بی اختیاری ادراری و راه درمان آن

همه ما از افزایش سن و تغییرات ناشی از آن می‌ترسیم. اگرچه ممکن است این تغییرات در اثر برخی رفتارها در سنین پایین‌تر تشدید شوند، یا برعکس به تعویق بیفتند، اما نمی‌توان آن‌ها را به طور کامل متوقف کرد.

بی اختیاری ادراری یکی از اختلالات ناخوشایندی است که در سنین بالاتر گریبان‌گیر برخی افراد می‌شود. بی اختیاری ادراری که در اثر برخی مشکلات جسمی ایجاد می‌شود، از نظر حس عزت نفس هم به شدت فرد را آسیب پذیر می کند و حتی ممکن است باعث انزوا و خانه نشینی فرد مبتلا شود.

امکان دارد شما و یا نزدیکان شما دچار بی اختیاری ادرار از نوع موقت و یا دائم شده باشید. ما در این مقاله سعی داریم شما را با انواع بی‌اختیاری ادراری آشنا کنیم و عنوان کنیم که چه عواملی باعث شدت گرفتن این عارضه می‌شود و راه های درمانی آن چیست. همراه ما باشید.

 

بی اختیاری ادراری به چه معناست؟

از دست دادن کنترل مثانه یک مشکل حدودا شایع و اغلب شرم‌آور است. شدت بی‌اختیاری ادراری هم ممکن است متناسب با موقعیت متفاوت باشد؛ مثلا خروج ادرار هنگام سرفه یا عطسه.

اگر چه با افزایش سن افراد، بی‌اختیاری ادرار بیشتر اتفاق می‌افتد اما نمی‌توان گفت این مشکل لزوما به دلیل کهولت سن و پیری است. اگر بی اختیاری ادراری بر فعالیت‌های روزانه شما تأثیر می‌گذارد در مراجعه به پزشک تردید نکنید.

 

انواع بی اختیاری ادرار

بسیاری از افراد ممکن است گاهی نشت‌های جزئی ادرار را تجربه کنند و در برخی افراد این مشکل به قدری حاد است که تمام ابعاد زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در ادامه به بررسی انواع بی اختیاری ادراری می‌پردازیم. انواع آن عبارتند از:

• بی اختیاری استرسی

در این حالت زمانی که با سرفه، عطسه، خندیدن، ورزش کردن یا بلند کردن اجسام سنگین به مثانه خود فشار وارد می کنید، ادرار نشت می کند.

• بی اختیاری فوری

شما یک میل ناگهانی و شدید برای ادرار کردن دارید که با از دست دادن غیرارادی ادرار همراه است. ممکن است لازم باشد به صورت مکرر ادرار کنید؛ حتی در طول شب چندین بار برای ادرار از خواب بیدار شوید. بی اختیاری اضطراری ممکن است به دلیل یک بیماری جزئی مانند عفونت در ناحیه لگن یا یک وضعیت شدیدتر مانند یک اختلال عصبی یا دیابت ایجاد شود.

• بی اختیاری سرریز

در این مورد از اختلالات، به دلیل تخلیه نشدن کامل مثانه، ادرار مکرر یا  تخلیه به صورت مداوم را تجربه می‌کنید.

• بی اختیاری عملکردی

یک نقص جسمی یا ذهنی شما را از رسیدن به موقع به توالت باز می‌دارد. به عنوان مثال، اگر آرتریت شدید دارید، ممکن است در فراهم کردن شرایط برای عمل روتین تخلیه مثانه با مشکل مواجه شوید.

• بی اختیاری مختلط

شما بیش از یک نوع بی‌اختیاری ادرار را تجربه می‌کنید که اغلب این حالت به ترکیبی از بی‌اختیاری استرسی و بی‌اختیاری فوری اشاره دارد.

• بی اختیاری موقت ادرار

برخی از نوشیدنی‌ها، غذاها و داروها ممکن است مثانه شما را تحریک کرده و حجم ادرار شما را افزایش دهند. در این حالت ممکن است به صورت مقطعی دچار بی‌اختیاری ادرار شوید.

برخی از موادی که مصرف آن‌ها  چنین حالتی را ایجاد می‌کند عبارت‌اند از:

• الکل؛
• کافئین؛
• نوشیدنی‌های گازدار؛
• شیرین کننده‌های مصنوعی؛
• شکلات؛
• فلفل تند؛
• غذاهایی که سرشار از ادویه، شکر یا اسید هستند، به ویژه مرکبات؛
• داروهای قلب و فشار خون؛
• آرام بخش‌ها و شل کننده‎های عضلانی؛
• دوزهای زیاد ویتامین C؛

بی اختیاری ادرار همچنین ممکن است به دلیل یک بیماری پزشکی ایجاد شود که اتفاقا برخی از این بیماری‌ها به راحتی قابل درمان هستند؛ مانند:

عفونت ادراری: عفونت‌ها می‌توانند مثانه شما را تحریک کنند و باعث می‌شوند که شما میل شدید به ادرار کردن و گاهی اوقات بی‌اختیاری دفع ادرار را تجربه کنید.

یبوست رکتوم: در نزدیکی مثانه است و بسیاری از اعصاب مشترک با مثانه را دارد. مدفوع سفت و فشرده در راست روده باعث می‌شود این اعصاب بیش از حد فعال شوند و تکرر ادرار را افزایش دهند.

• بی اختیاری ادرار مداوم

بی اختیاری ادرار همچنین می‌تواند یک وضعیت پایدار باشد که در اثر مشکلات یا تغییرات فیزیکی زمینه‌ای ایجاد می‌شود. از جمله این شرایط زمینه‌ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بارداری: تغییرات هورمونی و افزایش وزن جنین می‌تواند منجر به بی‌اختیاری استرسی شود.

زایمان طبیعی: زایمان واژینال می‌تواند ماهیچه‌های مورد نیاز برای کنترل مثانه را تضعیف کند و به اعصاب مثانه و بافت حمایتی آسیب برساند و منجر به افتادگی (پرولاپسی) کف لگن شود.

با افتادگی مثانه، رحم، رکتوم یا روده کوچک می‌توانند از جایگاه طبیعی به پایین آمده و حتی تا قسمت داخل واژن هم نزول کنند; چنین برآمدگی‌هایی ممکن است با بی‌اختیاری ادرار همراه باشد.

افزایش سن: پیری ماهیچه مثانه می‌تواند ظرفیت مثانه برای ذخیره ادرار را کاهش دهد. همچنین با افزایش سن، انقباضات غیرارادی مثانه بیشتر می‌شود. در چنین حالتی هم تعداد دفعات ادرار کردن افزایش می‌باید و هم ممکن است نشت غیر ارادی ادرار را تجربه کنید.

یائسگی: زنان استروژن کمتری تولید می‌کنند. استروژن همان هورمونی است که به حفظ سلامت پوشش مثانه و مجرای ادرار کمک می‌کند. زوال این بافت‌ها می‌تواند بی‌اختیاری را تشدید کند.

پروستات بزرگ‌شده: به خصوص در مردان مسن، بی‌اختیاری اغلب ناشی از بزرگ شدن غده پروستات است، وضعیتی که به عنوان هیپرپلازی خوش خیم پروستات شناخته می‌شود.

سرطان پروستات: در مردان بی‌اختیاری استرسی یا بی‌اختیاری فوری می‌تواند با سرطان پروستات درمان نشده مرتبط باشد. اما اغلب، بی‌اختیاری از عوارض جانبی سرطان پروستات است.

انسداد: تومور در هر نقطه از مجرای ادراری شما می‌تواند جریان طبیعی ادرار را مسدود کند و منجر به بی‌اختیاری شود. سنگ‌های مجاری ادراری، توده‌های سخت و سنگ مانندی که در مثانه تشکیل می‌شوند گاهی اوقات باعث نشت ادرار می‌شوند.

اختلالات عصبی: بیماری پارکینسون، پانیک، سکته مغزی، تومور مغزی یا آسیب نخاعی می‌تواند با سیگنال‌های عصبی درگیر در کنترل مثانه تداخل داشته باشد و باعث بی‌اختیاری ادرار شود.

 

عوامل افزایش خطر ابتلا به بی اختیاری ادرار

از دست دادن کنترل ادرار می‌تواند ناشی از عادات روزانه، بیماری زمینه‌ای مانند دیابت، مشکلات جسمی و… باشد که شما با مراجعه به پزشک و انجام یک ارزیابی کلی می‌توانید علت را دقیق‌تر بررسی کنید. عواملی که خطر ابتلا به بی‌اختیاری ادرار را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:

جنسیت

زنان بیشتر در معرض بی‌اختیاری استرسی هستند. حاملگی، زایمان، یائسگی و آناتومی طبیعی زنان دلیل این تفاوت است. با این حال، مردانی که مشکلات غده پروستات دارند در معرض افزایش خطر بی‌اختیاری ادراری و سرریزی هستند.

سن

با افزایش سن، عضلات مثانه و مجرای ادرار بخشی از قدرت خود را از دست می‌دهند. تغییرات با افزایش سن میزان ظرفیت مثانه شما را کاهش می‌دهد و احتمال ترشح غیر‌ارادی ادرار را افزایش می‌دهد.

اضافه وزن داشتن

وزن اضافی فشار روی مثانه و ماهیچه‌های اطراف را افزایش می‌دهد که آنها را ضعیف می‌کند و اجازه می‌دهد ادرار هنگام سرفه یا عطسه نشت کند.

سیگار کشیدن

مصرف تنباکو ممکن است خطر بی‌اختیاری ادرار را افزایش دهد.

سابقه خانوادگی

اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده به بی‌اختیاری ادرار به ویژه بی‌اختیاری فوری، مبتلا باشد خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است.

 

عوارض بی اختیاری ادراری

عوارض بی‌اختیاری ادرار مزمن عبارت‌اند از:

• مشکلات پوستی، عفونت‌های پوستی و زخم‌ها که می‌توانند از پوست دائما مرطوب ایجاد شوند.
• عفونت‌های دستگاه ادراری، بی‌اختیاری خطر ابتلا به عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری را افزایش می‌دهد.
• این مشکل قطعا بر زندگی شخصی شما تأثیر می‌گذارد. بی اختیاری ادرار می‌تواند بر روابط اجتماعی، کاری و شخصی شما تأثیر بگذارد.

 

پیشگیری از ابتلا به بی اختیاری ادراری

بی اختیاری ادرار همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال برای کمک به کاهش خطر بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:

• وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید؛
• ورزش کگل را تمرین کنید؛
• از مصرف بیش از حد مواد محرک مثانه مانند کافئین، الکل و غذاهای اسیدی خودداری کنید؛
• فیبر بیشتری بخورید زیرا می‌تواند از یبوست که یکی از دلایل بی‌اختیاری ادرار است جلوگیری کند؛
• سیگار نکشید یا اگر سیگاری هستید برای ترک آن کمک بگیرید؛

اگرچه نمی‌توان گفت که این اقدامات قطعا از بی‌اختیاری ادراری جلوگیری می‌کند اما قطعا نقش قابل توجهی در حفظ شرایط مطلوب فرد دارد.

 

روشهای درمان بی اختیاری ادراری

نوروفیدبک

می‌توانید با گذراندن دوره‌های نوروفیدبک (بیوفیدبک) که در مقاله‌ای جدا در مورد آن به طور کامل توضیح داده‌ایم روند درمان خود را آغاز کنید. در اغلب موارد فرد پس از چند جلسه قادر خواهد بود که بی‌اختیاری ادراری‌اش را کنترل کند.

درمان دارویی

شما می‌توانید درمان دارویی را شروع کنید. داروها معمولا برای درمان بی‌اختیاری اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان با لیزر

یکی دیگر از راه‌های درمانی برای کنترل مثانه، لیزر درمانی است که خون رسانی در عضلات لگن را بیشتر می‌کند و در نتیجه افزایش استحکام در این ناحیه انجام می‌شود.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

ممکن است احساس شرم و خجالت کنید از اینکه مشکلتان را با پزشک متخصص مطرح کنید. اگر بی‌اختیاری مکرر بر کیفیت و عملکرد زندگیتان تاثیر می‌گذارد مهم است که به دنبال راه درمانی باشید؛ زیرا ممکن است باعث شود فعالیت‌های روزمره و اجتماعیتان را محدود کنید و به مرور شما را به فردی گوشه‌گیر و جمع‌گریز تبدیل کند.

سخن نهایی

همانطور که گفته شد بی اختیاری ادراری به عوامل مختلفی بستگی دارد و افراد زیادی از این اختلال رنج می‌برند. بسیاری از افراد علائم و مشکل خود را با پزشک مطرح نمی‌کنند زیرا ممکن است خجالت بکشند یا تصور کنند راه درمانی وجود ندارد.

افرادی که دچار این اختلال هستند از انجام فعالیت‌های عادی روزانه می‌ترسند، آنها نمی‌خواهند از توالت زیاد دور باشند. همچنین این اختلال ممکن است باعث شود که افراد مبتلا به آن، نتوانند از زندگی لذت ببرند.

بسیاری از افراد گمان می‌کنند که با افزایش سن، این مشکل رخ می‌دهد اما اینطور نیست و می‌توان آن را مدیریت و یا درمان کرد. انجام اقدامات پیشگیرانه تاثیر قابل توجهی در حفظ سلامت شما حتی در دوران سالمندی دارد.

اگر سوالی داشتید که جواب آن را در این مقاله پیدا نکردید، می‌توانید سوال خود را در بخش نظرات ثبت کنید یا از طریق قسمت ارتباط با کارشناس اپلیکیشن ایمپو مطرح کنید تا در اولین فرصت پاسخ خود را دریافت کنید.