اختلال دو قطبی چیست؟

ممکن است تابحال برای شما پیش آمده باشد که در طول روز احساسات مختلف مانند: غم، شادی، استرس و هیجان بیش از اندازه را تجربه کرده باشین. ممکن است تغییر حس و حالتان در طی روز ناشی از بروز اتفاقات مختلف باشد، اما در بعضی افراد تغییر مداوم این حس یعنی شادی و غم به صورت مکرر تکرار می‌شود.

شما با خواندن این مقاله می‌توانید پی‌ببرید آیا ممکن است شما مبتلا به اختلال دو قطبی باشید یا نه؟ در ادامه همراه ایمپو باشید تا علائم، علل و عوارض مبتلا شدن به این اختلال را بررسی کنیم.

 

اختلال دو قطبی چیست؟

اختلال دوقطبی که قبلاً افسردگی شیدایی نامیده می‌شد، یک وضعیت سلامت روانی است که باعث نوسانات شدید خلق و خوی می‌شود که شامل اوج هیجان و افسردگی می‌شود. وقتی افسرده می‌شوید، ممکن است احساس غمگینی یا ناامیدی کنید و علاقه یا لذت را نسبت به بیشتر فعالیت ها از دست بدهید.

هنگامی که خلق و خوی شما به سمت شیدایی یا هیپومانیا تغییر می‌کند، ممکن است احساس سرخوشی، پر انرژی یا تحریک پذیری غیرعادی داشته باشید. این نوسانات خلقی می‌تواند بر خواب، انرژی، فعالیت، قضاوت، رفتار و توانایی تفکر واضح تأثیر بگذارد.

اگرچه اختلال دوقطبی یک بیماری مادام العمر است، اما می‌توانید با پیروی از یک برنامه درمانی، نوسانات خلقی و سایر علائم خود را مدیریت کنید. در بیشتر موارد، اختلال دوقطبی با داروها و مشاوره روانشناسی (روان درمانی) درمان می شود.

 

علائم اختلال دو قطبی چیست؟

انواع مختلفی از اختلالات دوقطبی و مرتبط با آن وجود دارد. آنها ممکن است شامل شیدایی یا هیپومانیا و افسردگی باشند.

علائم می‌تواند باعث تغییرات غیرقابل پیش بینی در خلق و خو و رفتار شود و در نتیجه پریشانی و دشواری قابل توجهی در زندگی ایجاد کند که در ادامه دو نوع از بارزترین علائم اختلال دو قطبی را بررسی می‌کنیم که عبارتند از:

• افسردگی

ممکن است این مشکل را بارها در زندگیمان تجربه کرده باشیم ولی اگر مبتلا به اختلال دو قطبی باشید این نوع از افسردگی شدیدتر است مثلا: گریه کردن بدون دلیل خاصی، فکرکردن به خود کشی، احساس غم که از بين نرود، زود رنجی و…

• افزایش هیجان

حس خوشحالی و افزایش انرژی و خوش بینی بیش از حد یا حتی ممکن است تصمیمات بد و خطرناک بگیرید. مثلا بیش از حد شاد و پر انرژی بودن، احساس برتری داشتن به دیگران، شنیدن صداهایی که دیگران آن را نمی‌شنوند، برنامه‌ریزی‌های بلندپروازانه، احساس صمیمیت زیاد و بروز بیش از حد احساسات.

 

تفاوت دوره شیدایی و هیپومانیا

شیدایی و هیپومانیا دو نوع مجزا از دوره هستند، اما علائم مشابهی دارند. شیدایی شدیدتر از هیپومانیا است و باعث مشکلات محسوس تری در محل کار، مدرسه و فعالیت های اجتماعی و همچنین مشکلات روابط می شود.

شیدایی همچنین ممکن است باعث فاصله گرفتن از واقعیت شود و نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. هر دو دوره شامل سه یا بیشتر از این علائم هستند:

• به طور غیرعادی شاد بودن
• افزایش فعالیت، انرژی یا بی قراری
• احساس اغراق آمیز رفاه و اعتماد به نفس (سرخوشی)
• کاهش نیاز به خواب
• پرحرفی غیرمعمولی
• افکار مسابقه ای
• حواس پرتی
• تصمیم‌گیری ضعیف (ریسک‌های جنسی یا سرمایه‌گذاری احمقانه)
• اقدام به خودکشی
• احساس بی ارزشی یا احساس گناه بیش از حد یا نامناسب

در این دوره ها علائم به اندازه کافی شدید است که باعث ایجاد مشکل قابل توجه در فعالیت های روزمره مانند کار، مدرسه، فعالیت های اجتماعی یا روابط می شود.

 

الگو های افسردگی و شیدایی در یک فرد دارای اختلال دو قطبی

در یک فرد دچار اختلال دوقطبی ممکن است از الگو های خاصی پیروی کند که برخی از آنها به شرح زیر است

• اگر مبتلا به اختلال دو قطبی هستید ممکن است دوره ی افسردگی منظم تر از شیدایی باشد یا برعکس آن نیز ممکن است.
•  ممکن است در بین دوره های افسردگی و شیدایی بازه هایی وجود داشته باشد که در حالت طبیعی هستید.

یا می‌تواند یک فرد دچار اختلال دو قطبی بین شیدایی و افسردگی نظمی نداشته باشد و از الگو های زیر پیروی کند

• در حالت اول که به حالت دوچرخه سواری سریع نیز شناخته می‌شود فرد دچار این اختلال به طور مکرر و به سرعت و تغیر فاز می‌دهد بدون آنکه از حالت طبیعی عبور کند.
• در حالت دوم که به حالت مختلط معروف است فرد دو حالت افسردگی و شیدایی را با هم تجربه می‌کند؛ میتوان به عنوان نمونه فردی پیش فعال با خلق و خوی افسرده را در نظر گرفت.

ممکن است فردی بیشتر زمان خود را در حالت طبیعی سپری کند و یا علائم به صورت خیلی خفیف از خود نشان دهد که به این حالت سیکلوتیمیا گفته می‌شود.

 

زندگی افراد دچار اختلال دو قطبی

در دوره ی شیدایی ممکن است خود فرد نداند که در دوره ی شیدایی است و خود را حق یا مثبت و دیگران را منفی و باطل می‌بیند اما پس از عبور از این مرحله از رفتار خود شوکه شوند.

این اختلال مانند سایر اختلالات روانی طیف گسترده ای دارد و ممکن است در یک فرد بسیار شدید و در فردی دیگر تا حدی نرمال باشد.

این افراد بیشتر از سایرین به خودکشی فکر می‌کنند و ارتباط با دیگران را تیره کنند و آنها را برنجانند؛ علاوه بر این این افراد ممکن است دچار توهمات حسی، مثل توهمات دیداری، شنیداری و بویایی شوند و چیز هایی را باور کنند که برای سایرین غیرممکن است.

 

علائم اختلال دو قطبی در کودکان و نوجوانان

تشخیص علائم اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان دشوار است. تشخیص اینکه آیا این فراز و نشیب های طبیعی، نتایج استرس یا ضربه، یا نشانه هایی از یک مشکل سلامت روانی غیر از اختلال دوقطبی هستند، اغلب تشخیص آن سخت است.

کودکان و نوجوانان ممکن است دوره‌های افسردگی اساسی یا شیدایی یا هیپومانیک متمایز داشته باشند، اما این الگو می‌تواند از الگوی بزرگسالان مبتلا به اختلال دوقطبی متفاوت باشد و خلق و خوی می تواند به سرعت در طول قسمت ها تغییر کند.

برخی از کودکان ممکن است دوره های بدون علائم خلقی را بین دوره ها تجربه کنند. بارزترین علائم اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان ممکن است شامل نوسانات خلقی شدید باشد که با نوسانات خلقی معمول آنها متفاوت است.

 

علل مبتلا شدن به اختلال دو قطبی چیست؟

علت دقیق اختلال دوقطبی ناشناخته است، اما عوامل متعددی ممکن است دخیل باشند، مانند:

تفاوت های بیولوژیکی: به نظر می رسد افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تغییرات فیزیکی در مغز خود دارند. اهمیت این تغییرات هنوز نامشخص است، اما ممکن است در نهایت به شناسایی دقیق علل کمک کند.

ژنتیک: اختلال دوقطبی در افرادی که یکی از بستگان درجه یک مانند خواهر یا برادر یا والدینشان به این عارضه مبتلا هستند، شایع تر است. محققان در تلاش برای یافتن ژن هایی هستند که ممکن است در ایجاد اختلال دوقطبی نقش داشته باشند.

 

عوارض مبتلا شدن به اختلال دو قطبی چیست؟

اگر اختلال دوقطبی درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود که هر بخش از زندگی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مانند:

• خودکشی یا اقدام به خودکشی
• آسیب به روابط عاطفی
• عملکرد ضعیف در کار یا مدرسه

اگر مبتلا به اختلال دوقطبی هستید، ممکن است بیماری دیگری نیز داشته باشید که باید همراه با اختلال دوقطبی درمان شود. برخی از شرایط می توانند علائم اختلال دوقطبی را بدتر کنند یا درمان را کمتر موفق کنند. مثلا عبارتند از:

• اختلالات اضطرابی
• اختلالات اشتها
• اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD بزرگسالان)
• مشکلات الکل یا مواد مخدر
• مشکلات جسمی مانند بیماری قلبی، مشکلات تیروئید، سردرد یا چاقی

 

درمان اختلال دو قطبی

همان طور که پیش از این گفته شده این اختلال درمان قطعی و کاملی ندارد و تنها آن را می‌توان کنترل کرد. این افراد با مراجعه به روانپزشک و دریافت دارو و برنامه‌های گفتار درمانی می‌توانند تا حد امکان به زندگی عادی خود بازگردند.

این افراد ممکن است چندین داروی مختلف را امتحان کنند وتا داویی که برای آنها نتیجه بخش است و تاثیر بهتری می‌تواند بگذارد را پیدا کنند.

حتما بخوانید: هر آنچه که باید درمورد روش‌های درمان افسردگی بدانید!

پیشگیری از مبتلا شدن به اختلال دو قطبی

هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از اختلال دوقطبی وجود ندارد. با این حال، دریافت درمان در اولین نشانه اختلال سلامت روان می تواند به جلوگیری از بدتر شدن اختلال دوقطبی یا سایر شرایط سلامت روان کمک کند.

اگر اختلال دوقطبی برای شما تشخیص داده شده است، برخی از استراتژی ها می توانند از تبدیل شدن علائم جزئی به دوره های کامل شیدایی یا افسردگی جلوگیری کنند:

به علائم هشدار دهنده توجه کنید: درمان زودهنگام علائم می تواند از بدتر شدن اپیزودها جلوگیری کند. ممکن است الگویی برای اپیزودهای دوقطبی خود و عواملی که آنها را تحریک می کند شناسایی کرده باشید. اگر احساس می کنید که دچار یک دوره افسردگی یا شیدایی شده اید، با پزشک خود تماس بگیرید.

از مواد مخدر و الکل خودداری کنید: استفاده از الکل یا داروهای تفریحی می تواند علائم شما را بدتر کرده و احتمال بازگشت آنها را افزایش دهد. داروهای خود را دقیقا طبق دستور مصرف کنید.

ممکن است وسوسه شوید که درمان را متوقف کنید اما این کار را نکنید. قطع دارو یا کاهش دوز به خودی خود ممکن است باعث عوارض ترک شود یا علائم شما بدتر شود یا عود کند.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

با وجود افراط‌های خلقی، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی اغلب نمی‌دانند که بی‌ثباتی عاطفی آن‌ها چقدر زندگی آن‌ها و عزیزانشان را مختل می‌کند و درمان لازم را دریافت نمی‌کنند.

اگر مانند برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی هستید، ممکن است از احساس سرخوشی و چرخه های بهره وری بیشتر لذت ببرید. با این حال، این سرخوشی همیشه با یک سقوط عاطفی همراه است که می تواند شما را افسرده، فرسوده و شاید در مشکلات مالی، حقوقی یا رابطه ای قرار دهد.

اگر علائم افسردگی یا شیدایی دارید، به پزشک یا متخصص سلامت روان خود مراجعه کنید. اختلال دوقطبی به خودی خود بهتر نمی شود. دریافت درمان از یک متخصص سلامت روان با تجربه، در اختلال دوقطبی می تواند به شما در کنترل علائم کمک کند.

 

سخن نهایی

مبتلا شدن به اختلال دو قطبی هیجاناتی مانند حس غم، شادی، افسردگی و… را تحت تاثیر قرار می‌دهد به طوری که گاهی بسیار شاد و پر انرژی و بعضی اوقات افسرده، خسته و عصبی هستید که این علائم در کودکان و نوجوانان به شکل دیگری نمایان می‌شود.

اگر شما علائم گفته شده در مقاله را دارید و گمان می‌کنید این اختلال به طور مکرر تکرار می‌شود، می‌توانید با نصب اپلیکیشن ایمپو در قسمت ارتباط با کارشناس، با روانشناسان ما مشورت کنین تا با ارائه راه حل های پیشنهادی به شما کمک کنند تا راحت تر این اختلال را کنترل کنید.