سوزاک: علائم، راه‌های انتقال، تشخیص و بهترین درمان

برخی بیماری‌ها ممکن است چندان برای ما شناخته شده نباشد و اسمشان به گوشمان آشنا نباشد؛ اما ناشناخته بودن بیماری دلیلی بر کم اهمیت بودن و عدم شیوع آن نیست. متاسفانه درباره بسیاری از بیماری‌ها، بخصوص بیماری‌های مقاربتی، صحبت نمی‌شود در حالی که آگاهی از این بیماری‌ها اولین قدم در جلوگیری از ابتلا به آن‌ها است. سوزاک نام بیماری مقاربتی است که ممکن است برای شما آشنا نباشد، اما متاسفانه هرکسی که به نوعی از نظر جنسی فعال است، ممکن است در معرض عامل مولد این بیماری قرار بگیرد.

بیماری سوزاک می‌تواند مردان و زنان را تحت تأثیر قرار دهد و در صورت عدم درمان، عوارض جدی برای سلامتی، از جمله ناباروری و عفونت‌های گسترده، به همراه داشته باشد. سوزاک اغلب بدون علائم واضح ظاهر می‌شود، به‌ویژه در زنان، که این مسئله می‌تواند منجر به انتقال ناآگاهانه عفونت به دیگران و افزایش شیوع بیشتر آن شود. در این مقاله، به طور جامع به علل، علائم، روش‌های تشخیص، درمان، پیشگیری و چالش‌های مرتبط با سوزاک خواهیم پرداخت تا آگاهی لازم برای محافظت از سلامت فردی و عمومی را افزایش دهیم.

سوزاک چیست؟

سوزاک یا گنوره آ (Gonorrhea) جزو بیماری‌های جنسی بسیار شایع است تا جایی که از آن به‌عنوان دومین بیماری مقاربتی شایع در برخی کشورها همچون آمریکا یاد می‌شود. این بیماری مقاربتی بیشتر در افراد نوجوان و جوان در سنین 15 تا 24 سالگی دیده‌شده است. باکتری‌های عامل سوزاک می‌توانند مجاری ادراری، راست‌روده، دستگاه تناسلی زنان، دهان، گلو یا چشم‌ها را آلوده کنند. این بیماری معمولاً از طریق رابطه جنسی واژینال، سکس دهانی یا سکس مقعدی منتقل می‌شود، اما نوزادان نیز ممکن است در هنگام زایمان این عفونت را از مادر مبتلا دریافت کنند. در نوزادان، سوزاک معمولاً چشم‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سوزاک چگونه منتقل می‌شود و چرا به این بیماری مبتلا می‌شویم؟

مهم‌ترین طریقه‌ ابتلا به سوزاک از طریق تماس‌های جنسی است. در صورت تماس جنسی با آلت تناسلی، مقعد، واژن و دهان یا ترشحات و مایعات جنسی فرد آلوده، باکتری عامل بیماری به بدن شما منتقل می‌شود.

سوزاک همچنین ممکن است هنگام زایمان، از مادر آلوده به نوزاد منتقل شود. افرادی که قبلاً مبتلابه سوزاک بوده و درمان شده‌اند، در صورت مواجهه با فرد آلوده ممکن است مجدداً به این بیماری مبتلا شوند.

سوزاک کدام قسمت بدن را درگیر می کند؟

سوزاک بیشتر اندام‌های جنسی و تناسلی را درگیر می‌کند؛ اما محققین شاهد اثرات این بیماری در برخی نقاط دیگر از بدن نیز بوده‌اند. این نواحی عبارت‌اند از:

• واژن؛
• آلت تناسلی و دستگاه تناسلی زنانه مانند رحم، دهانه رحم و لوله‌های فالوپ؛
• مقعد؛
• دهان؛
• چشم‌ها؛
• حلق؛
• مفاصل؛

در برخی موارد نادر، سوزاک ممکن است اختلالاتی را در نقاط دیگر از بدن نیز ایجاد نماید.

انواع سوزاک چیست؟

باکتری عامل سوزاک در مردان و زنان می‌تواند قسمت‌های مختلف بدن را آلوده کند و سبب ایجاد انواع مختلفی از سوزاک شود. مهم‌ترین انواع سوزاک بر اساس محل عفونت عبارتند از:

• سوزاک تناسلی

سوزاک تناسلی شایع‌ترین نوع سوزاک است که تمام ناحیه تناسلی، از جمله مجرای ادرار، دهانه رحم، واژن و بیضه‌ها را درگیر کرده و در مردان، باعث التهاب مجرای ادراری شده. این عارضه، علائمی مانند ادرار دردناک و ترشح از آلت تناسلی ایجاد می‌کند؛ اما سوزاک تناسلی در زنان می‌تواند دهانه رحم را تحت تأثیر قرار دهد و باعث ترشحات غیرطبیعی، درد لگن یا خونریزی بین قاعدگی‌ها شود.

• سوزاک مقعدی

این نوع سوزاک همانطور که از نامش پیداست، زمانی رخ می‌دهد که مقعد آلوده شود و معمولاً از طریق رابطه مقعدی یا گسترش عفونت از نواحی مجاور ایجاد می‌شود. علائم سوزاک مقعدی شامل درد مقعدی، ترشح، یا خونریزی است.

• سوزاک دهانی

این نوع سوزاک از طریق رابطه دهانی با فرد آلوده منتقل می‌شود و اغلب بدون علامت است؛ اما در برخی افراد می‌تواند باعث گلودرد یا تورم غدد لنفاوی شود.

• سوزاک چشمی

سوزاک چشمی از انواع نادر این بیماری است؛ اما ممکن است از طریق تماس مستقیم با ترشحات آلوده، به چشم‌ها سرایت کند. علائم آن شامل درد چشم، حساسیت به نور و ترشحات چرکی از یک یا هر دو چشم است.

• سوزاک ادراری

سوزاک ادراری یکی از اشکال عفونت سوزاک است که مجرای ادراری را درگیر می‌کند. این نوع سوزاک منجر به علائمی مانند سوزش و درد هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار و ترشحات چرکی از مجرای ادرار می‌شود.

علائم سوزاک چیست؟

سوزاک یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی است که می‌تواند بدون علامت باقی بماند یا علائم خفیفی داشته باشد. این بیماری در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند، به همین دلیل شناخت علائم آن بسیار مهم است. با توجه به تفاوت دستگاه تناسلی مرد و زن، همانطور که در عکس بیماری سوزاک در مردان و عکس بیماری سوزاک در زنان مشاهده می‌کنید، علائم این بیماری بسته به محل عفونت و جنسیت فرد متفاوت است.

علائم سوزاک در زنان

علائم سوزاک در زنان اغلب خفیف است یا با عفونت‌های دیگر مانند عفونت قارچی یا عفونت ادراری اشتباه گرفته می‌شود. این علائم شامل موارد زیر است:

• ترشحات واژن آبکی، کرمی یا متمایل به سبز
• درد یا سوزش هنگام ادرار
• احساس نیاز مکرر به دفع ادرار
• پریودهای سنگین‌تر یا لکه‌بینی بین دوره‌های قاعدگی
• رابطه جنسی دردناک
• درد شدید در قسمت پایین شکم
• خارش و التهاب در ناحیه مقعد
• خونریزی یا ترشح از راست‌روده
• درد هنگام مدفوع

همانطور که گفتیم شناخت علائم این بیماری بسیار الزامی است به همین دلیل توصیه می‌کنیم با توجه به موارد بالا و عکس بیماری سوزاک در زنان، کوچک‌ترین علائم خود را در اپلیکیشن ایمپو ثبت کنید تا علاوه بر دریافت توصیه‌های تخصصی، گزارشی از علائم و احوالات خود دریافت کنید. شما می‌توانید گزارش سلامت ایمپو را به پزشک خود ارائه دهید.

علائم سوزاک در مردان

علائم سوزاک در مردان نیز ممکن است بین ۲ تا ۳۰ روز پس از تماس با باکتری ظاهر شوند. با این حال، گاهی هم ممکن است چندین هفته طول بکشد تا علائم بروز کنند یا در برخی افراد هیچ علامتی ایجاد نشود. سوزش یا درد هنگام ادرار معمولاً اولین علامتی هستند که مردان تجربه می‌کنند. سایر علائم احتمالی سوزاک در مردان شامل موارد زیر است:

• تکرر ادرار
• ترشح غلیظ و چرکی از آلت تناسلی (که ممکن است زرد، سفید، بژ یا متمایل به سبز باشد)
• تغییر رنگ و تورم در دهانه آلت تناسلی
• تورم یا درد در بیضه‌ها
• خارش و التهاب مقعد
• خونریزی یا ترشح از راست‌روده
• درد هنگام مدفوع
• سوزش یا درد هنگام ادرار

علائم نادر سوزاک

علائم نادر سوزاک به شرح زیر است:

• سوزاک چشمی ممکن است منجر به درد چشم یا ایجاد حساسیت نسبت به تابش نور شود؛

• سوزاک دهانی در ناحیه دهان و گلو منجر به علائمی مانند گلودرد و بزرگ شدن غده‌های لنفاوی می‌شود؛

• سوزاک حتی ممکن است منجر به درد مفاصل در حین حرکت، قرمزی و تورم مفاصل و... شود. به این حالت آلودگی مفاصل به باکتری یا آرتریت عفونی می‌گویند.

به دلیل تشابه برخی علائم سوزاک به بیماری‌هایی مثل عفونت ساده‌ی مجاری ادراری یا عفونت‌ واژن، درمان این بیماری جدی گرفته نمی‌شود که ممکن است مشکلات جدی و عوارض سختی به بار آورد.

درمان سوزاک چیست؟

نکته مثبت درباره بیماری سوزاک، قابل ‌درمان بودن آن است. عامل بیماری سوزاک، یک نوع باکتری است؛ بنابراین درمان سوزاک با آنتی‌بیوتیک‌ها انجام می‌شود؛ اما درصورتی‌که باکتری نسبت به داروی مصرفی شما مقاوم باشد، این دارو با صلاح‌دید پزشک عوض خواهد شد و درمان دیگری جایگزین آن می‌شود.

درمان سوزاک با آنتی بیوتیک معمولاً حدود 7 الی 14 روز طول کشیده که البته ممکن است پس از پایان دوره درمانی پزشک مجدداً دستور به تکرار آزمایش‌های تشخیصی دهد تا از رفع کامل آن مطمئن است.

قویترین آنتی‌بیوتیک برای درمان سوزاک

درمان توصیه‌ شده برای سوزاک، تزریق عضلانی آنتی‌بیوتیک سفتریاکسون است. این تزریق معمولاً در عضلات باسن انجام می‌شود اما در صورتی که پزشک به عفونت هم‌زمان با کلامیدیا مشکوک باشد، ممکن است آنتی‌‌ بیوتیک‌های دیگر مانند داکسی‌سایکلین (روزانه دو بار به مدت ۷ روز) نیز تجویز شود.

در گذشته پزشکان ترکیب دو داروی سفتریاکسون و آزیترومایسین را برای دمان سوزاک توصیه می‌کردند، اما به دلیل افزایش مقاومت باکتری‌های عامل سوزاک به آزیترومایسین، این دستورالعمل تغییر کرد. اگرچه پس از شروع درمان، علائم معمولاً در عرض چند روز بهبود می‌یابند، با این حال، توصیه می‌شود تا یک هفته پس از اتمام درمان، از برقراری هر نوع رابطه جنسی خودداری کنید تا از انتقال بیماری جلوگیری شود. همچنین فراموش نکنید که پیش از مصرف هرگونه دارو با پزشک متخصص خود مشورت کنید و دوره درمان را کامل کنید تا از عود بیماری و مقاومت آنتی‌بیوتیکی جلوگیری شود.

درمان خانگی سوزاک در زنان و مردان

درمان اصلی بیماری سوزاک مراجعه به پزشک و مصرف آنتی‌بیوتیک می‌باشد. با این حال برخی از منابع درمان‌های خانگی متنوعی را برای کاهش علائم و بهبود سوزاک معرفی می‌کنند که می‌توانند موثر باشند. در نظر داشته باشید که درمان‌های سنتی و خانگی معمولاً پایه  و اساس علمی ندارند و نباید جایگزین درمان‌های حرفه‌ای و تخصصی شوند. برخی از راه‌های درمان سوزاک در زنان و مردان عبارتند از:

• استفاده از ماست پروبیوتیک به دلیل داشتن باکتری‌های مفید ممکن است به تعادل محیط میکروبی بدن کمک کند و باکتری عامل سوزاک از بین ببرد. برخی پیشنهاد می‌کنند که تامپون را به ماست آغشته کرده و در ناحیه مورد نظر قرار دهید یا کمی ماست را روی محلی که ملتهب شده قرار دهید.
• روغن درخت چای دارای خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی است و همانطور که در درمان جوش و آکنه‌های صورت کاربرد دارد در درمان سوزاک نیز استفاده می‌شود.
• سیر در دنیای طب سنتی بسیار پررنگ و پراهمیت است. با توجه به خواص ضدباکتریایی و عفونت‌زدایی آن، بسیار از افراد ادعا می‌کنند که استفاده از سیر می‌تواند بیماری‌هایی مانند سوزاک و خارش واژن یا عفونت‌های تناسلی را درمان کند.

علاوه بر موارد بالا، استفاده از گیاه خار مریم، آلوئه‌ورا و سرکه نیز از جمله درمان‌های خانگی و محبوب سوزاک هستند؛ ولی با وجود محبوبیت این روش‌ها توصیه می‌کنیم پیش از امتحان کردن این روش‌ها با پزشکان متخصص ایمپو مشورت کنید.

از امروز سلامتیت رو اولویتت قرار بده؛ ایمپو برای ایجاد تغییرات مثبت و داشتن زندگی سالم‌تر بهت کمک میکنه.

نصب اپلیکیشن ایمپو

درمان سوزاک با عسل

عسل به دلیل خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی خود، در طب سنتی برای کاهش علائم برخی عفونت‌ها استفاده می‌شود. در مورد سوزاک، عسل ممکن است به کاهش التهاب و درد ناشی از عفونت کمک کند، اما جایگزین درمان پزشکی و آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده نیست. برای کاهش علائم سوزاک می‌توانید آن را به طور موضعی روی ناحیه مورد نظر بمالید تا التهاب و سوزش کاهش یابد. همچنین می‌توانید ۱ تا ۲ قاشق چای‌خوری عسل خام را روزانه همراه با چای یا دمنوش زنجبیل و لیمو میل کنید.

به‌طورکلی درمان سوزاک چندان پیچیده نیست؛ اما نکته‌ی حائز اهمیت در این مورد، لزوم شروع درمان به‌صورت همزمان برای شما و شریک جنسی‌تان است.

درصورتی‌که یکی از زوجین درمان را جدی نگیرد یا از نظر زمانی با دیگری هماهنگ نباشد، سوزاک ممکن است چندین بار بین شما بچرخد و درمان هر یک از شما عملاً بی‌فایده شود.

عوارض سوزاک چیست؟

با وجود اینکه درمان سوزاک به‌راحتی انجام می‌شود، اما عدم درمان و پشت گوش انداختن آن ممکن است منجر به عوارضی به ‌مراتب سخت‌تر از خود بیماری شود. در ادامه به برخی از عوارض سوزاک اشاره می‌کنیم:

• التهاب لگن؛

• حاملگی خارج از رحم؛

• ناباروری؛

• درد بیضه؛

• تورم لوله‌ی اسپرم بر؛

• افزایش احتمال ابتلا به HIV(ایدز)؛

عامل سوزاک می‌تواند از طریق جریان خون در بدن منتشر شده و آسیب‌های متفاوتی به فرد برساند که در بدترین حالت ممکن است به مرگ نیز منجر شود. همچنین، سوزاک می‌تواند منجر به کیست بارتولن شود.

سوزاک در بارداری

ممکن است بیماری سوزاک، حین زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود. این بیماری برای سلامت نوزاد بسیار خطرناک است و ممکن است عارضه‌هایی همچون وزن پایین،کوری، عفونت خون، عوارض پوستی و عوارض مفصلی را برای او ایجاد کند.

بنابراین در دوران بارداری و در صورت داشتن رابطه پر خطر پیش از اقدام به بارداری از عدم ابتلا به سوزاک یا بیماری‌های مقاربتی دیگر اطمینان حاصل کنید.

پیشگیری از سوزاک

با وجود شیوع بالای سوزاک، این عفونت به‌راحتی قابل‌پیشگیری است. برای پیشگیری از این بیماری کافیست موارد زیر را رعایت کنید:

• استفاده از کاندوم مردانه و کاندوم زنانه را در روابط جنسی خود هرگز فراموش نکنید؛

• از برقراری رابطه جنسی با افراد ناشناس که از سلامت جنسی آن‌ها مطمئن نیستید، خودداری کنید؛

• درصورتی‌که احتمال می‌دهید پارتنر شما آلوده به این عفونت است تا زمان کسب اطمینان از برقراری هر گونه رابطه جنسی خودداری کنید و هرگز از نه گفتن خجالت نکشید؛

• به ‌صورت مرتب تست سوزاک و سایر بیماری‌های مقاربتی مانند زگیل تناسلی را انجام دهید؛

با رعایت همین چند نکته‌ی ساده امکان ابتلا شما به سوزاک بسیار کاهش می‌یابد.

تشخیص سوزاک

برای تشخیص دقیق بیماری سوزاک، تنها یک پزشک متخصص می‌تواند بررسی و آزمایشات لازم را انجام دهد. در زمان مراجعه، پزشک ابتدا درباره علائم و سابقه روابط جنسی بیمار سؤال کرده و سپس از روش‌های آزمایشگاهی برای تأیید وجود عفونت استفاده می‌کند. روش‌های تشخیصی سوزاک عبارتند از:

• معاینه لگنی و گرفتن نمونه‌ای از مایع دهانه رحم برای آزمایش
• گرفتن نمونه ادرار برای بررسی عفونت
• سواب از گلو یا مقعد برای جمع‌آوری مایع و بررسی باکتری
• گرفتن نمونه‌ای از ترشحات آلت تناسلی برای آزمایش

پزشک بهترین روش آزمایش سوزاک را بر اساس شرایط شما انتخاب می‌کند و مشخص می‌کند که چه نوع نمونه مایعی برای آزمایش لازم است. همچنین، پزشک ممکن است آزمایش کلامیدیا را نیز توصیه کند، زیرا این دو عفونت معمولاً هم‌زمان رخ می‌دهند.

تفاوت سوزاک و کلامیدیا چیست؟

سوزاک و کلامیدیا هر دو از عفونت‌های مقاربتی (STIs) شایع هستند که از طریق رابطه جنسی محافظت‌نشده منتقل می‌شوند. این دو بیماری علائم مشابهی دارند، اما توسط باکتری‌های متفاوتی ایجاد می‌شوند و تفاوت‌هایی در روش‌های تشخیص و درمان دارند. علائم سوزاک معمولاً شدیدتر از کلامیدیا هستند و می‌توانند شامل ترشحات چرکی زرد یا سبز از آلت تناسلی در مردان و ترشحات غلیظ غیرطبیعی از واژن در زنان باشند. در صورتی که کلامیدیا معمولاً خفیف‌تر است و بسیاری از افراد به آن مبتلا می‌شوند هیچ علامتی ندارند. در صورت بروز علائم، ترشحات واژنی یا آلت تناسلی معمولاً شفاف یا سفید رنگ است و ممکن است با احساس ناراحتی خفیف هنگام ادرار کردن همراه باشد. برخلاف سوزاک، کلامیدیا کمتر باعث ترشحات چرکی غلیظ می‌شود. در زنان، کلامیدیا ممکن است موجب درد ملایم در لگن و خونریزی نامنظم شود، اما اغلب با سایر عفونت‌های دستگاه تناسلی مانند عفونت قارچی یا باکتریایی اشتباه گرفته می‌شود.

کلام آخر

سوزاک یکی از معدود بیماری‌های مقاربتی است که به راحتی درمان می‌شود. درصورتی‌که احتمال می‌دهید به این عفونت مبتلا باشید، از پیگیری و درمان آن خجالت نکشید و هر چه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید.

بی‌توجهی به این بیماری و علائم آن از جمله درد و سوزش ادرار یا ترشحات شدید و غیرعادی، ممکن است شما را از چاله‌ سوزاک به چاه ناباروری و برخی بیماری‌های جدی دیگر بیاندازد. درصورتی‌که نیاز دارید در مورد علائم خود با پزشک صحبت کنید، می‌توانید از طریق اپلیکیشن ایمپو با پزشکان متخصص به راحتی و محرمانه به صورت آنلاین ارتباط برقرار کنید. همچنین، در بخش اشتراک تجربه ایمپو می‌توانید با دیگر کاربران درمورد موضوعات مختلف تبادل نظر کنید و سوالات خود را بپرسید.

اشتراک تجربه ایمپو

فضایی برای گفتگو در مورد تجربه‌های مختلف

نصب اپلیکیشن ایمپو

منابع

• Healthline
• Clevelandclinic
• Mayoclinic
• NHS