قرص اچ دی چیست؟ از نحوه مصرف تا کاربرد و عوارض
در این مقاله میخوانید:
قرص اچ دی (HD)، یکی از را‌ه‌های موثر پیشگیری از بارداری است. این نوع داروی خوراکی، شامل ترکیبی از هورمونهای استروژن و پروژسترون بوده و با جلوگیری از آزاد شدن تخمک از تخمدان، از حاملگی جلوگیری می‌کند.
قرص اچ دی، علاوه‌بر پیشگیری از بارداری، برای کاهش کیست تخمدان، تنظیم دوره پریودی، کاهش خونریزی دوره قاعدگی، بهبود علائم PMS و جلوگیری از سرطان تخمدان یا آندومتر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قرص حتما باید با مشورت و تجویز پزشک متخصص زنان مصرف شود. در این راهنما از مجله سلامت ایمپو همراه ما باشید، تا با کاربرد‌ها، موارد منع مصرف و عوارض قرص اچ دی بیشتر آشنا شوید.
قرص اچ دی چیست؟
قرص اچ دی، یکی از انواع قرص‌های ضدبارداری است که حاوی ترکیباتی از هورمونهای استروژن و پروژسترون است و به تنظیم چرخه قاعدگی و پیشگیری از بارداری کمک می‌کند. ترکیبات استروژنی (اتینیل استرادیول) و پروژسترونی (لوونورژسترل) که در قرص‌های اچ دی وجود دارد، ترشح LH و FSH را مهار می‌کنند و با جلوگیری از افزایش ناگهانی LH در نیمه سیکل قاعدگی و کاهش سطوح هورمونهای آندروژن، از آزاد شدن تخمک جلوگیری می‌کنند.
قرص اچ دی علاوه‌بر اینکه از بارداری‌های ناخواسته جلوگیری می‌کند، کاربردهای درمانی دیگری نیز دارد؛ از جمله آن‌ها میتوان به پیشگیری از سرطان تخمدان یا آندومتر و کاهش کیستهای تخمدانی اشاره کرد.
همچنین، این قرص می‌تواند به تنظیم سیکل قاعدگی، کاهش حجم خون قاعدگی و کاهش علائم پیش از قاعدگی نیز کمک کند. به یاد داشته باشید، با توجه به اینکه قرص HD، عوارض جانبی زیادی دارد خیلی کم استفاده میشود و پزشک فقط در موارد لزوم آن را تجویز می‌کند. اگر قصد استفاده از قرص ضد بارداری دارید، بهتراست از دیگر انواع آن مانند قرص ال دی استفاده کنید که عوارض کمتری دارند. در مقاله قرص ضد بارداری به معرفی انواع آن پرداخته‌ایم.
قرص اچ دی اورژانسی
قرص اورژانسی اچ دی، در ترکیبات خود دوز بالایی از هورمونهای استروژن و پروژسترون دارد که با مهار و جلوگیری از فرایند تخمک‌گذاری، از بارداری ناخواسته جلوگیری می‌کند. قرص اچ دی نوعی قرص ضد بارداری است که عوارض بالایی دارد و نباید از آن به عنوان قرص اورژانسی استفاده کنید. با این حال در صورتی که دسترسی به قرص اورژانسی ندارید می‌توانید از قرص اچ دی به عنوان جایگزین استفاده کنید.
در‌صورت داشتن رابطه جنسی پر خطر و عدم تمایل به بارداری، می‌توانید بلافاصله پس از رابطه، دو عدد قرص خوراکی اچ دی را همزمان مصرف کرده و ۱۲ ساعت بعد نیز دو عدد دیگر مصرف کنید. در مقاله قرص اورژانسی، به طور کامل به بررسی این روش پیشگیری از بارداری پرداخته‌ایم.
لازم به ذکر است که روش پیشگیری اورژانسی در صورتی موثر است که قرص را قبل از تخمک گذاری مصرف کنید؛ چراکه قرص اورژانسی با ممانعت از تخمک گذاری از بارداری پیشگیری می‌کند. درواقع این قرص‌ها باعث سقط جنین نمی‌شوند.
بنابراین، مهم‌ترین نکته در پیشگیری از بارداری آگاهی از زمان تخمک گذاری و دوره باروری است. اپلیکیشن ایمپو برای شما تاریخ پریود، PMS و تخمک گذاری را پیش بینی می‌کند و همواره مانند یک دوست و مشاور هوشمند در کنار شماست.
انواع قرص اچ دی خارجی
مارک‌های مختلفی برای قرص HD وجود دارد که بیشتر با نام‌های کنتراسپتیو اچ دی یا OVOCEPT اچ دی شناخته میشود. قرص‌های اچ دی در سه نوع ۲۸ روزه، ۲۱ روزه تک مرحله‌ای و ۲۱ روزه چند مرحله‌ای ارائه می‌شوند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
1. قرص‌های ۲۸ روزه
نوع ۲۸ روزه قرص اچ دی، شامل ۲۱ قرص هورمونی یا فعال و ۷ قرص بدون هورمون یا غیر فعال است. مصرف آن از روز اول دوره پریود با قرص‌های هورمونی آغاز میشود و با مصرف قرص‌های بدون هورمون ادامه می‌یابد. پس از پایان قرص‌های بدون هورمون، باید بلافاصله مصرف بسته بعدی آغاز شود. توجه داشته باشید که ممکن است در این فاصله پریود بعدی شروع شود؛ اما اگر خونریزی رخ ندهد، مصرف بسته بعدی در زمان مقرر باید انجام شود.
2. قرص‌های ۲۱ روزه تک مرحله‌ای (مونوفازیک)
قرص‌های ۲۱ روزه تک مرحله‌ای اچ دی، رایج‌ترین قرص‌های اچ دی بازار هستند که ترکیباتی از هورمونهای استروژن و پروژسترون دارند. مصرف این قرص‌ها از روز اول یا دوم قاعدگی، به مدت ۲۱ روز شروع شده و سپس یک هفته مصرف آن قطع میشود. توجه داشته باشید که در این یک هفته ممکن است قاعدگی شروع شود؛ در غیر این صورت باید احتمال بارداری را بررسی کرد.
3. قرص‌های ۲۱ روزه چند مرحله‌ای (فازیک)
در قرص‌های ۲۱ روزه چند مرحله‌ای، سه نوع قرص با رنگ‌های مختلف و سطح هورمون متفاوت وجود دارد که باید به ترتیب مصرف شوند. این قرص‌ها نیز باید به مدت ۲۱ روز مصرف شده و سپس برای یک هفته مصرف آن‌ها قطع شود.
در صورت فراموشی مصرف یک دوز از قرص اچ دی چکار کنیم؟
در صورت فراموش کردن مصرف یک دوز از قرص اچ دی، بهتر است به محض یادآوری آن را مصرف کنید. در صورتیکه زمان زیادی از زمان مصرف گذشته باشد، بهتر است در زمان مقرر بعدی، ۲ قرص به طور همزمان مصرف شود.
کاربردهای قرص اچ دی
اگرچه قرص اچ دی به عنوان یک قرص ضد بارداری شناخته میشود، اما کاربردهای درمانی دیگری نیز دارد که از جمله آن‌ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. پیشگری از بارداری
قرص HD، به عنوان یکی از روش‌های موثر برای پیشگیری از بارداری شناخته میشود و با جلوگیری از آزادسازی تخمک از تخمدان، از باردار شدن جلوگیری می‌کند.
2. پیشگیری از کیست تخمدان
کیست تخمدان یکی از بیماری‌های شایع زنان است که به دلیل عدم تعادل هورمونی رخ می‌دهد و عوارضی مانند تأخیر در پریود، پریودهای دردناک و حتی کاهش احتمال بارداری در آینده را به دنبال دارد. یکی از داروهایی که برای این عارضه تجویز میشود، قرص اچ دی است که با متوقف کردن فرایند تخمک‌گذاری، می‌تواند در کاهش کیستهای تخمدانی موثر باشد.
3. قرص اچ دی برای جلوگیری از پریودی
یکی از موارد مصرف تایید نشده قرص HD، جلوگیری از پریود است. البته اغلب پزشکان، مصرف این قرص را برای جلوگیری از قاعدگی توصیه نمی‌کنند.
4. قرص اچ دی برای قطع خونریزی
درصورتی‌که دوره‌های قاعدگی با میزان خونریزی بسیار زیاد و شدیدی دارید، می‌توانید با تجویز پزشک، از قرص اچ دی برای کاهش خونریزی و قطع پریود نیز استفاده کنید.
5. تنظیم دوره پریودی
قرص HD برای منظم کردن دوره‌های قاعدگی و همچنین تنظیم عملکرد تخمدان‌ها نیز کاربرد دارد. در صورت داشتن پریود نامنظم، می‌توانید با مشورت پزشک، مصرف این قرص را آغاز کنید.
6. پیشگیری از سرطان تخمدان
قرص‌های ضدبارداری مانند قرص اچ دی خطر ابتلا به سرطان دیواره داخلی رحم یا سرطان تخمدان را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهند.
7. قرص اچ دی برای تنبلی تخمدان
یکی دیگر از موارد مصرف قرص‌های اچ دی، درمان تنبلی تخمدان و کاهش کیستهای تخمدانی است. این قرص هورمونهای بدن را متعادل می‌کند و موجب بهبود علائم تنبلی در تخمدان‌ها میشود. اگر درگیر تنبلی تخمدان هستید، مقاله قرص تنبلی تخمدان، در این زمینه به شما کمک می‌کند.
8. تسکین علائم پیش از قاعدگی یا PMS
سندروم پیش از قاعدگی یا به اصطلاح PMS، طیف گسترده‌ای از علائم فیزیکی و خلقی را شامل میشود که زنان قبل از دوره پریود آن‌ها را تجربه می‌کنند. کاهش و تسکین این علائم، از دیگر اثرات قرص HD است.
قرص اچ دی برای ریش
همانطور که گفتیم، قرص اچ دی، به طور اختصاصی برای پیشگیری از بارداری و بهبود برخی علائم مربوط به قاعدگی طراحی و تولید شده است؛ به این ترتیب برخلاف باور برخی افراد، در تقویت رشد مو و ریش تأثیر مستقیمی ندارد. با این وجود، به دلیل ترکیبات هورمونی که در این قرص‌ها وجود دارد، ممکن است در برخی موارد باعث کاهش ریزش موی سر یا ریش شود.
قرص اچ دی و تغییر وزن
قرص اچ دی به‌طور اختصاصی برای پیشگیری از بارداری کاربرد دارد و هیچ‌گونه تأثیری بر افزایش یا کاهش وزن ندارد. برخی افراد ممکن است پس از مصرف این قرص و مواجه با تغییرات وزنی مواجه شوند. این تغییرات، صرفا به‌دلیل عوارض جانبی یا تغییرات هورمونی ناشی از مصرف قرص HD بروز پیدا می‌کند. به عبارت دیگر، افزایش وزن ناشی از مصرف قرص ضد بارداری به دلیل ورم و تجمع آب ممکن است رخ دهد؛ اما باعث ایجاد توده چربی نمی‌شود.
قرص اچ دی بهتر است یا ال دی
قرص ال دی و اچ دی، دو مورد از قرص‌های رایج و شناخته شده برای جلوگیری از حاملگی هستند که تفاوت اصلی آن‌ها در میزان هورمونی است که دارند. در مقاله قرص ال دی، به معرفی کامل این نوع قرص ضدبارداری پرداخته‌ایم. در ادامه، به بررسی تفاوت‌های قرص ال دی و اچ دی می‌پردازیم:
-
دوز هورمونی
قرصHD، به نسبت قرص LD، دوز بالاتری از هورمونهای استروژن و پروژسترون را دارد و از همین رو می تواند اثربخشی بهتر و بیشتری داشته باشد؛ ولی با توجه به عوارض بیشتری که دارد کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
موارد مصرف
علاوه بر جلوگیری از حاملگی، قرص اچ دی بیشتر برای بهبود کیستهای تخمدان، تنظیم دوره پریود و درمان آکنه‌های هورمونی تجویز می شود. قرص ال دی نیز قرصی با عوارض کمتر برای جلوگیری از بارداری و همچنین درمانی موثر برای به هم ریختگی تعادل هورمونی است.
-
عوارض جانبی
به دلیل بالا بودن دوز هورمون‌ها در قرص‌های اچ دی، ممکن است به نسب قرص‌های ال دی، مصرف کنندگان عوارض بیشتری مانند سردرد و حالت تهوع را تجربه کنند.
اختلالات دارویی قرص اچ دی
در صورت مصرف همزمان داروهایی مانند ریفامپین، گریزئوفولوین، آمپی‌سیلین، تتراسیکلین‌ها و داروهای درمان صرع مانند کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی‌توئین و پریمیدون با قرص اچ دی، متابولیسم این قرص افزایش می‌یابد و ممکن است خونریزی یا لکه‌بینی را تجربه کنید.
داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین و داروی سیکلوسپورین نیز با داروهای ضدبارداری تداخل دارند و بهتر است به صورت همزمان با قرص HD مصرف نشوند.
موارد منع مصرف قرص اچ دی
قرص اچ دی ممکن است بر نتایج آزمایش‌های مربوط به هورمونهای تیروئید، گلوکوکورتیکوئیدها و هورمونهای جنسی تأثیر بگذارد؛ از این رو بهتر است این قرص با تجویز پزشک و در دوره‌های معین مصرف شود. از دیگر موارد منع مصرف قرص‌های اچ دی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افراد با سابقه ترومبوز وریدی یا آمبولی ریه
- افراد با سابقه سکته مغزی
- افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و نارسایی قلب
- افراد مبتلا به فشار خون کنترل نشده یا فشار خون بالا
- افراد با سابقه ابتلا به سرطان پستان
- افراد مبتلا به سردردهای میگرنی
- افراد مبتلا به دیابت
- افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی و صفراوی
- افراد بالای 35 سال
- افرادی که سیگار می‌کشند.
عوارض جانبی قرص اچ دی
عوارض جانبی در همه قرص‌های ضد بارداری وجود دارد؛ اما قرص اچ دی بیشترین عوارض را ایجاد می‌کند. از این رو پزشک فقط در موراد خاص آن را تجویز می‌کنند. البته پس از چند دوره مصرف، معمولا این عوارض از بین می‌روند؛ چراکه بدن با تغییرات هورمونی جدید سازگار میشود. شایع‌‌ترین عوارض جانبی قرص HD عبارت‌اند از:
- تغییرات در خواب
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال
- افزایش فشار خون
- خونریزی‌های نامنظم طی دوران پریود
- متورم و دردناک شدن سینه‌ها
- تغییرات در میل جنسی
- تشکیل لخته خون در ورید
سخن پایانی
قرص اچ دی، حاوی ترکیباتی از هورمونهای استروژن و پروژسترون است که با کاهش سطح استروئیدهای آندورژن، مانع از آزاد شدن تخمک، لانه‌گزینی و انتقال تخمک بارور به رحم میشود. این قرص علاوه‌بر اینکه از بارداری‌های ناخواسته جلوگیری می‌کند، برای کاهش کیستهای تخمدانی، تنظیم سیکل پریود، بهبود علائم پیش از قاعدگی و کاهش حجم خون پریود نیز کاربرد دارد و تجویز میشود. لازم به ذکر است که قرص HD عوارض زیادی دارد؛ از این رو معمولا پزشک آن را تجویز نمی‌کند.
در صورتیکه در رابطه با مصرف قرص HD به اطلاعات بیشتر یا مشورت با پزشک نیاز دارید، می‌توانید با نصب اپلیکیشن ایمپو، به صورت آنلاین با پزشکان متخصص زنان در ارتباط باشید.
منابع
عوارض قرص اچ دی برای دختر مجرد چیست؟
از جمله عوارض شایع قرص اچ دی برای دختران مجرد میتوان به تهوع، سردرد، تغییر در دوره سیکل پریود و تغییرات در خلق و خو اشاره کرد.
طریقه مصرف قرص اچ دی بعد از رابطه جنسی چگونه است؟
به منظور جلوگیری از بارداری پس از برقراری رابطه جنسی، باید بلافاصله پس از رابطه، دو عدد قرص اچ دی را همزمان مصرف کنید و پس از گذشت ۱۲ ساعت، مجددا دو قرص دیگر را مصرف نمایید. فراموش نکنید که قرص اچ دی عوارض زیادی دارد و مصرف آن اصلا توصیه نمی‌شود.
چند روز بعد از مصرف قرص اچ دی پریود میشویم؟
دوره قاعدگی، معمولاً بعد از گذشت ۲ الی ۳ روز پس از قطع مصرف قرص HD شروع میشود.
