نظریهی هوش‌های چندگانه‌ی گاردنر چیست و چه کاربردی دارد؟
در این مقاله میخوانید:
وقتی کلمه‌ی هوش رو می‌شنوید، ممکنه بلافاصله مفهوم تست IQ به ذهنتون خطور کنه. هوش اغلب به عنوان پتانسیل فکری ما تعریف می‌شه. چیزی که باهاش متولد می‌شیم، چیزی که می‌شه اون رو اندازه بگیریم و ظرفیتی که تغییرش دشواره. درحالی‌که هوش یکی از موضوعات مورد بحث توی روانشناسیه، هیچ تعریف استانداردی از اینکه دقیقا چه چیزی هوش رو تشکیل می‌ده، وجود نداره. برخی از محققان پیشنهاد کردن که هوش یه توانایی واحد و کلیه. برخی دیگه معتقدن که هوش طیفی از استعدادها، مهارت‌ها و استعدادها رو دربرمی‌گیره.
بااین‌حال، توی سال‌های اخیر دیدگاه‌های دیگه‌ای درباره‌ی هوش مطرح شده. یکی از این تصورات، نظریهی هوش‌های چندگانه است که توسط هاوارد گاردنر، روانشناس هاروارد ارائه شده. یادگیری بیشتر در مورد هوش‌های چندگانه می‌تونه به شما در درک بهتر نقاط قوتتون کمک کنه. در این مقاله قراره درمورد موضوعات زیر صحبت کنیم و ویژگی‌های اصلی هر نوع هوش رو براتون بگیم. اگه هنوز مطمئن نیستید که کدوم هوشتون بهتره، می‌تونید از آزمون گاردنر استفاده کنید.
هوش چیست؟
هوش موضوع بحث برانگیزی در طول تاریخ روانشناسی بوده اما هنوز در مورد اینکه چه اجزایی هوش رو تشکیل می‌دن، اختلاف نظر وجود داره. علاوه بر سؤالاتی که دقیقاً چطور می‌شه هوش رو تعریف کرد، بحث در مورد اینکه آیا حتی اندازه گیری دقیق هوش ممکنه یا نه، ادامه داره.
تاریخچه‌‌ی مختصر هوش
اصطلاح «ضریب هوش» یا IQ اولین بار در اوایل قرن بیستم توسط یه روانشناس آلمانی به نام ویلیام استرن ابداع شد. آلفرد بینه، روانشناس، اولین تست‌های هوش رو برای کمک به دولت فرانسه برای شناسایی دانش‌آموزان مدرسه‌ای که نیاز به کمک تحصیلی اضافی داشتند، ایجاد کرد.
نظریهی هوش‌های چندگانه‌ی گاردنر چیست؟
نظریهی هوش‌های چندگانه‌ی گاردنر نشون می‌ده که دیدگاه‌های روانسنجی سنتی از هوش، بسیار محدوده . گاردنر برای اولین بار نظریه‌اش رو در سال 1983 در کتاب Frames of Mind: Theory of Multiple Intelligences بیان کرد که همه‌ی مردم انواعی از هوش رو دارن.
گاردنر پیشنهاد کرد که هشت هوش وجود داره، و پیشنهاد کرده که هوش نهمی به اسم «هوش وجودی» اضافه بشه. گاردنر برای به دست آوردن طیف کاملی از توانایی‌ها و استعدادهایی که آدم‌ها در اختیار دارن، این نظریه رو مطرح می‌کنه که افراد فقط یه ظرفیت فکری ندارن، بلکه دارای انواع مختلف هوش از جمله هوش موسیقیایی، بین فردی، فضایی – بصری و زبانی هستن.
در حالی که یه فرد ممکنه در زمینه‌ی خاصی مثل هوش موسیقی قوی باشه، به احتمال زیاد دارای طیف وسیعی از توانایی‌هاست. برای مثال، یه فرد ممکنه در هوش کلامی، موسیقایی و طبیعت‌گرایانه قوی باشه.
انواع هوش، نقاط قوت و شغل‌های متناسب با هوش برتر
هوش بصری فضایی
افرادی که در هوش بصری فضایی قوی هستن؛ در تجسم چیزها خوب عمل می‌کنن. دقیق و انتزاعی نگاه می‌کنن. این آدما اغلب با جهت‌ها و همچنین نقشه‌ها، نمودارها، فیلم‌ها و تصاویر خوب هستن. نقطه‌ی قوتشون اینه که قضاوت بصری و فضایی خوبی دارن.
ویژگی‌های کلی افراد دارای هوش بصری فضایی:
- با خوندن و نوشتن بهتر لذت می‌برن.
- در کنار هم قرار دادن پازل ها، خوب هستن.
- تصاویر، نمودارها و جدول‌ها رو به خوبی تفسیر می‌کنن.
- از طراحی، نقاشی و هنرهای تجسمی لذت می‌برن.
- الگوها رو به راحتی تشخیص می‌دن.
اگه در هوش بصری فضایی قوی هستین، انتخاب‌های شغلی مناسب برای شما عبارتند از:
- معمار و مخترع
- هنرمند و مجسمه‌ساز
- مهندس و مکانیک
هوش زبانی کلامی
افرادی که در هوش زبانی کلامی قوی هستن، می‌تونن از کلمات به خوبی استفاده کنن، چه در هنگام نوشتن و چه در هنگام صحبت کردن. این افراد معمولاً در نوشتن داستان، به خاطر سپردن اطلاعات و خواندن بسیار خوب هستن و مهارت‌های کلامیشون توسعه یافته. نقطه‌ی قوتشون اینه که در بیان کلمات، زبان و نوشتار مسلط هستن.
ویژگی‌های کلی افراد دارای هوش زبانی-کلامی
- اطلاعات نوشتاری و گفتاری رو به خاطر می‌سپرن.
- از خواندن و نوشتن لذت می‌برن.
- می‌تونن مناظره کنن یا سخنرانی‌های متقاعدکننده داشته باشن.
- می‌تونن مسائل رو به خوبی توضیح بدن.
- هنگام گفتن داستان از طنز استفاده می‌کنن.
اگه در هوش زبانی کلامی قوی هستین، انتخاب‌های شغلی مناسب برای شما عبارتند از:
- نویسنده/ روزنامه نگار
- وکیل
- معلم
- شاعر و نویسنده
- سیاستمدار
هوش منطقی ریاضی
افرادی‌که توی هوش منطقی ریاضی قوی هستن؛ در استدلال، تشخیص الگوها و تجزیه و تحلیل منطقی مسائل مهارت دارن. این افراد تمایل دارن به طور مفهومی در مورد اعداد، روابط و الگوها فکر کنن. نقطه‌ی قوتشون توانایی تجزیه و تحلیل مسائل و عملیات ریاضیه.
ویژگی‌های کلی افراد دارای هوش منطقی ریاضی
- مهارت حل مسئله‌شون عالیه.
- از تفکر در مورد ایده‌های انتزاعی لذت می‌برن، مثل انجام آزمایش‌های علمی.
- می‌تونن محاسبات پیچیده رو حل کنن.
اگه در هوش منطقی ریاضی قوی هستین، انتخاب‌های شغلی مناسب برای شما عبارتند از:
- دانشمند
- ریاضیدان
- برنامه‌نویس کامپیوتر
- مهندس
- حسابدار
هوش جسمانی حرکتی
گفته می‌شه کسانی که هوش جسمانی حرکتی بالایی دارن در حرکات بدن، انجام اعمال و کنترل فیزیکی خوب هستن. افرادی که توی این زمینه قوی هستن، تمایل به هماهنگی و مهارت چشم و دست عالی دارن. نقطه‌ی قوتشون اینه که توانایی حرکت فیزیکی و کنترل حرکتی بالایی دارن.
ویژگی‌های کلی افراد دارای هوش جسمانی حرکتی
- در رقص و ورزش مهارت دارن.
- از خلق اشیا با دستاشون لذت می‌برن.
- هماهنگی بدنی عالی دارن.
- به جای شنیدن یا دیدن، با انجام دادن به خاطر می‌سپارن.
اگه از نظر هوش جسمانی حرکتی قوی هستین، انتخاب های شغلی مناسب برای شما عبارتند از:
- رقصنده
- سازنده
- مجسمه‌ساز
- بازیگر
- معلم ورزش
- آتش‌نشان
هوش موسیقیایی
افرادی که هوش موسیقایی قوی دارند؛ در الگوها، ریتم‌ها و صداها خوب فکر می‌کنن. اونا قدردانی زیادی از موسیقی دارن و اغلب در آهنگسازی و اجرای موسیقی خوب هستن. نقطه‌ی قوتشون اینه که خوب و راحت به ریتم و موسیقی مسلط می‌شن.
ویژگی‌های کلی افراد با هوش موسیقیایی
- از آواز خوندن و نواختن آلات موسیقی لذت می‌برن.
- الگوها و آهنگ‌های موسیقی رو به راحتی تشخیص می‌دن.
- آهنگ‌ها و ملودی‌ها رو به خاطر می‌سپارن.
- درک کاملی از ساختار، ریتم و نت‌های موسیقی دارن.
اگه در هوش موسیقایی قوی هستین، انتخاب‌های شغلی مناسب برای شما عبارتند از:
- نوازنده
- آهنگساز
- خواننده
- معلم موسیقی
- رهبر ارکستر
هوش بین فردی
کسانی‌که هوش بین فردی قوی دارن؛ در درک و تعامل با افراد دیگه خوب هستن. این افراد توی ارزیابی احساسات، انگیزه‌ها، خواسته‌ها و نیات اطرافیانشون مهارت دارن و پاسخ به موقعی به احساسات و واکنش‌های طرف مقابل می‌دن. نقطه‌ی قوتشون درک و ارتباط با افراد دیگه است.
ویژگی‌های کلی این افراد دارای هوش بین فردی
- ارتباط کلامی خوبی دارن.
- در برقراری ارتباط غیرکلامی مهارت دارن.
- موقعیت‌ها رو از منظرهای مختلف می‌بینن.
- با دیگران روابط مثبت ایجاد می‌کنن.
- تضادهای گروه رو در گروه حل می‌کنن.
اگه در هوش بین فردی قوی هستین، انتخاب های شغلی مناسب برای شما عبارتند از:
- فیلسوف
- روانشناس
- مشاور
- فروشنده
- سیاستمدار
- تاجر و وزیر
هوش درون فردی
افرادی که از نظر هوش درون فردی قوی هستن، در آگاهی از حالات عاطفی، احساسات و انگیزه‌هاشون خوب هستن. اون‌ها تمایل دارن بازتاب و بازخوردهایی رو راجع به خودشون بگیرن و از تحلیل خودشون لذت می‌برن، از جمله رویاپردازی، کاوش در روابط با دیگران و ارزیابی نقاط قوت شخصی براشون جالبه. نقطه‌ی قوتشون درون‌نگری و خود اندیشیه.
ویژگی‌های کلی افراد با هوش درون فردی
- نقاط قوت و ضعف خودشون رو به خوبی تجزیه و تحلیل می‌کنن.
- از تجزیه و تحلیل نظریه‌ها و ایده‌ها لذت می‌برن.
- خودآگاهی عالی دارن.
- اساس انگیزه‌ها و احساساتشون رو درک می‌کنن.
اگه در هوش درون فردی قوی هستین، انتخاب‌های شغلی مناسب برای شما عبارتند از
- فیلسوف
- نویسنده
- نظریه پرداز
- دانشمند
هوش طبیعت گرایانه
طبیعت گرایی جدیدترین هوش افزوده شده به نظریهی گاردنره و با مقاومت بیشتری نسبت به هفت هوش اولیه مواجه شده. به گفته‌ی گاردنر، افرادی که در این نوع هوش قوی هستن، بیشتر با طبیعت هماهنگند و اغلب به پرورش، کاوش در محیط و یادگیری در مورد گونه‌های دیگه علاقه مندند.
گفته می‌شه که این افراد از تغییرات حتی جزئی در محیطشون بسیار آگاهند. توانایی تشخیص و دسته‌بندی گیاهان، جانوران و سایر اشیاء موجود در طبیعت رو دارن. نقطه‌ی قوتشون یافتن الگوها و روابط با طبیعته.
ویژگی‌های کلی افراد با هوش طبیعت گرایانه
- به موضوعاتی مانند گیاه‌شناسی، زیست‌شناسی و جانورشناسی علاقه مندن.
- اطلاعات رو به راحتی دسته بندی و فهرست‌بندی می‌کنن.
- از کمپینگ، باغبانی، پیاده‌روی و کاوش در فضای باز لذت می‌برن.
اگه در هوش طبیعت‌گرایانه قوی هستین، انتخاب های شغلی مناسب برای شما عبارتند از:
- زیست شناس/ طبیعت شناس
- پارکبان و محافظان طبیعت
- باغبان
- مزرعه دار
هوش وجودی یا هوش اگزیستانسیال چیست؟
این هوش جز دسته‌های گاردنر نیست اما جز پیشنهاداتش بوده. افرادی که از نظر هوش وجودی بالا هستن، حساسیت و ظرفیت بالایی برای رسیدگی به سوالات عمیق در مورد وجود انسان دارن. مانند: معنای زندگی چیه، چرا می‌میریم، و چگونه به اینجا رسیدیم. مهارت‌ها و نقاط قوتشون تفکر انعکاسی و عمیق و طراحی نظریه‌های انتزاعیه.
اگه در هوش وجودی قوی هستین، انتخاب‌های شغلی مناسب برای شما عبارتند از:
- دانشمند/فیلسوف
- الهیات دان
- درمانگر وجودی
فواید و کاربرد هوش‌های چندگانه‌ی گاردنر
سال‌های سال افرادی که هوش منطقی بالایی داشتن، در بهترین جایگاه‌های شغلی قرار می‌گرفتن حتی اگه علاقه‌ای به اون شغل و رشته نداشتن. چیزی که در این تفکیک و تقسیم‌بندی هوش‌ها مد نظره، اینه که کودکان رو با توجه به این هوش‌های ذاتی، پرورش بدیم و از کودک انتظار چیزی فراتر از بالقوه‌هایی که می‌تونه بالفعل کنه، نداشته باشیم. تحقیقات نشون دهنده‌ی تکرار اثربخشی روش‌های آموزشی تربیتی که با توجه به کاربست نظریهی هوش‌های چندگانه انجام شده، هست.مثلا کاربست این هوش‌ها در آموزش، یادگیری و حتی پیشرفت تحصیلی موثر بوده است. در تحقیقات جدیدی اومده که هر انسان حدود 33 نوع استعداد داره و هر انسانی تقریبا در 5 تاشون می‌تونه نابغه باشه.
این یعنی ایمپویی جان خودت رو دست کم نگیر و برای چیزی که براش خلق شدی و در درون خودت می‌بینی ، تلاش کن و بهترین خودت باشی. یادت باشه متضاد کلمه‌ی موفقیت، شکست نیست. مخالف کلمه‌ی موفقیت، عدم تلاش و پشتکاره. واسه رسیدن به اهدافت، تو تنها ناجی خودت هستی، پس درد رو خودت انتخاب کن. درد ورزش یا درد چاقی؟ درد گردن از شدت مطالعه و مقاله خوانی یا درد گردن بخاطر زمان زیاد استفاده از گوشی بی هدف؟
