تیروئید در بارداری و هرآنچه که باید درمورد آن بدانید!
در این مقاله میخوانید:
تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل کوچک در جلوی گردن است که بخشی از سیستم غدد درون‌ریز بدن را تشکیل می‌دهد. هورمون‌های تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) که غده تیروئید تولید می‌کند، مسئول بسیاری از فرایندهای اصلی بدن مانند تنظیم متابولیسم، دمای بدن، عملکرد قلب، گوارش و عضلات هستند. وقتی تیروئید به‌اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند، کم‌کاری تیروئید اتفاق می‌افتد. پرکاری تیروئید نیز زمانی رخ می‌دهد که سطح هورمون‌های تیروئیدی بیش از حد بالا باشد که این میتواند باعث سرعت‌بخشیدن به بسیاری از عملکردهای بدن شود. طبق تحقیقاتی که انجام شده است، زنان بسیار بیشتر از مردان در معرض اختلالات عملکرد تیروئیدی هستند؛ این امر میتواند در دوران بارداری زنان به یک چالش تبدیل شود.
در واقع عدم تعادل هورمونی در دوران بارداری، میتواند بر اختلالات تیروئیدی تأثیر بگذارد و منجر به پرکاری تیروئید یا تشدید کم‌کاری تیروئید شود. ازاین‌رو قصد داریم در این مقاله از مجله سلامت ایمپو، به بررسی بیشتر اختلالات «تیروئید در بارداری»، عوارض، نشانه‌ها، تشخیص و درمان آن بپردازیم.
میزان نرمال تیروئید در بارداری
بهطورکلی در دوره بارداری، غده تیروئید بزرگ‌تر از حد طبیعی خود است و به همین دلیل است که اغلب در این دوره هورمون تیروئید بیش از ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. بنابراین، میزان طبیعی هورمون tsh که در واقع محرک تولید هورمون تیروئید است، در دوره بارداری کم‌تر از حالت عادی است. میزان نرمال هورمون تیروئید در بارداری به شرح زیر است:
- سه ماهه اول بارداری: از ۰.۱ تا ۲.۵ mIU/L متغیر است.
- سه ماهه دوم بارداری: از ۰.۲ تا ۳ mIU/L متغیر است
- سه ماهه سوم بارداری: از ۰.۳ تا ۳ mIU/L متغیر است.
عوارض تیروئید کم کار در بارداری
در ماه‌های اول بارداری، جنین برای دریافت هورمون‌های تیروئیدی به مادر نیاز دارد تا هورمون‌های تیروئیدی از جفت عبور کند و به جنین برسد. از‌آنجایی‌که هورمون‌های تیروئیدی نقش مهمی در رشد طبیعی مغز جنین دارند، کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری، میتواند اثرات جبران‌ناپذیری بر روی جنین بگذارد.
مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که «عوارض تیروئید در بارداری بر جنین»، میتواند منجر به کاهش ضریب هوشی نوزاد و افزایش احتمال ابتلا به اختلالات رشد ذهنی و حرکتی شود. اگر تیروئید در بارداری تشخیص و به‌درستی کنترل شود، زنان مبتلا به کم‌کاری تیروئید، می‌توانند نوزادان سالمی به دنیا بیاورند.
همچنین، زنانی که کم‌کاری تیروئید درمان نشده دارند، برای باردار شدن با مشکلات بیشتری روبرو خواهند بود؛ زیرا این اختلال میتواند باعث تخمک‌گذاری نامنظم شود.
علاوه بر آن، عوارض تیروئید کم‌کار در دوران حاملگی نیز مشهود است و میزان سقط جنین و عوارض حاملگی مانند پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری)، کم‌خونی و خونریزی بیش از حد پس از زایمان را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
تیروئید بالا در بارداری
بالا بودن تیروئید در بارداری نیز بسیار چالش‌برانگیز است و میتواند عوارض جبران ناپذیری بر جنین و مادر بگذارد. تیرویید بالا ممکن است منجر به زایمان زودرس (قبل از هفته ۳۷ بارداری) و وزن کم نوزاد هنگام تولد شود. همچنین برخی مطالعات، افزایش فشار خون ناشی از حاملگی را نیز در زنان مبتلا به پرکاری تیروئید نشان داده است.
سطوح بالای تیروئید در بارداری میتواند باعث تب بالا، کم آبی بدن، اسهال، ضربان قلب سریع و نامنظم، شوک و حتی مرگ شود. به همین دلیل بهتر است اگر قصد برنامه‌ریزی برای حاملگی دارید، با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که وضعیت تیروئید شما پیش از باردار شدن طبیعی است. بالا بودن تیروئید در بارداری، اگرچه نادر است، اما میتواند هم برای مادر و هم برای نوزاد مشکلات زیر را ایجاد کند:
- پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری
- زایمان زودرس
- وزن کم هنگام تولد
- سقط جنین
آیا تیروئید در بارداری خطرناک است؟
اختلالات مربوط به تیروئید در بارداری درصورتیکه درمان نشوند، خطر سقط جنین را افزایش می‌دهند و با کم‌خونی مادر، میوپاتی (درد عضلانی)، ضعف، نارسایی احتقانی قلب، پره اکلامپسی، ناهنجاری‌های جفتی، زایمان زودرس، کاهش وزن نوزاد و خونریزی پس از زایمان همراه هستند.
توجه داشته باشید که احتمال بروز این عوارض در زنان مبتلا به کم‌کاری شدید تیروئید، بیشتر است. برای جلوگیری از خطرات و مشکلات تیروئید بارداری، بهتر است پیش از اقدام به حاملگی و در طول دوران حاملگی، به طور مداوم تحت نظر پزشک متخصص قرار گرفته و اقدامات درمانی و مراقبتی لازم انجام شود.
شما می‌توانید با نصب اپلیکیشن ایمپو، تمامی سوالات خود را در این مورد از بهترین متخصصان زنان و زایمان به صورت آنلاین بپرسید و در سریع‌ترین زمان ممکن نگرانی‌های خود را رفع کنید. ایمپو در دوران بارداری با ارسال پیام‌های خودمراقبتی اختصاصی، مراقب سلامت شما و نوزادتان است.
تشخیص تیروئید در بارداری
تشخیص تیروئید در بارداری با توجه به علائم و نشانه‌ها در معاینات فیزیکی، سطح هورمون TSH و هورمون‌های تیروئیدی T3 و T4 انجام می‌شود. بهطورکلی راه‌های تشخیصی برای اختلالات تیروئیدی به‌صورت زیر انجام می‌شود:
- معاینه فیزیکی
- بررسی تاریخچه پزشکی خانوادگی و شخصی
- بررسی علائم
- انجام آزمایش خون برای بررسی سطوح تیروئید و آنتی بادی‌های مرتبط با بیماری گریوز(نوعی بیماری خودایمنی که بر تیروئید تاثیر می‌گذارد)
علائم اختلالات تیروئید در بارداری
یکی از سوالاتی که برای اغلب مادران باردار مطرح می‌شود، این است که اختلالات تیروئیدی چه نشانه‌هایی دارند و چگونه می‌توان آن‌ها را تشخیص داد و برای درمان اقدام کرد؟ از این رو بهتر است با علائم پرکاری و کم کاری تیروئید در بارداری آشنا شوید.
علائم پرکاری تیروئید در بارداری
علائم تیروئید پرکار عبارتند از:
- موهای نازک و شکننده
- تحریک‌پذیری
- احساس گرمای ناخوشایند
- چشم‌های برآمده
- ضعف عضلانی
- ضربان قلب سریع
- کاهش وزن
- گواتر(غده تیروئید بزرگ شده)
علائم کم کاری تیروئید در بارداری
علائم رایج کم‌کاری تیروئید شبیه بسیاری از علائم اولیه بارداری است. به همین دلیل اغلب زنان باردار توجهی به این علائم نکرده و برای تشخیص قطعی و درمان، به پزشک مراجعه نمی‌کنند. این علائم عبارتند از:
- خستگی مفرط
- احساس تهوع
- یبوست
- ریزش مو
- پوست خشک و‌ناخن‌های شکننده
- احساس ضعف و گرفتگی عضلات
- تنگی نفس به هنگام انجام فعالیت‌های بدنی
- تورم در قسمت‌های مختلف بدن
- تغییر در خلق‌و‌خو
- افت انرژی
- فسردگی
بیشتر بخوانید: اختلالات تیروئید و افسردگی
علت تیروئید در بارداری
یکی از شایع‌ترین و اصلی‌ترین علل پرکاری تیروئید در حاملگی، بیماری گریوز است که به‌عنوان یک بیماری خودایمنی شناخته می‌شود. در این عارضه، آنتی‌بادی‌ها (پروتئین‌های خونی که سیستم ایمنی برای مبارزه با یک ماده خارجی تولید می‌کند) به غده تیروئید حمله می‌کنند و در نتیجه آن، تیروئید بیش از حد فعالیت کرده و تولید هورمون‌های تیروئیدی به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
حاملگی مولار نیز، میتواند منجر به پرکاری تیروئید در بارداری شود. کم‌کاری تیروئید بارداری نیز میتواند به علت بیماری خودایمنی به نام تیروئیدیت هاشیموتو ایجاد شود. در این بیماری بدن سلول‌های غده تیروئید را با مهاجمان خارجی اشتباه می‌گیرد و غده تیروئید را ملتهب کرده و به سلول‌های آن آسیب می‌رساند. در این شرایط غده تیروئید ملتهب، دیگر نمی‌تواند به اندازه کافی هورمون تیروئید بسازد و علائم کم‌کاری تیروئید ظاهر می‌شود.
درمان تیروئید در بارداری
هدف از درمان کم‌کاری تیروئید در زنان باردار، کمک به افزایش ترشح هورمون تیروئید است. در حالت ایده‌آل، زنان بارداری که کم‌کاری تیروئید دارند، باید لووتیروکسین مصرف کنند تا نیاز بدن مادر و جنین با افزایش ترشح هورمون‌های تیروئیدی تأمین شود. اغلب در دوران بارداری، نیاز به لووتیروکسین ، بین ۲۵ تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.
اگر در دوران بارداری پرکاری تیروئید خفیف دارید، احتمالاً نیازی به درمان نخواهید داشت. اگر پرکاری تیروئید منجر به تشدید حالت تهوع در بارداری شود، پزشک اغلب اوقات برای استفراغ و کم آبی بدن، راهکار‌های درمانی ارائه می‌کند.
اگر پرکاری تیروئید شدیدتر باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد تیروئید تجویز کند که باعث می‌شود تیروئید هورمون کمتری تولید کند. این درمان از ورود بیش از حد هورمون تیروئید به جریان خون جنین نیز جلوگیری می‌کند. در این کیس‌ها پزشکان اغلب به زنان باردار داروی ضد تیروئید پروپیل تیوراسیل NIH در طول ۳ ماه اول حاملگی تجویز می‌کنند. نوع دیگری از داروهای تجویزی برای پرکاری تیروئید در حاملگی، متی مازول NIH است که عوارض جانبی کمتری دارد. مقدار کمی از داروهایی که برای درمان پرکاری تیروئید تجویز می‌شوند، وارد جریان خون جنین شده و میزان هورمون تیروئیدی که جنین می‌سازد را کاهش می‌دهند. توجه داشته باشید که هیچ گاه دارویی را بدو نسخه پزشک مصرف نکنید.
سخن پایانی
هورمون‌های تیروئیدی در دوره حاملگی برای رشد عصبی و مغزی جنین در سه ماهه اول بسیار ضروری هستند؛ چرا که در این دوره نوزاد در حال شکل‌گیری بوده و کاملاً به مادر وابسته است. از طرفی مشکلات مربوط به کم‌کاری و پرکاری تیروئید به‌طور قابل‌توجهی در بین زنان باردار شایع شده است که اغلب، علائم آن‌ها نادیده گرفته می‌شود. عدم درمان به‌موقع منجر به عوارض جبران ناپذیری برای مادر و جنین می‌شود. از‌همین‌رو اگر شما هم در دوران حاملگی هستید و یا قصد دارید برای آن اقدام کنید، بهتر است پیش از هر اقدامی، آزمایش‌های لازم برای تشخیص اختلالات تیروئیدی را انجام داده و در‌صورت نیاز درمان موردنظر را دریافت کنید.
در این مقاله از مجله سلامت ایمپو، تلاش کردیم تا به طور کامل به موضوع تیروئید در بارداری بپردازیم. شما می‌توانید تمامی سوالات خود در این زمینه را از بهترین متخصصان زنان، زایمان و نازایی ایمپو بپرسید و در سریع‌ترین زمان ممکن، نگرانی‌های خود درباره مشکلات احتمالی تیروئید در بارداری را رفع کنید. همچنین می‌توانید در بخش اشتراک تجربه، با کاربرانی که شرایط مشابه شما را دارند نیز تبادل نظر کنید. ایمپو در دوران بارداری مانند یک دوست و مشاور مراقب سلامت شماست!
منابع
کم‌کاری تیروئید در زنان باردار چه علائمی دارد؟
احساس تهوع، خستگی، ریزش مو، گواتر، تنگی نفس، یبوست و تورم از جمله علائم رایج کم‌کاری تیروئید بارداری هستند.
میزان نرمال تیروئید در سه ماهه دوم بارداری چقدر است؟
میزان نرمال تیروئید در سه ماهه دوم بارداری از ۰.۲ تا ۳ واحد متغیر است.