راهنمای کامل سه‌ماهه دوم بارداری

با ورود به سه‌ماهه دوم بارداری، به میانه مسیر پر پیچ‌و‌خم حاملگی رسیده‌اید و علائم و نشانه‌های بارداری را بیشتر از قبل حس خواهید کرد. در این دوران، احساس می‌کنید پروسه حاملگی شکل واقعی‌تری به خود می‌گیرد، نشانه‌های ظاهری مانند برآمدگی شکم مادر بیشتر نمایان می‌شوند، رشد و حرکات جنین بیش‌از‌پیش سرعت می‌گیرد و در‌عین‌حال ممکن است شما نیز انرژی بیشتری نسبت به سه‌ماهه اول داشته باشید.

 اگر در آستانه ورود به سه‌ماهه دوم بارداری خود هستید، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مراقبت‌های لازم و نکات مهم این دوران، در ادامه این مقاله از مجله سلامت ایمپو همراه ما شوید.

سه‌ماهه دوم بارداری چند هفته است؟

در پروسه بارداری، تغییراتی که برای مادر و جنین اتفاق می‌افتند به‌طورکلی به  3 دوره سه‌ماهه اول، دوم و سوم تقسیم می‌شود. سه‌ماهه دوم بارداری که در واقع فاز دوم حاملگی نام دارد، شامل 14 هفته می‌شود که  سه ماه چهارم، پنجم و ماه ششم بارداری( هفته‌های 14 تا 27)را در بر می‌گیرد. جدول زیر به درک بهتر هفته‌های بارداری در این دوران کمک می‌کند:

برای اطلاعات بیشتر درمورد هر هفته کافی‌ست تا بر روی آن کلیک کنید و راهنما کامل مربوط به آن را بخوانید. اگر نمی‌دانید در کدام هفته بارداری هستید، در مقاله محاسبه سن بارداری، تاریخ آخرین پریود خود را وارد کنید تا سن دقیق حاملگی و تاریخ زایمان برای شما محاسبه شود. برای مشاهده تقویم بارداری آنلاین نیز بر روی لینک کلیک کنید.

علائم سه‌ماهه دوم بارداری

به‌طورکلی علائم مهمی که ممکن است در سه‌ماهه دوم بارداری تجربه کنید به شرح زیر است:

1. حالت تهوع در سه‌ماهه دوم بارداری

با ورود به سه‌ماهه دوم بارداری، حالت تهوع در بارداری و خستگی که در طول 3 ماه گذشته احساس کرده‌اید، باید از بین برود. بنابراین، سه‌ماهه دوم بارداری اغلب به‌عنوان بهترین بخش بارداری در نظر گرفته می‌شود؛ چرا که برای بسیاری از افراد، تهوع صبحگاهی و خستگی ماه اول و ماه دوم بارداری، شروع به فروکش می‌کند و احساس می‌کنید انرژی بیشتری به نسبت سه ماه نخست دارید. با این حال ممکن است به دلیل نوسانات هورمونی، تهوع صبگاهی را در هر زمانی از دوران بارداری خود تجربه کنید.

2. دل‌درد و درد زیر شکم در سه‌ماهه دوم بارداری

در این سه‌ماهه، اندازه شکم مادر کم‌کم بزرگ‌تر شده و کاملاً برآمدگی شکم در این سه‌ماهه مشهود است. به همین دلیل ممکن است متوجه گرفتگی یا درد در قسمت پایین شکم خود شوید.

این گرفتگی و درد به این دلیل اتفاق می‌افتد که با بزرگ‌شدن رحم در دوران بارداری، بر عضلات و رباط‌های مجاور فشار وارد می‌شود. بزرگ‌شدن تدریجی رحم می‌تواند باعث کشیدگی رباط‌ها و در نتیجه درد در قسمت تحتانی شکم و کشاله ران شود.

این درد‌ها و گرفتگی‌ها طبیعی هستند و ممکن است به علت یبوست، گاز یا حتی رابطه جنسی، به‌صورت مبهم یا شدید ایجاد شوند. برای تسکین درد، حمام آب گرم، تمرینات آرامش‌بخش، استفاده از پد‌های ضد‌درد و تغییر وضعیت بدن  را امتحان کنید.

3. درد واژن در سه‌ماهه دوم بارداری

درد واژن در دوران بارداری یکی از علائم شایع بسیاری از مادران است که معمولاً در نتیجه رشد و تکامل جنین اتفاق می‌افتد. بااین‌حال، درد در واژن که با علائم دیگر ظاهر می‌شود می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر مانند UTI (عفونت ادراری)، STI (بیماری‌های مقاربتی) یا واژینیسموس باشد.

همان‌طور که کودک به رشد خود در داخل رحم ادامه می‌دهد، افزایش اندازه او می‌تواند بر بافت واژن فشار وارد کند. این فشار می‌تواند جریان خون در این ناحیه را مسدود کند و منجر به گرفتگی، ناراحتی یا درد واژن شود.

اگر به‌غیراز درد واژن علائم دیگری مانند گرفتگی شدید رحم، خونریزی، ترشحات واژن، خارش یا سوزش دارید، با پزشک یا متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید.

4. علت كمر‌درد در سه ماه دوم بارداری

وزن اضافی که در چند ماه گذشته به دست آورده‌اید بر روی کمر شما فشار وارد می‌کند. برای کاهش فشار، صاف بنشینید و از صندلی که پشتی خوبی دارد استفاده کنید، به پهلو بخوابید و یک بالش بین پاهایتان قرار دهید.

از برداشتن یا حمل چیزهای سنگین خودداری کنید و کفش‌های پاشنه‌کوتاه و راحت بپوشید. اگر دردی که دارید واقعاً ناراحت‌کننده است، از ماساژ بارداری استفاده کنید.

5. ترشحات سه‌ماهه دوم بارداری

در ماه ششم، پنجم و ماه چهارم بارداری، ترشحات چسبناک و سفیدرنگ واژن با بافت رقیق و شفاف طبیعی هستند. البته اگر این ترشحات با بوی تند، رنگ غیرعادی یا درد و خارش در ناحیه واژن همراه باشد، نشان‌دهنده عفونت‌ واژن است که حتماً باید توسط متخصص زنان بررسی شود. در مقاله ترشحات بارداری بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.

6. بزرگ‌شدن شکم و سینه

در این سه‌ماهه رحم شما بزرگ می‌شود تا جا برای رشد جنین بازتر شود و در نتیجه شکم بزرگ می‌شود. به دلیل تغییرات هورمونی سینه‌های شما نیز به‌تدریج بزرگ‌ می‌شود که توصیه می‌کنیم از سوتین‌هایی با بندهای پهن یا سوتین ورزشی استفاده کنید.

7. انقباضات براکستون هیکس

این انقباضات خفیف و نامنظم را ممکن است به صورت حس سفت‌شدن شکم خود تجربه کنید. احتمال بروز این انقباضات در بعدازظهر یا عصر، بعد از فعالیت بدنی یا بعد از رابطه جنسی بیشتر است. اگر انقباضات منظم شد و به طور پیوسته قدرت آن افزایش یافت می‌تواند نشانه‌ای از زایمان زودرس باشد و بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

8. تغییرات پوستی

 تغییرات هورمونی در دوران بارداری باعث افزایش سلول‌های حامل رنگ‌دانه (ملانین) در پوست مادر می‌شود. در نتیجه، ممکن است متوجه لکه‌های قهوه‌ای (ملاسما) روی صورت خود شوید. همچنین ممکن است یک خط تیره در پایین شکم خود مشاهده کنید. این تغییرات پوستی شایع هستند و معمولاً پس از زایمان محو می‌شوند؛ اما قرارگرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند این مشکل را تشدید کند.

 وقتی بیرون از منزل هستید، از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. همچنین ممکن است متوجه خطوط قرمز مایل به قهوه‌ای، سیاه، نقره‌ای یا بنفش در امتداد شکم، سینه‌ها، باسن یا ران‌ها شوید. اگرچه نمی‌توان از این علائم جلوگیری کرد، اما بیشتر آن‌ها در نهایت محو می‌شوند.

9. خونریزی از بینی

 در دوران بارداری، سطح هورمون شما افزایش می‌یابد و بدن شما خون بیشتری تولید می‌کند. این می‌تواند باعث تورم و خونریزی غشای مخاطی بینی شده و منجر به گرفتگی و خونریزی شود. قطره‌های سالین یا آب‌نمک می‌تواند به رفع احتقان کمک کند. همچنین، توصیه می‌شود از مرطوب‌کننده استفاده کنید و در اطراف لبه‌های بینی خود بمالید تا به مرطوب شدن پوست کمک کند.

10. حساس شدن لثه و دندان‌ها

ممکن است لثه‌های شما نسبت به نخ دندان کشیدن و مسواک‌زدن حساس‌تر شوند و در هر بار استفاده، خونریزی جزئی ایجاد شود. شستشو با آب‌نمک رقیق و تغییر به مسواک نرم‌تر می‌تواند باعث کاهش سوزش و حساسیت شود. استفراغ مکرر همچنین می‌تواند مینای دندان شما را تحت‌تأثیر قرار دهد و دندان‌ها را معرض پوسیدگی قرار دهد.

11. سرگیجه

 بارداری باعث تغییراتی در گردش خون می‌شود که ممکن است موجب سرگیجه شما شود. اگر با سرگیجه مشکل دارید، مایعات فراوان بنوشید، از ایستادن طولانی‌مدت خودداری کنید و هنگام ایستادن یا تغییر وضعیت به‌آرامی حرکات را انجام دهید.

12. گرفتگی عضلات پا

هر چه سن بارداری بیشتر می‌شود، گرفتگی عضلات پا که اغلب در شب ایجاد می‌شود بیشتر اتفاق می‌افتد. برای پیشگیری می‌توانید عضلات ساق پا را قبل از خواب بکشید، فعالیت بدنی داشته باشید و مایعات زیادی بنوشید. در طول دوره کفش‌های راحتی یا ورزشی بپوشید. دوش آب گرم یا ماساژ یخ نیز ممکن است کمک‌کننده باشد.

13. عفونت‌ دستگاه ادراری

این عفونت‌ها در دوران بارداری شایع هستند. اگر احساس نیاز شدید به ادرارکردن دارید که نمی‌توان آن را به تعویق انداخت یا درد شدید هنگام ادرارکردن، ادرار کدر یا بوی تند، یا حتی تب یا کمردرد دارید به پزشک مراجعه کنید. در صورت عدم درمان، عفونت‌های دستگاه ادراری می‌توانند شدید شده و منجر به عفونت کلیه شوند.

وضعیت جنین در سه‌ماهه دوم بارداری چگونه است؟

در طول سه‌ماهه دوم، کودک شما به سرعت در حال رشد است. بین هفته هجدهم و 22 شما یک سونوگرافی انجام می‌دهید تا پزشک بتواند پیشرفت جنین را ببیند. شما همچنین می توانید جنسیت کودک خود را بفهمید. اگر دوقلو دارید، ممکن است در این سه‌ماهه متوجه شوید. اگرچه اکنون باید احساس بهتری داشته باشید، اما هنوز تغییرات بزرگی در بدن شما در حال رخ دادن است. در طی این 3 ماه، کبد، لوزالمعده و کلیه جنین عملکرد خود را آغاز می‌کنند، پوست شروع به ضخیم شدن می‌کند، ریه‌ها به طور کامل تشکیل می‌شوند، نخاع و سیستم اسکلتی و عضلانی جنین تکامل‌ می‌یابد، دستگاه گوارش و اندام‌های تناسلی به طور کامل تشکیل می‌شوند و با تکامل استخوان‌های گوش داخلی، جنین شروع به شنیدن صدا‌ها و واکنش به محرک‌ها می‌کند.

 در طول این دوره، جنین می‌تواند خمیازه بکشد، سکسکه کند و حتی انگشت خود را بمکد. همچنین، به دلیل شکل‌گیری عضلات و تقویت ماهیچه‌‌ها، در این دوران حرکات جنین نیز بیشتر‌ می‌شود. در سه ماه دوم بارداری مغز کودک شما رشد کرده و  او می‌تواند در رحم بچرخد و حتی صدای شما را بشنود. پلک‌های او باز و بسته می‌شود. جنین شما از هفته 13 به بعد می‌تواند بخوابد و بیدار شود.  

در این دوران، جنین شما از حدود 8 سانتی‌متر قد و 44 گرم وزن در هفته چهاردهم بارداری، به حدود 36.6 سانتی‌متر و 1055 گرم در هفته بیست و هفتم می‌رسد و ویژگی‌های یک نوزاد واقعی را به خود می‌گیرد.در ادامه تغییرات مهم‌هفته‌های سه ماهه دوم را بررسی می‌کنیم:

هفته 14

گوش‌های کودک شما از گردن به طرفین سر در حال جابه‌جایی هستند و گردن بلندتر و چانه برجسته‌تر می‌شود. ویژگی‌های صورت و اثر انگشت منحصربه‌فرد تشکیل می شود. کودک شما شروع به پاسخ‌دادن به محرک‌های بیرونی کرده است. نوزاد مایع آمنیوتیک را می‌بلعد و آن را به‌صورت ادرار دفع می‌کند. طحال جنین رشد گلبول‌های قرمز خون را به عهده می‌گیرد. اندازه جنین از سر تا کف پا تقریباً به‌اندازه یک چوب دارچین است.

هفته 15

کودک شما، از سر تا پاشنه، به‌اندازه یک شلیل کوچک است. جنین توسط موهای بسیار ظریفی به نام lanugo پوشیده شده‌اند که معمولاً در بدو تولد می‌ریزند. ابروها و موهای بالای سر شروع به رشد کرده‌اند، استخوان‌ها سفت‌تر می‌شوند و حتی ممکن است کودک در حال مکیدن انگشت شست خود باشد. اندام‌های آن‌ها در حال حاضر به طور کامل شکل‌گرفته‌اند و به رشد خود ادامه خواهند داد. ممکن است بتوانید جنسیت کودک را در این هفته با سونوگرافی ببینید!

هفته 16

ممکن است بتوانید ضربان قلب کودک را در مطب پزشک بشنوید. موهای ظریف، ممکن است روی سر رشد کنند. دست‌ها و پاها در حال حرکت هستند و سیستم عصبی کار می‌کند. کودک شما می‌تواند در پشت پلک‌هایی که هنوز بسته هستند حرکات چشمی آهسته انجام دهد. کوچولوی شما می‌تواند حتی بیشتر حرکت کند و دست‌ها و پاها را خم کند  همچنین کلسیم در استخوان‌ها باعث می‌شود در سونوگرافی، سفید روشن به نظر برسند. کودک شما از سر تا پاشنه به‌اندازه یک سیب است.

 هفته‌های 18 و 19 بارداری

در این هفته گوش‌ها برجسته می‌شوند و جنین شروع به پاسخ دادن به صدا می‌کند. طول جنین 18 هفته ای به طور متوسط ​​ 22.2 سانتی متر و وزن آن 223 گرم است. در سونوگرافی می‌توان دید که ورمیس مخچه به طور کامل تشکیل شده است.

هفته 20 بارداری

در هفته 20 بارداری طول جنین حدود 21 سانتی متر است. گوش‌های او به طور کامل کار می‌کند و می‌تواند صداها را از دنیای بیرون بشنود. انگشتان جنین در این هفته دارای اثر انگشت هستند و حالا می‌توان اندام تناسلی را با سونوگرافی کاملا  تشخیص داد.

هفته 23 بارداری

جنین در هنگام خواب حرکات چشمی سریع دارد. متوسط ​​طول جنین در 23 هفتگی 30.6 سانتی‌متر و وزن آن 1568 گرم است.

هفته 24 بارداری

طول جنین حدود 33 سانتی متر است. پلک های جوش خورده جنین در این هفته جدا می شوند و به جنین این امکان را می‌دهند چشم‌هایش را باز و بسته کند و نوزاد با ریه‌هایش تنفس می‌کند. پوست جنین پوشیده از موهای ظریف (lanugo) است و توسط لایه ای از ترشح مومی (vernix) محافظت می‌شود. در این 4 هفته یکسری آزمایشات برای بررسی سلامت مادر انجام خواهد شد.

خطرات سه‌ماهه دوم بارداری

اگرچه سه‌ماهه دوم، ایمن‌ترین سه‌ماهه بارداری به‌حساب می‌آید، اما در این دوران نیز برخی خطرات احتمالی، بارداری را تهدید می‌کنند. برخی از خطرات رایج سه‌ماهه دوم عبارت‌اند از:

1. خونریزی

خطر سقط ‌جنین در سه‌ماهه دوم بارداری بسیار کم‌تر از سه‌ماهه اول است؛ اما همچنان احتمال آن وجود دارد. خونریزی واژینال را می‌توان اولین نشانه سقط عنوان کرد.

2. زایمان زودرس

یکی دیگر از خطرات سه‌ماهه دوم بارداری، زایمان زودرس است که می‌تواند به دلیل شرایط مختلفی چون عفونت مثانه، ابتلای مادر به بیماری‌های مزمنی مانند دیابت، مصرف دخانیات، عفونت مایع آمنیوتیک و بارداری دوقلو اتفاق بیفتد. ترشح مایع یا خون از واژن، سفتی و انقباضات دردناک شکم، درد کمر و تکرر ادرار  از نشانه‌های زایمان زودرس هستند.

3. پارگی زودرس غشاها

به پارگی کیسه آمنیوتیک ‌پیش از هفته 37 بارداری، پارگی زودرس غشا‌ها (PPROM)   گفته می‌شود. پارگی غشاها در زمان زایمان، در اثر انقباضات یا ضعیف‌شدن آن اتفاق می‌افتد و کاملاً طبیعی است؛ اما قبل از این زمان، عوامل دیگری در آن دخیل هستند که عبارت‌اند از:

• مراقبت‌های نادرست دوران بارداری
•  عفونت‌های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک
• سابقه زایمان زودرس
• خونریزی واژینال
• کشیدن سیگار در دوران بارداری

 PPROM در سه‌ماهه دوم یک خطر بزرگ محسوب می‌شود؛ چرا که می‌تواند منجر به زایمان زودرس در بین هفته‌های 24 و 28 بارداری شود.

4. پره اکلامپسی

پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری یک بیماری فشار‌خون جدی در دوران بارداری است که معمولاً در اواسط حاملگی (پس از هفته بیستم) رخ می‌دهد. افراد مبتلا به پره اکلامپسی اغلب دارای فشار‌خون بالا و سطوح بالای پروتئین در ادرار هستند و علائمی چون تورم، تنگی نفس، درد شکم، سردرد و تاری دید را تجربه می‌کنند. اگرچه هیچ دلیل مشخصی وجود ندارد، اما برخی پزشکان معتقدند پره اکلامپسی ممکن است به دلیل مشکل در خون‌رسانی به جفت رخ دهد.

5. سقط‌ جنین در سه‌ماهه دوم بارداری

اگرچه با شروع سه‌ماهه دوم، خطر سقط‌ جنین کاهش می‌یابد؛ اما ممکن است به دلایلی چون شرایط پزشکی مادر، عفونت یا برخی ناهنجاری‌ها رخ دهد. از نشانه‌های سقط در این دوران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خونریزی شدید واژن
• ترشح بافت یا لخته‌ خون از واژن
• توقف یا کاهش حرکت جنین یا عدم وجود ضربان قلب

برای اطلاعات بیشتر بهتر است مقاله سقط‌ جنین را مطالعه کنید.

علائم خطر در سه‌ماهه دوم بارداری

برخی از علائم خطرناک در سه‌ماهه دوم بارداری که در صورت مشاهده لازم است به پزشک مراجعه کنید عبارت‌اند از:

• تورم ناگهانی در دست‌ها و پاها
• گرفتگی و درد شدید زیر شکم
• بروز عفونت‌هایی مانند عفونت‌ دستگاه ادراری
•  تغییر در بافت و شکل ترشحات بارداری
• احساس سوزش هنگام ادرار
• خونریزی واژینال
•  تاری دید
• گرفتگی شکم با یا بدون اسهال (شبیه به درد پریود)
•  انقباضات منظم و مداوم یا سفت‌شدن رحم (بیش از چهار انقباض در یک ساعت)
•  سردردهای شدید
•  ضعف و سرگیجه شدید
•  افزایش وزن ناگهانی
•  کاهش حرکات جنین

بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد رابطه جنسی در بارداری

تعیین جنسیت در سه‌ماهه دوم بارداری

سه‌ماهه دوم بارداری از‌این‌جهت اهمیت دارد که زمان تشخیص جنسیت جنین است و می‌توان با انجام سونوگرافی به جنسیت جنین پی برد. اگرچه از هفته‌های 13 یا 14 جنسیت مشخص می‌شود؛ اما تنها با انجام سونوگرافی آنومالی می‌توان جنسیت جنین را به طور قطعی تعیین کرد. با‌توجه‌به اینکه سن سقط قانونی جنین در ایران پیش از هفته نوزدهم است؛ معمولا سونو آنومالی بین هفته‌های 17 تا 18 بارداری انجام می‌شود تا علاوه بر تعیین قطعی جنسیت، ناهنجاری‌های احتمالی نیز تشخیص داده شوند و زمان برای سقط وجود داشته باشد.

سه‌ماهه دوم بارداری دوقلو

در سه‌ماهه دوم بارداری دوقلو، رشد جنین‌ها یک الی دو هفته عقب‌تر از بارداری تک قلو است، برآمدگی شکم مادر بیشتر نمایان است و بارداری نیز به مراقبت‌های بیشتری نیاز دارد. اگر دوقلو باردار هستید، از‌آنجایی‌که حالت تهوع و استفراغ معمولاً تا سه‌ماهه دوم برطرف می‌شود، می‌توانید انتظار داشته باشید که در این بازه، اشتهای شما برگردد و احساس بهتری داشته باشید. بسیاری از مادرانی که دوقلو باردار هستند، این سه‌ماهه را لذت‌بخش‌ترین زمان این دوران می‌دانند.

دانستنی‌های سه‌ماهه دوم بارداری

سه‌ماهه دوم بارداری اغلب احساس خوبی دارید. احتمالاً حالت تهوع ماه‌های اولیه از بین رفته و جثه جنین شما آن‌قدر بزرگ نشده که حرکت و خوابیدن را برای شما سخت کند. بااین‌حال علائم بارداری بیشتری در این سه‌ماهه ظاهر می‌شود. مهم‌ترین دانستنی‌ها و نکاتی که در سه‌ماهه دوم بارداری باید به آن توجه کنید به شرح زیر است:

• سه‌ماهه دوم بارداری و مسافرت

در سه‌ماهه دوم بارداری، مسافرت‌کردن مانعی ندارد. در واقع ایمن‌ترین زمان برای سفر در دوران بارداری، سه‌ماهه دوم بارداری هفته‌ 14 تا 28 است. در این دوران، مادر بهترین احساس را دارد و همچنین احتمال سقط‌ جنین یا زایمان زودرس نیز کم است.

• سه‌ماهه دوم بارداری و دندانپزشکی

بهترین زمان مراجعه به دندانپزشکی در دوران بارداری، سه‌ماهه دوم بارداری است. در این دوران، انجام درمان‌های مهم و ضروری دندانپزشکی مانند ترمیم دندان، درمان ریشه و کشیدن دندان امکان‌پذیر است؛ اما باید تاحدامکان از اشعه رادیولوژی دوری کنید و در صورت نیاز به عکس‌برداری، از پوشش سربی استفاده شود.

• سه‌ماهه دوم بارداری چه بخوریم؟

ازآنجایی‌که سه‌ماهه دوم، زمان رشد و تحولات جنین و مادر است؛ داشتن یک رژیم غذایی متعادل و مغذی با کالری کافی، نه‌تنها برای سلامتی شما، بلکه برای رشد جنین نیز ضروری است. یک رژیم غذایی سالم بارداری شامل کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و آب فراوان است. برای اطلاعات بیشتر بهتر است مقاله رژیم غذایی در بارداری را مطالعه کنید. در مقاله وزن گیری جنین نیز رژیم غذایی مناسب برای افزایش وزن جنین را معرفی کرده‌ایم.

• قرص‌های سه‌ماهه دوم بارداری

برای تأمین کامل ویتامین‌های موردنیاز بدن، مصرف مکمل‌هایی چون اسیدفولیک، آهن، امگا ۳ و کلسیم نیز ضروری است. همچنین توصیه می‌شود روزانه از یک مکمل ویتامین D ترجیحاً در وعده صبحانه استفاده کنید.سعی کنید از مصرف بیش از حد ویتامین A(رتینول) در دوران بارداری بپرهیزید چرا که مصرف بیش از حد ویتامین A می‌تواند به کودک شما آسیب برساند.

• خوردن شوید در سه‌ماهه سوم بارداری

شوید حاوی مواد مغذی مختلفی است که برای سلامتی مادر، کمک به رشد جنین، تنظیم کلسترول و سم‌زدایی از بدن مادر مفید هستند. خوردن متعادل شوید در سه‌ماهه دوم و به‌طور‌کلی در دوران بارداری کاملاً بی‌خطر است و فقط استفاده زیاد از آن برای اهداف دارویی می‌تواند خطرناک باشد. به اعتقاد برخی افراد، مصرف بیش از اندازه شوید در دوران بارداری با برخی ویتامین‌های دوران بارداری تداخل دارد و می‌تواند منجر به تحریکات پوستی و سقط‌ جنین شود.

• کاهش وزن در سه‌ماهه دوم بارداری

در برخی شرایط، کاهش وزن در سه ماهه دوم نشانه یک مشکل جدی نیست. داشتن استرس و اضطراب که منجر به از دست دادن اشتها یا مشکل در خواب می‌شود و سوزاندن کالری به دلیل فعالیت بدنی زیاد، ممکن است منجر به کاهش وزن شود. البته کاهش وزن می‌تواند به دلیل کمبود مایع آمنیوتیک در بدن، رشد ضعیف جنین و فشار‌خون بالا یا پره اکلامپسی ناشی از بارداری نیز باشد. به همین دلیل بهتر است در صورت کاهش وزن، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

آزمایشات و سونوگرافی ضروری در سه‌ماهه دوم بارداری

در سه‌ماهه دوم بارداری و در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸، دومین آزمایش مهم بارداری جهت بررسی سلامت مادر انجام می‌شود. تست غربالگری گلوکز برای بررسی ابتلای مادر به دیابت بارداری و تست RH  از دیگر آزمایش‌های مهم سه‌ماهه دوم بارداری هستند. ممکن است در این دوره با‌توجه‌به سن، وضعیت سلامتی و سوابق پزشکی و خانوادگی مادر، پزشک آزمایشات دیگری را نیز تجویز کند.

در حدود هفته 17 تا 20 از ماه پنجم بارداری، یک سونوگرافی مخصوص سه‌ماهه دوم نیز انجام می‌شود که در آن رشد فیزیکی، ضربان قلب و مایع آمنیوتیک جنین و همچنین دهانه رحم مادر مورد بررسی قرار می‌گیرند. در این سونوگرافی آنومالی امکان تشخیص دقیق جنسیت جنین نیز وجود دارد.

آزمایش غربالگری دوم در سه‌ماهه دوم بارداری

غربالگری، مجموعه‌ای از آزمایش‌های خون و سونوگرافی است که برای اطمینان از سلامت جنین و بررسی مشکلاتی چون نقایص ژنتیکی و ناهنجاری‌های فیزیکی در دو مرحله انجام می‌شود. اگرچه غربالگری یک اقدام ضروری در دوران بارداری به‌حساب می‌آید، اما متأسفانه در ایران اجباری نیست.

غربالگری دوم، در سه‌ماهه دوم بارداری و بین هفته پانزدهم بارداری تا هفدهم انجام می‌شود و احتمال ابتلای جنین به ناهنجاری‌های کروموزومی و بیماری‌های مادرزادی را بررسی می‌کند. در صورتی که نتایج غربالگری اول مشکوک باشد پزشک انجام غربالگری دوم را توصیه می‌کند. هزینه انجام غربالگری دوم، یک و نیم‌میلیون تا دو میلیون تومان است که متأسفانه تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرد و باید به‌صورت آزاد پرداخت شود.

می‌توانید با اپلیکیشن ایمپو یادآوری تمامی سونوگرافی‌ها و مراقبت‌های ضروری دوران بارداری را دریافت کنید. ایمپو با ارسال توصیه‌های خودمراقبتی اختصاصی، همراه شما در این دوران است.

یه مادر ایمپویی، یه مادر آگاهه ؛ایمپو رو نصب کن تا با توصیه‌های آگاهی بخشش در این مسیر همراهت باشه!

نصب اپلیکیشن ایمپو

میزان نرمال TSH در سه‌ماهه دوم بارداری

TSH بهترین شاخص برای ارزیابی و نظارت بر عملکرد تیروئید در بارداری است. متناسب نبودن TSH و عملکرد نادرست تیروئید، منجر به اختلال در رشد صحیح مغز و سیستم عصبی جنین می‌شود و سلامت مادر و جنین را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. میزان نرمال TSH در سه‌ماهه دوم بارداری معادل 0.274-2.652 uIU/mL است. در مقاله تیروئید در بارداری بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.

مراقبت‌های سه‌ماهه دوم بارداری

در این بخش، بایدها و نبایدهای سه‌ماهه دوم بارداری که به شما کمک می‌کند از خود و کودک درحال‌رشد خود مراقبت کنید توضیح می‌دهیم.

بایدهای سه ماهه دوم بارداری به شرح زیر است:

• مصرف ویتامین‌های دوران بارداری را ادامه دهید.
•  به طور منظم ورزش کنید.
• با انجام ورزش کگل عضلات کف لگن خود را تقویت کنید
•  از یک رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های کم‌چرب و فیبر استفاده کنید.
•  آب زیاد بنوشید.
• کالری کافی بخورید (حدود  340 کالری بیشتر از حد معمول).
• دندان‌ها و لثه‌های خود را سالم نگه دارید. بهداشت نامناسب دندان با زایمان زودرس مرتبط است.

• اگر دوران بارداری شما در پاییز و زمستان  است، توصیه می‌کنیم با مشورت پزشک واکسن آنفولانزا در بارداری را برای جلوگیری از ابتلا به بیماری تزریق کنید. 

بیشتر بخوانید: درمان سرماخوردگی در بارداری

نبایدهای سه ماهه دوم بارداری نیز به شرح زیر است:

• ورزش شدید یا تمرینات قدرتی می‌تواند به شکم شما آسیب برساند.
• الکل
• کافئین (بیش از یک فنجان قهوه در روز)
• سیگارکشیدن
• مواد مخدر
• ماهی خام یا غذاهای دریایی دودی
• کوسه، اره‌ماهی، ماهی خال‌خالی، یا ماهی سفید (دارای سطح بالایی از جیوه)
• شیر غیرپاستوریزه یا سایر محصولات لبنی
• فست فودها
•  داروهایی از قبیل ایزوترتینوئین (آکوتان) برای آکنه، آسیترتین (سوریاتان) برای پسوریازیس، تالیدومید (تالومید) و مهارکننده‌های ACE برای فشارخون بالا
•  داروهای گیاهی

نتیجه‌گیری

از سه‌ماهه دوم بارداری یا فاز دوم حاملگی، به‌عنوان بهترین دوران بارداری یاد می‌شود. سه‌ماهه دوم، ماه‌های چهارم، پنجم و ششم را شامل می‌شود که در آن، بارداری شکل واقعی‌تری به خود می‌گیرد. در این دوران، علائم سه‌ماهه اول معمولاً کاهش می‌یابند و نشانه‌های ظاهری مانند برآمدگی شکم بیشتر نمایان می‌شوند.

همچنین رشد و حرکات جنین نیز افزایش می‌یابد و به‌تدریج به یک نوزاد واقعی شباهت پیدا می‌کند. در سه‌ماهه دوم حاملگی نیز باید تحت‌نظر یک پزشک متخصص باشید، علائم خود را به‌صورت دوره‌ای گزارش کرده و راهنمایی‌های لازم دررابطه‌با مراقبت‌های بارداری را دریافت کنید. می‌توانید با نصب اپلیکیشن ایمپو، به پزشکان متخصص زنان و زایمان دسترسی داشته و به‌صورت آنلاین با آن‌ها در ارتباط باشید.

با توصیه‌های ایمپو بهت یادآوری می‌کنیم تا سلامت خودت و نوزادت رو اولویت قرار بدی.

نصب اپلیکیشن ایمپو

منابع

Mayoclinic

Clevelandclinic

medlineplus

medicalnewstoday