همه چیز درباره قرص کلومیفن سیترات
در این مقاله میخوانید:
زنانی که در جنگ با سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا ناباروری هستند، خوب می‌دانند که در نقطه شروع این مبارزه دارویی به نام کلومیفن قرار گرفته است. قرص کلومیفن یا قرص کلومیفن سیترات به طور غیر مستقیم و به واسطه هورمون‌های جنسی مختلف، تخمکگذاری را تحریک می‌کند و فرصتی طلایی برای زنانی که با پدیده‌هایی مانند تنبلی تخمدان سر و کله می‌زنند، ایجاد می‌کند؛ تا به رویای مادر شدن خود نزدیک شوند. نکته جالب در مورد این دارو تأثیر آن بر توان باروری مردان است که برخی از پزشکان مصرف آن را توصیه می‌کنند. این دارو علاوه بر عوارض و موارد منع مصرف، دوزها و روش‌های مصرف خاصی دارد که نه تنها بیمار بلکه همسر و اطرافیان نیز باید از آن‌ها آگاه باشند. در این مقاله به طور کامل به این دارو و تأثیرات آن بر باروری می‌پردازیم.
قرص کلومیفن برای چیست؟
به طور خلاصه داروی «کلومیفن» یا همان قرص کلومیفن سیترات که با نام تجاری کلومید هم شناخته می‌شود؛ یکی از داروهای تجویزی رایج برای درمان ناباروری زنان است. همانطور که در مقاله بررسی علل ناباروری مردان و بانوان مطالعه کردیم، یکی از علل ناباروری اختلال در تخمک گذاری است؛ این دارو با تحریک آزادسازی تخمک از تخمدان‌ها، به درمان ناباروری کمک می‌کند. زنان مبتلا به تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک، بارها نام این قرص را شنیده‌اند و اگر قصد بارداری داشته باشند احتملاً اولین تجویز پزشکشان قرص کلومیفن است. اگر بخواهیم مکانیسم اثر این دارو را خیلی ساده بیان کنیم، به این گونه خواهد بود که کلومیفن با جلوگیری از عملکرد هورمون استروژن، سبب ترشح بیشتر هورمون‌های LH و FSH می‌شود؛ که این دو هورمون به طور اختصاصی باعث تخمکگذاری می‌شوند. این قرص برای تحریک تخمک گذاری پیش از IUI نیز ممکن است تجویز شود. برای اطلاعات بیشتر درمورد آی یو آی می‌توانید مقاله مربوطه را مطالعه کنید.
قرص اوومید کلومیفن 50 برای چیست؟
قرص اوومید کلومیفن 50 در واقع یکی از برندهای ارائه دهنده داروی کلومیفن سیترات است. هر قرص اوومید کلومیفن 50 حاوی 50 میلی گرم کلومیفن سیترات می‌باشد. این دارو برای درمان مشکلات تخمکگذاری در زنانی که به دلیل اختلالات هورمونی یا سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) قادر به تخمکگذاری و بارداری نیستند، استفاده می‌شود.
طریقه مصرف کلومیفن سیترات به چه صورت است؟
«قرص کلومیفن» باید دقیقاً بر اساس دستور پزشک معالج مصرف شود. دوزها و دفعات مصرف این دارو بسته به شرایط فرد تعیین می‌شود؛ اگر پزشک میزان و طریقه مصرف کلومیفن را در میان دوره درمان تغییر می‌دهد صرفاً جهت افزایش اثرگذاری آن است؛ پس، به هیچ عنوان نباید این قرص را سرخود و بر اساس نحوه مصرف اطرافیان استفاده کرد. در ادامه بیشتر به نحوه و زمان مصرف این دارو می‌پردازیم و تلاش می‌کنیم پاسخگوی سوالات شما باشیم.
قرص کلومیفن را از روز چندم پریودی باید شروع کرد؟
معمولاً هر دوره مصرف این دارو در روز پنجم قاعدگی شروع شده و به مدت پنج روز بر اساس راهنمایی‌های پزشک ادامه می‌یابد. پنج الی 10 روز پس از دریافت قرص کلومیفن سیترات، تخمک گذاری آغاز می‌شود. اصولاً پزشک برای افزایش احتمال بارداری پیشنهاد می‌کند که تعداد دفعات رابطه جنسی را در این زمان افزایش دهید و به شما راهکارهایی برای گرفتن بهترین نتیجه ارائه می‌دهد.
داروی کلومیفن معمولاً نباید بیشتر از 6-3 دوره ( 3 دوره تخمک گذاری) مصرف شود؛ اگر در این زمان با وجود تخمک گذاری بارداری رخ ندهد، پزشک به آزمایش‌های دیگر و گزینه‌های دیگری برای درمان ناباروری می‌پردازد. فراموش نکنید که مطالعه و افزایش اطلاعات درباره اقدام به بارداری به خصوص برای زوج‌هایی که باروری پرچالشی دارند بسیار حیاتی است؛ پس دائماً در این باره مطالعه کنید. همچنین می‌توانید به راحتی و آنلاین با تیم پزشکی ما در ایمپو در ارتباط باشید.
آیا مصرف قرص کلومیفن از روز سوم پریودی تأثیرگذاری آن را افزایش می‌دهد؟
همانطور که پیشتر توضیح دادیم نحوه و زمان مصرف قرص کلومیفن سیترات باید توسط پزشک متخصص تعیین شود. دوره پنج روزه کلومیفن می‌تواند در بازه زمانی روز دوم تا روز پنجم قاعدگی آغاز شود. برخی از پزشکان روزهای سوم تا ششم پریود را انتخاب کرده و برخی دیگر روز پنجم تا هشتم. انتخاب تاریخ شروع مصرف کلومیفن می‌تواند تا حدی در باروری شما تأثیرگذار باشد. اگر پزشک معالج تصمیم بر افزایش تخمک گذاری داشته باشد، احتمالاً شروع مصرف قرص کلومیفن از روز سوم پریودی تا هفتم خواهد بود.
شما می‌توانید برای پیش بینی تاریخ پریود، pms و روز تخمک گذاری از اپلیکیشن ایمپو استفاده کنید. اگر نگران فراموش کردن قرص هستید، می‌توانید در تقویم قاعدگی خود، برای روزهای مصرف، یادآور روزانه تنظیم کنید. همچنین، شما می‌توانید تمای سوالات خود را درمورد طریقه مصرف کلومیفن، به صورت آنلاین از بهترین متخصصان زنان، زایمان و نازایی بپرسید و در سریع‌ترین زمان ممکن نگرانی‌های خود را رفع کنید.
قرص کلومیفن را شب بخوریم یا روز؟
داروی کلومیفن باید هر روز در یک زمان مشخص مصرف شود. به عقیده برخی از بیماران مصرف این دارو پیش از خواب به آن‌ها کمک می‌کند که عوارض آن را کمتر متوجه شوند؛ این در حالیست که برخی ترجیح می‌دهند قرص كلوميد را صبح‌ها مصرف کنند. بنابراین، انتخاب بهترین زمان مصرف قرص کلومیفن، برای هر فرد متفاوت است؛ اما مهم‌ترین نکته در مصرف این قرص و داروهایی مانند قرص تنبلی تخمدان، دریافت روزانه آن در زمان مشخص و به دستور پزشک است.
تأثیر قرص کلومیفن بر پسرزایی
کلومیفن سیترات یک داروی تحریک تخمکگذاری است که برای زنانی که به دلیل اختلالات تخمکگذاری دچار مشکل در بارداری هستند، استفاده می‌شود. بر خلاف شایعات و باورهای اشتباه، هیچ شواهد علمی وجود ندارد که نشان دهد داروی کلومیفن بر جنسیت جنین تأثیری دارد. جنسیت جنین توسط اسپرم تعیین می‌شود که تخمک را بارور می‌کند. اگر اسپرم حامل کروموزوم X باشد، جنین دختر (XX) خواهد شد و اگر اسپرم حامل کروموزوم Y باشد، جنین پسر (XY) خواهد شد. کلومیفن بر اینکه کدام اسپرم تخمک را بارور می‌کند، تأثیری ندارد؛ بنابراین بر جنسیت جنین نیز اثر نمی‌گذارد.
آیا قرص کلومیفن برای مردان تاثیری بر باروری دارد؟
مکانیسم عمل داروی کلومیفن افزایش ترشح هورمون‌های LH و FSH است. این دو هورمون نه تنها در زنان بلکه در بدن مردان نیز ترشح می‌شوند. هورمون LH ترشح تستوسترون را تحریک کرده و هورمون FSH نقش مهمی در تولید اسپرم دارد. پس قابل حدس است که با افزایش سطح این دو هورمون در مردان توان باروری آن‌ها نیز بیشتر می‌شود. با این حال، سازوکار هورمون‌ها به این سادگی نیست و در حال حاضر تحقیقات، نتایج متضادی درباره تأثیر قرص كلوميد بر باروری مردان نشان می‌دهد. بنابراین، بهترین پاسخ به این سوال این است که تأثیر این دارو بین مردان از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند در برخی مردان تأثیری نداشته باشد. با توجه به اینکه این دارو توسط سازمان غذا و دارو برای مردان تائید نشده، تجویز آن تنها به صلاح دید پزشک و با بررسی شرایط فرد انجام می‌شود.
نحوه مصرف قرص کلومیفن برای دوقلوزایی
بر اساس تحقیقات، قرص كلوميد مانند سایر داروهای محرک تخمک گذاری احتمال چندقلوزایی را افزایش می‌دهد. دلیل این اتفاق حجم بالای هورمون‌های تولید شده ناشی از قرص‌های باروری است که باعث می‌شود تخمدان‌ها تعداد بیشتری تخمک آزاد کرده و به سوی جمعیت بالای اسپرم‌ها بفرستند. علاوه بر مصرف این داروها، عوامل دیگری نیز احتمال بارداری چند قلویی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ که عبارتند از:
- سن
در زنان بالای 30 سال احتمال چند قلوزایی به دلیل سطح بالای هورمون FSH بیشتر است.
- سابقه خانوادگی
حتماً شنیده‌اید که دوقلو داشتن ارثی است. تحقیقات نشان می‌دهند که داشتن سابقه چند قلوزایی در خانواده پدر یا مادر احتمال این پدیده را افزایش می‌دهد. پس اگر در خانوادتان داشتن دوقلو رایج است، احتمال اینکه شما هم این تجربه شگفت‌انگیز را تجربه کنید بسیار زیاد است.
- وزن
چربی‌های اضافه در بدن می‌توانند روی سطح هورمون‌های جنسی تأثیر گذاشته و درست مانند قرص کلومیفن سیترات سبب رها شدن بیش از یک تخمک از تخمدان‌ها شوند؛ و در نهایت احتمال باروری همزمان چند تخمک بالا می‌رود.
- روش‌های لقاح مصنوعی مانند IVF
تکنولوژی‌های کمک باروری که با روش‌های غیر طبیعی و آزمایشگاهی سبب باروری می‌شوند، از دلایل اصلی حاملگی چند قلویی هستند. همواره یکی از رایج ترین خطرات مرتبط با روش‌هایی مانند IVF، چند قلوزایی بوده است. تعداد جنین های منتقل شده در طول چرخه IVF مستقیماً بر خطر دوقلو یا چند قلو تأثیر می گذارد. پس اگر همیشه رویای داشتن دوقلو در سر داشتید تا بهترین دوست هم باشند این احتمالات شما را به خواسته‌تان نزدیک‌تر می‌کنند.
عوارض کلومیفن چیست؟
قرص کلومیفن می‌تواند عوارض متفاوتی برای هر فرد به همراه داشته باشد؛ اما نکته حائز اهمیت شناخت و آشنایی با این علائم برای تمایز علائم رایج و کم اهمیت از علائم اورژانسی که نیاز به پیگیری سریع دارند، است.
برخی از عوارض رایج این دارو عبارتند از:
- گر گرفتگی
- درد و حساسیت سینه
- سردرد
- قاعدگی نامنظم و یا لکه بینی
این عوارض جزء عوارض معمول مصرف قرص كلوميد هستند و معمولاً نیاز به بررسی توسط پزشک ندارند؛ اما اگر تحمل این علائم برای شما غیر قابل تحمل و طولانی مدت شده‌است، توصیه می‌کنیم با پزشک خود مشورت کنید.
علاوه بر عوارض بالا، داروی کلومیفن عوارض جدی‌تری نیز می‌تواند به همراه داشته باشد؛ که بروز این عوارض باید سریعاً به پزشک اطلاع داده شود و همزمان دریافت قرص كلوميد قطع شود. برخی از این عوارض عبارتند از:
- فشار یا درد در ناحیه لگن
- اختلال در بینایی و تاری دید
- مشاهده جرقه های نور یا نورهای شناور
- افزایش حساسیت به نور
- خون‌ریزی شدید واژن
برخی از زنان تحت درمان با قرص کلومیفن سیترات به وضعیتی به نام تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) دچار می‌شوند. تحریک بیش از حد تخمدان‌ها می‌تواند برای فرد بسیار خطرناک باشد؛ در نتیجه تجربه هر کدام از علائم آن باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود. این علائم عبارتند از:
- درد شکم و نفخ
- تهوع، استفراغ و اسهال
- افزایش سریع وزن بخصوص در صورت و شکم و پهلوها
- کاهش دفعات و میزان ادرار
- افزایش ضربان قلب، درد هنگام تنفس و نفس‌تنگی
تاثیر قرص کلومیفن بر پریود
در بسیاری از زنان چرخه قاعدگی پس از مصرف قرص کلومیفن سیترات کمی طولانی‌تر می‌شود. این دارو می‌تواند تاثیرات متفاوتی بر پریود هر فرد داشته باشد. پیشنهاد می‌کنیم، در صورتی که تغییرات شدیدی در سیکل قاعدگی خود مشاهده کردید با پزشک خود یا نیم متخصصین ما مشورت کنید.
تداخلات دارویی کلومیفن چیست؟
تاکنون هیچ تداخلی بین قرص کلومیفن 50 و سایر داروها شناخته نشده است. اما حتماً پیش از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه، همچنین مکمل‌های غذایی و ویتامین‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
موارد منع مصرف کلومیفن چیست؟
علاوه بر حساسیت به خود داروی کلومیفن، شرایط دیگری را نیز پیش از مصرف این قرص باید در نظر گرفت. در صورت ابتلا به هر کدام از موارد زیر، از مصرف این دارو باید پرهیز کرد؛
- خون‌ریزی‌های غیرطبیعی واژن
- وجود کیست‌هایی در تخمدان که علت آن‌ها سندرم تخمدان پلی کیستیک نباشد.
- بیماری‌های کبدی
- بیماری‌های تروئیدی
- بارداری
- آندومتریوز
لازم به ذکر است که داروی کلومیفن می‌تواند وارد شیر مادر شود و همچنین امکان دارد تولید شیر مادر را کاهش دهد. درباره شیردهی در دوره درمان با قرص کلومید حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
کلام آخر
داروی کلومیفن سیترات که به شکل قرص، همراه با آب مصرف می‌شود، از جمله داروهای درمان ناباروری در زنانی است که به بیماری‌هایی مانند تنبلی تخمدان مبتلا هستند. این دارو با تأثیری که بر سطح هورمون‌های جنسی می‌گذارد، علائم و عوارضی مانند گرگرفتگی و لکه بینی را به دنبال دارد که در هر فرد متفاوت خواهد بود. دوره و دوز دریافت این دارو باید توسط پزشک معالج و براساس ویژگی‌های هر بیمار تعیین شود تا بیشترین اثر بخشی را داشته باشد. به همین دلیل شروع خود خواسته و بی‌برنامه این دارو به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
فراموش نکنید که در پروسه درمان ناباروری علاوه بر امید و صبر زیاد، به حمایت و عشق نیز احنیاج دارید. پس در این زمان بیش از پیش در کنارعزیزان و دوستانتان باشید و نگرانی‌های خود را درمیان بگذارید. ایمپو نیز در تمام این مسیر کنار شما خواهد بود؛ چون شما مهم هستید.
منابع
بهترین زمان مصرف قرص کلومیفن چیست؟
بهترین زمان مصرف قرص کلومیفن معمولا از روز 5 پریود است. این قرص را باید به مدت 5 روز در یک زمان مشخص، مصرف کنید. حتما با پزشک خود درمورد طریقه و زمان مصرف مشورت کنید.
