دیابت بارداری و هر آنچه که باید در مورد آن بدانید!

افزایش برخی از هورمون‌های بارداری می‌تواند در عملکرد هورمون انسولین اختلال ایجاد کنند؛ در نتیجه قند خون فرد افزایش می‌یابد. اضافه‌وزن و ژنتیک احتمال ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهد؛ از طرف دیگر داشتن رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم در پیشگیری و درمان قند بارداری بسیار موثر است.

اگر سابقه دیابت بارداری دارید، بیشتر باید مراقب خودتان و نوزادتان باشید. دیابت علاوه بر مشکلاتی که برای مادر به وجود می‌آورد، عوارض و خطراتی را برای جنین به همراه دارد که در ادامه به توضیحات کامل آن می‌پردازیم. همراه ایمپو شوید تا دیابت بارداری و راه درمان و پیشگیری از آن را بررسی کنیم.

دیابت بارداری چیست؟

در دوران حاملگی ممکن است قند خون بعضی از مادران باردار افزایش پیدا کند و به دیابت بارداری مبتلا شوند. این عارضه معمولا بین هفته‌های 24 و 28 بارداری (بین 5 تا 7 ماهگی) ایجاد می‌شود. طبق آمار منتشر شده توسط مرکز CDC، حدود 2 تا 14 درصد از خانم‌ها ‌در دوران حاملگی به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند.

اگر دیابت بارداری دارید به این معنی نیست که قبل از حاملگی قند بارداری داشته‌اید یا دیابت بارداری بعد از زایمان ادامه پیدا می‌کند. بااین‌حال، قند بارداری خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهد. همچنین، اگر قند بارداری به‌درستی کنترل نشود، خطر ابتلا به دیابت در نوزاد شما افزایش می‌یابد. در ادامه عوارض و علائم دیابت بارداری را بررسی می‌کنیم.

علل دیابت بارداری چیست؟

معمولا هورمون‌های مختلفی در کنترل سطح قند خون موثر هستند که مهم‌ترین آن‌ها ‌انسولین است. انسولین با تجزیه گلوکز غذا، سطح قند خون ما را متعادل نگه می‌دارد؛ درصورتی‌که انسولین به‌اندازه کافی تولید نشود یا عملکرد آن دچار اختلال شود، قند خون افزایش می‌یابد و منجر به دیابت می‌گردد.

در دوران بارداری، سطح هورمون‌ها ‌تغییر می‌کند و پردازش قند خون را برای بدن سخت‌‌تر می‌کند. درواقع، برخی از هورمون‌های دوران بارداری، می‌توانند در عملکرد انسولین اختلال ایجاد کنند. لازم به ذکر است که‌‌ به طور طبیعی در دوران بارداری، بدن کمی به انسولین مقاوم می‌شود و گلوکز موردنیاز برای انتقال به جنین تامین می‌گردد.

درصورتی‌که مقاومت به انسولین بیش از حد شود، سطح گلوکز خون‌‌ بالا می‌رود و منجر به دیابت بارداری می‌گردد. محققان هنوز نمی‌دانند که چرا برخی از زنان به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند و برخی دیگر، بدون ایجاد این مشکل دوران حاملگی را سپری می‌کنند. بااین‌حال، بهتر است بدانید که اضافه‌وزن و ژنتیک، اغلب نقش مهمی در ایجاد این عارضه دارند. به‌طورکلی، موارد زیر می‌تواند ریسک ابتلا به قند بارداری را افزایش دهد:

• اضافه‌وزن پیش از بارداری (BMI بیشتر از 25)

• اضافه وزن در بارداری

• حاملگی چندقلویی

• عدم تحرک بدنی

• داشتن سابقه پیش دیابت

• داشتن سابقه دیابت بارداری

•  سندرم تخمدان پلی کیستیک

• فشارخون بالا

• داشتن سابقه خانوادگی دیابت

• به‌دنیاآوردن نوزادی با وزن بیش از 4 کیلوگرم در بارداری‌های قبلی

• ژنتیک

• سقط‌ جنین یا مرده‌زایی بدون دلیل در بارداری‌های قبلی

• مصرف استروئیدها مانند گلوکوکورتیکوئیدها (glucocorticoids)

علائم دیابت بارداری چیست؟

دیابت بارداری معمولا هیچ علائم خاصی ایجاد نمی‌کند و نشانه هشداردهنده‌ای ندارد. بااین‌حال برخی از خانم‌ها ‌علائم قند بارداری زیر را به‌صورت خفیف تجربه می‌کنند:

• تشنگی بیش از حد
•  تکرر ادرار بیشتر از حد معمول
•  خشکی دهان
•  خستگی
•  تاری دید
• خارش ناحیه تناسلی و عفونت قارچی

لازم به ذکر است که علائم دیابت بارداری در دوران حاملگی شایع است و لزوما نشانه بیماری نیست. درصورتی‌که مشکوک به قند بارداری هستید، با پزشک خود در مورد علائمتان مشورت کنید. شما می‌توانید تمامی سوالات خود را به صورت آنلاین از پزشکان ایمپو بپرسید و در سریع‌ترین زمان، نگرانی های خود را رفع کنید. همچنین، اپلیکیشن ایمپو با با توصیه‌های تخصصی، مراقب شما و نوزادتان است.

یه مادر ایمپویی، یه مادر آگاهه ؛ایمپو رو نصب کن تا با توصیه‌های آگاهی بخشش در این مسیر همراهت باشه!

نصب اپلیکیشن ایمپو

تشخیص دیابت بارداری

دیابت، به‌ندرت ممکن است قند خون مادر را افزایش دهد؛ اما در این حالت مادر باردار بیش از قبل تشنه، گرسنه و دچار تکرر ادرار می‌شود. این نکته را به‌خاطر داشته باشید که داشتن این علائم، ‌‌ لزوما به معنی ابتلا به دیابت بارداری نیست و بهتر است برای تشخیص قطعی، به پزشک مراجعه کنید.

برای تشخیص دیابت بارداری، در هفته‌های 24 الی 28، پزشک میزان قندخون شما را با انجام دو آزمایش زیر بررسی می‌کند:

• تست چالش گلوکز

در مرحله اول باید تست چالش گلوکز را انجام دهید. در این تست، ابتدا باید یک محلول شیرین حاوی گلوکز را بنوشید. بعد از گذشت یک ساعت، باید آزمایش خون برای بررسی سطح قند انجام دهید. درصورتی‌که قند خون بالا باشد، پزشک آزمایش تحمل گلوکز را تجویز می‌کند.

•  تست تحمل گلوکز

این آزمایش، در صورتی تجویز می‌شود که نتایج تست چالش قبلی شما غیرعادی باشد. در مرحله اول این تست باید به‌صورت ناشتا (در مدت‌زمان 8 ساعت غذایی نخورید) آزمایش قند خون بدهید. سپس، باید یک نوشیدنی شیرین حاوی 100 گرم گلوکز بنوشید. در مرحله بعد، سطح قند خون شما سه بار در فواصل یک ساعته سنجیده می‌شود. اگر حداقل یکی از مقادیر جدول زیر را داشته باشید، پزشک ممکن است دیابت بارداری را برای شما تشخیص دهد:

عوارض دیابت بارداری چیست؟

تا این بخش از مقاله دریافتیم که دیابت بارداری چیست و به چه دلیلی ایجاد می‌شود؛ حال ممکن است این سوال برای شما ایجاد شود که اگر دیابت بارداری کنترل نشود چه می‌شود؟

درصورتی‌که کنترل قند خون در بارداری به‌درستی انجام نشود، می‌تواند منجر به افزایش سطح گلوکز خون گردد. قند خون بالا،‌‌ مشکلاتی را برای شما و کودکتان در دوران بارداری، زایمان و بعد از آن ایجاد می‌کند. در ادامه به عوارض دیابت بارداری برای مادر و نوزاد اشاره می‌کنیم:

• عوارض‌‌ دیابت بارداری برای مادر

دیابت بارداری می‌تواند عوارض زیر را برای مادر ایجاد کند:

1. فشارخون بالا و پره اکلامپسی

دیابت حاملگی خطر ابتلا به فشارخون بارداری و پره اکلامپسی را افزایش می‌دهد. ‌‌پره اکلامپسی یک عارضه بارداری است که باعث فشارخون بالا و عوارضی جدی می‌شود که سلامت شما و کودک را تهدید می‌کند.

علاوه‌برآن اگر دیابت بارداری دارید، احتمال اینکه در حاملگی آینده دوباره به آن مبتلا شوید، بیشتر است. همچنین با افزایش سن، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 نیز افزایش می‌یابد.

2. زایمان زودرس (نارس) و سزارین

قند خون بالا ممکن است خطرزایمان زودرس و زایمان قبل از موعد مقرر (قبل از هفته 37 بارداری) را افزایش دهد. همچنین، اگر نوزاد وزن بالایی داشته باشد، ممکن است پزشکتان زایمان زودرس و سزارین را توصیه کند.

3. مرده‌زایی

اگرچه این عارضه بسیار نادر است، اما دیابت بارداری درمان نشده می‌تواند منجر به مرگ نوزاد قبل و یا اندکی پس از تولد شود.

4. افسردگی پری ناتال

بعضی از مادران مبتلا دیابت بارداری، ممکن است به افسردگی پس از زایمان یا پری ناتال مبتلا شوند.

• عوارض دیابت بارداری برای نوزاد

اگر دیابت بارداری دارید، کودک شما ممکن است در معرض خطر ابتلا به موارد زیر قرار گیرد:

1. وزن بیش از حد هنگام تولد

اگر سطح قند خون شما بالاتر از حد استاندارد باشد، می‌تواند باعث افزایش وزن نوزاد شود. نوزاد بالای 4 کیلوگرم ممکن است در هنگام زایمان باعث آسیب به مادر شود یا نیاز‌‌ به زایمان سزارین داشته باشد.

2. مشکلات تنفسی

نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند، ممکن است که مشکلات جدی تنفسی مانند سندرم دیسترس تنفسی را تجربه کنند.

3. قند خون پایین (هیپوگلیسمی)

گاهی اوقات نوزادان کمی پس از تولد، دچار قند خون پایین (هیپوگلیسمی) می‌شوند. هیپوگلیسمی شدید ممکن است باعث تشنج در نوزاد شود. تغذیه سریع و گاهی تزریق وریدی محلول گلوکز می‌تواند، سطح قند خون نوزاد را به حالت عادی برگرداند.

4. اضافه‌وزن و دیابت نوع 2

دیابت بارداری، خطر ابتلا به اضافه‌وزن و دیابت نوع 2 را در مراحل بعدی زندگی نوزادان افزایش می‌دهد.

درمان قند بارداری در خانه

کنترل قند خون در بارداری، عوارض آن را برای شما و جنین، کاهش می‌دهد. درمان دیابت بارداری به سطح قند خون شما در طول روز بستگی دارد؛ ازاین‌رو احتمالا پزشک به شما توصیه کند که قند خون خود را با استفاده از کیت، قبل و بعد از غذاخوردن آزمایش کنید.

رعایت تغذیه دیابت بارداری و ورزش منظم، به کنترل قند خون کمک می‌کند. انجام 30 دقیقه ورزش‌های هوازی مانند پیاده روی، شنا و یوگا، با شدت متوسط، برای 5 تا 7 روز در هفته به کاهش قند خون کمک می‌کند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌کنیم مقاله ورزش در بارداری را مطالعه کنید.

درصورتی‌که با رعایت این موارد، قند خون شما کاهش پیدا نکند، پزشک برای شما قرص یا تزریق انسولین پیشنهاد می‌کند. فراموش نکنید که رعایت دستور پزشک در مصرف انسولین، اهمیت بسیار بالایی دارد.

رژیم غذایی برای دیابت بارداری

داشتن رژیم غذایی متعادل، در کنترل قند خون در بارداری‌‌ بسیار حائز اهمیت است. رژیم غذایی دوران باردرای باید حاوی پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، فیبر و چربی در حد متعادل باشد. همچنین، بهتر است که حجم وعده‌های غذایی خود را کم‌‌تر و تعداد آن‌ها ‌را در طول روز بیشتر کنید.

علاوه‌برآن، توصیه می‌شود، وعده‌های غذایی خود را هر روز در یک‌زمان مشخص میل کنید. از مصرف غذاهای ناسالم، فراوری شده و نوشیدنی‌های شیرین نیز خودداری کنید. به‌طورکلی برای تغذیه دیابت بارداری، مواد غذایی زیر توصیه می‌شود:

1. کربوهیدرات‌ها

کربوهیدرات‌های پیچیده، دیر‌‌تر هضم می‌شوند و قند خون را به طور ناگهانی افزایش نمی‌دهند؛ ازاین‌رو مقاومت به انسولین کاهش می‌یابد. پزشک به شما توصیه خواهد کرد که چه مقدار کربوهیدرات در روز مصرف کنید. مواد غذایی زیر منابع خوبی از کربوهیدرات هستند:

•  غلات کامل
•  برنج قهوه‌ای
•  حبوبات مانند لوبیا، نخود، عدس و...
•  سبزیجات نشاسته‌ای
•  میوه‌های کم قند

2. چربی

منابع غذایی سالم حاوی چربی، مواد مغذی موردنیاز مانند ویتامین و مواد معدنی را تأمین می‌کنند. این مواد غذایی شامل موارد زیر است:

•   آجیل بدون نمک
•  روغن‌زیتون
•   آووکادو

3. پروتئین

مقدار مصرف پروتئین در ماه‌های مختلف بارداری باتوجه‌به نیاز فردی شما متفاوت است. موارد زیر منابع مناسبی از پروتئین در تغذیه دیابت بارداری محسوب می‌شوند:

•  گوشت کم‌چربی
•  مرغ
• ماهی
• توفو یا پنیر سویا

لازم به ذکر است که باید از مصرف ماهی‌های که جیوه بالایی دارند، مانند ماهی‌تن، اجتناب کنید.

پیشگیری از دیابت بارداری

هیچ تضمینی در مورد پیشگیری از دیابت بارداری وجود ندارد؛ بااین‌حال هر چه عادات سالم بیشتری را قبل از بارداری رعایت کنید، خطر ابتلا به دیابت بارداری کاهش می‌یابد. اگر قبلا دیابت بارداری داشته‌اید، رعایت اصول زیر ممکن است خطر ابتلای مجدد به آن در بارداری‌های بعدی یا ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده را کاهش دهد:

• غذاهای سالم بخورید.
•  غذاهای پر فیبر، کم‌چربی و کم‌کالری را مصرف کنید.
• در رژیم غذایی خود روی میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل تمرکز کنید.
•  ورزش قبل و حین بارداری می‌تواند از شما در برابر ابتلا به دیابت بارداری محافظت کند.
•  در بیشتر روزهای هفته، 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط ​​داشته باشید.
• روزانه یک پیاده‌روی سریع داشته باشید.
•  بارداری را با وزن مناسب شروع کنید.
•  اگر قصد بارداری دارید، داشتن وزن ایده‌آل به شما کمک می‌کند که بارداری سالم‌تری داشته باشید.
•  از پزشک خود بپرسید که افزایش وزن معقول در دوران بارداری برای شما چقدر است.
• روی ایجاد تغییرات پایدار در عادات غذایی خود تمرکز کنید.

آیا دیابت بارداری بعد از زایمان رفع می‌شود؟

این نوع دیابت معمولا پس از زایمان برطرف می‌شود؛ زیرا سطح هورمون‌ها ‌به حالت عادی باز می‌گردد. بااین‌حال حدود 50 درصد از خانم‌های مبتلا به دیابت بارداری، بعد از زایمان به دیابت نوع 2 مبتلا می‌شوند. در واقع کم‌تحرکی و زیادشدن وزن، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهد. پس از تولد نوزاد، پزشک توصیه می‌کند که تا 4 الی 12 هفته بعد، قند خون شما بررسی شود.

سخن نهایی

همان‌طور که گفته شد ممکن است برخی از خانم‌ها ‌در دوران حاملگی خود، دیابت بارداری را تجربه کنند. هورمون‌های بارداری در عملکرد انسولین اختلال ایجاد می‌کنند؛ درنتیجه ممکن است قند خون مادر بیش از حد، افزایش یابد. همچنین، برخی از عوامل مانند اضافه‌وزن و ژنتیک احتمال ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهد.

برای پیشگیری از دیابت بارداری، بهتر است قبل از حامله شدن به پزشک مراجعه کنید و مطمئن شوید که اضافه‌وزن ندارید. داشتن رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم نیز بسیار موثر است. درمان دیابت بارداری با انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی، یوگا و دوچرخه ثابت تا حدود زیادی امکان‌پذیر است. همچنین، شما می‌توانید با رعایت رژیم غذایی و کاهش مصرف مواد قندی دیابت را کنترل کنید.

با توصیه‌های ایمپو بهت یادآوری می‌کنیم تا سلامت خودت و نوزادت رو اولویت قرار بدی.

نصب اپلیکیشن ایمپو

منابع

healthline

Cleveland Clinic

WebMD

NHS