اختلال شخصیت مرزی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

آیا تا‌به‌حال طوفانی درونی را تجربه کرده‌اید که گویی هر لحظه شما را به سویی می‌کشاند؟ «اختلال شخصیت مرزی» مانند چنین طوفانی است که در پس امواج آن، علائم چالش‌برانگیزی مانند رفتارهای تکانشی، نوسانات شدید خلقی و احساس پوچی نهفته است. «اختلال مرزی» یا بردرلاین، یکی از پیچیده‌ترین و مرموزترین اختلالات روانی است که زندگی فرد را با نوسانات شدید عاطفی، روابط نا‌پایدار و جست‌وجوی مداوم برای یافتن هویتی ثابت تحت تاثیر قرار می‌دهد. 

افراد مبتلا به این اختلال(BPD) اغلب با احساسات شدید و متغیر، ترس از ترک‌شدن و رفتارهای تکانشی دست‌وپنجه نرم می‌کنند که می‌تواند به شدت بر زندگی روزمره، عملکرد، روابط شخصی و سلامت روان آن‌ها موثر باشد. در گذشته، BPD در سایه‌ای از سوءتفاهم و انگ، به‌عنوان یک بیماری بدون درمان شناخته می‌شد؛ اما پیشرفت‌های علمی دهه‌های اخیر، دریچه‌ای از امید را به درمان این اختلال گشوده است. 

در این مقاله از ایمپو، نگاهی عمیق به «اختلال شخصیت مرزی چیست» می‌اندازیم و علائم، علل، روش‌های تشخیص و درمان آن را بررسی می‌کنیم. 

آشنایی با اختلال شخصیت مرزی

در روانشناسی شخصیت، شخصیت افراد، به افکار و دیدگاه‌های آن‌ها درباره نحوه ارتباطشان با دیگران و دنیای اطراف اشاره دارد. هر فرد دارای ویژگی‌های شخصیتی منحصربه‌فردی مانند خجالتی، متواضع یا با اعتمادبه‌نفس است؛ اما اختلال شخصیت، چالشی عمیق و جدی است که می‌تواند بر تفکر، احساسات و ادراک فرد از خود و دیگران تأثیر گذاشته و تعاملات او را با چالش‌هایی مواجه کند.

اختلال شخصیت مرزی یا بردرلاین (Borderline Personality Disorder) که به‌اختصار به آن BPD گفته می‌شود، یکی از پیچیده‌ترین و چالش‌برانگیزترین اختلالات شخصیت است که با الگوهای ناپایدار در روابط، احساسات و خودانگاره مشخص می‌شود. 

افراد مبتلا به شخصیت بردرلاین از مشکلاتی در تنظیم احساسات و افکار، رفتارهای تکانشی و گاهی بی‌پروا و روابط ناپایدار رنج می‌برند. آن‌ها الگویی از روابط بی‌ثبات، ترس شدید از ترک‌شدن و احساسات افراطی مانند دوره‌های پرخاشگری یا اضطراب را تجربه می‌کنند. این اختلال معمولا در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود و ممکن است سال‌ها ادامه یابد. 

در اختلال شخصیت مرزی به زبان ساده، احساسات افراطی و رفتارهای تکانشی برای افراد مبتلا به این اختلال به‌راحتی قابل پیشگیری یا کنترل نیستند؛ برای مثال، افراد مبتلا به این اختلال ممکن است عشق یا احترام شدیدی نسبت به کسی ابراز کنند که به‌سرعت به خشم یا نفرت شدید تبدیل شود. 

اگرچه اختلال مرزی در گذشته به‌عنوان یک بیماری غیر قابل درمان تلقی می‌شد و با سوءتفاهم‌ها و انگ‌های فراوانی همراه بود، اما پیشرفت‌های علمی در دهه‌های اخیر نشان داده است که این اختلال با درمان‌های تخصصی قابل مدیریت و بهبود است.

گاهی ممکن است به دلیل شباهت در برخی ویژگی‌های رفتاری، اختلال شخصیت مرزی با اختلال شخصیت نمایشی اشتباه گرفته شود؛ در مقاله مربوطه به بررسی کامل این اختلال پرداخته‌ایم.

علت اختلال شخصیت مرزی چیست؟

علت اختلال شخصیت مرزی به طور دقیق مشخص نیست، اما به‌احتمال زیاد، ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عصبی در این امر دخیل هستند. در ادامه، علل احتمالی اختلال مرزی بیان شده است:

• عوامل ژنتیکی

برخی مطالعات نشان داده‌اند که این اختلال ممکن است ژنتیکی باشد و از خانواده به ارث برسد. افرادی که یکی از اعضای نزدیک خانواده (والدین یا خواهر و برادر) آن‌ها به BPD مبتلا باشد، احتمال بیشتری برای بروز این اختلال دارند. 

• عوامل محیطی

محیط اجتماعی و فرهنگی نیز ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشد؛ برای مثال، زندگی در محیط خانوادگی با روابط ناپایدار، خطر ابتلا به BPD را افزایش می‌دهد.

• تروما‌های کودکی

بسیاری از افراد تشخیص‌داده‌شده با BPD، در دوران کودکی تجربه سوءاستفاده جنسی، فقدان، بی‌توجهی یا ترومای عاطفی داشته‌اند. 

• عوامل زیستی

ناهنجاری‌هایی در ساختار یا عملکرد مغز، به‌ویژه در مناطقی مانند آمیگدال(تنظیم احساسات) و قشر پیش‌پیشانی (کنترل تکانه‌ها)، می‌تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد. همچنین، عدم تعادل در برخی مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین نیز بر تنظیم هیجانات موثر است.

• عوامل روان‌شناختی

نا‌توانی در تنظیم هیجانات و مکانیسم‌های دفاعی ضعیف در مقابل استرس نیز می‌توانند فرد را مستعد ابتلا به BPD کنند.

علائم اختلال شخصیت مرزی چیست؟

علائم اختلال مرزی ممکن است در هر فرد کمی متفاوت باشد اما طبق اختلال شخصیت مرزی dsm5، افراد مبتلا باید حداقل پنج مورد از این علائم زیر را در طول زمان نشان دهند:

• ترس شدید و اغلب غیر‌ منطقی از ترک‌شدن و تلاش‌های افراطی برای اجتناب از آن
• روابط شدید و ناپایدار (از عشق شدید به کسی تا نفرت کامل از او)
• خودانگاره‌ای با تغییرات شدید و مکرر که ممکن است بین اعتمادبه‌نفس بالا و عزت‌نفس بسیار پایین نوسان داشته باشند
• رفتارهای پرخطر یا تکانشی مانند سوءمصرف مواد، روابط جنسی ناامن، ولخرجی بی‌پروا، قمار
• خودآزاری از طریق آسیب یا اقدام به خودکشی
• نوسانات خلقی شدید که ممکن است چند ساعت یا چند روز طول بکشد.
• مشکل در کنترل خشم مانند دعواهای فیزیکی مکرر یا خشم مداوم
• احساس پوچی مزمن مانند احساس کسالت، حس بی‌معنایی یا بی‌هدفی
• احساس «غیر واقعی» بودن یا گسستگی از خود، جهان و واقعیت
• افکار پارانوئید یا احساسات گذرا ناشی از استرس که ممکن است به دیگران بدگمان شوند یا احساس کنند دیگران نیت بدی نسبت به آن‌ها دارند
• نداشتن جهت‌گیری مشخص و تغییر مداوم اهداف یا ارزش‌ها

از‌آنجایی‌که علائم BPD ممکن است شبیه سایر اختلالات روانی باشند، مهم است که تشخیص این اختلال توسط متخصص سلامت روان انجام شود. شما می‌توانید برای بررسی علائم و نشانه‌های خود، با روان‌شناسان و روان‌پزشکان پلتفرم ایمپو مشورت کنید. در کلینیک آنلاین ایمپو شما می‌توانید نظرات دیگر کاربران و امتیاز پزشک را مشاهده کنید و با اطمینان بیشتری متخصص مناسب خود را انتخاب کنید.

اختلال شخصیت مرزی در نوجوانان

نوجوانی، دوره‌ای پر چالش است و نوجوانان با تغییرات زیادی از جمله تغییرات اجتماعی، تحصیلی و نوسانات خلقی ناشی از هورمون‌ها مواجهه می‌شوند. رفتارها، افکار و احساسات غیر معمول و بی‌ثبات، بخشی از تجربه طبیعی نوجوانی هستند اما مهم است که بتوان تفاوت بین نوسانات خلقی معمولی نوجوانی و علائم اختلالات روانی مانند اختلال شخصیت مرزی را تشخیص داد. 

اختلال BPD در نوجوانان موضوعی پیچیده است، زیرا تشخیص این اختلال در سنین پایین به دلیل در‌حال رشد بودن شخصیت و تغییرات طبیعی دوره نوجوانی دشوار است. علائم زیر، نشانه‌های مهمی هستند که می‌توانند اختلال مرزی را در نوجوانان نشان دهند:

• ناپایداری عاطفی

تغییرات سریع خلقی، مانند عصبانیت ناگهانی یا گریه‌های غیرقابل‌کنترل که ممکن است تناسبی با موقعیت نداشته باشند.

• روابط ناپایدار

دوستی‌ها و روابط عاطفی پرتنش، با نوسان بین وابستگی شدید و دوری‌گزینی.

• ترس از طرد‌شدن

حساسیت بیش از حد به طرد‌شدن توسط دوستان یا خانواده که ممکن است منجر به رفتارهای تکانشی شود.

• خودانگاره ناپایدار

سردرگمی در مورد هویت، اهداف یا ارزش‌ها که در نوجوانی به دلیل تغییرات طبیعی هویتی می‌تواند تشدید شود.

• رفتارهای تکانشی یا خودآزار

خودزنی، افکار خودکشی، سوءمصرف مواد یا رفتارهای پرخطر که در میان نوجوانان مبتلا به BPD شایع است.

• احساس پوچی

احساس بی‌معنایی یا خلا عاطفی که ممکن است با انزوای اجتماعی همراه باشد.

اختلال شخصیت مرزی خاموش

اختلال شخصیت مرزی خاموش (Quiet BPD)، یک زیرنوع یا الگوی کمتر شناخته‌شده از اختلال مرزی است که در آن علائم به‌جای بروز بیرونی و آشکار، به‌صورت درونی و مخفی تجربه می‌شوند. به همین دلیل، BPD خاموش اغلب قابل تشخیص نیست یا به‌اشتباه تشخیص داده می‌شود.

برای مثال، در‌حالی‌که فرد مبتلا به BPD معمولی ممکن است نشانه‌های خشم را به‌صورت بیرونی نشان دهد، فرد مبتلا به BPD خاموش این خشم را به سمت درون معطوف می‌کند و به رفتارهای خود تخریب‌گر روی می‌آورد.

در ادامه، برخی از رایج‌ترین ویژگی‌های BPD خاموش را بررسی می‌کنیم:

• داشتن مرزهای ناسالم
• وسواس نسبت به یک فرد خاص و تمایل به گذراندن حداکثر زمان ممکن با او
• انزوای اجتماعی یا اجتناب به‌عنوان نوعی خودمحافظتی
• خودزنی پنهان از دیگران 
• رفتار خصمانه با دیگران به‌صورت مخفی مانند سکوت و بی‌توجهی
• احساس ناامیدی مداوم (اضطراب وجودی)
• خصومت، خشم یا پرخاشگری معطوف به درون برای مثال داشتن منتقد درونی سختگیر
• داشتن خودانگاره ضعیف یا خودانگاره‌ای که به‌سرعت تغییر می‌کند.
• ترس شدید از طرد شدن
• نوسانات خلقی که ممکن است ساعت‌ها تا روزها طول بکشد اما برای دیگران پنهان است
• الگویی از ایده‌آل‌سازی دیگران و سپس بی‌ارزش کردن و کنار‌گذاشتن آن‌ها
• ناتوانی در درک درست دیگران برای مثال فکر‌کردن به اینکه دیگران از او عصبانی هستند، در‌حالی‌که این‌طور نیست
• افکار شتاب‌زده یا تحریف‌شده
• ترس از تنها‌ماندن و در‌ عین حال دور‌کردن دیگران
• خودتخریبی که مانع از رسیدن به اهداف می‌شود

اگر تمایل دارید با سایر اختلالات روانی بیشتر آشنا شوید، مقاله درج شده را مطالعه کنید.

تفاوت اختلال شخصیت مرزی و دوقطبی چیست؟

گاهی اوقات اختلال شخصیت مرزی ممکن است با اختلال دوقطبی اشتباه گرفته شود. اگرچه هر دو این اختلال‌ها با ناپایداری و نوسانات خلقی همراه‌اند، اما تفاوت‌های اساسی در ماهیت، علائم و الگوهای رفتاری دارند. BPD، یک اختلال شخصیت است که با ناپایداری در روابط، هویت و احساسات مشخص می‌شود و تغییرات خلقی آن سریع و واکنشی به عوامل محیطی است.

از طرفی، اختلال دوقطبی یک اختلال خلقی است که با دوره‌های طولانی‌تر شیدایی یا افسردگی شناخته می‌شود و کمتر به محرک‌های خارجی وابسته است.

در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، تغییرات خلقی برای هفته‌ها یا حتی ماه‌ها ادامه دارد، در‌حالی‌که تغییرات خلقی در BPD بسیار کوتاه‌تر بوده و حتی ممکن است فقط چند ساعت رخ دهد. همچنین، در BPD افراد اغلب احساس هویت ناپایدار دارند و ممکن است دیدگاهشان نسبت به خود به طور مکرر تغییر کند اما در اختلال دوقطبی، تصویر افراد از خود بین دوره‌های شیدایی (اعتماد‌به‌نفس زیاد) یا افسردگی تغییر می‌کند.

عوامل تشدید کننده اختلال شخصیت مرزی چیست؟

عوامل تشدید‌کننده اختلال شخصیت مرزی ترکیبی از عوامل محیطی، روان‌شناختی، بیولوژیکی و اجتماعی است. این عوامل در افراد مختلف متفاوت هستند و می‌توانند علائم این اختلال را شدت بخشیده یا منجر به بروز دوره‌های بحرانی شوند. 

در ادامه، به مهم‌ترین عوامل تشدیدکننده BPD می‌پردازیم.

• رویدادهای تروماتیک

تجربه‌های منفی مانند طرد‌شدن، از‌دست‌دادن عزیز، پایان یک رابطه یا درگیری‌های خانوادگی می‌توانند علائم BPD را تشدید کنند. برای مثال، جدایی یا خیانت در روابط عاطفی می‌تواند ترس از طرد‌شدن را در افراد مبتلا به BPD فعال کند.

• استرس‌

فشارهای تحصیلی، شغلی یا مالی می‌توانند باعث نوسانات خلقی شدید یا رفتارهای تکانشی شوند.

• تعارضات رابطه‌ای

مشاجره با دوستان، شریک عاطفی یا اعضای خانواده می‌تواند احساس طرد‌شدن یا بی‌ارزشی را تشدید کند. همچنین، شروع یا پایان یک رابطه یا حتی تغییرات کوچک مانند بی‌توجهی از سوی دیگران، ممکن است محرک قوی باشند.

• وابستگی یا جدایی

افراد مبتلا به BPD ممکن است به روابط وابستگی شدیدی داشته باشند و جدایی یا دوری باعث واکنش‌های عاطفی شدید شود.

• تغییرات هورمونی

در زنان، نوسانات هورمونی مانند دوره‌های قاعدگی، بلوغ یا یائسگی می‌توانند شدت علائم عاطفی را افزایش دهند.

• کمبود خواب

بی خوابی یا الگوهای خواب نامنظم می‌تواند ناپایداری عاطفی را تشدید کند.

• مصرف مواد

مصرف الکل، مواد مخدر یا حتی کافئین بیش از حد می‌تواند باعث تحریک‌پذیری و رفتارهای تکانشی شود.

• بیماری‌های جسمی

بیماری‌های مزمن یا درد جسمانی می‌توانند فشار روانی را افزایش داده و علائم BPD را بدتر کنند.

• اختلالات هم‌زمان

وجود اختلالات دیگری مانند افسردگی، اضطراب یا اختلالات خوردن می‌تواند علائم BPD را تقویت کند.

تشخیص و تست شخصیت مرزی

اگر فکر می‌کنید علائم اختلال شخصیت مرزی را دارید، حتما باید در قدم اول به یک روان‌شناس یا روان‌پزشک مراجعه نمایید. متخصص سلامت روان درباره سابقه خانوادگی، تاریخچه سلامت جسم و روان و علائم‌تان سوال خواهد کرد.

هیچ آزمایش یا غربالگری خاصی برای تشخیص BPD وجود ندارد؛ بنابراین تشخیص ممکن است زمان‌بر بوده و نیاز به ارزیابی دقیق داشته باشد. پرسشنامه‌های مختلفی برای ارزیابی و شناسایی ویژگی‌های اختلال شخصیت مرزی وجود دارد. در ادامه، چند پرسشنامه معتبر و پرکاربرد برای ارزیابی BPD را معرفی می‌کنیم:

• پرسشنامه شخصیت مرزی STB Claridge & Brooks,1984

این پرسشنامه توسط کلاریج و بروکس در سال ۱۹۸۴ طراحی شده و نسخه‌های اصلاح‌شده آن (مانند نسخه محمدزاده و همکاران) در ایران استفاده می‌شود. پرسشنامه STB با ۲۰ تا ۲۴ سوال، بر ارزیابی ناامیدی، تکانشگری و علائم تجزیه‌ای/پارانوئیدی تمرکز دارد.

• پرسشنامه اختلال شخصیت مرزی گشتاسبی اصل (۱۳۹۶)

این پرسشنامه با ۲۱ سوال، توسط گشتاسبی اصل در ایران طراحی شده است و برای ارزیابی سردرگمی، تکانشگری، هیجان‌زدگی و علائم پارانوئیدی BPD استفاده می‌شود.

• پرسشنامه شخصیت مرزی (BPI)

این پرسشنامه توسط لیشنرنیگ (Leichsenring) در سال ۱۹۹۹ طراحی شده و بر اساس نظریه کرنبرگ و ملاک‌های تشخیصی DSM-IV ساخته شده است. 

برای شرکت در تست اختلال شخصیت مرزی، به سوالات زیر با «بله یا خیر» پاسخ دهید. پاسخ مثبت به 7 سؤال یا بیشتر می‌تواند نشان‌دهنده احتمال ابتلا به اختلال BPD باشد. 

• آیا اغلب احساس می‌کنید که دیگران شما را درک نمی‌کنند یا از شما دور می‌شوند؟
• آیا گاهی بدون فکر‌کردن، کارهایی انجام می‌دهید که بعدا پشیمان می‌شوید؟
• آیا مکررا احساس پوچی یا بی‌ارزشی به سراغتان می‌آید؟
• آیا تاکنون افکار یا اقداماتی در مورد خودآزاری یا خودکشی داشته‌اید؟
• آیا در کنترل خشم خود مشکل دارید و گاهی اوقات به‌شدت عصبانی می‌شوید یا رفتارهای پرخاشگرانه نشان می‌دهید؟
• آیا در موقعیت‌های استرس‌زا احساس می‌کنید که از خود، زمان یا واقعیت جدا شده‌اید؟
• آیا به دیگران بیش از حد مشکوک هستید یا احساس می‌کنید که نمی‌توانید به آن‌ها اعتماد کنید؟
• آیا گاهی اوقات رفتارهای تکانشی مانند ولخرجی، رانندگی خطرناک یا رابطه جنسی پرخطر انجام می‌دهید؟
• آیا اغلب خلق‌و‌خوی شما به‌سرعت تغییر می‌کند؟ (از شادی به غم یا بر‌عکس)
• آیا گاهی احساس می‌کنید که نمی‌دانید واقعاً چه کسی هستید یا هویت شما مرتباً تغییر می‌کند؟
• آیا گاهی احساس غیر‌واقعی‌ بودن می‌کنید یا انگار چیزهای اطراف شما غیر‌واقعی هستند؟
• آیا تا‌به‌حال تلاش کرده‌اید احساس رها‌شدن یا طرد‌شدن را کنار بگذارید؟

این پرسشنامه‌ها تنها ابزارهای کمکی برای ارزیابی اولیه هستند و تشخیص BPD باید توسط روان‌شناس یا روان‌پزشک و طبق مصاحبه بالینی و معیارهای DSM-5 انجام شود. ایمپو مانند یک دوست و مشاور دلسوز، این امکان را برای شما فراهم کرده است تا بتوانید به صورت آنلاین با مجرب‌ترین روانشناسان در ارتباط باشید.

درمان اختلال شخصیت مرزی

مراجعه به روان‌شناس یا روان‌پزشک و دریافت درمان حرفه‌ای برای اختلال شخصیت مرزی، بسیار مهم است. چرا که خطر ابتلا به افسردگی، اضطراب، سوءمصرف مواد و خودآزاری و از همه مهم‌تر خودکشی در این افراد بالا است.

مانند سایر اختلالات شخصیت، رایج‌ترین درمان برای BPD روان‌درمانی است. بسیاری از افراد مبتلا به BPD به درمان به‌خوبی پاسخ می‌دهند و بهبود می‌یابند. چندین تکنیک روان‌درمانی ساختارمند برای درمان این اختلال وجود دارد که به شخصیت بردرلاین کمک می‌کنند علائم خود را مدیریت کنند و زندگی بهتری داشته باشند: 

• درمان شناختی-رفتاری (CBT)

درمان شناختی-رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy یا CBT) یکی از رویکردهای درمانی موثر برای مدیریت علائم اختلال شخصیت مرزی است. این روش، بر شناسایی و تغییر الگوهای فکری و رفتاری ناسالم تمرکز دارد و می‌تواند به مدیریت علائم خاص این اختلال مانند نوسانات خلقی، خودسرزنشی و رفتارهای تکانشی کمک کند.

• طرحواره درمانی(Schema-focused therapy)

طرحواره‌درمانی برای اختلال شخصیت مرزی بر شناسایی و اصلاح الگوهای ناسالم فکری و رفتاری تمرکز دارد. این روش با تقویت خودآگاهی و بهبود تنظیم هیجانی، به بیماران کمک می‌کند تا روابط پایدارتری برقرار کنند.

• درمان دیالکتیکی شخصیت مرزی

درمان دیالکتیکی - رفتاری (DBT)، نوعی روان‌درمانی است که برای درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) استفاده می‌شود. این تکنیک، بر نقش شناخت افکار و باورها و رفتار‌ها در ایجاد و درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) تمرکز دارد.

هدف DBT، کاهش علائم اختلال مرزی با پرورش مهارت‌های مقابله‌ای سالم برای جایگزینی رفتارهای ناسالم است. مهارت‌هایی که می‌توان در طول درمان دیالکتیکال رفتاری پرورش داد شامل مهارت‌های مربوط به ذهن‌آگاهی، تنظیم هیجانی و افزایش تحمل در برابر پریشانی است.

DBT بر آموزش مهارت‌هایی تمرکز دارد که به کاهش مشکلات مربوط به تنظیم هیجان و رفتارهای ناسالم اختلال BPD کمک می‌کند. همچنین، تحقیقات نشان می‌دهند که درمان دیالکتیکال رفتاری، در کاهش بستری‌های روان‌پزشکی، مصرف مواد مخدر و افکار خودکشی در افراد مبتلا به اختلال مرزی نیز موثر است.

درمان دارویی اختلال شخصیت مرزی

اگرچه داروی خاصی برای اختلال شخصیت مرزی وجود ندارد و روان‌درمانی بهترین گزینه است، اما دارو‌درمانی نیز می‌تواند برای برخی افراد مبتلا به BPD مفید باشد. داروها معمولا اولین خط درمان نیستند، اما در صورت تجویز توسط روان‌پزشک، برای مدیریت علائم اختلالات همراه مانند افسردگی یا نوسانات خلقی به‌کار می‌روند.

• داروهای نورولپتیک و آنتی‌سایکوتیک‌های آتیپیک

این دارو‌ها که عمدتا برای درمان اختلالات روان‌پریشی مانند اسکیزوفرنی کاربرد دارند، می‌توانند به بهبود برخی علائم BPD کمک کنند.

• داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب

این دارو‌ها برای درمان افسردگی یا اضطراب که ممکن است هم‌زمان با BPD رخ دهند، تجویز می‌شوند.

اختلال شخصیت مرزی و ازدواج(شخصیت مرزی در روابط عاطفی)

اختلال شخصیت مرزی (BPD) می‌تواند تاثیر زیادی بر روابط، به‌ویژه رابطه عاشقانه و ازدواج داشته باشد. روابطی که در آن یکی از طرفین یا هر دوی آنها BPD دارند، اغلب پر فراز و نشیب و ناکارآمد هستند؛ چنین روابطی اغلب با استرس، تعارض و اختلال در عملکرد مشخص می‌شوند. 

در یک رابطه عاطفی، BPD می‌تواند به اشکال زیر بروز پیدا کند:

• نوسان بین تقاضاهای بیش از حد برای توجه و کناره‌گیری عاطفی ناگهانی
• ترس شدید از رها‌شدن که منجر به وابستگی آزار‌دهنده می‌شود.
• دروغ و فریب که اغلب ناشی از ادراکات تحریف‌شده افراد مبتلا به BPD است.
• تمایلات جنسی تکانشی و سایر مشکلات جنسی
• مهارت‌های ضعیف در حل مسئله و ارتباط در ازدواج 

اگرچه آمار‌ها نشان می‌دهند ازدواج‌هایی که یکی از شرکا مبتلا به اختلال مرزی است ممکن است موفق نباشد اما این به معنای محکوم بودن رابطه به شکست نیست. گاهی می‌توانید با کمک راهکار‌هایی برای مدیریت علائم این اختلال، ارتباطی سالم و رضایت‌بخش با شریک زندگی‌تان داشته باشید. 

اگر در رابطه با فردی مبتلا به BPD هستید، استراتژی‌های زیر می‌توانند به شما کمک کنند:

• صبور بودن

گاهی اوقات، کمی شفقت و صبر می‌تواند تاثیر زیادی بر بهبود رابطه داشته باشد. 

• دریافت حمایت حرفه‌ای

از خودتان هم حمایت کنید. گفت‌وگو با یک درمانگر به‌صورت فردی می‌تواند به شما کمک کند تا مهارت‌های لازم برای مدیریت چالش‌های رابطه را تقویت کنید. در ایمپو شما می‌توانید با حفظ حریم شخصی به صورت آنلاین با بهترین روانشناسان مشورت کنید.

• افزایش آگاهی

در مورد BPD بیشتر بیاموزید تا بتوانید از علائم و تأثیر آن بر روابط خود آگاه شوید.

• ارتباط سالم

با‌توجه‌به علائم اختلال شخصیت مرزی، برای برقراری ارتباط سالم با شریکتان تلاش کنید. به‌عنوان‌مثال، در هنگام خشم یا ناراحتی او، آرامش خود را حفظ کنید و تا زمان آرام‌شدنش صبور باشید.

• اجتناب از سرزنش

سرزنش و سرکوفت‌زدن می‌تواند علائم افراد مبتلا به BPD را تشدید کند. رفتارهای این افراد اغلب خارج از کنترل است و سرزنش شما کمکی به بهبود آن‌ها نمی‌کند.

• حمایت و همدلی

شریک عاطفی خود را با همدلی و حمایت همراهی کنید و در این مسیر چالش‌برانگیز در کنار او باشید.

بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد مشاوره قبل ازدواج

رفتار با شخصیت مرزی

رفتار با افراد دارای اختلال شخصیت مرزی نیازمند درک، صبر و رویکردی آگاهانه است. چرا که این افراد با علائمی چون نوسانات خلقی شدید دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که نا‌آگاهانه و خارج از کنترل آن‌ها است. 

در ادامه، نکاتی برای رفتار مناسب با افراد مبتلا به اختلال BPD آورده شده است:

• آگاهی از اختلال: با کسب اطلاعات درباره BPD و علائم آن، می‌توانید در مواجهه با این علائم آرامش بیشتری داشته باشید.
• گوش‌دادن همدلانه: با دقت و همدلی به صحبت‌های آن‌ها گوش دهید و در لحظه گفت‌وگو کاملاً حضور داشته باشید.
• تأیید احساسات: حتی اگر با نظراتشان موافق نیستید، احساسات آن‌ها را به رسمیت بشناسید.
• جداسازی واقعیت از احساسات: به آن‌ها کمک کنید تا احساساتشان را از واقعیت تفکیک کنند. برای مثال، خشم آن‌ها نسبت به کسی که فکر می‌کنند به آن‌ها آسیب زده است، لزوماً به معنای قصد واقعی آن فرد برای آزار نیست.
• تعیین مرزهای سالم: به‌وضوح مشخص کنید کدام رفتارها برای شما غیرقابل‌قبول است. این مرزها برای حفظ سلامت روان خودتان ضروری هستند.
• شناخت محرک‌ها: هرچند نمی‌توانید از همه محرک‌ها جلوگیری کنید، اما تا‌حد‌امکان از عوامل تحریک‌کننده علائم این افراد جلوگیری نمایید.
• جویای حالشان باشید: ترس از طرد‌شدن، یکی از محرک‌های اصلی BPD است. نشان دهید که به آن‌ها اهمیت می‌دهید تا احساس امنیت کنند.
• حواس‌پرتی مثبت: وقتی احساساتشان شدت می‌گیرد، توجه آن‌ها را به موضوعی مثبت جلب کنید تا از اوج‌گیری احساسات جلوگیری شود.
• مدیریت خشم: اگر امکان آرام‌کردن خشم آن‌ها وجود دارد، این کار را انجام دهید؛ اما در‌غیر‌این‌صورت، فاصله‌گرفتن را انتخاب کنید.
• تشویق به درمان حرفه‌ای: آن‌ها را به دریافت کمک حرفه‌ای تشویق کنید و نشان دهید که درمان می‌تواند به بهبودشان کمک کند.

زندگی با اختلال شخصیت مرزی

اگر به اختلال شخصیت مرزی مبتلا هستید، راهکار‌های زیر می‌توانند به بهبود علائم و جلوگیری از تشدید آن‌ها کمک کنند:

• درمان خود را جدی بگیرید و به طور منظم طبق برنامه با درمانگرتان ملاقات کنید.
• مطمئن شوید که به‌اندازه کافی می‌خوابید. اگر در خوابیدن مشکل دارید، به درمانگر خود اطلاع دهید.
• رژیم غذایی سالم داشته باشید و غذا‌های مغذی مصرف کنید.
• برای کاهش استرس و بهبود خلق‌وخو، حداقل روزانه ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید. 
• افراد، مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که علائم شما را تحریک می‌کنند، پیدا کرده و تا‌حد‌امکان از آن‌ها دوری کنید. 
• از مصرف مواد مخدر یا الکل خودداری کنید، زیرا می‌توانند علائم را تشدید کنند.
• اگر احساس کردید علائم شما بدتر شد یا افکار آسیب به خود و خودکشی داشتید، فورا آن را به درمانگر خود اطلاع دهید.

سخن پایانی

اختلال شخصیت مرزی (BPD) یک بیماری روانی است که با الگویی مداوم از تغییرات در خلق‌وخو، خودانگاره و رفتار مشخص می‌شود. این علائم اغلب به اقدامات تکانشی و مشکلات در روابط منجر می‌شوند. افراد مبتلا به این اختلال خلق‌وخوی ناپایداری دارند، در مدیریت احساسات خود ناتوان هستند و اغلب به‌صورت بی‌پروا عمل می‌کنند.

اگر به اختلال مرزی مبتلا باشید، ممکن است در انجام وظایف روزانه، کار، تحصیل و زندگی دچار مشکل شوید. از‌این‌رو، اقدام به دریافت درمان حرفه‌ای می‌تواند بسیار مفید باشد و به بهبود علائم کمک کند. در صورتی که علائم اختلال شخصیت بردرلاین را دارید، می‌توانید برای بررسی علائم و نشانه‌های خود، با روان‌شناسان و روان‌پزشکان پلتفرم ایمپو مشورت کنید.

منابع

mind.org.uk / hopkinsmedicine.org / psychiatry.org / everydayhealth.com / healthcentral.com / mcleanhospital.org / verywellmind.com