صفر تا صد بارداری؛ راهنمای جامع از مراقبت‌های لازم تا کارهای ممنوعه

بارداری با لانه گزینی تخمک بارور شده در دیواره داخلی رحم آغاز می‌شود و منجر به لکه بینی یا خونریزی خفیف می‌شود. لکه بینی لانه گزینی از اولین علائم بارداری است که پس از یک هفته از لقاح ظاهر می‌شود. سایر علائم در ماه‌های اولیه بارداری شامل تهوع صبحگاهی، عقب افتادن پریود، سردرد، بی‌خوابی، مشکلات گوارشی، حساس شدن سینه‌ها و آکنه است.

حاملگی معمولا 40 هفته به طول می‌انجامد و به سه دوره سه‌ماهه تقسیم می‌گردد. در هر دوره فرد باردار علائم متفاوتی دارد و مراحل مهمی برای رشد و نمو جنین نیز رخ می‌دهد. با تشخیص سریع بارداری و انجام برخی از مراقبت‌ها از قبیل رژیم غذایی مناسب و ورزش، می‌توانید بارداری سالم‌تری را تجربه کنید. همچنین، برخی از کارها از قبیل سیگار کشیدن و مصرف الکل در دوران بارداری، به جنین آسیب جدی وارد می‌کند.

بارداری چیست؟

بارداری زمانی اتفاق می‌افتد که لقاح اسپرم و تخمک انجام شود و سپس تخمک بارور شده در لایه داخلی رحم لانه گزینی کند. چرخه بارداری یا سیکل قاعدگی توسط هورمون‌ها کنترل می‌شود و هر ماه رحم را برای حاملگی احتمالی آماده می‌کند. هورمون‌ها باعث می‌شود که هر ماه تخمک‌ها بالغ شوند و تقریبا 14 روز قبل از پریود بعدی آزاد می‌شوند. همچنین، این هورمون‌ها باعث ضخیم شدن دیواره داخلی رحم نیز می‌شوند. تخمک پس از آزاد شدن از تخمدان در لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کند و می‌تواند تا 24 ساعت زنده بماند. 

جالب است بدانید که اسپرم پس از ورود به بدن زنان، تا 6 روز زنده می‌ماند. بنابراین تا 6 روز بعد از رابطه جنسی، احتمال بارداری وجود دارد؛ اما اگر در دوره تخمک گذاری، اقدام به بارداری کنید، شانس باردار شدن بیشتری دارید. در صورتی که لقاح انجام شود، تخمک بارور شده به سمت رحم حرکت می‌کند و با انجام تقسیمات سلولی، بلاستوسیت تشکیل می‌گردد. 

پس از 3 تا 4 روز، تخمک بارور شده به رحم می‌رسد و تا 2 تا 3 روز نیز در رحم شناور می‌ماند. سپس، این توده سلولی به دیواره رحم می‌چسبد که به این فرآیند لانه گزینی می‌گویند. بارداری پس از لانه گزینی آغاز می‌شود. به عبارت دیگر، از اولین روز آخرین قاعدگی خانم‌ها، بارداری شروع می‌شود و معمولا 40 هفته طول می‌کشد.

بانوانی که دراسرع‌وقت حاملگی را تشخیص دهند و مراقبت‌های دوران حاملگی را دریافت کنند، شانس بیشتری در تجربه بارداری سالم دارند و احتمالا، نوزاد سالم‌تری نیز به دنیا می‌آورند. درصورتی‌که قصد باردار شدن ندارید، برای انتخاب بهترین روش پیشگیری از بارداری، پیشنهاد می‌کنیم مقاله جلوگیری از بارداری، را مطالعه کنید.

بیشتر بخوانید: بهترین زمان تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری

علائم بارداری

بانوان، باتوجه‌به عواملی مانند سن، ژنتیک، سلامت و تعداد بارداری علائم متفاوتی را در دوران حاملگی تجربه می‌کنند. برخی از علائم بارداری، را ممکن است حتی قبل از انجام تست بارداری مشاهده کنید. برخی دیگر از نشانه‌ها نیز، پس از گذشت چند هفته با تغییر هورمون‌ها ایجاد می‌شوند. اکثر خانم‌ها در هفته پنجم بارداری تا پایان هفته ششم بارداری، علائم اولیه را تجربه می‌کنند.

علائم اولیه بارداری شامل پریود نشدن، حساس شدن سینه‌ها، حالت تهوع، سردرد، لکه بینی، بی‌خوابی، آکنه، تکرر ادرار مشکلات گوارشی است. با پیشرفت بارداری، علائم دیگری مانند سوزش سر دل، گرفتگی عضلات، کمردرد، افزایش وزن، کم‌خونی و درد لگن ظاهر می‌شوند. در ادامه، نشانه‌های حاملگی را بررسی می‌کنیم:

1. عقب افتادن پریودی

اولین و رایج‌ترین نشانه بارداری، عقب افتادن قاعدگی است. لازم به ذکر است که تاخیر در پریود، لزوما به معنای باردار شدن نیست؛ مخصوصا اگر شما سیکل قاعدگی نامنظمی دارید. همچنین، عوامل زیادی غیر از بارداری، می‌توانند باعث تاخیر در پریودی شوند. 

2. سردرد

یکی دیگر از علائم اولیه و شایع در ابتدا بارداری، سردرد است. خانم‌های باردار معمولا به دلیل تغییر سطح هورمون‌ها و افزایش حجم خون، سردرد می‌شوند. درصورتی‌که سردردتان متوقف نمی‌شود یا درد زیادی دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

3. لکه بینی

لانه گزینی ممکن است در برخی از خانم‌ها همراه با خونریزی خفیف یا لکه بینی باشد. کاشته شدن تخمک در دیواره داخلی رحم، معمولا یک تا دو هفته پس از لقاح انجام می‌شود؛ بنابراین یکی از نشانه‌های اولیه که خانم‌های باردار با آن مواجه می‌شوند، لکه بینی لانه گزینی است.

بهتر است بدانید که خونریزی در اوایل بارداری می‌تواند نشانه عفونت یا عارضه‌های جدی‌‌‌تر از قبیل سقط جنین و حاملگی خارج از رحم  باشد.

بیشتر بخوانید: حاملگی مولار چیست؟

4. تهوع صبحگاهی

حالت تهوع در بارداری، اغلب از اولین علائمی هستند که خانم‌های حامله تجربه می‌کنند. افزایش هورمون‌ها در 4 ماه اول بارداری، علت اصلی این نشانه محسوب می‌شود. تهوع صبحگاهی برخلاف نامش فقط در صبح‌ها رخ‌ نمی‌دهد و تا سه ماهه اول بارداری و گاهی بعد از آن نیز ادامه دارد.

5. بی‌خوابی

یکی دیگر از علائمی که خانم‌های باردار در اوایل حاملگی تجربه می‌کنند، بی‌خوابی است. اختلال در خواب به دلیل تغییرات هورمونی، استرس و مشکلات جسمی ایجاد می‌شود. اگر پس از باردار شدن دچار بی‌خوابی شده‌اید، داشتن رژیم غذایی مناسب و انجام یوگا، می‌تواند به شما کمک کند که خواب بهتری داشته باشید.

6. سوزش معده

بسیاری از خانم‌ها پس از حامله شدن، از سوزش معده شکایت می‌کنند. هورمون‌هایی که در دوران حاملگی ترشح می‌شوند، بر روی دریچه بین مری و معده تاثیر می‌گذارند. هنگامی که این دریچه شل می‌شود، اسید معده به بیرون نشت می‌کند و منجر به سوزش سر دل می‌شود.

7. مشکلات گوارشی

یکی دیگر از اولین علائمی که پس از حامله شدن ممکن است تجربه کنید، یبوست است. تغییرات هورمونی در اوایل چرخه بارداری، بر سیستم گوارشی تاثیر می‌گذارد و باعث ایجاد این نشانه می‌شود. 

همچنین سایر مشکلات گوارشی از قبیل اسهال، در بارداری بسیار رایج هستند. علاوه بر تغییرات هورمونی، استرس و تغییر رژیم غذایی منجر به بروز مشکلات گوارشی می‌شوند. اگر باردار هستید و برای بیش از چند روز دچار اسهال هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

8. تغییرات سینه

تغییرات سینه، یکی از قابل‌توجه‌ترین علائمی است که خانم‌های باردار در اوایل حاملگی تجربه می‌کنند. حتی قبل از اینکه تست بارداری شما مثبت شود، سینه‌ها حساس متورم و سنگین‌‌‌تر می‌شوند. همچنین، نوک سینه‌ها در این دوران، بزرگ‌تر و حساس‌تر است و هاله دور آن نیز تیره‌تر می‌شود.

9. آکنه 

آکنه، یکی دیگر از علائم اولیه بارداری است که به دلیل تغییرات هورمونی در بسیاری از خانم حامله ایجاد می‌شود. در واقع هورمون‌های آندروژن، باعث افزایش چربی پوست و مسدود شدن منافذ آن می‌شوند. آکنه بارداری، معمولا پس از تولد نوزاد برطرف می‌گردد.

10. تکرر ادرار

یکی دیگر از علائم اولیه بارداری، تکرر ادرار است؛ در واقع با افزایش حجم خون بدن، حجم ادرار نیز افزایش پیدا می‌کند. تکرر ادرار در بارداری ممکن است برخلاف سایر علائم اولیه که پس از مدتی برطرف می‌شوند، طولانی‌‌‌تر شود.

11. درد لگن

درد لگن پس از حامله شدن بسیار شایع است و در اواخر بارداری نیز بیشتر می‌شود. عواملی از قبیل فشار بر روی رباط‌ها، سیاتیک، تغییرات در وضعیت بدن و رحم سنگین‌‌‌تر می‌تواند منجر به این عارضه شود.

12. کم‌خونی

خانم‌های باردار به‌شدت در معرض کم‌خونی هستند که با علائمی از قبیل سبکی سر و سرگیجه نمایان می‌شود. کم‌خونی، می‌تواند منجر به زایمان زودهنگام یا وزن کم نوزاد شود.

13. گرفتگی عضلات

پس از حامله شدن، عضلات رحم شروع به کشش و انبساط می‌کند و ممکن است دردی مشابه قاعدگی را حس کنید. اگر گرفتگی عضلات همراه با لکه بینی یا خونریزی باشد، احتمال سقط جنین یا حاملگی خارج از رحمی وجود دارد.

بیشتر بخوانید: حاملگی پوچ چیست و چه علائمی دارد؟

14. کمردرد

تغییرات هورمونی و استرس، می‌تواند در اوایل بارداری منجر به کمردرد شود. همچنین، با افزایش وزن و تغییر مرکز ثقل بدن، کمردرد افزایش پیدا می‌کند. نیمی از بانوان باردار، در این دوران دچار این مشکل می‌شوند.

15. افزایش وزن

افزایش وزن در دوران بارداری، باتوجه‌به وزن قبل از حامله شدن متفاوت است. به‌طورکلی در سه‌ماهه دوم، افزایش وزن قابل‌توجه‌تر می‌شود. در جدول زیر، میزان افزایش وزن طبیعی در دوران بارداری را باتوجه‌به BMI (شاخص توده بدنی) بررسی کرده‌ایم. لازم به ذکر است که BMI باتوجه‌به وزن و قد شما محاسبه می‌شود.

بیشتر بخوانید: علائم صد در صد جنین پسر چیست؟

تست بارداری

هرچه زودتر متوجه بارداری شوید، بهتر است؛ چراکه به‌موقع می‌توانید مراقبت‌های دوران حاملگی را برای تضمین سلامت کودک و خودتان انجام دهید. رایج‌ترین روش تست بارداری، استفاده از بی بی چک است. این روش خانگی، از اولین روزی که پریودی شما باتوجه‌به چرخه بارداری‌تان عقب می‌افتد، قابل‌استفاده است و بسیار دقیق نیز می‌باشد. اگر نتیجه بی بی چک مثبت شد، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. 

لازم به ذکر است که تست بارداری با اندازه‌گیری سطح هورمون گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) انجام می‌شود. hCG که به آن هورمون بارداری نیز گفته می‌شود، پس از لانه گزینی جنین در رحم تولید می‌شود؛ بنابراین پس از این که در چرخه بارداری، پریودی شما عقب افتاد، سطح این هورمون به‌سرعت افزایش می‌یابد. hCG از طریق آزمایش خون بارداری و ادرار قابل‌تشخیص است. در صورت باردار شدن، آزمایش خون پس از گذشت 6 روز از تخمک گذاری در چرخه باروری، مثبت می‌شود.

بیشتر بخوانید: آی یو آی چیست؟

راهنما هفته به هفته بارداری

بارداری به سه دوره سه‌ماهه تقسیم می‌شود. در هر دوره سه‌ماهه، نقاط عطفی برای شما و جنین رخ می‌دهد. این تقسیم‌بندی معمولا به شکل زیر است:

• سه‌ماهه اول: 1 تا 13 هفتگی
• سه‌ماهه دوم: 14 تا 27 هفتگی
• سه‌ماهه سوم: 28 تا 40 هفتگی

اگرچه بارداری معمولا 40 هفته در نظر گرفته می‌شود، اما نوزاد کامل می‌تواند در اوایل هفته 37 و تا اواخر هفته 42 نیز به دنیا بیاید. در مقاله محاسبه سن بارداری، شما می‌توانید با وارد کردن تاریخ آخرین پریود خود، سن دقیق بارداری و تاریخ زایمان خود را مشاهده کنید.

در ادامه، تغییرات جنین و مادر را در هر سه‌ماهه بارداری بررسی می‌کنیم:

سه ماه اول بارداری

سه‌ماهه اول بارداری (هفته‌های 1 تا 13)، زمان بسیار مهمی برای رشد جنین محسوب می‌شود. لازم به ذکر است که در سه ماه اول، احتمال سقط جنین نسبتا زیاد است. طبق مطالعات، از هر 10 بارداری، 1 مورد به سقط جنین ختم می‌شود که 85 درصد از این موارد در سه ماه اول بارداری رخ می‌دهد. تا پایان هفته سیزدهم بارداری، جنین به در موراد زیر‌ رشد و نمو پیدا می‌کند:

• جفت شروع به تشکیل می‌کند.
• تمام اندام‌ها و ساختارهای اصلی بدن شروع به رشد می‌کنند.
• قلب به طور منظم می‌تپد؛ در حدود هفته 6 بارداری ضربان قلب را می‌توان با سونوگرافی تشخیص داد.
• انگشتان دست‌وپا شکل می‌گیرند.
• جنین حدودا به 3 اینچ طول و 1 اونس وزن می‌رسد.
• اعصاب و ماهیچه‌ها با هم کار می‌کنند و جنین می‌تواند مشت کند.
• چشم‌ها، گوش‌ها و بینی شروع به رشد می‌کنند. پلک‌ها تشکیل می‌شوند؛ اما برای محافظت از چشم تا حدود هفته 28 بارداری بسته می‌مانند.
• اندام تناسلی شروع به رشد می‌کند.
• روده‌ها تشکیل می‌شوند.
• پوست نازک و شفاف است.
• دست‌ها نسبت به پاها توسعه‌یافته‌تر هستند و بازوها بلندتر از پاها می‌باشند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد بارداری در سن بالا

تغییرات مادر در سه ماه اول بارداری 

فرد باردار در این دوران تغییرات زیادی را تجربه می‌کند. این تغییرات شامل موارد زیر است:

• خستگی
• حساس شدن سینه‌ها
• تغییرات خلق‌وخوی
• میل به غذاهای خاص
• سردرد
• سوءهاضمه
• تکرر ادرار
• افزایش وزن
• یبوست
• حالت تهوع

بیشتر بخوانید: راهنما کامل ماه سوم بارداری

سه ماه دوم بارداری

از هفته چهاردهم بارداری تا 28 دوران حاملگی، سه ماهه دوم بارداری محسوب می‌شود. جنین در این دوران تغییرات زیادی را تجربه می‌کند و طول آن به 1 فوت و وزن 1.5 پوند می‌رسد. به این ترتیب در پایان سه ماهه دوم، اتفاقات زیر برای جنین رخ می‌دهد:

•  جنین می‌تواند شست خود را بمکد.
• پوست، مو و ناخن تشکیل می‌شود.
• ریه‌ها به طور کامل تشکیل شده می‌شوند؛ اما هنوز برای عملکرد خارج از رحم آماده نیستند.
• جنین به طور مرتب می‌خوابد و بیدار می‌شود.
• در پسرها، بیضه‌ها در کیسه بیضه قرار می‌گیرد و در دخترها، تخمک در تخمدان تشکیل می‌شود. (در بین هفته 17 تا هفته بیستم بارداری ممکن است بتوان با سونوگرافی جنسیت نوزاد را تعیین کرد)
• جوانه‌های چشایی تشکیل می‌شوند.
• در مغز استخوان سلول‌های خونی ساخته می‌شود.
• بازوها و پاها می‌توانند خم شوند و گردن شروع به تشکیل می‌شود. همچنین گوش خارجی شروع به رشد می‌کند.
• کلیه‌ها شروع به تولید ادرار می‌کنند. تولید صفرا توسط کیسه صفرا نیز آغاز می‌شود که برای هضم مواد مغذی لازم است.
• بدن جنین توسط موهای ظرفی به نام لانگو (lanugo) پوشیده می‌شود.
• ممکن است کودک سکسکه کند.
• مغز به‌سرعت درحال‌توسعه است.

تغییرات مادر در سه ماه دوم بارداری

فرد باردار، در سه‌ماهه دوم حاملگی، احساس راحتی بیشتری خواهد کرد. معمولا، در این دوران خستگی و تهوع صبحگاهی کاهش پیدا می‌کند یا کاملا از بین می‌رود. در ادامه به تغییرات جدید مادر در سه‌ماهه دوم بارداری اشاره می‌کنیم:

• با رشد جنین شکم منبسط می‌شود.
• ترک‌های پوستی ممکن است، روی شکم، ران‌ها، سینه‌ها و باسن ظاهر شوند.
• هاله اطراف نوک سینه تیره‌‌‌تر می‌شود.
• پوست صورت ممکن است به‌صورت تکه‌‌ای تیره شود.
• مچ پا، انگشتان دست و صورت ممکن است متورم شوند.
• خارش پوستی در برخی از خانم‌های باردار ایجاد می‌شود.
• در این سه‌ماهه، حرکات کودک حس می‌شود.

بیشتر بخوانید: هرآنچه که باید در مورد مسمومیت بارداری بدانید!

سه ماه سوم بارداری

سه‌ماهه سوم بارداری معمولا از هفته 29 تا زمان زایمان که معمولا 40 هفته است، طول می‌کشد. تا شروع سه‌ماهه آخر حاملگی، بیشتر اندام‌ها و سیستم‌های بدن شکل‌گرفته‌اند و در این دوران به رشد خود ادامه می‌دهند. تغییرات زیر در این دوران در جنین ایجاد می‌شود:

• استخوان‌ها سفت می‌شوند، اما جمجمه برای زایمان نرم و انعطاف‌پذیر باقی می‌ماند.
• حرکات قابل‌توجه‌تر می‌شوند.
• چشم‌ها باز هستند و جنین می‌تواند نور را حس کند.
• ریه کامل می‌شود.
• با پایان‌یافتن رشد اصلی، نوزاد خیلی سریع وزن اضافه می‌کند.
• نواحی مختلف مغز به شکل‌گیری ادامه می‌دهند.
• موهای سر شروع به رشد کرده و موهای نازک (lanugo) شروع به ازبین‌رفتن می‌کنند.
• هنگام زایمان، جنین در شکم فرد حامله، پایین‌‌‌تر می‌آید و معمولا سر به سمت پایین می‌چرخد.
• الگوهای خواب ایجاد می‌شود.

تغییرات مادر در سه ماه سوم بارداری

فرد باردار در این دوران علائم زیر را تجربه می‌کند:

• سوزش سردل
• تنگی نفس
• تورم در مچ پا، صورت و انگشتان دست
• بی‌خوابی
• تغییرات خلق‌وخو
• تغییرات سینه و نشت شیر
• تکرر ادرار
• هموروئید
• انقباضات براکستون هیکس (این انقباضات نشانه زایمان نیست)

بیشتر بخوانید: علائم بارداری دختر

تغذیه در بارداری

تغذیه سالم قبل و بعد از حامله شدن برای سلامت جنین و تغییرات بدن شما بسیار ضروری است. تغذیه در بارداری، تقریبا مشابه یک رژیم غذایی سالم معمولی است، فقط باید 340 تا 450 کالری بیشتر در روز مصرف کنید. همچنین، مواد غذایی زیر را حتما در رژیم غذایی خود در دوران حاملگی قرار دهید:

• سبزیجات، میوه، نان و غلات سبوس‌دار برای دریافت ویتامین‌ها، فیبر و مواد معدنی.
• گوشت قرمز بدون چربی برای جذب آهن و پروتئین.
• ماهی‌های روغنی مانند ساردین برای دریافت اسیدهای چرب امگا 3 و پروتئین.
• مواد لبنی کم‌چرب یا جایگزین آن‌ها مثل شیر سویا، برنج یا جو دو سر برای جذب کلسیم، پروتئین و ید.
• میان‌وعده‌های کوچک و سالم که قند و چربی کمی دارند.
• دریافت اسیدفولیک از آجیل، تخم‌مرغ، کره بادام‌زمینی و سبزی‌ها دارای برگ سبز تیره

توجه داشته باشید که دریافت اسیدفولیک کافی، قبل از بارداری و در سه‌ماهه اول، شانس تولد نوزاد مبتلا به اسپینا بیفیدا را تا 70 درصد کاهش می‌دهد. خانم‌های حامله، به‌صورت روزانه 400 میکروگرم اسیدفولیک نیاز دارند. قرص‌های اسیدفولیک را می‌توانید از اکثر داروخانه‌ها تهیه کنید.

با توصیه‌های ایمپو بهت یادآوری می‌کنیم تا سلامت خودت و نوزادت رو اولویت قرار بدی.

نصب اپلیکیشن ایمپو

غذاهای ممنوعه در بارداری

پس از باردار شدن، باید از مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها اجتناب کنید و از برخی از آن‌ها طور محدود در رژیم غذایی خود قرار دهید. در ادامه به لیست مواد غذایی که باید از رژیم غذایی خود در دوران حاملگی حذف کنید اشاره می‌کنیم:

• ماهی‌های سرشار از جیوه
• غذاهای سرد آماده
• پنیرهای نرم
• لبنیات غیرپاستوریزه
• تخم‌مرغ خام
• غذاهای دریایی خام مانند سوشی
• گوشت خام یا نیم‌پز
• دبل اسپرسو و نوشیدنی‌های انرژی‌زا

لازم به ذکر است که مصرف برخی مواد غذایی، برای خانم‌های حامله باید به‌صورت محدود باشد. پس از حامله شدن، نباید از کافئین بیش از 1 شات اسپرسو، 2 قهوه فوری، 4 فنجان چای یا 4 نوشابه قوطی در روز بیشتر استفاده کرد. همچنین غذاهای چرب و شیرین باید به صورت محدود مصرف شوند.

ورزش در بارداری

ورزش در بارداری، بسیار مهم است و می‌تواند علاوه بر رفع برخی از مشکلات رایج دوران حاملگی، شما را برای زایمان نیز آماده کند. طبق گفته انجمن بارداری آمریکا، ورزش روزانه به مدت 30 دقیقه، برای سلامتی خانم‌های حامله بسیار مفید است. اگر ورزش روزانه برای شما مقدور نیست، 3 تا 4 روز در هفته به مدت 20 دقیقه فعالیت‌های ورزشی را انجام دهید. همچنین، اگر قبل از حامله شدن، وزش خاصی را به طور مرتب انجام می‌دادید، احتمالا ادامه دادن آن در دوران بارداری برای شما مفید است؛ اما از ورزش‌های پر تحرک اجتناب کنید و در انجام آن زیاده روی نباید شود.

 از مزایا ورزش در حاملگی به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

• کاهش کمردرد، یبوست، نفخ و تورم
• کمک به پیشگیری یا درمان دیابت بارداری
• افزایش انرژی 
• بهبود خلق‌وخو
• کمک به خواب بهتر
• تناسب‌اندام در دوران بارداری
• کمک به پیشگیری یا درمان فشارخون بارداری

توجه داشته باشید که ورزش پس از باردار شدن برای اکثر خانم‌های حامله، بی‌خطر است؛ اما در برخی از شرایط ورزش توصیه نمی‌شود. بنابراین حتما با پزشک خود در این مورد مشورت کنید. همچنین، 15 تا 30 دقیقه قبل از انجام تمرینات ورزشی، یک میان‌وعده کوچک بخورید و با معده خالی ورزش نکنید. در حین و بعد از فعالیت بدنی نیز مقدار زیادی آب بنوشید. 

انجام ورزش‌های زیر در دوران حاملگی توصیه می‌شود:

• پیاده‌روی
• شنا
• دوچرخه ثابت
• یوگا حاملگی
• ورزش کگل
• پیلاتس بارداری

انجام تمرینات کگل به تقویت عضلات کف لگن کمک می‌کند و در دوران بارداری بسیار مهم است. این ماهیچه‌ها، با حمایت از رحم، مثانه و روده، دفع ادرار و مدفوع را کنترل می‌کند. زایمان عضلات کف لگن را کشیده و ضعیف می‌کند؛ در نتیجه بعد از زایمان ممکن است در کنترل ادرار هنگام فعالیت بدنی، خندیدن یا سرفه دچار مشکل شوید. انجام تمرینات کگل در حاملگی و پس از زایمان، به شما در کنترل مثانه کمک می‌کند.

افسردگی در بارداری

هر فردی تجربه متفاوتی از بارداری دارد و داشتن احساسات مختلف از شادی گرفته تا نگرانی و استرس در دوران حاملگی کاملا طبیعی است. به‌عبارت‌دیگر، پس از حامله شدن، تغییر سطح هورمون بر خلق‌وخوی شما تاثیر می‌گذارد و نوسانات خلق بخش طبیعی از بارداری محسوب می‌شود. این نوسانات در حدود هفته ششم تا دهم و سپس در سه‌ماهه سوم رایج است. بهتر است بدانید که از هر 10 خانم حامله، 1 نفر دچار افسردگی می‌شود. 

پیشنهاد می‌کنیم زمانی را به تفکر در مورد احساسات خود اختصاص دهید و نشانه‌های افسردگی بارداری را در خود بررسی کنید. اگر باردار هستید و بیشتر از 5 علائم زیرا را برای بیشتر از دو هفته در خود احساس می‌کنید، ممکن است افسردگی بارداری داشته باشید:

• احساس غم، بی‌ارزشی، اضطراب یا گناه
• گریه‌کردن بیشتر از حد معمول
• داشتن مشکل در تمرکز
• بیش از حد تحریک‌پذیر بودن
• تجربه نوسانات خلقی مکرر
• احساس خستگی یا بی‌قراری بسیار زیاد
• خوابیدن بیشتر یا کمتر از حد معمول
• کمتر یا بیشتر از حد معمول غذا خوردن
• عدم علاقه به چیزهایی که قبلاً به آنها اهمیت می‌دادید
• داشتن افکار مرگ یا خودکشی

توجه داشته باشید که افسردگی قبل از زایمان بسیار شایع است و عواملی از قبیل سابقه خانوادگی، تجربیات و شرایط زندگی و سابقه افسردگی، احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد. اگر افسردگی پس از زایمان درمان نشود، ممکن است که تا یک سال پس از تولد فرزند ادامه پیدا کند.

درمان افسردگی در بارداری

مهم‌ترین قدم در درمان افسردگی قبل و بعد از زایمان، مراجعه به روانشناس یا مشاور مناسب است. همچنین، سلامت روان در دوران حاملگی، در درجه اول با سلامت جسمانی شما مرتبط است. پس از حامله شدن، بدن شما تغییرات فیزیکی و عاطفی زیادی را تجربه می‌کند؛ بنابراین مهم است که در مراقبت از خود، بررسی کنید که به چه چیزهایی نیاز دارید.

در واقع رژیم غذایی مناسب و ورزش‌کردن به تنظیم خلق‌وخوی شما کمک می‌کند. توصیه می‌شود که افکار و احساسات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و درمورد آن صادق باشید. اگر مسئله‌‌ای شما را آزار می‌دهد، آن را با همسر خود یا دیگر اعضای خانواده مطرح کنید. همچنین، فعالیت در گروه‌های خانم‌های باردار و اشتراک تجربه با سایر مادران بسیار کمک‌کننده است.

اگر نشانه‌های افسردگی را در خود حس می‌کنید؛ ایمپو کنار شماست. شما می‌توانید به‌صورت آنلاین با مشاوران باتجربه ایمپو در مورد احساسات خود در بارداری صحبت کنید. همچنین، در بخش اشتراک تجربه اپلیکیشن ایمپو می‌توانید سوالات خود را در مورد بارداری بپرسید و با دیگر کاربران و پزشکان متخصص تعامل داشته باشید.

یه مادر ایمپویی، یه مادر آگاهه ؛ایمپو رو نصب کن تا با توصیه‌های آگاهی بخشش در این مسیر همراهت باشه!

نصب اپلیکیشن ایمپو

رابطه جنسی در بارداری

جنین، توسط مایع آمنیوتیک و رحم محافظت می‌شود؛ بنابراین تا زمانی که مشکلات مربوط به جفت و زایمان زودرس را نداشته باشید، فعالیت جنسی به کودک شما آسیبی نمی‌رساند. به‌عبارت‌دیگر، رابطه جنسی پس از حامله شدن منجر به سقط جنین نمی‌شود. در واقع عوامل دیگر که در رشد جنین اختلال ایجاد می‌کنند، منجر به سقط می‌شوند.

اگر چندقلو حامله هستید یا شرایطی از قبیل جفت سرراهی یا فشارخون بالا دارید، حتما با پزشک خود در مورد رابطه جنسی در این دوران مشورت کنید.

لازم به ذکر است که تمایلات جنسی پس از حامله شدن، تغییر می‌کند. برخی از افراد در دوران بارداری تمایلات بیشتری دارند؛ درحالی‌که برخی دیگر به دلیل حالت تهوع، خستگی و تغییرات بدن علاقه کمتری به رابطه جنسی دارند. به طور معمول تمایلات جنسی خانم‌های باردار در سه‌ماهه اول و سوم کاهش پیدا می‌کند. در سه‌ماهه دوم بارداری نیز با کاهش برخی از نشانه‌های بارداری از قبیل حالت تهوع و خستگی، تمایلات جنسی نیز افزایش پیدا می‌کند.

اگر نگران عفونت‌های مقاربتی هستید، پیشنهاد می‌کنیم پس از باردار شدن هم از کاندوم استفاده کنید. عفونت‌های مقاربتی می‌تواند مشکلات جدی برای شما و جنین ایجاد کند. اگر در حین رابطه جنسی هرگونه نشانه یا درد غیرعادی حس کردید، حتما با پزشک خود مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید سوالات و نگرانی‌های خود را با متخصص زنان کلینیک سلامت ایمپو به‌صورت آنلاین مطرح کنید.

حاملگی و زایمان

پس از گذشت ماه چهارم بارداری، ممکن است که انقباضات براکستون هیکس یا زایمان کاذب را تجربه کنید. این انقباضات کاملا طبیعی هستند و رحم شما را برای زایمان طبیعی آماده می‌کنند. 

انقباضات براکستون هیکس در فواصل منظم رخ نمی‌دهد و شدت آنها افزایش نمی‌یابد. اگر قبل از هفته 37، انقباضات منظمی دارید، ممکن است زایمان زودرس داشته باشید. 

انقباضات زایمان به‌طورکلی به انقباضات اولیه و انقباضات فعال تقسیم می‌شوند. انقباضات اولیه زایمان بین 30 تا 45 ثانیه طول می‌کشند و ابتدا از هم فاصله زیادی دارند و در اواخر زایمان زودرس حدودا پنج دقیقه از هم فاصله دارند. در زایمان طبیعی نیز، انقباضات به هم نزدیک‌‌‌تر‌ و شدید‌‌‌تر‌ می‌شوند.

در چند روز اول پس از زایمان، خونریزی شدید به رنگ قرمز تیره خواهید داشت و احتمالا مقداری لخته خون نیز از بدن شما دفع شود. خونریزی در هفته اول کاهش می‌یابد و به رنگ صورتی مایل به قهوه‌‌ای تبدیل می‌شود. بعد از گذشت ده روز نیز به رنگ زرد دیده می‌شود. توجه داشته باشید که تا هفته 6 هرگونه خونریزی باید متوقف شود.

کارهای ممنوعه پس از باردار شدن

برخی از کارها در دوران بارداری، ممکن است برای سلامت شما و جنین مضر باشد. سیگار و الکل، تاثیرات جدی بر سلامت جنین می‌گذارند و نباید به‌هیچ‌عنوان در دوران حاملگی مصرف شوند. پس از حامله شدن نیز برخی از کارها را از قبیل طب سوزنی، ماساژ و رنگ‌کردن مو باید با احتیاط بیشتری انجام دهید و اطمینان حاصل کنید که خطری سلامت جنین را تهدید نمی‌کند. همچنین برخی از گربه‌ها ممکن است که به عفونت توکسوپلاسموز مبتلا باشند که در صورت انتقال به خانم‌های باردار، سلامت جنین را به خطر می‌اندازد.

1. طب سوزنی و ماساژ

به‌طورکلی، طب سوزنی و ماساژ در دوران بارداری خطری ندارد، اما در برخی از بازه‌های زمانی دوران حاملگی، محدودیت‌های برای این کار وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، در 3 ماه اول بارداری، شکم نباید ماساژ داده شود. همچنین، برای انجام طب سوزنی حتما باید به یک متخصص که تجربه زیادی در ارتباط با خانم‌های حامله دارد مراجعه کنید.

2. گربه‌های خیابانی

توکسوپلاسموز، یک عفونت شایع در اکثر پرندگان و پستانداران است و می‌تواند مشکلات جدی در بارداری ایجاد کند. این انگل ممکن است در مدفوع یا خاک گربه آلوده وجود داشته باشد. توجه داشته باشید که خطر ابتلا به این عفونت در حاملگی بسیار کم است، اما در صورت ابتلا ممکن است در ماه‌های اول باعث سقط جنین، نابینایی و آسیب مغزی نوزاد شود.

3.  شوینده‌ها و مواد شیمیایی

هنگام استفاده از شوینده‌ها و مواد شیمیایی، حتما برچسب محصول را بررسی کنید و مطمئن شوید هیچ منعی برای خانم‌های حامله ندارد. همچنین، هنگام استفاده از این مواد، با باز گذاشتن در و پنجره‌ها از تهویه مناسب، اطمینان حاصل کنید.

4. نوشیدنی‌های الکلی

چه قصد اقدام به بارداری داشته باشید یا باردار هستید، نباید در هیچ صورتی الکل مصرف کنید. الکل با عبور از جفت به جنین شما آسیب جدی می‌رساند و حتی در دوران شیردهی نیز نباید استفاده شود.

5. رنگ مو

طبق اکثر تحقیقات رنگ‌کردن مو پس از حامله شدن خطری ندارد؛ بااین‌حال برخی از مطالعات نشان داده‌اند که دوز‌های بالای مواد شیمیایی موجود در رنگ مو، می‌تواند مضر باشد. بسیاری از خانم‌های حامله، پس از 12 هفته اول بارداری برای کاهش آسیب مواد شیمیایی به جنین، موهای خود را رنگ می‌کنند. رنگ‌های گیاهی در دوران بارداری انتخاب بهتری هستند.

6. سیگار

در دوران بارداری، نباید به‌هیچ‌عنوان در معرض دود سیگار قرار بگیرید؛ چه خودتان سیگار بکشید یا اطرافیانتان، دود سیگار تاثیرات بسیار منفی بر سلامت جنین می‌گذارد. عوارض سیگار شامل موارد زیر است:

• وزن کم نوزاد هنگام تولد
• مرده‌زایی
• سقط جنین
• کاهش رشد جنین
• زایمان زودرس
• جداشدن جفت و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)

بیشتر بخوانید: سوالات متداول از متخصص زنان در مورد بارداری و زایمان

در یک نگاه

اگر در دوران تخمک گذاری چرخه بارداری، رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید، احتمال لقاح تخمک و اسپرم وجود دارد. پس از گذشت دو هفته از لقاح، بارداری با لانه گزینی تخمک بارور شده در دیواره داخلی رحم آغاز می‌گردد و باعث ایجاد لکه بینی می‌شود.

برخی از علائم بارداری در ماه‌های اول رخ می‌دهد و سایر علائم نیز با گذشت زمان ظاهر می‌شوند. پس از حامله شدن داشتن رژیم غذایی مناسب و انجام ورزش‌های بارداری، می‌تواند به‌سلامت شما و جنین کمک زیادی بکند. همچنین توجه به کارهای ممنوعه بارداری مانند عدم مصرف سیگار و الکل اهمیت بالایی برای سلامت جنین دارد.

منابع

Government of Canada

healthline

Medical NewsToday

Pregnancybirth&baby