برای درمان اندومتریوز چه بخوریم؟ راهنمای کامل رژیم‌درمانی آندومتریوز

برای زنان مبتلا به آندومتریوز، کنار آمدن با علائمی مانند خونریزی شدید قاعدگی، یبوست، کمردرد، خستگی و دردهای شدید پریودی چالشی بسیار آزار دهنده و طاقت‌فرسا است.  با وجود اینکه داروهای متنوعی برای بهبود و مدیریت این علائم تجویز می‌شود اما در نهایت نمی‌توان اهمیت رژیم غذایی بر آندومتریوز را نادیده گرفت.

اینکه «برای درمان اندومتریوز چه بخوریم»، سوالی است که تمام زنان مبتلا به این اختلال از درمان‌گر خود می‌پرسند و به دنبال یک پاسخ قطعی یا یک رژیم غذایی تاثیرگذار می‌گردند. در این مقاله، به بررسی جامع‌ترین توصیه‌های تغذیه‌ای در رژیم غذایی اندومتریوز می‌پردازیم و مواد غذایی مفید و خوراکی‌هایی مضر را بررسی می‌کنیم تا بتوانید با یک رژیم غذایی هدفمند، روند درمان را به‌درستی ادامه دهید.

اهمیت رژیم غذایی در درمان آندومتریوز

اندومتریوز یک بیماری مزمن، وابسته به استروژن و التهابی است که با رشد نابجای بافت اندومتریال در خارج از رحم شناخته می‌شود. اگرچه درمان دارویی و جراحی در مدیریت این بیماری نقش مهمی ایفا می‌کنند، اما تغییرات سبک زندگی، به‌ویژه رژیم غذایی، می‌توانند به‌عنوان یک مداخله مکمل مؤثر در کنترل علائم مورد توجه قرار گیرند. 

مطالعات نشان داده‌اند که تغذیه می‌تواند از چند مسیر کلیدی در بهبود وضعیت بیماران مبتلا به آندومتریوز نقش داشته باشد. از جمله:

• کاهش التهاب و دردهای مزمن

بسیاری از علائم اندومتریوز ناشی از التهاب ایجاد شده از قسمت‌های مختلف بدن هستند. رژیم غذایی ضد التهابی می‌تواند با کاهش تولید فاکتورهای التهابی، به تسکین درد و سایر عوارض کمک کند.

• تنظیم سطح هورمون استروژن

 از آن‌جایی که آندومتریوز وابسته به هورمون استروژن است، مصرف مواد غذایی موثر بر متابولیسم و دفع استروژن می‌تواند در کاهش تحریک رشد بافت‌های اندومتریال که در اندام‌های اشتباه رشد کرده‌اند، موثر باشد.

• بهبود عملکرد ایمنی و گوارشی

یک رژیم غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند عملکرد ایمنی و گوارشی را تقویت کند؛ موضوعی که در کاهش علائمی مانند نفخ، یبوست یا درد شکمی در این بیماران اهمیت بسیاری دارد.

• حمایت از سلامت عمومی و روانی

 رژیم غذایی متعادل با تامین ویتامین‌ها، املاح و چربی‌های مفید، نه‌تنها در بهبود حال عمومی موثر است بلکه در کاهش اضطراب، خستگی و نوسانات خلقی نقش مهمی دارد.

برای درمان آندومتریوز چی بخوریم؟

با وجود اینکه هنوز درمان قطعی آندومتریوز هنوز شناخته نشده است اما معجزه درمان اندومتریوز، علاوه بر پیروی از دستورات پزشک متخصص، پیروی از یک رژیم متعادل و با خاصیت ضد التهابی است که به تنظیم هورمون‌هایی مانند استروژن نیز کمک می‌کند.

در ادامه با مواد مغذی اساسی رژیم غذایی برای کیست آندومتریوز آشنا خواهیم شد و به سوال همیشگی " برای درمان اندومتریوز چه بخوریم؟" پاسخ خواهیم داد:

• اسید چرب امگا 3

اسیدهای چرب امگا 3 یکی از مهم‌ترین مواد مغذی هستند که می‌توانند التهاب ناشی از آندومتریوز را کاهش دهند. منابع غذایی خوب امگا-۳ عبارتند از: روغن گردو، روغن دانه کتان و کانولا، مغزهایی همچون گردو، بادام هندی، تخم کدو تنبل، دانه چیا و ماهی‌های چرب(سالمون و ساردین).

• فیبرها

رژیم غذایی سرشار از فیبر می‌تواند به کاهش سطح استروژن در گردش خون کمک کند. منابع مهم فیبر شامل حبوبات، برنج قهوه‌ای، سبزیجات و میوه‌ها، نان جو دوسر و سبزیجاتی مانند کلم بروکلی و شلغم پخته است. همچنین توصیه می‌شود روزانه یک تا دو وعده از این سبزیجات را مصرف کنید و همراه با آن، آب کافی بنوشید.

• منابع غنی آنتی‌اکسیدان

منابع غنی آنتی‌اکسیدان برای کمک به درمان آندومتریوز شامل میوه‌هایی مانند انواع توت‌ها، انار، موز، مرکبات، آلو، سیب، هلو، سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم بروکلی و هویج هستند؛ همچنین مغزها و دانه‌هایی مثل گردو، بادام و دانه چیا از دیگر منابع غنی آنتی اکسیدان محسوب می‌شوند. این مواد با کاهش التهاب و محافظت سلول‌ها در برابر آسیب‌های اکسیداتیو به بهبود علائم آندومتریوز کمک می‌کنند.

• غلات کامل

غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای، جو دوسر، کینوا و گندم کامل به دلیل محتوای بالای فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی می‌توانند به کاهش التهاب و تنظیم سطح استروژن در بدن کمک کنند.

• مغزها و دانه‌ها

مغزها و دانه‌ها منابع غنی از چربی‌های سالم، فیبر، ویتامین E، پروتئین گیاهی و مواد معدنی مانند منیزیم و روی هستند؛ که به کاهش التهاب، تنظیم سطح هورمون‌ها و بهبود سلامت عمومی در زنان مبتلا به اندومتریوز کمک می‌کنند. معمولا مصرف روزانه ۱ تا ۲ وعده از این دسته مواد غذایی توصیه می‌شود. برای مثال، ۲ عدد گردو، ۱ قاشق غذاخوری بذر کتان یا ۱ قاشق غذاخوری کره بادام‌زمینی طبیعی می‌تواند یک وعده محسوب شود.

• ویتامین‌های گروه B

ویتامین‌های گروه B از جمله ریزمغذی‌های کلیدی در تنظیم تعادل هورمونی بدن، به‌ویژه هورمون استروژن هستند. این ویتامین‌ها با کمک به متابولیسم صحیح استروژن و جلوگیری از تجمع بیش از حد آن، نقش مؤثری در کاهش علائم آندومتریوز دارند. به همین دلیل، به‌عنوان «کنترل‌کننده طبیعی استروژن» شناخته می‌شوند.

از مهم‌ترین منابع غذایی ویتامین B می‌توان به غلات کامل، حبوبات، سبزیجات برگ‌سبز، مغزها و دانه‌ها اشاره کرد اما به یاد داشته باشید که در صورت نیاز می‌توانید از مکمل‌های ویتامین B نیز استفاده کنید.

• منیزیم و روی

منیزیم به عنوان یک شل‌کننده طبیعی عضلات، می‌تواند به کاهش گرفتگی‌های قاعدگی و دردهای لگنی کمک کند. همچنین، ماده معدنی روی نیز در تنظیم هورمون‌ها و تقویت سیستم ایمنی نقش دارد. منابع غنی از این مواد معدنی شامل مغزها، دانه‌ها، سبزیجات برگ‌سبز تیره و غلات کامل هستند.

• زردچوبه و دارچین

دارچین و زردچوبه از جمله ادویه‌های بسیار ارزشمند با خواص ضد التهابی هستند که به تنظیم‌کننده خونریزی نیز کمک می‌کنند. مصرف منظم این دو ادویه می‌تواند به کاهش شدت خونریزی‌های قاعدگی، به‌ویژه در شرایطی مانند آندومتریوز و فیبروم‌ رحم کمک کند. علاوه بر آن، این دو ادویه محبوب، با اثرات آرام‌بخش خود نقش موثری در کاهش علائم آزاردهنده قاعدگی شدید ایفا می‌کنند.

• درمان آندومتریوز با سیر

مطالعات نشان داده‌اند که سیر خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی دارد که می‌تواند در بهبود وضعیت آندومتریوز موثر باشد. به‌عنوان نمونه، تحقیقات جدید نشان داده‌اند که مصرف روزانه ۴۰۰ میلی‌گرم پودر سیر باعث کاهش شدت درد در زنان مبتلا به آندومتریوز می‌شود.

• سیب‌زمینی و آندومتریوز 

سیب‌زمینی شیرین به دلیل داشتن فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های فراوان، گزینه‌ای بهتر و ملایم‌تر از سیب‌زمینی معمولی برای کاهش التهاب به شمار می‌رود؛ زیرا، سیب‌زمینی‌های معمولی دارای ترکیباتی به نام سولانین هستند که در افراد مبتلا به حساسیت نسبت به آن، می‌تواند سبب تشدید التهاب و علائم بیماری شود.

همچنین نحوه تهیه سیب‌زمینی در رژیم غذایی مناسب اندومتریوز اهمیت بسیاری دارد؛ مصرف سیب‌زمینی پخته یا بخارپز به مراتب بهتر از سیب‌زمینی سرخ‌کرده است، چرا که چربی‌های ناسالم می‌توانند التهاب را افزایش دهند.

به‌طور کلی، سیب‌زمینی برای افراد مبتلا به آندومتریوز مضر نیست اما نوع و میزان مصرف آن اهمیت دارد.

رژیم غذایی آندومتریوز از فردی به فرد دیگر متفاوت است و باید بر اساس شدت اندومتریوز، نیازها و شرایط فرد طراحی شود. اپلیکیشن ایمپو با در نظر گرفتن شرایط عمومی، علائم ثبت شده، یک رژیم غذایی آندومتریوز شخصی‌سازی شده طراحی کرده و به طور روزانه در اختیار شما قرار می‌دهد.

برای اندومتریوز چی نخوریم؟

برخی از مواد غذایی ممکن است با افزایش التهاب و سطح استروژن، نه تنها به بهبود علائم اندومتریوز کمک نکنند بلکه به دردها و رشد بیشتر بافت‌های اندومتریوزی دامن بزنند. اگر به آندومتریوز مبتلا هستید، بهتر است مصرف این غذاها را محدود کرده یا تا حد امکان از آن‌ها اجتناب کنید:

• گوشت قرمز

مصرف گوشت قرمز ممکن است خطر ابتلا به آندومتریوز را افزایش دهد. همچنین می‌تواند با تحریک التهاب در بدن، علائم بیماری را تشدید کند. علاوه بر آن توصیه می‌شود که غذاهای حاوی اسیدهای چرب اشباع مانند گوشت قرمز، تنها 10% از کالری مصرفی روزانه شما را در برگیرد.

• گلوتن و لبنیات

 تجربه بسیاری از مبتلایان نشان می‌دهد که کنار گذاشتن گلوتن یا لبنیات می‌تواند به کاهش درد، نفخ و سایر علائم ناخوشایند اندومتریوز کمک کند. البته که واکنش بدن به این مواد غذایی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

به همین دلیل، متخصصان معمولا توصیه می‌کنند که به‌صورت آزمایشی، مصرف گلوتن یا لبنیات را برای مدت حداقل یک ماه به ‌طور کامل متوقف کنید. سپس با دقت و به‌تدریج، آن‌ها را مجددا به رژیم غذایی خود بازگردانید و واکنش بدن‌تان را زیر نظر داشته باشید. این روش ساده، می‌تواند راهی موثر برای شناسایی محرک‌های تغذیه‌ای منحصر به فرد و مدیریت بهتر بیماری باشد.

• غذاهای پرچرب

مصرف غذاهای حاوی چربی‌های ترانس مانند غذاهای سرخ‌شده، فست‌فود، دونات، شیرینی‌های صنعتی، شکلات و دیگر غذاهای فوق‌فرآوری‌شده می‌تواند به التهاب دامن زده و خطر آندومتریوز را افزایش دهد.

• نوشیدنی الکلی

به طور کلی، در رژیم غذایی مناسب اندومتریوز و تنبلی تخمدان نوشیدنی‌های الکلی جایی ندارند. این نوشیدنی‌ها با افزایش التهاب، شدت علائم را بیشتر می‌کنند. اگر به تنبلی تخمدان مبتلا هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله برای تنبلی تخمدان چی بخوریم را مطالعه کنید.

• غذاهای فراوری‌شده

بسیاری از غذاهای فرآوری‌شده و سوپرمارکتی مانند شکر افزوده، چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس حاوی ترکیباتی هستند که باعث افزایش التهاب در بدن می‌شوند. این نوع خوراکی‌ها نه‌تنها به سلامت بدن آسیب می‌زنند، بلکه از نظر ارزش تغذیه‌ای نیز فقیرند؛ به این معنا که مقادیر اندکی از مواد ضروری مانند فیبر، روی، منیزیم و چربی‌های سالم را شامل می‌شوند.

برای افراد مبتلا به کیست تخمدان و اندومتریوز مصرف غذاهای فرآوری‌شده سبب تشدید علائم شده و روند بهبودی را کندتر کند. به همین دلیل، کاهش مصرف غذاهای آماده و بسته بندی شده و جایگزینی آن‌ها با مواد غذایی تازه و طبیعی، یکی از گام‌های کلیدی در مدیریت بهتر این بیماری‌ها به شمار می‌آید.

• نوشیدنی‌های قندی

نوشیدنی‌هایی مانند آب‌میوه‌های صنعتی، نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های انرژی‌زا معمولا حاوی مقدار زیادی شکر افزوده هستند. این میزان بالای قند می‌تواند التهاب بدن را افزایش دهد و در نتیجه، علائم آندومتریوز را تشدید کند. اگر به دنبال کاهش التهاب و کنترل بهتر علائم بیماری هستید، توصیه می‌کنیم که مصرف قند روزانه خود را به کمتر از ۲۶ گرم محدود کنید و به جای نوشیدنی‌های شیرین و مضر از آب‌های طعم‌دار طبیعی یا دمنوش‌ها استفاده کنید.

• دانه سویا

سویا حاوی فیتواستروژن‌هایی به نام ایزوفلاون است که ساختاری مشابه استروژن انسانی دارند و ممکن است در بدن مانند استروژن عمل کرده و رشد بافت آندومتریوز را تحریک کنند؛ به‌ویژه در زنانی که سطح استروژن‌شان به‌طور طبیعی بالاست یا بدنشان نسبت به استروژن حساس‌تر است. همچنین اگر سویا از نوع تراریخته یا حاوی باقی‌مانده آفت‌کش‌ها باشد، می‌تواند موجب افزایش التهاب و برهم خوردن تعادل هورمونی شود. بنابراین، در برخی افراد مصرف دانه سویا ممکن است باعث تشدید علائم آندومتریوز شود.

• کافئین

مصرف کافئین در رژیم غذایی بیماران اندومتریوز باید به 400 میلی‌لیتر در روز محدود شود. میزان کافئین در یک فنجان قهوه بسته به روش دم کردن و نوع قهوه متفاوت است و می‌تواند بیش از ۱۰۰ میلی‌گرم باشد. بنابراین اگر بیش از یک فنجان قهوه یا منابع دیگری مانند چای یا نوشابه‌های کافئین‌دار مصرف می‌کنید، باید مراقب مجموع کافئین دریافتی روزانه خود باشید تا از مصرف بیش از حد جلوگیری کنید.

• مواد غذایی با شاخص گلایسمی بالا

شاخص گلایسمی، معیاری است که سرعت افزایش قند خون پس از مصرف یک غذای حاوی کربوهیدرات را نشان می‌دهد. مواد غذایی با شاخص گلایسمی بالا باعث ایجاد واکنش‌های التهابی شده و علائم آزاردهنده اندومتریوز را تشدید می‌کنند.

برخی از مواد غذایی با شاخص گلایسمی بالا عبارتند از برنج سفید، سیب‌زمینی، نان‌ها و کیک‌های تهیه شده از آرد و شکر تصفیه‌شده، شکلات‌های صنعتی و عسل تهیه شده از شربت گلوکز.

رژیم غذایی آندومتریوز اپلیکیشن ایمپو

اگر به دنبال پاسخ به این سوال هستید که برای درمان اندومتریوز چه بخوریم یا به دنبال یک راهکار کاربردی و تخصصی برای مدیریت علائم آندومتریوز هستید، اپلیکیشن ایمپو بهترین دوست و همراه شما است. این اپلیکیشن با توجه به شرایط فردی، شدت علائم و نیازهای خاص شما، رژیم غذایی ضد التهابی و هورمونی شخصی‌سازی شده طراحی می‌کند که به کنترل درد، کاهش التهاب و تنظیم هورمون‌ها کمک می‌کند.

نمونه رژیم اندومتریوز

رژیم غذایی هر شخص، چه در شرایط طبیعی چه زمان بیماری، باید منحصر به فرد و بر اساس نیازها و خصوصیات فردی او تنظیم شود تا نه تنها به بهبود اندومتریوز کمک کند، بلکه از سایر بیماری‌ها نیز پیشگیری کند. 

در ادامه نمونه‌ای از یک رژیم غذایی بیماران اندومتریوز را مشاهده می‌کنید که متناسب با فردی با BMI نرمال نوشته شده است و نمایی از یک رژیم غذایی تخصصی این بیماری را نشان می‌دهد:

برای مشاهده کامل رژیم، اپلیکیشن ایمپو را نصب کرده و گزینه ابتلا به آندومتریوز را انتخاب کنید، تا رژیم به صورت روزانه برای شما نمایش داده شود.

اپلیکیشن ایمپو چه کمکی به ما می‌کند؟

• طراحی رژیم‌های غذایی تخصصی و روزانه با تمرکز بر درمان اندومتریوز

• ارائه برنامه‌های غذایی متعادل، غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، امگا 3، فیبر و ویتامین‌های ضروری

• توصیه‌های علمی و عملی برای بهبود علائم و عوارض

• یادداشت روزانه علائم و احساسات و دریافت راهنمایی‌های مخصوص به شرایط شما توسط متخصصین این حوزه

• هماهنگ کردن نحوه دریافت داروها و نحوه درمان با پزشک، برای گرفتن نتیجه بهتر از روند درمان

• امکان مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص

• به اشتراک گذاشتن تجربیات خود در تالار تجربه با سایر افراد مبتلا به اندومتریوز و مشورت با آن‌ها

• ارائه گزارش سلامت بر اساس نشانه‌های ثبت شده و سیکل قاعدگی

سخن آخر

با وجود آن که آندومتریوز بیماری‌ای پیچیده و مزمن است اما تغذیه درست می‌تواند یکی از موثرترین سلاح‌ها برای مقابله با آن باشد. اگر مدام از خود می‌پرسید که «برای درمان آندومتریوز چه بخوریم؟» حالا پاسخ علمی و کامل آن را می‌دانید: رژیمی سرشار از امگا ۳، فیبر، میوه‌ها، سبزیجات متنوع، ویتامین‌های گروه B و منیزیم و روی، می‌تواند به کاهش التهاب، تنظیم هورمون‌ها و بهبود علائم کمک کند. در مقابل، محدود کردن مصرف گوشت قرمز، لبنیات، گلوتن، غذاهای چرب و فراوری‌شده، نقش مهمی در مدیریت بهتر این بیماری دارد.

فراموش نکنید که هیچ رژیم غذایی واحد و مشخصی برای بیماران اندومتریوز وجود ندارد؛ بلکه باید با توجه به شرایط بدنی، شدت علائم و واکنش‌های تغذیه‌ای فردی تنظیم شود. رژیم غذایی هدفمند و شخصی سازی شده ایمپو، نه تنها دردهای پریودی را آرام‌تر می‌کند بلکه به شما کمک می‌کند تا کیفیت زندگی‌تان را ارتقا دهید و احساس قدرت و آرامش بیشتری در برابر آندومتریوز تجربه کنید.

منابع

Health.com/ Endofound/ Cleveland Clinic/ Healthline/ NCBI Garlic/ NCBI Potato