سرماخوردگی در بارداری؛ پیشگیری و درمان
در این مقاله میخوانید:
بارداری، یک پروسه طولانی نُه‌ماهه و دورانی پر پیچ‌و‌خم است که مادر و جنین ممکن است چیز‌های زیادی را تجربه کنند. «سرماخوردگی در بارداری»، یکی از مشکلات شایع این دوران است که اگرچه به طور معمول بیماری چندان خطرناکی نیست؛ اما گاهی اوقات می‌تواند سلامت مادر و جنین و به‌طور‌کلی فرایند بارداری را تحت‌تأثیر قرار دهد.
از طرفی، به دلیل مجاز نبودن مصرف داروها در این دوران، «درمان سرماخوردگی در بارداری» نیز ممکن است به یک چالش تبدیل شود. در نتیجه، بهتر است قبل از مصرف هر‌گونه داروی سرماخوردگی، با پزشک خود مشورت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر راجع‌به «سرماخوردگی در حاملگی» و راه‌های درمان و پیشگیری از آن، در ادامه این مقاله از مجله سلامت ایمپو همراه ما باشید.
عفونت سرماخوردگی در بارداری
سرماخوردگی، یک عفونت دستگاه تنفسی فوقانی است که بیش از 200 ویروس عامل آن هستند. ویروس‌های سرماخوردگی به‌راحتی از طریق تماس مستقیم و هوا (از طریق عطسه و سرفه) منتقل می‌شوند؛ بنابراین ممکن است از طریق چیز‌هایی که لمس می‌کنید یا حتی با قرار‌گرفتن در نزدیکی فرد مبتلا به سرماخوردگی نیز بیمار شوید. زنان باردار به دلیل تغییر سیستم ایمنی بدنشان برای محافظت از کودک، بیشتر از قبل مستعد ابتلا به سرماخوردگی هستند و در صورت قرار‌گرفتن در محیط آلوده، به احتمال زیاد به این عفونت مبتلا می‌شوند.
علائم سرماخوردگی در بارداری
علائم سرماخوردگی در حاملگی نیز مشابه دیگر سرماخوردگیها است. در این دوران نیز سرماخوردگی معمولاً با گلودرد شروع می‌شود و به‌تدریج علائم دیگری از جمله موارد زیر، نمایان می‌شوند:
-
آبریزش و گرفتگی بینی
-
عطسه کردن
-
احساس ضعف و خستگی
-
سرفه خشک (به‌ویژه در پایان سرماخوردگی)
-
تب با درجه پایین
سرماخوردگی در بارداری چه تاثیری بر جنین دارد؟
سرماخوردگی در دوران بارداری، بیماری چندان جدی و خطرناکی نیست و معمولاً تأثیری بر جنین نمی‌گذارد. در واقع، سرماخوردگی بیماری خفیفی است که سیستم ایمنی فرد معمولاً می‌تواند بدون هیچ عارضه‌ای به آن پاسخ دهد. با‌این‌حال، شرایط خاصی مانند بالا‌بودن دمای بدن مادر، ممکن است تأثیر منفی بر جنین داشته باشد. از همین رو، اگر مادر تب یا علائمی مانند عفونت را تجربه کند، ضروری است که فوراً به پزشک مراجعه کند.
آیا سرماخوردگی در بارداری خطرناک است؟
اگرچه ابتلا به بیماری‌ها و درمان آنها در دوران بارداری می‌تواند چالش‌برانگیز باشد؛ اما ابتلا به سرماخوردگی در بارداری به طور معمول خطرناک نیست و آسیبی به مادر و جنین نمی‌رساند. در واقع، سرماخوردگی در دوران بارداری شایع است و اغلب شکل خفیفی دارد و با درمانهای خانگی رفع می‌شود؛ اما در برخی شرایط، ممکن است سرماخوردگی برای بارداری خطرناک باشد. شرایطی مانند:
-
تب شدید و بالای ۳۹ درجه
-
علائم شدید و آزار‌دهنده
-
تب‌ولرز مداوم
-
بهتر نشدن سرماخوردگی طی 10 روز
-
احساس درد یا فشار در قفسه سینه
-
تنگی‌نفس
-
افزایش ضربان قلب
-
سرگیجه
-
استفراغ شدید
-
خونریزی واژینال
لازم به ذکر است که ابتلا به آنفولانزا می‌تواند برای زنان باردار خطرناک‌تر بوده و عوارضی مانند ذات‌الریه، زایمان زودرس یا مرده‌زایی داشته باشد. از همین رو، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها تأکید زیادی بر تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری دارند.
دلیل شایع بودن سرماخوردگی در بارداری
در دوران بارداری، تغییرات زیادی در بدن مادر رخ می‌دهد. یکی از مهم‌ترین این تغییر‌ها، ضعیف‌شدن و کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن است؛ چرا که از جنین در‌حال‌رشد محافظت می‌کند و بدن را از تصور اینکه جنین یک موجود خارجی است، باز می‌دارد. به همین دلیل، سرکوب سیستم ایمنی می‌تواند بدن را در مقابل بسیاری از ویروس‌ها ضعیف کرده و شما را بیش‌از‌پیش مستعد ابتلا به سرماخوردگی کند.
برای سرماخوردگی در بارداری چی بخوریم؟
مانند هر بیماری دیگری، برای بهبود سرماخوردگی در بارداری نیز داشتن یک رژیم غذایی مناسب و مصرف غذاهای مغذی می‌تواند در روند درمان تاثیر مثبتی داشته باشد. در صورت ابتلا به سرماخوردگی، احتمالاً اشتهای زیادی ندارید؛ اما سعی کنید تغذیه خوبی داشته باشید و برای بهبود علائم سرماخوردگی نیز نکات تغذیه‌ای زیر را رعایت کنید:
-
مصرف غذاهای حاوی ویتامین C
غذاهای حاوی ویتامین C میتوانند به طور طبیعی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند. در این دوران سعی کنید انواع مرکبات (مانند پرتقال، نارنگی و گریپ‌فروت)، توت‌فرنگی، خربزه، کیوی، انبه، گوجه‌فرنگی، فلفل‌دلمه‌ای، کلم‌بروکلی، کلم قرمز و اسفناج را بیشتر مصرف کنید.
-
مصرف روی
روی نیز به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک زیادی می‌کند. زنان باردار باید روزانه 11 تا 15 میلی‌گرم روی دریافت کنند. بوقلمون، گوشت گاو، صدف پخته شده، تخم‌مرغ، ماست، جوانه گندم و بلغور جو دوسر مواد غذایی مملو از روی هستند.
-
مصرف مایعات و غذاهای آبکی
تب، عطسه و آبریزش بینی باعث می‌شوند بدن شما مایعات مورد‌نیاز خود و جنین‌تان را از دست بدهد. از همین رو، در صورت ابتلا به سرماخوردگی در حاملگی، مصرف نوشیدنی‌های مختلف، به‌ویژه آب را فراموش نکنید. نوشیدنی‌هایی مانند چای زنجبیل، مخلوط عسل و آب‌لیمو، چای بابونه، آب‌میوه‌های طبیعی و همچنین غذا‌هایی آبکی مانند انواع سوپ و آش می‌تواند به بهبود سرماخوردگی در این دوران کمک زیادی کند.
-
مصرف غذاهای غنی از پروتئین
مواد غذایی مانند لوبیا، حبوبات، ماهی، تخم‌مرغ، گوشت بدون چربی، مرغ و آجیل نیز از جمله مواد غذایی هستند که در صورت ابتلا به سرماخوردگی در دوران بارداری، توصیه می‌شوند.
بیشتر بخوانید: بهترین رژیم غذایی در بارداری
جوشانده سرماخوردگی در بارداری
جوشانده‌های زیادی برای بهبود علائم سرماخوردگی وجود دارند که به‌طور‌کلی مصرف آنها در دوران بارداری منعی ندارد. البته در برخی موارد، میزان کافئین موجود در برخی چای‌های گیاهی می‌تواند در دوران بارداری خطرناک باشد. برخی از دم‌نوش‌ها و جوشانده‌های مفید برای سرماخوردگی که نوشیدن آنها در دوران بارداری بی‌خطر است عبارتند از:
-
دم‌نوش برگ نعناع
-
دم‌نوش بادرنجبویه
-
دم‌نوش زنجبیل
-
دم‌نوش بابونه
-
چای برگ تمشک
-
دم‌نوش عناب
توصیه می‌شود در طول دوران بارداری، به‌هیچ‌عنوان خودسرانه شروع به مصرف دم‌نوش یا جوشانده‌های گیاهی نکنید.
مصرف قرص سرماخوردگی در بارداری
در سه‌ماهه اول بارداری، مصرف بسیاری از داروها می‌تواند برای سلامت جنین خطرناک باشد. البته مصرف برخی قرصهای سرماخوردگی در بارداری بی‌خطر است؛ با‌این‌حال، این داروها نباید به طور بی‌رویه و طولانی‌مدت استفاده شوند و قبل از مصرف نیز حتماً باید با پزشک خود مشورت کنید. با‌توجه‌به احتمال مضر بودن داروها در بارداری، توصیه می‌شود برای درمان سرماخوردگی در بارداری، از روشهای خانگی مانند استراحت و مصرف مایعات کافی بهره‌مند شوید. در ادامه، چند قرص سرماخوردگی در بارداری که مصرف آنها در این دوران مجاز نیست، آورده شده است:
-
مسکن‌ها و کاهش‌دهنده‌های تب (مانند کدئین، آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن)
-
قطره یا قرصهای ضد احتقان
-
داروهای ضد‌التهابی غیر‌استروئیدی (NSAIDs)
-
برخی اسپری‌های بینی
-
برخی از آنتی بیوتیک‌ها
-
برخی از داروهای ضد سرفه
سرماخوردگی در بارداری و داروهای مجاز
به گفته بسیاری از متخصصان زنان و زایمان، بهتر است در سه‌ماهه نخست حاملگی که طبق تقویم بارداری تا هفته سیزدهم بارداری را شامل می‌شود، از مصرف همه داروها خودداری کنید؛ چرا که این بازه زمان مهمی برای رشد اندام‌های حیاتی جنین است. برخی از داروهای بدون نسخه (OTC)، برای کاهش علائم سرماخوردگی در دوران بارداری مجاز هستند و مصرف آنها منعی ندارد. در ادامه، چند قرص سرماخوردگی در بارداری که مصرف آنها مجاز و بی‌خطر است را معرفی می‌کنیم.
-
استامینوفن
استامینوفن یکی از بی‌خطرترین داروهای درمان سرماخوردگی برای استفاده در دوران بارداری است. اگر تب دارید یا از درد بدن و سردرد رنج می‌برید، مصرف داروهای حاوی استامینوفن در کوتاه‌مدت بی‌خطر است.
-
شربت سرفه
داروهای ضد سرفه OTC، اغلب شامل داروهایی مانند دکسترومتورفان هستند. دکسترومتورفان یک سرکوب‌کننده سرفه است که مصرف آن در دوز صحیح، خطری برای جنین و مادر ندارد.
-
اسپری‌های بینی
اکثر اسپری‌های بینی حاوی استروئید، برای استفاده در دوران بارداری مناسب هستند؛ اما بهتر است در مورد برند و دوز مصرفی آن با پزشک خود مشورت کنید. قطره‌ها و اسپری‌های سالین ساده بی‌خطر هستند و میتوانند به رفع گرفتگی بینی کمک کنند.
-
برخی از آنتی‌هیستامین‌ها
دیفن‌هیدرامین و لوراتادین نیز از داروهای بی‌ضرر در دوران بارداری به‌حساب می‌آیند. البته برخی از پزشکان توصیه می‌کنند در سه‌ماهه اول بارداری، از مصرف این داروها خودداری کنید.
همیشه قبل از مصرف هر گونه دارویی، با نسخه یا بدون نسخه، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. همچنین، به‌هیچ‌وجه از دستور و نسخه تجویزی پزشک نیز سر‌پیچی نکنید.
درمان سریع سرماخوردگی در بارداری
اگرچه در بارداری استفاده از قرص و دارو چندان توصیه نمی‌شود؛ اما سریع‌ترین راه درمان سرماخوردگی در این دوران، مصرف قرص سرماخوردگی در بارداری است. بهتر است در صورت ابتلا به سرماخوردگی، به پزشک مراجعه کرده و فقط داروهای تجویزی پزشک را مصرف کنید. همچنین، می‌توانید از روشهای خانگی و ایمن زیر نیز برای تسریع روند درمان بهره‌مند شوید:
-
غرغره کردن آب‌نمک گرم و رقیق
-
داشتن خواب و استراحت کافی
-
نوشیدن مخلوط عسل و آب داغ
-
مصرف مایعات و غذاهای آبکی
-
استفاده از اسپری‌های بینی سالین
-
مصرف ویتامین C
اپلیکیشن بارداری ایمپو، تمامی مراقبت‌های لازم و توصیه‌های تخصصی را با توجه به نشانه‌های که دارید به شما نمایش می‌دهد تا با آرامش و اطمینان کامل این دوران را سپری کنید. به طور مثال اگر بارداری شما در فصل پاییز یا زمستان باشد، ایمپو در زمان مناسب به شما یادآوری می‌کند واکسن آنفولانزا در بارداری را تزریق کنید تا درگیر این بیماری نشوید. همچنین، شما می‌توانید به صورت روزانه نشانه‌های خود را در اپلیکیشن ثبت کنید تا توصیه‌ها با توجه به شرایط شما شخصی سازی شوند؛ از این رو اگر علائم سرماخوردگی را داشته باشید، ایمپو با توصیه‌هایی مناسب به شما در درمان سریع‌تر کمک می‌کند. ایمپو در طول این دوران مانند یک دوست و مشاور آگاه و متخصص مراقب سلامتی شما و جنین کوچکتان است.
سرماخوردگی در بارداری و جنسیت جنین
برخلاف نگرانی‌های برخی مادران باردار، ابتلا به سرماخوردگی در بارداری، هیچ تأثیری بر جنسیت و یا حتی سلامت جنین ندارد. سرماخوردگی در دوران بارداری بسیار شایع است و خطری برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کند. از همین رو، ادعا‌هایی مانند تاثیر سرماخوردگی بر جنسیت جنین، صحت و پشتوانه علمی ندارند.
تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا در بارداری
اگرچه سرماخوردگی در بارداری شایع است و معمولا خطری برای مادر و جنین ندارد؛ اما ابتلا به آنفولانزا در این دوران می‌تواند برای سلامت جنین و مادر چالش‌‌هایی ایجاد کند. از همین رو، بهتر است با تفاوت علائم سرماخوردگی و آنفولانزا آشنا شوید:
-
سرماخوردگی
حتی شدید‌ترین سرماخوردگی هم علائم خفیف‌تری به نسبت آنفولانزا دارد. علائم سرماخوردگی به‌تدریج ظاهر می‌شوند و معمولاً میزان تب نیز چندان شدید نیست. گلودرد سرماخوردگی اغلب پس از یک یا دو روز از بین می‌رود و آبریزش بینی و سرفه نیز به‌عنوان علائم اصلی شناخته می‌شوند.
-
آنفولانز
آنفولانزا، با علائم شدیدتر و ناگهانی‌تر از سرماخوردگی ظاهر می‌شود. علائم آن عبارتند از تب بالا، سردرد، لرز، گلودرد که معمولاً در روز دوم یا سوم بدتر می‌شود، درد شدید عضلانی و ضعف عمومی و خستگی که می‌تواند چند هفته یا بیشتر طول بکشد. تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری می‌تواند شما را در برابر ابتلا به این بیماری ویروسی ایمن نگه دارد. برای آشنایی با بهترین زمان تزریق آن، بهتر است مقاله واکسن آنفولانزا در بارداری را مطالعه کنید.
عوارض سرماخوردگی در بارداری
سرماخوردگی در بارداری، مانند هر سرماخوردگی دیگری است و اغلب هیچ آسیبی به مادر یا جنین نمی‌رساند. به همین دلیل، ابتلا به سرماخوردگی اغلب عوارض خاصی ندارد و پس از دریافت درمانهای لازم و گذشت چند روز بهبود می‌یابد.
سرماخوردگی در بارداری چند روز طول می‌کشد؟
درست مانند دیگر سرماخوردگیها، بهبود علائم سرماخوردگی در بارداری نیز معمولا 5 تا 10 روز طول می‌کشد. البته بسته به شرایط بدنی مادر و همچنین درمان و مراقبت‌هایی که انجام می‌شود، ممکن است پروسه درمان کوتاه‌تر یا طولانی‌تر باشد. به یاد داشته باشید، اگر علائم سرماخوردگی تشدید شده و یا بیش از 10 الی 14 روز ادامه داشته باشد؛ حتما باید به پزشک خود اطلاع دهید.
برای درمان سرماخوردگی در بارداری در خانه چه باید کرد؟
اگرچه بسیاری از داروها به درمان سریع سرماخوردگی کمک می‌کنند؛ اما مصرف آنها در دوران بارداری معمولاً ممنوع است. به همین دلیل توصیه می‌شود برای درمان سرماخوردگی در بارداری، از درمانهای خانگی بهره‌مند شوید. برخی از کار‌هایی که می‌توانید برای بهبود علائم سرماخوردگی در خانه انجام دهید، شامل موارد زیر است:
-
استراحت‌کردن
استراحت‌کردن می‌تواند به بهبود سریع‌تر سرماخوردگی کمک زیادی بکند. از همین رو، سعی کنید استراحت کافی داشته باشید و از انجام کار‌های سنگین خودداری کنید.
-
داشتن فعالیت سبک
اگر از تب یا سرفه شدید رنج نمی‌برید، توصیه می‌کنیم از فعالیت و ورزش‌های سبک و ایمن برای بارداری غافل نشوید. فعال‌بودن می‌تواند به شما کمک کند احساس بهتری داشته باشید.
-
داشتن تغذیه مناسب
اگرچه در این دوران احتمالاً اشتهای زیادی ندارید؛ اما داشتن یک رژیم غذایی سالم و مصرف غذاهای مغذی و حاوی ویتامین C می‌تواند به طور طبیعی به تقویت سیستم ایمنی شما کمک کند و علائم را کاهش دهد.
-
مصرف مکمل‌ها
اگر در حال مبارزه با سرماخوردگی هستید، حتما به مصرف ویتامین‌های دوران بارداری خود شامل ویتامین C و روی ادامه دهید. به یاد داشته باشید، هیچ مکمل دیگری را بدون تأیید پزشک خود استفاده نکنید.
-
مرطوب کردن فضا
از‌آنجایی‌که فضای خشک خانه باعث تشدید مشکلات مربوط به بینی و گلو می‌شود، مرطوب‌کردن اتاق می‌تواند در کاهش علائم سرماخوردگی کمک‌کننده باشد.
-
استفاده از قطره‌ها، اسپری‌های بینی
برخی قطره‌ها و اسپری‌ها به مرطوب شدن مجرای بینی کمک می‌کنند. استفاده از این محصولات در دوران بارداری منعی ندارد و کاملاً ایمن است.
-
غرغره آب‌نمک رقیق
غرغره کردن با آب‌نمک، یکی دیگر از روشهای خانگی قدیمی برای درمان سرماخوردگی است که می‌تواند خارش یا گلودرد را کاهش دهد و به کنترل سرفه کمک کند.
-
نوشیدن دم‌نوش طبیعی
دم‌نوش‌هایی مانند دم‌نوش عسل و … میتوانند به‌اندازه یک شربت سرفه، به بهبود سرفه سرماخوردگی کمک کنند.
پیشگیری از سرماخوردگی در بارداری
اگرچه سرماخوردگی در بارداری چندان خطرناک نیست و معمولاً مشکلی برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کند؛ اما بهتر است در این دوران، تا حد ممکن از ابتلا به بیماری‌ها پیشگیری کنید. اصلی‌ترین و مهم‌ترین روش پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی، دوری از تماس با افراد مبتلا و همچنین محیط‌های آلوده به ویروس است. روشهای پیشگیری دیگر عبارت‌اند از:
-
پوشیدن لباس مناسب
-
تقویت سیستم ایمنی
-
رعایت بهداشت و شستشوی دست‌ها
-
توجه به تغذیه و نوشیدن مایعات
-
خودداری از دست‌زدن به صورت، بینی، دهان یا چشم‌ها با دست‌های شسته نشده
-
اجتناب از کشیدن سیگار
-
دوری از مکان‌های شلوغ
-
استفاده از ماسک در اماکن عمومی
-
تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری
سخن پایانی
سرماخوردگی در بارداری، بسیار شایع است و به طور معمول آسیبی به مادر و جنین نمی‌رساند. راه‌های زیادی برای درمان سرماخوردگی وجود دارند که میتوانند به بهبود سریع بیماری کمک کنند. اگرچه مصرف برخی داروهای سرماخوردگی در حاملگی منعی ندارد؛ اما توصیه می‌شود درمانهای خانگی مانند استراحت کافی، نوشیدن مایعات، بخور دادن و استفاده از دم‌نوش‌ها و نوشیدنی‌های طبیعی در اولویت باشند.
به یاد داشته باشید، در صورت ادامه‌دار بودن سرماخوردگی و تشدید تب یا سایر علائم، حتما در‌اسرع‌وقت به پزشک مراجعه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرماخوردگی در دوران حاملگی، مشاوره با پزشک متخصص و دریافت درمان و مراقبت‌های لازم، می‌توانید اپلیکیشن ایمپو را نصب کنید و به‌صورت آنلاین با پزشکان این مجموعه در ارتباط باشید.
منابع:
۲. روشهای طبیعی خانگی برای درمان سرماخوردگی در بارداری کدامها هستند؟
درمانهای طبیعی مانند استراحت، مصرف مایعات و داشتن رژیم غذایی سالم میتوانند به تسکین علائم سرماخوردگی در دوران بارداری کمک کنند.
