های بارداری هستند که دقت بالایی دارند و می‌توانند سطح هورمون HCG را بدون توجه به زمان انجام آزمایش، تشخیص دهند. در صورت امکان، سعی کنید قبل از انجام آزمایش، سه ساعت از آخرین ادرار شما گذشته باشد و قبل از تست مایعات زیادی مصرف نکنید.
2. آیا صبح یا عصر باید تست بی بی چک رو انجام دهم؟
انجام تست بی بی چک در صبح نتیجه دقیق‌تری دارد، زیرا غلظت ادرار و هورمون HCG بیشتر است. در واقع، ازآنجایی‌که شب‌ها، آب نمی‌نوشید یا ادرار نمی‌کنید، سطح hCG در ادرار بالاتر خواهد بود و تشخیص اینکه آیا باردار هستید یا خیر، آسان‌تر می‌شود.
3. بهترین زمان استفاده از بیبی چک نواری چه زمانی است؟
زودترین زمانی که بی بی چک نشان می‌دهد، اولین روز تاخیر در قاعدگی است. سطح هورمون HCG، تا زمانی که لانه‌گزینی تخمک انجام نشود، آن‌قدر پایین است که قابل‌تشخیص نیست. بنابراین، پس از 12 تا 14 روز بعد از لقاح، می‌توان تست را انجام داد.
حتما بخوانید: خونریزی لانه گزینی چیست؟
4. آیا امکانش هست که تست بارداری با بی بی چک که 3 روز قبل از پریود انجام شده، منفی باشد؟
حساس‌ترین تست‌های بارداری موجود فقط می‌توانند تا شش روز قبل از قاعدگی شما، حاملگی را تشخیص دهند. در این زمان، این تستها قادر به تشخیص اوایل بارداری هستند. اما به‌طورکلی اگر تست بارداری را خیلی زود انجام دهید، ممکن است نتیجه منفی کاذب باشد؛ بنابراین برای نتیجه دقیق‌تر، بهتر است تست را یک هفته بعد از تاخیر قاعدگی تکرار کنید.
5. چه‌کارهایی قبل از تست بارداری نباید انجام داد؟
قبل از انجام تست بی بی چک نباید موارد زیر را انجام دهید:
- اگر فکر می‌کنید که باردار هستید، الکل ننوشید، سیگار نکشید یا مواد مصرف نکنید.
- علائم بارداری را نادیده نگیرید.
- قبل از انجام تست بی بی چک زیاد آب ننوشید.
- نتیجه تست بیبی چک مثبت را جدی بگیرید.
- استرس نداشته باشید.