حاملگی مولار چیست و چه علائمی دارد؟
در این مقاله میخوانید:
بارداری مولار یک عارضه نادر است که به دلیل اشتباهات ژنتیکی در طول لقاح اسپرم و تخمک رخ میدهد. در این عارضه، جفت رشد غیرعادی دارد و به یک توده یا تومور متشکل از کیستهای پر از مایع تبدیل میشود.
این نوع حاملگی در نهایت منجر به سقط جنین میگردد و گاهی نیز برای خارجکردن بافتهای غیرطبیعی، باید جراحی انجام شود. حاملگی مولار، ممکن است علائمی مانند خونریزی، حالت تهوع و استفراغ شدید، درد و فشار لگن ایجاد کند. بارداری مولار گاهی به اشتباه حاملگی پوچ گفته میشود، اما باید بدانید که این دو عارضه باهم تفاوت دارند. در این مقاله از ایمپو همراه ما شوید تا به بررسی علل، علائم، عوارض و درمان حاملگی مولار بپردازیم.
بارداری مولار چیست؟
حاملگی مولار یک عارضه نادر است که در آن سلولهای تروفوبلاست، دچار رشد غیرعادی میشوند و بهجای جفت، توده یا تومور در رحم تشکیل میگردد. در بارداری سالم، جفت عضوی ضروری است که از طریق بندناف، جنین را تغذیه میکند. در حاملگی مولار، جفت بهصورت یک توده غیر سرطانی، متشکل از کیسههای ریز پر از مایع است و نمیتواند جنین را پشتیبانی و تغذیه کند؛ در نتیجه جنین توانایی رشد ندارد و بارداری به پایان میرسد. این عارضه معمولا منجر به سقط جنین میشود؛ اما گاهی نیاز به جراحی دارد.
طبق آمار، در هر 1000 بارداری، 1 مورد (0.1 درصد) به صورت حاملگی مولار است. اگر تاکنون تجربه این عارضه را داشتهاید، نگران نباشید؛ چراکه احتمال بارداری سالم و کاملا موفق بعد از آن وجود دارد. همچنین، اگر تا کنون بارداری سالم داشتهاید، احتمال اینکه در آینده به این عارضه مبتلا شوید، صفر نیست. لازم به ذکر است که بارداری مولار با حاملگی پوچ متفاوت است، اما متاسفانه این دو اصطلاح به اشتباه به جای یکدیگر به کار میروند. حاملگی پوچ حالتی است که ساک بارداری تشکیل میشود، اما رویان و جنین تشکیل نمیگردد. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، بهتر است مقاله حاملگی پوچ را مطالعه کنید. در ادامه به انواع حاملگی مولار اشاره میکنیم.
انواع بارداری مولار چیست؟
حاملگی مولار به دو صورت ناقص و کامل رخ میدهد. هر دو نوع، نتیجه یکسانی دارند و نمیتوان گفت که کدام یک بهتر است.
- بارداری مولار کامل
در این حالت، هیچ بافت جنینی تشکیل نمیشود و بافت جفت نیز غیرطبیعی و متورم است. این اتفاق زمانی رخ میدهد که اسپرم، یک تخمک فاقد ماده ژنتیکی را بارور کند. در این شرایط، جفت بهصورت یک توده حاوی کیستهای پر از مایع رشد میکند. این توده همانند جفت سالم، هورمون بارداری HCG را ترشح میکند؛ درنتیجه بی بی چک نتیجه مثبت نشان میدهد. لازم به ذکر است که حالت کامل، رایجتر از حالت ناقص یا پارشیل است.
- بارداری مولار ناقص یا پاراشیل
در حاملگی مولار ناقص، جفت و جنین بهصورت غیرطبیعی رشد میکنند. این حالت زمانی رخ میدهد که تخمک توسط دو اسپرم بارور شود. در این شرایط جنین حاوی یک نسخه کروموزوم اضافی است و قادر به زندهماندن نیست و معمولاً در اوایل بارداری، سقط میشود.
علت بارداری مولار چیست؟
حاملگی مولار ناشی از مشکلات ژنتیکی و بارور شدن غیرطبیعی تخمک است. در یک بارداری سالم، جنین به طور معمول حاوی 23 جفت کروموزوم (46 کروموزوم) است که یک جفت را از پدر و دیگری را از مادر دریافت میکند. در بارداری مولار کامل، تخمک فاقد کروموزوم است؛ درنتیجه تمامی محتوای ژنتیکی از پدر است.
در حاملگی مولار ناقص، تخمک توسط دو اسپرم بارور میشود؛ بنابراین، جنین بهجای 46 کروموزوم، 69 کروموزوم دارد. توجه داشته باشید که این عارضه به طور تصادفی اتفاق میافتد و به این معنی نیست که شما یا همسرتان مشکلی داشتهاید. به عبارت دیگر حاملگی مولار برای هرکسی ممکن است رخ دهد؛ با این حال عوامل زیر میتواند احتمال آن را بیشتر کند:
- اگر بالای 35 سال یا کمتر از 20 سال هستید.
- اگر قبلا بارداری مولار داشتهاید، احتمال وقوع مجدد آن افزایش مییابد.
- اگر سابقه دو یا چند سقط جنین داشتهاید.
- اگر آسیاییتبار هستید.
علائم بارداری مولار چیست؟
حاملگی مولار ممکن است در ابتدا با علائم بارداری طبیعی احساس شود و سپس با نشانههای متفاوتی بروز پیدا کند. همچنین، برخی از خانمها ممکن است هیچ نشانه خاصی را تجربه نکنند. در ادامه، به رایجترین علائم بارداری مولار اشاره میکنیم:
- خونریزی
در سه ماهه اول بارداری، ممکن است خونریزی واژینال به رنگ قرمز روشن تا قهوهای تیره داشته باشید. در بارداری مولار کامل، احتمال خونریزی بیشتر است. همچنین، ممکن است همراه با خونریزی کیستهای خوشه مانند دفع کنید.
- حالت تهوع و استفراغ شدید
یکی دیگر از علائم بارداری مولار، استفراغ و حالت تهوع شدید است که به دلیل سطح بالا هورمون HCG رخ میدهد. این هورمون توسط جفت تولید میشود و باعث ایجاد حالت تهوع میگردد. در حاملگی مولار، جفت بهصورت غیرطبیعی رشد میکند و سطح هورمون HCG بیش از حد بالا میرود؛ درنتیجه فرد حالت تهوع شدیدی را تجربه خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد حالت تهوع در بارداری
- فشار یا درد لگن
در حاملگی مولار (مخصوصا در سهماهه دوم بارداری)، رشد بافتها، سریعتر از حد معمول است؛ این امر باعث ایجاد فشار و درد لگن میشود. همچنین، ممکن است دچار تورم شکم و معده شوید.
درصورتیکه علائم حاملگی مولار را تجربه کردید، با پزشک خود مشورت کنید. او ممکن است با انجام معاینات لازم، دیگر علائم را بررسی کند. این نشانهها به شرح زیر هستند:
-
فشارخون بالا
-
پره اکلامپسی (وضعیتی که باعث افزایش فشارخون بعد از هفته بیستم بارداری میشود)
-
کمخونی (کمبود آهن)
-
پرکاری تیروئید
بیشتر بخوانید: تیروئید در بارداری
پیشگیری از حاملگی مولار
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از حاملگی مولار وجود ندارد. بااینحال، اگر تجربه بارداری مولار داشتهاید، قبل از باردارشدن مجدد حتما با پزشک خود مشورت کنید. پزشک ممکن است توصیه کند که برای باردارشدن مجدد، شش ماه تا یک سال صبر کنید. همچنین، در طول حاملگیهای بعدی، پزشک، سونوگرافیهای اولیه را برای نظارت بر وضعیت شما تجویز میکند تا از رشد طبیعی جنین اطمینان حاصل شود.
عوارض بارداری مولار چیست؟
در برخی موارد نادر، پس از سقط جنین یا جراحی برای پایاندادن به حاملگی مولار، ممکن است بخشی از بافت، داخل رحم باقی بماند و به رشد خود در لایه عضلانی رحم ادامه دهد. به این وضعیت، نئوپلازی تروفوبلاستیک حاملگی (GTN) میگویند.
این حالت در حدود 15 تا 20 درصد از حاملگیهای مولار کامل و 5 درصد از حاملگیهای مولار ناقص رخ میدهد. یکی از نشانههای GTN، سطح بالای گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG)، پس از رفع حاملگی مولار است. همچنین، GTN در برخی موارد باعث خونریزی واژن میشود.
برای درمان GTN ، شیمیدرمانی انجام میشود که اغلب موفقیتآمیز است. یکی دیگر از گزینههای درمانی، برداشتن رحم (هیسترکتومی) است.
یکی دیگر از عوارض نادر حاملگی مولار، سرطان کوریوکارسینوما (Choriocarcinoma) است که میتواند به سایر اندامها گسترش یابد. احتمال بروز این عارضه، در بارداری مولار کامل بیشتر از حاملگی مولار پاراشیل است. این نوع سرطان با شیمیدرمانی یا پرتودرمانی، درمان میگردد.
تشخیص حاملگی مولار
حاملگی مولار معمولا در سهماهه اول بارداری با انجام سونوگرافی تشخیص داده میشود. همچنین، در آزمایش خون اگر سطح HCG، بیش از حد معمول باشد، پزشک ممکن است به این عارضه مشکوک شود. درصورتیکه در سونوگرافی موارد زیر مشاهده شود، پزشک بارداری مولار ناقص را تشخیص میدهد:
- مایع آمنیوتیک کم
- جنین کوچکتر از حالت عادی
- جفت غیرعادی
حاملگی مولار کامل نیز با موارد زیر در سونوگرافی تشخیص داده میشود:
- عدم وجود مایع آمنیوتیک
- عدم وجود جنین
- جفت بسیار بزرگ و ضخیم
- وجود کیست روی تخمدانها
در صورت تشخیص حاملگی مولار، پزشک بهمنظور بررسی گسترش تومورها، سونوگرافی، سیتیاسکن یا MRI تجویز میکند.
روشهای درمان بارداری مولار چیست؟
بارداری مولار، معمولا بهخودیخود با سقط جنین پایان مییابد؛ اگر این اتفاق رخ ندهد، پزشک با انجام روش کورتاژ (D&C) به طور کامل رحم را تخلیه میکند. در این روش، معمولاً قبل از عمل بیهوش میشوید و با ابزارهای مخصوص دهانه رحم باز میشود تا پزشک بافتهای غیرطبیعی را از رحم خارج کند. در برخی موارد نادر، ممکن است فرد مجبور به انجام عمل هیسترکتومی یا برداشتن رحم شود.
مراقبتهای بعد از بارداری مولار چیست؟
پس از درمان حاملگی مولار، باید اطمینان حاصل کنید که هیچ بافت غیرطبیعی در رحم شما باقی نمانده است؛ ازاینرو پزشک از شما میخواهد که آزمایش خون را برای بررسی سطح هورمون HCG به طور منظم انجام دهید. اگر سطح HCG کاهش نیابد یا افزایش پیدا کند، میتواند نشانه این باشد که بافت به طور کامل دفع نشده است.
در واقع، اگر سطح هورمون شما به حالت عادی برنگردد به درمان بیشتری نیاز خواهید داشت. همچنین، بهتر است تا زمانی که سطح HCG به حالت عادی برگردد، اقدام به بارداری نکنید؛ زیرا در این حالت دیگر نمیتوان سطح هورمون HCG را بررسی کرد.
پیشگیری از بارداری بعد از حاملگی مولار
شما میتوانید بهمحض اینکه احساس آمادگی کردید، رابطه جنسی داشته باشید؛ اما استفاده از روشهای جلوگیری از بارداری در مراقبتهای بعد حاملگی مولار، بسیار مهم است. با پزشک خود در مورد اینکه چه نوع پیشگیری از بارداری برای شما مناسب است، حتما مشورت کنید.
همانطور که بررسی کردیم داشتن بارداری مولار، بر شانس باردارشدن مجدد شما تاثیری ندارد؛ اما مهم است که قبل از شروع تلاش برای بچهدارشدن، تا زمانی که پزشک میگوید خطری ندارد، صبر کنید.
سخن نهایی
بارداری مولار بسیار نادر است و تقریبا از هر 1000 بارداری 1 حاملگی مولار تشخیص داده میشود. این عارضه به دلیل مشکلات ژنتیکی در طول لقاح اسپرم و تخمک، ایجاد میشود. لازم به ذکر است که حاملگی مولار بهصورت اتفاقی رخ میدهد و نشانه وجود مشکلی در شما و همسرتان نیست. از علائم بارداری مولار میتوان به حالت تهوع و استفراغ شدید، فشار یا درد لگن، خونریزی، فشارخون بالا، کیست تخمدان، پرکاری تیروئید و کمخونی اشاره کرد.
در صورتی که سابقه حاملگی مولار دارید، قبل از بارداری مجدد، با پزشک مشورت کنید. شما میتوانید تمامی سوالات خود را از پزشکان ایمپو بهصورت آنلاین بپرسید و در سریعترین زمان، نگرانیهای خود را رفع کنید. همچنین اپلیکیشن ایمپو در دوران بارداری و بعد از آن، با توصیههای خودمراقبتی اختصاصی، مراقب شما و نوزادتان است.
منابع
۲. علت حاملگی مولار چیست؟
حاملگی مولار به دلیل اشتباهات ژنتیکی در طول لقاح اسپرم و تخمک رخ میدهد. در حاملگی مولار کامل، تخمک فاقد محتوا ژنتیکی است؛ درنتیجه جنین، نسخه کروموزوم مادری را ندارد. در حاملگی مولار ناقص نیز، یک تخمک توسط دو اسپرم بارور میشود و جنین یک نسخه اضافی از کروموزومهای پدری را دارد.
۴. چه کسانی دچار بارداری مولار میشوند؟
بارداری مولار بهصورت تصادفی اتفاق میافتد و نشانه وجود مشکل خاصی در شما یا همسرتان نیست. با این وجود برخی از عوامل مانند سن، سقطهای جنین متوالی و سابقه بارداری مولار، احتمال آن را افزایش میدهد.
۳. علائم بارداری مولار چیست؟
رایجترین علائم بارداری مولار شامل خونریزی، حالت تهوع و استفراغ شدید، فشار یا درد لگن، فشارخون بالا، پره اکلامپسی، کمخونی و پرکاری تیروئید است. لازم به ذکر است که خیلی از خانمها هیچ نشانه خاصی را تجربه نمیکنند.