تاثیر موسیقی بر سلامت مغز و روان

احتمالا همه‌ی ما تجربه ی شنیدن موسیقی رو داریم و خیلی از اوقات هم ازش لذت بردیم. اما آیا می دونستین که موسیقی علاوه بر سرگرم کردن ما، می‌تونه فایده های روانی دیگه ای هم برامون داشته باشه و باعث سلامت بیشتر و عملکرد بهتر روان و ذهن ما بشه؟ در این مقاله قراره راجع به این فواید صحبت کنیم و در نتیجه با دونستن این موارد از “موسیقی” این ابزار خوب و در دسترس بهتر، بیشتر و آگاهانه تر کمک بگیریم و استفاده کنیم.

در سال 2009 باستان شناس ها در حفاری یه غار در جنوب آلمان، یه فلوت رو کشف کردن که از استخوان بال کرکس ساخته شده بود. این فلوت قدیمی ترین ساز شناخته شده روی زمین نام گرفت و نشون داد که بیشتر از چهل هزار ساله که انسان ها ساز می نوازن. گرچه هنوز مطمئن نیستیم که آدم ها از چه زمانی شروع به گوش دادن به موسیقی کردن، اما دانشمندان در مورد این که موسیقی چه مزایایی داره تحقیقاتی کردن.

احتمالا شما هم تجربیاتی از این دست داشتین که با شنیدن یه موسیقی انگیزه گرفتین یا کلا غمگین شدین و … . پس شما هم به این موضوع واقفین که موسیقی می‌تونه چه تاثیراتی روی روح و روان و خلق وخوی ما بذاره.

این تاثیرات می‌تونه خیلی قوی و موثر باشه و باعث شکل گیری موسیقی درمانی در روان شناسی شده که ازش برای ارتقای سلامت عاطفی، مقابله با استرس و افزایش بهزیستی روانی استفاده می کنن.

تحقیقات نشون داده که سلیقه ی شما در انتخاب موسیقی هم می‌تونه نشون دهنده ی تیپ شخصیتیتون باشه. حالا بریم با هم ببینیم این فواید چی هستن.

تاثیرات اجتماعی گوش دادن به موسیقی

محققان معتقدن که یکی از مهم ترین کارکردهای موسیقی اینه که باعث ایجاد حس انسجام، وحدت گروهی و ایجاد ارتباط بین افراد می‌شه. مثلا وقتی سرود ملی تو میادین ورزشی پخش می‌شه یا آهنگ های اعتراضی موقع تظاهرات و راهپیمایی، باعث می‌شه افراد حس کنن هدف مشترکی دارن. یا وقتی یه زوج برای هم آهنگ های عاشقانه می فرستن، حس می کنن پیوندشون عمیق تر شده.

یکی از جالبترین و مهم ترین تاثیرات اجتماعی موسیقی در ایجاد دلبستگی ایمن بین مادر و فرزنده. لالایی هایی که مادر برای فرزندش می خونه و ارتباطی که از این طریق شکل می گیره نشون می ده که موسیقی می‌تونه در برقراری یه ارتباط خوب و حس انسجام موثر باشه.

تاثیر موسیقی بر یادگیری فرد

تحقیقات نشون می ده که وقتی یه موسیقی در پس زمینه پخش می‌شه و شنونده مشغول و متمرکز روی فعالیت های خودشه، عملکرد ذهنی و شناختی افراد بهتر می‌شه. یه پژوهش در این زمینه نشون داده که اگه موسیقی از نوع شاد باشه باعث می‌شه که سرعت پردازش افراد از حالت عادی بیشتر بشه و موسیقی ملایم هم می‌تونه باعث بهتر شدن حافظه بشه.

پس دفعه ی بعد که روی یه مساله و کار تمرکز کردین، اگه می خواین عملکرد ذهنی خودتون رو بهتر کنین، می تونین یک موسیقی ملایم در پس زمینه پخش کنین. البته حواستون باشه که یه موسیقی با اشعار پیچیده نباشه چرا که بیشتر باعث حواس پرتی می‌شه. بهتره آهنگ های بی کلام رو انتخاب کنین. تحقیقات نشون داده که وقتی افراد قرار بود به عنوان جایزه به یه موسیقی گوش بدن، انگیزه ی بیشتری برای یادگیری داشتن.

تاثیر موسیقی بر کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی بدن

طبیعتا استرس رو نمی‌شه حذف کرد اما می‌شه توانایی مدیریت استرس و سازگاری با عوامل استرس زا رو تغییر داد. تحقیقات نشون داده که موسیقی می‌تونه در این فرایند بسیار تاثیرگذار باشه. در مطالعه ای که در سال 2013 انجام شده، سه گروه شرکت کننده رو با یه عامل استرس زا رو به رو کردن و بعد ازشون تست سنجش استرس گرفتن. تفاوت سه گروه هم در این بود که برای یه گروه موسیقی آرامش بخش پخش کردن، یه گروه به صدای موج آب و برای یه گروه هم هیچ صدای خاصی پخش نشد.

نتایج نشون داد که کسانی که به موسیقی آرامش بخش گوش دادن، خیلی سریع تر تونستن اثرات استرسی که تجربه کرده بودن رو از بین ببرن. حتما بارها شنیده و خوندین که استرس باعث تضعیف سیستم ایمنی می‌شه. بنابراین اگه بتونیم استرسمون رو مدیریت کنیم، نهایتا سیستم ایمنی قوی تری هم خواهیم داشت. موسیقی می‌تونه یکی از عواملی باشه که در این مسیر بهمون کمک می کنه.

تاثیر موسیقی بر میزان خستگی

در سال 2015 محققان دانشگاه شانگهای یه پژوهشی انجام دادن و فهمیدن که موسیقی آرامش بخش باعث می‌شه افراد کمتر خسته بشن و استقامت عضلانیشون روموقع انجام یه کار تکراری بالا بره. این تحقیق روی افرادی که در پروسه ی درمان سرطان بودن هم انجام شد و دیدن که جلسات موسیقی درمانی خستگیشون رو کاهش داد.

تاثیر موسیقی بر کاهش مصرف غذا

یکی از جالبترین اثرات روانی موسیقی اینه که می‌تونه یه ابزار مفید برای کاهش وزن باشه. اگه این روزا دارین تلاش می کنین که وزنتون رو کم کنین، گوش دادن به موسیقی ملایم و کم کردن نور می‌تونه در رسیدن به این هدف بهتون کمک کنه. طبق یه پژوهش، میزان غذای افراد در رستوران های کم نور با پخش موسیقی ملایم، کمتر از افراد در رستوران های دیگه هست.

دلیل این موضوع اینه که موسیقی ملایم و نور کم باعث ایجاد یه محیط آرامش بخش می‌شه و آدم ها آرامتر هستن و آهسته تر غذا می‌خورن. درنتیجه حواسشون هست که چه موقع احساس سیری می‌کنن و زودتر دست از غذا می‌کشن. فکر کنم ایده ی خوبی باشه و بشه از این شیوه در منزل هم استفاده کرد.

تاثیر موسیقی بر کاهش اضطراب

منابع معتبر نشون می‌ده که افرادی که بعد سکته مغزی در حال گذروندن دوره توان بخشیشون بودن، بعد از یه ساعت گوش دادن به موسیقی آرامش بیشتری رو تجربه کردن. به خصوص موسیقی که با صداهای طبیعت ترکیب بشه می‌تونه خیلی در کاهش اضطراب موثر باشه.

تاثیر موسیقی بر بهبود حافظه

خیلی از دانش آموزان، دوست دارن موقع مطالعه به موسیقی گوش بدن. اما آیا این کار خوبیه؟ درسته موسیقی می‌تونه کمک کننده باشه اما به عوامل مختلفی بستگی داره از جمله نوع موسیقی، میزان لذت شنونده از اون، سطح آشنایی شنونده با موسیقی و … . در یه تحقیق، دانش آموزانی که تسلط و آشنایی زیادی با موسیقی نداشتن، وقتی به یه موسیقی شاد گوش دادن، تونستن درس رو بهتر یاد بگیرن، احتمالا به این دلیل که احساسات مثبت در اون‌ها برانگیخته شد؛ در عین حال که تداخلی با اطلاعات در حافظه شون پیدا نکرد.

اما دانش آموزانی که در زمینه موسیقی آموزش دیده بودن و حرفه‌ای تر بودن، با موسیقی‌های خنثی درس رو بهتر یاد می‌گرفتن، چون براشون کمتر حواس پرتی ایجاد می‌کرد. پس بهتره که موقع درس خوندن موسیقی ملایم و بدون کلام پخش کنین.

تاثیر موسیقی بر درمان بیماری‌های روانی

موسیقی می‌تونه به صورت واقعی مغز رو تغییر بده. عصب شناسان فهمیدن که گوش دادن به موسیقی باعث ترشح چند ماده شیمیایی عصبی می‌شه که در عملکرد مغز و سلامت روان نقش خیلی مهمی دارن. یکی از اون‌ها دوپامین هست که یه ماده شیمیایی مرتبط با مراکز لذت و پاداشه. هورمون های استرس کورتیزول و سروتونین هستن و هورمون اکسی توسین که یه هورمون مرتبط با ایجاد ارتباط با دیگران هست.

برخی از مطالعات هم نشون داده که موسیقی درمانی می‌تونه کیفیت زندگی و ارتباطات اجتماعی افرادی رو که مبتلا به اسکیزوفرنی هستن، بهتر کنه.

تاثیر موسیقی بر مدیریت درد

موسیقی می‌تونه در مدیریت درد خیلی مفید باشه. یه مطالعه روی بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا نشون داد که کسانی که فقط یه ساعت در روز به موسیقی گوش دادن نسبت به افرادی که این تجربه رو نداشتن، خیلی درد کمتری رو تجربه کردن. همچنین یه تحقیق در سال 2015 نشون داد که بیمارانی که قبل، حین یا حتی بعد جراحی به موسیقی گوش می‌دن، نسبت به افرادی که موسیقی گوش نمی‌دن، درد و اضطراب کمتری رو تجربه می‌کنن.

تاثیر موسیقی بر وضعیت خواب

بی‌خوابی یه مشکل جدیه که آدم‌ها رو در هر سنی تحت تاثیر قرار می‌ده و روش‌های زیادی برای درمانش وجود داره. تحقیقات نشون داده که گوش دادن به موسیقی کلاسیک آرامش بخش می‌تونه یه درمان ایمن، موثر و مقرون به صرفه باشه. در یه پژوهش روی دانشجوهای یه دانشگاه، سه دسته شرکت‌کننده به مدت سه هفته قبل از خواب، به ترتیب یا به موسیقی کلاسیک، یا به یه کتاب صوتی گوش می‌کردن یا اصلاً چیزی گوش نمی‌دادن. دانشمندان کیفیت خواب اون‌ها رو قبل و بعد این آزمایش بررسی کردن.

نتیجه نشون داد که اون شرکت‌کننده‌هایی که به موسیقی گوش داده‌ بودن، نسبت به افرادی که به کتاب صوتی گوش داده بودن یا اون‌هایی که هیچ مداخله‌ای دریافت نکردن، کیفیت خواب خیلی بهتری داشتن.

تاثیر موسیقی بر خلق و خو

یکی دیگه از مزایای موسیقی اینه که می‌تونه شما رو شادتر کنه. محققان در پژوهش‌های مختلف دیدن که موسیقی می‌تونه به بهبود حس و حال افراد، خودآگاهی بیشتر، تنظیم احساسات و تغییر خلق و خو کمک زیادی بکنه. جالب اینجاست که موسیقی می‌تونه تاثیر منفی هم داشته باشه. در یه پژوهش مشخص شد که مردانی که موسیقی‌هایی با اشعار زن ستیزانه گوش می‌کردن به مراتب بیشتر رفتارهای خشونت آمیز و تهاجمی از خودشون نشون می‌دادن.

سخن نهایی

خلاصه که موسیقی در کنار خاصیت الهام‌بخشی و سرگرم کننده ای که داره، اثرات روانی قدرتمندی هم داره که می‌تونه به سلامت و تندرستی ذهنی و روانی شما کمک کنه. پس از این به بعد به موسیقی فقط به عنوان یه سرگرمی صرف نگاه نکنین و حواستون به بقیه‌ی مزایاش باشه. موسیقی رو آگاهانه در زندگی روزمره‌تون بگنجونین تا شادی، انگیزه و آرامش بیشتری رو تجربه کنین.