درمان و علائم زگیل دهانی چیست؟عکس زگیل دهانی خفیف و شدید

«زگیل دهانی» یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که در داخل دهان و بر روی گلو، لثه، زبان و لب‌ها ظاهر می‌شود. این زگیل‌ها ضایعات کوچک، برجسته یا صاف و اغلب بدون دردی هستند که به زگیل‌های تناسلی شباهت دارند.

«زگیل در دهان» عمدتاً از انواع کم‌خطر HPV مانند سویه‌های ۶ و ۱۱ ایجاد می‌شود، اما سویه‌های پرخطر مانند HPV-۱۶ می‌توانند خطر ابتلا به سرطان دهان و حلق را افزایش دهند. این ویروس قدرت سرایت بسیار بالایی دارد و از طریق برقراری رابطه جنسی دهانی با فرد آلوده انتقال پیدا می‌کند. تماس لب‌ها با هم و بوسیدن نیز می‌تواند عامل انتقال «زگیل زبان» و دهان باشد. 

در این مقاله از مجله سلامت ایمپو، قصد داریم به طور کامل زگیل دهان را بررسی کنیم و به انواع، علائم، راه‌های پیشگیری، درمان و همچنین «عکس زگیل دهانی» بپردازیم.

زگیل دهانی چیست؟

ویروس پاپیلومای انسانی (Human Papillomavirus) یا به‌اختصار (HPV)، یک ویروس گسترده با بیش از ۱۰۰ نوع است که از شناخته‌شده‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های ویروسی در جهان به‌حساب می‌آید. در بیشتر موارد، افراد این ویروس را با زگیل تناسلی و تبخال تناسلی که بر روی اندام تناسلی ظاهر می‌شود مرتبط می‌دانند. اما کمتر کسی می‌داند که اچ پی وی اشکال دیگری نیز دارد که اگرچه نادرتر هستند، اما به همان اندازه می‌توانند خطرناک باشند. یکی از این اشکال، زگیل دهانی یا پاپیلومای دهانی است.

این‌گونه از ویروس‌های HPV منجر به بروز ضایعات به شکل برجستگی‌های کوچک، سفید یا صورتی‌رنگ، تک یا خوشه‌ای (شبیه گل‌کلم) در داخل دهان، گلو، لثه‌ها و لب‌ها می‌شوند. سویه‌های کم‌خطر HPV (مانند انواع ۶ و ۱۱) اغلب مسئول ایجاد زگیل‌های خوش‌خیم دهانی هستند و معمولا عوارض جدی ایجاد نمی‌کنند، در‌حالی‌که سویه‌های پرخطر (مانند HPV-۱۶، HPV-۱۸، HPV-۳۱ و HPV-۳۳) می‌توانند به‌تدریج سلول‌های مخاط دهان و گلو را تغییر دهند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.

اچ پی وی دهانی عمدتاً از طریق رابطه جنسی دهانی و تماس دهان‌به‌دهان بین افراد منتقل می‌شود. در طی تماس دهان به اندام تناسلی یا دهان به دهان، ذرات HPV موجود در بزاق یا مخاط فرد آلوده، از طریق بریدگی یا زخم باز در دهان یا گلو، وارد بدن فرد بدون عفونت می‌شوند. در دوران بارداری، HPV همچنین می‌تواند به نوزاد نیز منتقل شود. در برخی موارد، ممکن است از طریق تماس دهانی با وسایل آلوده یا ابزارهای پزشکی منتقل شود.

زگیل دهانی چه شکلی است (عکس زگیل دهانی خفیف و شدید)

زگیل‌های دهانی، چه خفیف و چه شدید، شبیه زگیل‌‌های تناسلی هستند و به شکل ضایعات صاف یا برجسته، سفید یا صورتی‌رنگ و پراکنده در داخل دهان، گلو، لب‌ها و لثه‌ها ظاهر می‌شوند. گاهی در موارد زگیل دهانی شدید، ممکن است این ضایعات به شکل خوشه‌ای (شبیه گل‌کلم)، درشت‌تر و حتی خونریزی‌کننده در دهان دیده شده و باعث مشکل بلع شوند. این در حالی است که در زگیل دهانی خفیف معمولا ضایعات کوچک هستند و اغلب دردی ندارند. در ادامه، عکس زگیل دهانی خفیف و شدید، برای آشنایی بیشتر شما آورده شده است. 

علائم زگیل دهانی چگونه است؟ 

علائم زگیل دهانی بسته به سویه‌های مختلف HPV می‌تواند کمی متفاوت باشد. بسیاری از افراد با موارد خفیف HPV اغلب هیچ علامت واضحی ندارند، به این معنا که ممکن است حتی متوجه علائم زگیل زبانی و دهانی خود نشوند و هیچ اقدامی برای درمان انجام ندهند. اما هنگامی که HPV باعث عفونت فعال شود، اولین علائم زگیل دهانی، به‌صورت ضایعاتی در دهان و گلو با نشانه‌های زیر ایجاد می‌شود:

• کوچک و سفت 

• سفید، صورتی یا قرمز

• کمی برجسته یا مسطح

• بدون درد

• معمولا کندرشد

• صاف یا کمی پینه‌بسته

• تک یا چندین‌تایی به‌صورت توده‌ای شبیه گل‌کلم یا سنگ‌فرش

• در هر نقطه از دهان، اما اغلب روی زبان، کام نرم در عقب یا سقف دهان و لب‌ها

سویه خطرناک این ویروس به نام HPV-۱۶ می‌تواند منجر به سرطان‌های دهانی مرتبط با HPV شود. در این شرایط، سلول‌های سرطانی در وسط گلو، از جمله زبان، لوزه‌ها و دیواره‌های حلق تشکیل می‌شوند و معمولا علائم واضحی ایجاد می‌کنند؛ به‌ویژه با پیشرفت بیماری، علائم به صورت زیر است:

• زخم یا برجستگی دردناک که از بین نمی‌رود

• مشکل در بلع یا احساس چسبندگی اشیاء هنگام تلاش برای بلع

• تغییر رنگ (قرمز، سفید یا سیاه) بافت‌های نرم در دهان

• لوزه‌های متورم اما بدون درد

• وجود توده در دهان

• توده‌ای که روی بیرون گردن احساس می‌شود

• درد هنگام جویدن غذا

• گلودرد یا سرفه مزمن

• گرفتگی صدای مداوم

• سرفه همراه با خون

• کاهش وزن بدون دلیل

• بزرگ شدن غدد لنفاوی

• رشد توده‌هایی روی گونه‌ها

• بی‌حسی یا سوزن‌سوزن‌شدن لب‌ها یا زبان

• گوش‌درد یک‌طرفه که از بین نمی‌رود

• آبریزش دهان

مهم است که اگر هر یک از این علائم بیش از ۲ هفته طول کشید، با پزشک متخصص مشورت کنید.

زگیل دهانی بعد از چند وقت نمایان می‌شود؟

زگیل دهانی می‌تواند از چند هفته تا چند ماه پس از ورود ویروس به بدن ظاهر شود. دوره کمون زگیل روی زبان و دهان بسیار طولانی بوده و به طور متوسط از ۲ تا ۹ ماه (در موارد نادر تا ۲۰ ماه یا بیشتر) متغیر است. با‌این‌حال، این امکان نیز وجود دارد که زگیل‌ها هرگز ظاهر نشوند، زیرا بسیاری از عفونت‌های HPV دهانی هیچ زگیلی ایجاد نمی‌کنند و سیستم ایمنی بدن طی ۱ تا ۲ سال، ذرات مهاجم HPV را قبل از اینکه باعث بیماری شوند، نابود می‌کند.

انواع زگیل دهانی چیست؟

حدود ۴۰ سویه از ویروس‌های HPV با زگیل‌های دهانی مرتبط هستند و می‌توانند انواع مختلفی از زگیل زبان و دهان را ایجاد کنند:

وروکا ولگاریس دهانی (Verruca Vulgaris یا Common Wart)

این شکل زگیل در دهان ناشی از سویه‌های ۲ و ۴ HPV است و حدود ۷۰ درصد از زگیل‌های دهانی را تشکیل می‌دهد. این زگیل‌ها مرزهای واضحی دارند، قطرشان کمتر از ۱ سانتی‌متر است و اغلب سفید یا صورتی‌رنگ هستند. 

پاپیلومای اسکواموس‌ دهانی (Squamous Papilloma)

این نوع ناشی از سویه‌های ۶ و ۱۱ HPV است و به‌عنوان شایع‌ترین زگیل دهانی شناخته می‌شود. این زگیل‌ها قطری کمتر از ۱ سانتی‌متر و سطحی شبیه گل‌کلم دارند. آن‌ها به شکل برجستگی‌های ریز متعدد و به رنگ سفید تا صورتی یا قرمز ظاهر شده و می‌توانند روی لوزه‌ها، لثه‌ها، کام و سایر نواحی دهانی ایجاد شوند.

کوندیلوما آکومیناتا (Condyloma Acuminata)

این نوع زگیل دهانی با سویه‌های ۲، ۶ و ۱۱ مرتبط است و معمولا به‌صورت ضایعات تک یا متعدد ظاهر می‌شود. شکل زگیل دهانی کوندیلوما آکومیناتا درشت‌تر است، سطحی شبیه به گل‌کلم دارد و به رنگ صورتی یا سفید است. همچنین معمولا روی زبان و لب بالایی ظاهر می‌شود.

هیپرپلازی اپیتلیال کانونی یا بیماری هک (Focal Epithelial Hyperplasia یا Heck’s Disease)

این نوع زگیل‌ها ناشی از سویه‌های ۱۳ و ۳۲ هستند و در کودکان و زنان شیوع بیشتری دارند. این ضایعات پاپول‌های سفید یا صورتی هستند که اغلب روی پشت زبان، مخاط، گونه و لثه یافت می‌شوند و اندازه آن‌ها از ۱ میلی‌متر تا ۱ سانتی‌متر می‌تواند متغیر باشد. 

اگر ضایعات غیر‌عادی در دهان، روی لب‌ها یا لثه‌های خود مشاهده کردید، لازم است فورا به پزشک متخصص مراجعه نمایید. چرا که اقدام سریع می‌تواند شانس بهبودی را افزایش دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره زگیل‌های تناسلی و دهانی می‌توانید در اپلیکیشن ایمپو، با پزشکان متخصص این پلتفرم مشورت کنید. 

درمان زگیل دهان

در حال حاضر هیچ روش قطعی برای درمان زگیل دهانی وجود ندارد که بتواند ویروس HPV را کاملا نابود کند یا حتی رشد آن را کاهش دهد. هیچ دارویی نمی‌تواند ویروس را به طور کامل از بین ببرد، اما در اغلب موارد، سیستم ایمنی می‌تواند به طور طبیعی آن را در ۱-۲ سال از بدن پاکسازی کند. اکثر زگیل‌های دهانی خودبه‌خود یا بدون علامت ناپدید می‌شوند و نیازی به درمان ندارند، اما اگر بزرگ و مزاحم باشند، روش‌های درمانی زیر مؤثر هستند:

• کرایوتراپی

 در این روش از مواد بسیار سرد، مانند نیتروژن مایع، برای فریز کردن و برداشتن زگیل استفاده می‌شود. کرایوتراپی مزایای متعددی دارد، از جمله عدم خونریزی و جای زخم جزئی. 

• الکتروسرجری

 در این روش از پروب الکتریکی با ولتاژ پایین برای سوزاندن زگیل استفاده می‌شود. این تکنیک برای زگیل‌های کوچک و ایزوله مناسب است و نتایج خوبی با حداقل درد ارائه می‌دهد.

• جراحی

 این روش شامل برداشتن زگیل از طریق تکنیک‌های جراحی استاندارد است که به بخیه و بیهوشی نیاز دارد.

• لیزر

 این روش از لیزر متمرکز برای برداشتن دقیق زگیل‌ها استفاده می‌کند. لیزر دقت بالا، درد جزئی و بهبودی سریع را تضمین می‌کند.

قرص برای زگیل دهانی

هیچ‌گونه داروی خوراکی یا قرص کاملا موثر و قطعی برای درمان ویروس HPV یا زگیل در دهان وجود ندارد. برخی دارو‌های موضعی مانند ایمی‌کیمود برای از‌بین‌بردن زگیل‌ها وجود دارد که برای زگیل‌های دهانی قابل‌استفاده نیستند و برای زگیل تناسلی مناسب هستند. البته در برخی موارد، مانند ضعیف‌بودن سیستم ایمنی بیمار، ممکن است پزشک دارو‌های زیر را تجویز کند:

• سیدوفوویر (Cidofovir) 

• ایزوترتینوئین خوراکی (Isotretinoin یا Roaccutane)

• آسیکلوویر یا والاسیکلوویر (Acyclovir/Valacyclovir)

• برخی مکمل‌های تقویت‌کننده سیستم ایمنی

پرسش و پاسخ زگیل دهانی 

با‌توجه‌به گسترش و شیوع بالای ویروس HPV و انواع زگیل‌های دهانی و تناسلی، لازم است تمام افراد دارای فعالیت جنسی در مورد خطرات، راه‌های انتقال، علائم و روش‌های پیشگیری آگاهی کامل داشته باشند تا از عوارض جدی مانند سرطان‌های دهان، گلو و دهانه رحم و در امان بمانند. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین سوالات مربوط به زگیل دهانی که در تالار تجربه اپلیکیشن ایمپو توسط کاربران مطرح شده است، پاسخ داده‌ایم:

1. ایا زگیل دهانی درمان می‌شود؟

پاسخ این سوال به شدت بیماری و وضعیت سیستم ایمنی فرد بستگی دارد. تاکنون هیچ روش درمانی قطعی برای درمان ویروس HPV و عفونت‌های ناشی از آن ارائه نشده است. اما در اغلب موارد، بدن می‌تواند بدون هیچ‌گونه درمانی، طی یک الی دو سال به طور طبیعی پاکسازی شود و ویروس HPV را کاملا از بین ببرد. در برخی موارد نادر اما این ویروس پایدار می‌ماند و می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند سرطان دهان تبدیل شود که درمان آن دشوار‌تر و طولانی‌تر است. البته در چنین شرایطی نیز مراجعه زود‌هنگام به پزشک و آغاز اقدامات درمانی می‌تواند شانس بهبودی کامل را تا بیش از ۹۰ درصد افزایش دهد. 

2. زگیل دهانی چگونه از بین می‌رود؟

برای از‌بین‌بردن ضایعات اچ پی وی دهانی روش‌های مختلفی وجود دارد. لیزر CO2 بهترین و موثرترین روش است که نتیجه سریع‌تر و بهتری دارد. کرایوتراپی (فریز‌کردن) نیز یک راه دیگر نابود‌کردن زگیل زبان است که معمولا در طولانی‌مدت نتیجه می‌دهد. برای زگیل‌های درشت‌تر نیز از روش جراحی و برداشتن زگیل‌ها استفاده می‌شود.

3. آیا زگیل دهانی خود به خود ازبین می‌رود؟

بله. در اغلب موارد (بیش از ۹۰ درصد) سیستم ایمنی بدن می‌تواند طی ۱ الی ۲ سال، به طور طبیعی خود را از ویروس پاکسازی کند و آن را از بین ببرد. به‌طوری‌که پس از گذشت این مدت‌زمان، هیچ اثری از ویروس در بدن باقی نماند. البته در برخی موارد نادر (سیستم ایمنی ضعیف یا ابتلا به سویه خطرناک ویروس) ممکن است ویروس پایدار باشد، گسترش یابد و حتی به سرطان دهان تبدیل شود. 

4. زگیل دهانی خطرناک است؟

بله. زگیل روی زبان و دهان نیز مانند زگیل تناسلی مردان یا زنان گاهی می‌تواند بسیار خطرناک باشد و به نتایج جدی و جبران‌ناپذیری منجر شود. انواع پر‌خطر این ویروس (مانند HPV ۱۶) می‌تواند باعث سرطان دهان که در سال‌های اخیر شیوع زیادی پیدا کرده است، شود. در چنین شرایطی، تشخیص و درمان زود‌هنگام می‌تواند نجات‌دهنده باشد و از بروز خطرات جدی‌تر جلوگیری کند.

5. تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی چیست؟

آفت دهان مشکل ساده‌ای است که اغلب ما برای یک‌بار هم که شده آن را تجربه کرده‌ایم. آفت‌ها زخم‌های دردناک کوچک، گرد و سفید‌رنگ با حاشیه قرمز هستند که اغلب در قسمت گونه‌ها، گلو و زبان ظاهر می‌شوند. این ضایعات غیر‌مسری هستند و به دلیل کمبود ویتامین، استرس، جراحت یا حساسیت غذایی به وجود می‌آیند. پس از گذشت چند روز نیز خود‌به‌خود از بین می‌روند و هیچ خطری برای فرد ندارند. 

از طرف دیگر، همان‌طور که در تصاویر زگیل دهانی دیدید، این ضایعات برجستگی‌های کوچک، برجسته، سفید، صورتی یا خاکستری‌رنگ بدون دردی هستند که در دهان، لب‌ها، گلو و لثه‌ها ظاهر می‌شوند. این ضایعات در نتیجه سکس دهانی و به دلیل ویروس HPV به وجود می‌آیند و گاهی می‌توانند بسیار خطرناک باشند. در واقع تفاوت اصلی آفت و زگیل دهانی در دلیل بروز، قدرت سرایت و میزان خطرناک بودن آن‌ها است.

6. برای تشخیص زگیل دهانی به چه دکتری مراجعه کنیم؟

برای تشخیص و درمان زگیل دهانی بهتر است در اولین قدم به متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) مراجعه کنید. پزشکان ENT با معاینه بالینی و انجام بیوپسی و تست PCR، زگیل‌ها را تشخیص می‌دهند. همچنین می‌توانید به دندانپزشک یا متخصص زنان و زایمان و متخصص اورولوژی نیز مراجعه کنید. این متخصصان نیز با بررسی و نمونه‌برداری دقیق، به تشخیص ضایعات و ویروس HPV می‌پردازند. 

بخش تالار تجربه در اپلیکیشن ایمپو، فرصتی است که می‌توانید در آن سوالات و دغدغه‌های خود پیرامون موضوعات مختلف مانند انواع بیماری‌ها، بارداری، مشکلات جنسی، درمان‌های ناباروری، رابطه جنسی ایمن، ازدواج و مسائل روانشناختی را مطرح کنید و از تجربیات دیگر کاربران نیز بهره‌مند شوید. 

راه‌های انتقال زگیل دهانی

درست مانند زگیل تناسلی زنان و مردان، اصلی‌ترین راه انتقال زگیل دهانی نیز تماس جنسی است. این عارضه می‌تواند از طریق چند روش زیر منتقل شود:

• انتقال بین‌فردی (Inter-Site Transmission Between Individuals)

مسیر ژنیتو-اورال (تناسلی-دهانی) روش شایعی برای انتقال HPV دهانی است که رابطه جنسی دهانی و تماس غیرمستقیم از طریق دست‌ها یا ناخن‌های آلوده به ویروس را شامل می‌شود. علاوه بر این، انتقال دهان‌به‌دهان از طریق بوسه عمیق نیز می‌تواند ویروس را منتقل کند.

• انتقال پری‌ناتال (Perinatal Transmission)

زگیل اچ پی وی در دهان می‌تواند از مادر آلوده به نوزاد نیز منتقل شود. ویروس ممکن است در رحم، از طریق جفت یا بند‌ناف انتقال یابد. پس از تولد، انتقال می‌تواند از طریق تماس پوست به پوست یا شیر مادر نیز رخ دهد.

• انتقال خود‌تلقیحی (Autoinoculation)

خود‌تلقیحی زمانی رخ می‌دهد که HPV از یک ناحیه بدن به ناحیه دیگری منتقل شود. برای مثال، پس از سکس مقعدی یا واژینال، با لمس زگیل‌های ناحیه تناسلی یا مقعدی و سپس انتقال ویروس به دهان با دست‌ها، ممکن است زگیل روی زبان ایجاد شود.

عوامل خطر زگیل دهانی

علاوه بر این، چندین عامل دیگر نیز احتمال ایجاد زگیل دهان را افزایش می‌دهند:

• وجود شکاف‌های موجود در پوست یا غشاهای مخاطی

• مصرف بیش از حد الکل

• سیگار کشیدن

• سیستم ایمنی ضعیف (به دلیل ابتلا به ایدز یا مصرف برخی دارو‌ها)

• داشتن شرکای جنسی متعدد

• جنسیت (مرد بودن)

• سن (برای سرطان‌های دهانی)

پیشگیری از زگیل دهانی

یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از ویروس HPV و زگیل زبان، تزریق واکسن است. مطالعات نشان می‌دهد که واکسن گارداسیل ۹ و ۴ ظرفیتی تقریبا می‌تواند محافظت ۸۸ درصدی در برابر سویه‌های خطرناک  HPV که مرتبط با انواع سرطان هستند، ارائه دهد. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، بهترین زمان تزریق این واکسن برای دختران ۱۱ تا ۲۶ سالگی و برای پسران ۱۰ تا ۲۱ سالگی است. البته افراد می‌توانند تا سن ۴۵ سالگی نیز واکسن HPV را دریافت کنند.

از‌آنجایی‌که این عفونت از طریق رابطه جنسی دهانی و تماس فیزیکی ساده مانند بوسیدن رخ می‌دهد، علاوه بر تزریق واکسن، لازم است برخی قوانین ساده بهداشتی نیز رعایت شود:

• استفاده از روش‌های محافظتی مانند کاندوم و سد دهانی (دنتال دم) در طی فعالیت جنسی، از جمله رابطه جنسی دهانی

• اجتناب از رابطه جنسی دهانی و بوسه عمیق زمانی که هر یک از طرفین بریدگی یا زخم باز در دهان دارد.

• نداشتن چندین شریک جنسی

• انجام تست‌های غربالگری منظم بیماری های مقاربتی (STI) در صورت داشتن فعالیت جنسی

• انجام چک‌آپ‌های منظم دندانپزشکی

• بررسی ماهانه دهان و زبان برای تغییرات غیرعادی

• مراجعه به پزشک برای زخم‌هایی در دهان که بیش از ۲-۳ هفته طول بکشد.

• صحبت با شرکای جنسی در مورد ابتلای آن‌ها به هرگونه بیماری مقاربتی مانند سوزاک یا سیفلیس

سخن پایانی

زگیل‌های دهانی، ضایعات کوچک و برجسته ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) هستند که در داخل دهان و روی سطح زبان، لثه‌ها و لب‌ها ایجاد می‌شوند. انتقال زگیل دهانی معمولا از طریق تماس مستقیم، مانند بوسیدن یا رابطه جنسی دهانی رخ می‌دهد. اگرچه بسیاری از زگیل‌ها باعث مشکل جدی نمی‌شوند و ممکن است خودبه‌خود برطرف شوند، اما گاهی می‌توانند مشکلات سلامتی جدی‌تری، مانند سرطان دهان را ایجاد کنند.

علاوه بر تزریق واکسن گارداسیل و رعایت بهداشت جنسی برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس، شناسایی زودهنگام علائم نیز می‌تواند به مدیریت زگیل‌های دهانی کمک کند و از گسترش ویروس جلوگیری نماید. مهم است که در صورت مشاهده هرگونه نشانه غیر‌عادی و ضایعات جدید در قسمت لب‌ها، گلو و دهان خود، آن را جدی بگیرید و به پزشک متخصص مراجعه کنید. در اپلیکیشن ایمپو می‌توانید به دکتر زنان آنلاین و ماما دسترسی داشته باشید و به‌صورت آنلاین سوالات خود را مطرح کنید.

منابع

kin.es / metrobostoncp.com/ medicalnewstoday.com / vinmec.com