بررسی تاثیر زعفران در بارداری؛ فواید و عوارض آن

زعفران، این ادویه گران‌بها و معطر، قرن‌هاست که در طب سنتی و آشپزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه با داشتن ترکیبات فعال، تاثیرات مختلفی بر سلامت دارد و به عنوان یک آرام‌بخش طبیعی، تقویت‌کننده سیستم ایمنی و بهبود دهنده گردش خون شناخته می‌شود.

با این حال، یکی از پرسش‌های رایج درباره زعفران، تأثیر آن در بارداری است. بسیاری از زنان باردار در مورد مصرف زعفران نگران هستند؛ زیرا گفته می‌شود که مصرف زیاد آن می‌تواند منجر به تحریک انقباضات رحمی و حتی سقط جنین شود.

اگرچه در برخی موارد و در مقدار کنترل شده، زعفران می‌تواند فوایدی از جمله کمک به بهبود خلق و خو، کاهش استرس و بهبود خواب برای زنان باردار داشته باشد. در این مقاله، به بررسی دقیق اثر زعفران و بارداری، فواید و عوارض زعفران در بارداری، میزان مجاز مصرف و تاثیر آن در مراحل مختلف بارداری می‌پردازیم تا اطلاعات کاملی برای تصمیم‌گیری آگاهانه در اختیار شما قرار دهیم.

تاثیر زعفران در بارداری

زعفران، یکی از ادویه‌های پرارزش با خواص متنوعی است که می‌تواند بر بارداری تأثیرات مثبت و منفی داشته باشد. این گیاه با دارا بودن ترکیبات فعال مانند کروسین، سافرانال و پیکروکروسین، به بهبود خلق و خو، گردش خون و تقویت سیستم گوارشی کمک می‌کند.

به‌طور کلی، تاثیر زعفران در بارداری بستگی به مقدار مصرف و شرایط جسمانی مادر دارد؛ بنابراین، برای اطمینان از مصرف ایمن، همیشه توصیه می‌شود قبل از استفاده از زعفران در بارداری با پزشک مشورت شود.

در اپلیکیشن ایمپو می‌توانید به صورت آنلاین با پزشکان متخصص زنان و زایمان و کارشناسان مامایی مشورت کنید و جواب سوالات خود را در سریع‌ترین زمان ممکن بگیرید. همچنین در بخش اشتراک تجربه ایمپو می‌توانید با دیگر کاربران که در شرایط مشابه شما هستند تبادل نظر کنید.

فواید زعفران برای زنان باردار

زعفران، به عنوان یک ادویه با خواص دارویی، می‌تواند در دوران بارداری در مقدار متعادل فوایدی برای مادر داشته باشد. در ادامه، برخی از مهم‌ترین فواید زعفران برای زن باردار عبارتند از:

1. بهبود خلق و خو و کاهش استرس

زعفران به دلیل خاصیت آرام‌بخش خود می‌تواند به کاهش اضطراب و نوسانات خلقی که در دوران بارداری شایع است، کمک کند.

2. کمک به بهبود گوارش

زنان باردار اغلب با مشکلاتی مانند نفخ، یبوست و سوءهاضمه مواجه می‌شوند. زعفران با تقویت سیستم گوارشی، به کاهش این مشکلات کمک می‌کند.

3. تنظیم فشار خون

فشار خون بالا در بارداری می‌تواند خطرناک باشد؛ اما مصرف متعادل زعفران برای زن حامله ممکن است به کاهش فشار خون کمک کند، زیرا باعث گشاد شدن عروق و بهبود جریان خون می‌شود.

4. تقویت سیستم ایمنی

زعفران حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و از مادر و جنین در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کند.

5. بهبود کیفیت خواب

بی‌خوابی یکی از مشکلات رایج در دوران بارداری است و زعفران با اثرات آرام‌بخش خود، به بهبود خواب کمک می‌کند.

6. کاهش تهوع صبحگاهی

مصرف مقدار کمی زعفران در غذا یا نوشیدنی، می‌تواند در کاهش حالت تهوع در بارداری  تاثیر داشته باشد.

7. کاهش گرفتگی‌های عضلانی

در این دوران، بسیاری از زنان دچار گرفتگی عضلات، به خصوص در پاها، می‌شوند. زعفران به دلیل خاصیت ضد التهابی و افزایش گردش خون، می‌تواند به کاهش این گرفتگی‌ها کمک کند.

8. کمک به تنظیم قند خون

برخی مطالعات نشان داده‌اند که زعفران ممکن است به کنترل قند خون کمک کند؛ این ویژگی برای مادرانی که در معرض دیابت بارداری قرار دارند، مفید است.

9. بهبود عملکرد قلب و عروق

زعفران با افزایش جریان خون و کاهش کلسترول بد(LDL)، به حفظ سلامت قلب و عروق مادر کمک می‌کند. این موضوع به خصوص در بارداری، که حجم خون بدن افزایش پیدا می‌کند، اهمیت دارد.

10. افزایش اشتها

برخی زنان باردار دچار کاهش اشتها می‌شوند؛ زعفران می‌تواند به بهبود اشتها کمک کرده و دریافت مواد مغذی مورد نیاز جنین را افزایش دهد.  

11. کمک به رشد استخوان‌های جنین

زعفران حاوی مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم است که در رشد و استحکام استخوان‌های جنین نقش مهمی دارند.

12. بهبود تنفس و کاهش گرفتگی بینی

بسیاری از زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون دچار گرفتگی بینی می‌شوند. زعفران با خاصیت ضد التهابی می‌تواند به بهبود تنفس و کاهش احتقان کمک کند.

نکته مهم این است که با وجود این فواید، مصرف زعفران برای زن باردار باید در حد متعادل باشد؛ زیاده‌روی در مصرف آن می‌تواند عوارضی مانند انقباضات رحمی، افزایش دمای بدن و حتی سقط جنین را به همراه داشته باشد. پس قبل از مصرف زعفران در بارداری، حتما با پزشک مشورت کنید. علاوه بر آن، ایمپو با توجه به مرحله بارداری، توصیه‌های تخصصی و رژیم غذایی مخصوص خودتان را پیشنهاد می‌کند.

عوارض زعفران در بارداری چیست؟

مصرف زعفران در بارداری، به ویژه در مقادیر زیاد، می‌تواند عوارضی برای مادر و جنین داشته باشد. در ادامه، عوارض احتمالی زعفران برای زن باردار را به طور کامل توضیح می‌دهیم:

۱. افزایش انقباضات رحم و خطر سقط یا زایمان زودرس

زعفران دارای ترکیباتی است که می‌تواند باعث تحریک عضلات رحم شود؛ مصرف زیاد آن ممکن است منجر به انقباضات رحمی شده و در سه ماهه اول خطر سقط جنین و در سه ماهه سوم خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.

۲. کاهش فشار خون

زعفران خاصیت کاهش فشار خون دارد. در دوران بارداری، کاهش شدید فشار خون می‌تواند باعث سرگیجه، ضعف و حتی مشکلات در گردش خون شود که ممکن است بر رشد جنین نیز تاثیر منفی بگذارد. برای آشنایی با فشار خون حاملگی نرمال، می‌توانید مقاله آن را مطالعه کنید.

۳. افزایش دمای بدن

زعفران به عنوان یک ادویه گرم شناخته می‌شود و مصرف زیاد آن می‌تواند باعث افزایش دمای بدن شود. این افزایش دما در بارداری می‌تواند برای جنین مضر باشد و خطر آسیب به رشد طبیعی او را افزایش دهد.

۴. تهوع و استفراغ شدید

برخی زنان باردار نسبت به زعفران حساسیت بیشتری دارند؛ به خصوص در سه ماهه اول که بسیاری از زنان دچار ویار بارداری هستند، مصرف آن ممکن است باعث تشدید حالت تهوع و استفراغ شود.

۵. واکنش‌های آلرژیک

برخی افراد ممکن است به زعفران حساسیت داشته باشند که می‌تواند منجر به خارش، کهیر، مشکلات تنفسی یا التهاب شود؛ در دوران بارداری، حساسیت‌های شدید می‌توانند خطرناک باشند و باید از مصرف زیاد زعفران اجتناب شود.

۶. تاثیرات منفی بر هورمون‌ها

زعفران می‌تواند روی سطح برخی هورمون‌ها تأثیر بگذارد؛ این تغییرات هورمونی ممکن است باعث اختلال در تعادل هورمونی بارداری شود و بر سلامت مادر و جنین اثر منفی بگذارد.

۷. خونریزی یا لکه‌بینی غیر طبیعی

مصرف زیاد زعفران ممکن است باعث افزایش گردش خون و در برخی موارد، خونریزی یا لکه‌بینی در بارداری شود. این امر می‌تواند نشانه‌ای از تحریک بیش از حد رحم باشد که ممکن است خطرناک باشد.

خوردن چه مقدار زعفران در بارداری خطرناک است؟

مصرف زعفران برای زن حامله باید با دقت و در حد اعتدال باشد، زیرا زیاده‌روی در آن می‌تواند خطراتی را به همراه داشته باشد. بسیاری از متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که زنان باردار در روز بیش از 0.1 گرم(حدود یک یا دو رشته زعفران) مصرف نکنند.

مصرف بیش از 1 گرم زعفران در یک روز می‌تواند سمی باشد و عوارضی جدی مانند افت شدید فشار خون، مشکلات گوارشی، سرگیجه، خونریزی شدید و حتی سقط جنین را به دنبال داشته باشد. با این حال، بدن هر فرد ممکن است واکنش متفاوتی به زعفران نشان دهد.

اگر بعد از مصرف زعفران علائمی مانند گرفتگی شدید شکم، سرگیجه، خونریزی یا تهوع غیر عادی داشتید، فورا با پزشک مشورت کنید.

• خوردن زعفران در هفته اول بارداری

در هفته اول بارداری، جنین به تازگی در رحم جای گرفته و هنوز بسیار حساس و آسیب‌پذیر است. به طور کلی، در اوایل بارداری، رحم هنوز در حال سازگاری با شرایط جدید است و زعفران دارای ترکیبات فعالی است که می‌تواند باعث افزایش دمای بدن و تحریک رحم شود؛ این تحریک می‌تواند در برخی موارد منجر به خونریزی و حتی سقط جنین شود.

مصرف مقدار بسیار کم زعفران(مثلا در حد یک یا دو رشته در غذا) احتمالا مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما اگر سابقه سقط یا بارداری پرخطر دارید، بهتر است در سه ماهه اول بارداری، خصوصا در هفته‌های ابتدایی، از مصرف زعفران پرهیز کنید.

• خوردن زعفران در بارداری در ماه آخر

زعفران، به عنوان یک گیاه طبیعی می‌تواند خواص مختلفی داشته باشد، اما در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه آخر باید با احتیاط مصرف شود. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف زیاد زعفران ممکن است باعث انقباضات رحمی شود که در برخی موارد خطرساز است.

بنابراین، توصیه می‌شود که مصرف زعفران در سه ماهه سوم بارداری محدود شود؛ در صورتی که تمایل دارید از آن به طور مرتب یا به عنوان مکمل استفاده کنید، این موضوع را با پزشک متخصص خود در میان بگذارید. همچنین می‌توانید به کمک ایمپو بدون نیاز به مراجعه حضوری با پزشک متخصص زنان مشورت و گفتگو کنید.

مصرف زعفران در بارداری در غذا ضرر دارد؟

مصرف زعفران در غذا در دوران بارداری معمولا بی‌خطر است، به شرطی که در مقادیر معمول و متعارف استفاده شود. به طور کلی، زعفران به عنوان یک ادویه طبیعی در بسیاری از غذاها استفاده می‌شود و مصرف آن در این حالت مشکلی ایجاد نمی‌کند.

مقادیر کم زعفران در حدود یک یا دو رشته، به عنوان یک طعم‌دهنده که در غذاهای مختلف مانند خورش‌ها، برنج یا دسرها اضافه می‌شود، برای بارداری ایمن هستند.

استفاده از رنگ زعفران در بارداری خطر دارد؟

رنگ زعفران، که در غذاها استفاده می‌شود، معمولا در بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ این رنگ، به خودی خود باعث انقباضات رحم نمی‌شود؛ اما در صورتی که مقدار زیادی از زعفران استفاده کنید، ممکن است اثرات آن بر رحم نمایان شود. در مجموع، مصرف زعفران در غذا به عنوان رنگ‌دهنده مشکلی ندارد.

خوردن عسل زعفران در بارداری اثر دارد؟

ترکیب عسل و زعفران، خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی دارد. مصرف آن در دوران بارداری در مقادیر کم معمولا بی‌خطر است؛ با این حال، باید از مصرف زیاد زعفران برای زن حامله خودداری کرد، چرا که ممکن است باعث تحریک رحم شود. اگر به عسل حساسیت ندارید، مصرف آن در حد معمول می‌تواند مفید باشد.

مصرف چای زعفران در بارداری

مصرف چای زعفران برای زن باردار باید با احتیاط انجام شود. اگرچه در مقادیر کم بی‌خطر است، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند خطراتی برای سلامت جنین به همراه داشته باشد. بنابراین، توصیه می‌شود در این دوران از مصرف چای زعفران در مقادیر زیاد خودداری کنید.

خوردن شیر زعفران در بارداری

شیر زعفران، از ترکیب شیر گرم با زعفران تهیه شده و در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان نوشیدنی مفید شناخته می‌شود. مصرف آن در بارداری، در مقادیر متعادل بی‌خطر است. اما استفاده زیاد آن ممکن است باعث تحریک رحم شود. به خصوص در سه ماهه اول و سوم بارداری باید با احتیاط مصرف شود.

از بین بردن اثر زعفران در بارداری چگونه است؟

اگر به طور تصادفی مقدار زیادی زعفران در دوران بارداری مصرف کرده‌اید و نگران اثرات آن هستید، اقدامات زیر می‌تواند به کاهش اثرات آن کمک کند:

۱. افزایش مصرف آب و مایعات

آب می‌تواند به رقیق شدن ترکیبات زعفران در بدن کمک کند و دفع آن را از طریق ادرار تسریع کند. مصرف آب، آبمیوه‌های طبیعی مانند آب پرتقال یا آب هندوانه و مایعات دیگر می‌تواند به کاهش غلظت زعفران در بدن کمک کنند.

۲. مصرف مواد غذایی با طبع سرد

زعفران دارای طبیعت گرم است، بنابراین مصرف مواد غذایی با طبع سرد می‌تواند اثر آن را متعادل کند. غذاهایی مانند ماست، خیار، آب نارگیل، شیر سرد، آبلیمو می‌توانند در کاهش اثر گرمی زعفران موثر باشند.

۳. استراحت و کنترل استرس

اگر پس از مصرف زعفران احساس نگرانی، استرس یا تپش قلب دارید، استراحت کردن و حفظ آرامش می‌تواند کمک‌کننده باشد. اضطراب می‌تواند علائم را تشدید کند، بنابراین بهتر است در یک محیط آرام بنشینید، چند نفس عمیق بکشید و به بدن خود استراحت دهید.

۴. مشورت با پزشک در صورت مشاهده علائم خطرناک

در صورتی که بعد از مصرف زعفران دچار انقباضات شدید رحم، خونریزی، سرگیجه شدید، تهوع غیر عادی یا افت فشار خون شدید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است نیاز باشد پزشک اقداماتی برای کنترل این علائم انجام دهد. 

۵. اجتناب از مصرف مجدد زعفران

اگر قبلا مقدار زیادی زعفران مصرف کرده‌اید، تا چند روز از مصرف دوباره آن، چه در غذا و چه در نوشیدنی، خودداری کنید تا بدن فرصت کافی برای دفع مواد اضافی داشته باشد.

۶. مصرف غذاهای فیبردار

مواد غذایی سرشار از فیبر مانند میوه‌ها، سیب، گلابی، پرتقال، سبزیجات، نان سبوس‌دار و حبوبات می‌توانند به بهبود عملکرد گوارش و دفع سریع‌تر زعفران از بدن کمک کنند.

۷. استفاده از لبنیات

شیر و سایر محصولات لبنی نیز در کاهش اثرات تحریک‌کننده زعفران بر معده و رحم کمک می‌کنند. نوشیدن شیر سرد می‌تواند احساس گرما و التهاب ناشی از مصرف زیاد زعفران را کاهش دهد.

سخن آخر

زعفران، یک ادویه ارزشمند با خواص دارویی است، اما مصرف آن در دوران بارداری باید با احتیاط همراه باشد. مصرف کم و متعادل آن(چند رشته در غذا) مشکلی ایجاد نمی‌کند و حتی ممکن است به بهبود خلق و خو و کاهش استرس کمک کند.

در عین حال، مصرف زیاد آن(بیش از ۵۰ تا ۷۵ میلی‌گرم در روز) می‌تواند باعث انقباضات رحمی، کاهش فشار خون، افزایش دمای بدن و در موارد شدید، خطر سقط جنین یا زایمان زودرس را افزایش دهد. خوردن چای زعفران، شیر زعفران و مکمل‌های آن به ویژه در سه ماهه اول و سوم بارداری باید با احتیاط مصرف شوند.

اگر زعفران بیش از حد مصرف شد، نوشیدن آب زیاد، مصرف مواد غذایی با طبع سرد(ماست، خیار، آبلیمو)، استراحت و در موارد جدی، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود. شما می‌توانید به صورت آنلاین سوالات خود را از پزشکان متخصص زنان و زایمان و کارشناسان مامایی بپرسید.

در اپلیکیشن بارداری ایمپو، شما می‌توانید به صورت هفته به هفته، وضعیت جنین خود را مشاهده کنید؛ همچنین می‌توانید با ثبت نشانه‌ها و علائم خود از توصیه‌های تخصصی پزشکان این مجموعه کمک بگیرید. ایمپو به شما زمان انجام آزمایشات مهم و ویزیت‌های ضروری را یادآوری می‌کند و در این مسیر همراه شما است.

منابع

• Healthline

• Momjunction

• webmd