اسپرم اهدایی چیست؟
در این مقاله میخوانید:
اگرچه داشتن فرزند برای بیشتر افراد کاملاً دست‌یافتنی است، برای برخی دیگر تبدیل به آرزویی محال شده است. اسپرم اهدایی یکی از راه‌های نجات برای افرادی است که آرزوی دیدن نوزادی را در میان دستانشان دارند.
شاید تا چند سال پیش تلاش‌های پی‌درپی شکست‌خورده‌ی یک زوج برای بچه‌دار شدن با ناامیدی کامل به بن‌بست می‌رسید؛ اما اکنون می‌توان ادعا کرد که پل‌های زیادی برای عبور از ناباروری وجود دارد که روش اسپرم اهدایی تنها یکی از این پل‌هاست.
اگر قصد اهدای اسپرم را دارید یا احتمال می‌دهید که شرایط نامطلوب اسپرم، مسئول ناباروری شما و همسرتان باشد، این مطلب حاوی اطلاعات مفیدی برای شماست.
اسپرم اهدایی به چه معناست؟
در روش اسپرم اهدایی (sperm donation)، نمونه اسپرم آزادشده‌ی فردی که ازنظر سلامتی تائید شده است، از مایع منی این فرد جداشده و در روند درمانی زوج‌های نابارور استفاده می‌شود.
درواقع این روش برای ایجاد لقاح در زوج‌هایی مطلوب است که مطمئن شده‌اند ناباروری آن‌ها به علت عدم وجود اسپرم در مرد یا وجود اسپرم غیرطبیعی و نابارور در اوست.
در این فرآیند زنی که ازنظر فیزیولوژیک سالم است، به کمک اسپرم شخصی، غیر از همسر خود باردار می‌شود. طبیعتاً نوزاد حاصل از نظر خصوصیات بیولوژیک مشابه فرد اهداکننده اسپرم خواهد بود.
باروری با اسپرم اهدایی
در باروری با اسپرم اهدایی، فرد اهداکننده ازلحاظ سلامت و باروری اسپرم‌ها مورد آزمایش قرارگرفته و در صورت تائید پزشکی، در زمان مقرر جهت اهدای اسپرم به بانک اسپرم مراجعه خواهد کرد. این نمونه اسپرم از طریق انزال جمع‌آوری می‌شود.
فرد گیرنده نیز باید برای تأیید آمادگی هورمونی آزمایش‌هایی را انجام دهد. درصورتی‌که مشکل خاصی در مسیر لقاح وجود نداشته باشد خانم گیرنده با مصرف دارو و ویتامین‌های لازم، برای تخمک‌گذاری آماده خواهد شد. سپس در زمان محتمل تخمک‌گذاری، فرآیند تزریق اسپرم اهدایی انجام می‌شود.
معمولاً انتخاب اسپرم برای هر زوج بر اساس مطابقت هرچه بیشتر ویژگی‌های ظاهری فرد اهداکننده و زوج گیرنده انجام می‌شود. این فرآیند بدون بیهوشی و در اغلب موارد بدون درد است.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره فریز تخمک: معرفی بهترین کاندیداها، عمل گرفتن تخمک، عوارض و ریسک‌ها
روش انجام اهدای اسپرم
اهدای اسپرم به زوجین داوطلب دریافت اسپرم، معمولاً از طریق روش آی وی اف (IVF) یا آی یو آی (IUI) انجام می‌شود.
در روش IVF لقاح به‌صورت مصنوعی و در محیط آزمایشگاه صورت می‌گیرد یعنی چند تخمک بالغ طی یک جراحی از تخمدان جداشده و با اسپرم اهدایی بارور می‌شوند. در مرحله آخر جنین حاصل از این لقاح مصنوعی در رحم جایگذاری می‌شود.
در روش IUI احتمال آزادسازی تخمک بالغ با کمک دارو افزایش پیدا می‌کند. سپس اسپرم موجود به داخل رحم تزریق‌شده و ادامه روند بارداری به‌صورت طبیعی طی می‌شود. در ادامه نتیجه تزریق و روند بارداری به‌دقت رصد می‌شود. برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله آی یو آی چیست را مطالعه کنید.
شانس باروری با اسپرم اهدایی چقدر ممکن است؟
نمی‌توان عدد معینی را برای درصد موفقیت بارداری با این روش برای تمام زوج‌ها عنوان کرد؛ زیرا این عدد به عوامل متعددی همچون سن خانم گیرنده، کیفیت اسپرم اهدایی، شرایط جسمی گیرنده، روش لقاح و… بستگی دارد. بااین‌حال می‌توان گفت نرخ موفقیت این فرآیند در بهترین حالت چیزی حدود 60 تا 80 درصد است.
شرایط اهدا اسپرم
قبل از تصمیم‌گیری برای اهدای اسپرم باید بدانید که فرد اهداکننده باید ازنظر چندین مؤلفه تائید شود. مهمترین ویژگی‌هایی که مورد بررسی قرار می‌گیرد به شرح زیر است؛
- سن مناسب
سن مناسب برای اهدای اسپرم بین 18 تا 35 سال است و با افزایش سن کیفیت حرکتی اسپرم کاهش می‌یابد.
- سلامت جسمی
فرد اهداکننده نباید مبتلا به هیچ‌گونه بیماری ارثی، عفونتی و مزمن همچون ایدز، هپاتیت، تالاسمی، سرطان و… باشد.
- سلامت روانی
فرد مبتلا به بیماری‌ها و اختلالات روانی مثل اسکیزوفرنی از لیست افراد مجاز برای اهدای اسپرم خارج خواهد شد.
- سابقه پزشکی
سابقه پزشکی فرد اهداکننده باید مشخص باشد؛ بنابراین کسانی که اطلاع دقیقی از سابقه خودشان ندارند مجاز به اهدای اسپرم نیستند.
- تست اسپرموگرام
تأیید سلامت اسپرم و تعداد نرمال آن در فرد اهداکننده ضروری است.
- سبک زندگی
رعایت برخی نکات همچون عدم مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی، داشتن رژیم غذایی مناسب، دوری از تعدد شرکای جنسی و … از دیگر موارد مهم در تأیید اهداکننده‌ی اسپرم می‌باشند.
- رضایت و آگاهی
رضایت قلبی اهداکننده اسپرم از شروط اصلی است و نمی‌توان بدون اجازه از نمونه منی کسی برای لقاح اسپرم جدا کرد. بعد از عبور از تمام آزمون‌های بالا، اهداکننده‌ی اسپرم باید طی یک جلسه مشاوره در مورد شرایطِ پس از اهدا اسپرم آگاه شود.
همچنین تعیین حقوق مادی و معنوی اهداکننده نسبت به کودک حاصل از این اسپرم قبل از لقاح ضروری است. معمولاً اطلاعات فرد اهداکننده به‌صورت محرمانه نزد بانک اسپرم باقی‌مانده و ارتباطی بین اهداکننده و زوج گیرنده برقرار نخواهد شد.
آزمایش‌های لازم قبل از اهدای اسپرم
مهمترین غربالگری‌های قبل از اهدای اسپرم شامل این موارد است:
- آزمایش کیفیت و تعداد اسپرم
- آزمایش گروه خونی و موارد وابسته
- آزمایش عفونت‌های جنسی
- آزمایش HIV ( ایدز )
- آزمایش هپاتیت B و C
انجام آزمایش‌های ذکرشده برای اطمینان از سلامت جنین پس از لقاح ضروری است.
شرایط دریافت اسپرم اهدایی
تنها زوج‌هایی امکان دریافت اسپرم اهدایی را دارند که با یکی از مشکلات زیر دست‌وپنجه نرم می‌کنند:
- مرد مبتلا با آزواسپرمی (فقدان اسپرم) باشد.
- اسپرم مرد نابارور و ناسالم باشد.
- مرد مبتلا به بیماری ارثی (قابل انتقال به جنین) باشد.
- وجود اختلالات کروموزومی در دی ان ای مرد
اگرچه در برخی کشورها دریافت اسپرم اهدایی برای دختران و زنان تنها به جهت پرورش فرزندِ تک والد، قانونی است اما چنین رویکردی در ایران خلاف قانون است.
نتیجه‌گیری
تولد فرزند می‌تواند آرامش را به زندگی بسیاری از زوج‌های نابارور برگرداند. اگرچه مسئله اسپرم اهدایی و باروری به کمک آن هنوز برای برخی از افراد قابل قبول نیست اما استفاده از این روش به‌صورت قانونی می‌تواند مشکل ناباروری بسیاری از آقایان را حل کند. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در این مورد و دریافت مشاوره تخصصی، می‌توانید از طریق اپلیکیشن ایمپو با پزشکان متخصص در این حوزه، در ارتباط باشید.
منابع
https://adonis-ivf.com/requirements-and-examination-of-the-sperm-donor/
https://raadinahealth.com/en/treatments/sperm-donation
https://mom.ir/blog/category/Sperm-donation
https://www.izadidr.ir/index.php?ToDo=ShowArticles&AID=11241
