علائم آزاردهنده درد مثانه در بارداری و روش رفع آن

آیا احساس فشار و درد مثانه در بارداری دارین؟ آیا نگران هستین که شاید این علائم، غیرعادی باشه؟ نگران نباشین، این موضوع، میان خانم‌های باردار بسیار رایج هست. در این مقاله به بررسی علل و راه‌حل رهایی از این درد می‌پردازیم.

ما درباره تمامی موضوعات حول درد مثانه در بارداری مثل روند تغییرات مثانه در بارداری، علت به وجود اومدن این درد و راه‌حل برطرف کردنش صحبت خواهیم کرد و تمام تلاش خود را می‌کنیم تا به شما کمک کنیم از هر گونه درد یا ناراحتی که ممکن هست برای شما پیش اومده باشه، خلاص بشین. از اون مهم‌تر نکاتی رو با شما درمیون میذاریم که بتونید از به وجود اومدن این علائم پیشگیری کنین. پس برای داشتن دوران بارداری راحت‌تر تا انتهای مقاله همراهمون باشین.

همچنین برای آشنایی با افتادگی مثانه بعد از زایمان طبیعی مثاله سیستوسل رو مطالعه کنید.

تغییرات مثانه در دوران بارداری

مثانه یکی از اندامی‌های بدن هست که بارداری روش تاثیر میذاره. به طوری که در طول 9 ماه بارداری، تغییرات زیادی رو تجربه می‌کنه.

کلیه‌های شما به طور ناگهانی به دلیل هورمون‌ها منبسط می‌شن و ادرار بیش از حد تولید می‌کنن که مثانه باید از شر آن خلاص بشه. علاوه بر این، کودک شما به رشد خود ادامه میده و فشار بیشتری رو بهش وارد می‌کنه.

بیایید نگاهی دقیق‌تر به نحوه تغییرات مثانه در دوران بارداری بیاندازیم:

1.     تغییرات مثانه در سه ماهه اول بارداری

بعضی‌ها قبل از اینکه جواب مثبت آزمایش بارداری رو بگیرن، احساس فشار به مثانه و ادرار دارن! شاید این اولین علائم بارداری باشه که فرد به فکر خرید تست بارداری میافته.

بنابراین، تکرر ادرار اغلب یکی از اولین نشانه‌های بارداری هست. از لحظه لقاح، موجی از هورمون‌ها به کلیه‌ها سرازیر میشه و حجم ادرار افزایش پیدا می‌کنه.

در دوران بارداری حتی وقتی که جنین به اندازه یه ذره هست، رحم شروع به بزرگ شدن می‌کنه. این بزرگ شدن باعث فشار آوردن به مثانه میشه و مجبور میشید تند تند به توالت برید.

2.     تغییرات مثانه در سه ماهه دوم بارداری

خب سه ماهه دوم بارداری، دورانی هست که همه علائم بارداری کلا کاهش پیدا می‌کنه! درسته که شکم و کودک درحال رشد هست، اما علائمی مثل تهوع صبحگاهی احتمالاً فروکش خواهد کرد و در نهایت ممکن هست بتونید بدون احساس حالت تهوع غذا بخورین.

خب این کاهش علائم برای تکرر ادارا نیز صادق هست. شما تو این سه ماهه وقت خوبی برای استراحت دارین تا برای سه ماهه آخر که شاید سخت‌ترین دوره باشه، آماده بشید.

1.     تغییرات مثانه در سه ماهه آخر بارداری

در سه ماهه آخر بارداری، تمامی علائمی که چندان خوشایند نبودن، دوباره برمی‌گردن. تکرر ادرار از اون علائمی هست که میاد سراغتون.

خب طبیعی هم هست، چون کودک خیلی بزرگ شده و فشار بیشتری به لگن و مثانه‌تون وارد می‌کنه. شاید اینکه در وضعیت درازکش و در طول شب این حس ادرار در شما افزایش پیدا می‌کنه، کمی کلافه‌تون کنه.

فراموش نکنین که باید در دوران بارداری، مصرف مایعات رو بیشتر کنین. اما به توصیه برخی از پزشکان کمی قبل از خواب مصرف مایعات رو کاهش بدید تا بتونید کامل استراحت کنید و انرژی کافی برای بعد از تولد نوزادتون داشته باشین.

علت درد مثانه در بارداری چی هست؟

وقتی صحبت به ادرار کردن در دوران بارداری میرسه، تکرر ادرار، مشکل به حساب نمیاد، اما اینکه موقع ادرارکردن درد دارین باید به دنبال علتش باشین. سارا پراگر، استاد دانشکده زنان و زایمان در دانشگاه واشنگتن می‌گوید: «ادرار هرگز نباید دردناک باشد. درد مثانه در بارداری دلایلی دارد که شایع‌ترین آن، عفونت دستگاه ادراری (UTI) هست». آلن فیشمن، پزشک متخصص طب مادر و جنین از گروه پزشکی زنان و زایمان در سن خوزه می‌گوید: «عفونت مجاری ادراری در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی که منجر به شل شدن دستگاه ادراری میشه و همچنین تغییرات ناشی از بزرگ شدن رحم بروز می‌کنه».

اگر در دوران بارداری، ادرار دردناکی دارید، شرایطی که در ادامه در موردش صحبت کردیم، می‌تونه علت درد مثانه در بارداری بشه. البته می‌تونه دلیلش هم این باشه که کودکتون از مثانه شما به عنوان بالش استفاده می‌کنه.

1.     بیشتر شدن ادرار تولید شده

شاید ساده‌ترین علتی که مدام نیاز به ادرار دارید، افزایش میزان تولیدش باشه. اما خب بعضی‌ها به جای حس فشار، درد احساس میکنن.

اگر بخوایم دلیل علمیش رو بدونیم، ماجرا از این قرار هست که در دوران بارداری بدن شروع به افزایش تولید هورمون می‌کنه، که باعث میشه حجم و سرعت جریان خون توی بدن بیشتر بشه. جالبه که بدونید در اواخر بارداری، بدن 50 درصد بیشتر از قبل بارداری، خون در گردش داره. خب این حجم زیاد مایعات اضافی که حاصل از جریان خون هست رو باید کلیه مدیریت کنه که نتیجه‌اش میشه پر شدن سریعتر مثانه و تکرر ادرار.

در چندماه آخر بارداری که رحم فضای زیادی رو اشغال می‌کنه، این روند به یک مشکل تبدیل میشه. رحمی که قبل بارداری اندازه یک پرتقال بوده، در طول 9 ماه بارداری شده اندازه یه هندونه!

حالا هم رحم بزرگ شده و هم جنین و هردو به مثانه فشار میارن.

چطور تولید ادرار رو در دوران بارداری کم کنیم؟

 

اینجا راه‌حلی رو می‌گیم بهتون که بتونید این فشار رو کمتر کنین.

مصرف نوشیدنی‌هایی مثل قهوه، نوشابه و آبمیوه رو کنار بگذارین. اگه خیلی هوس کردین، هرچند وقت یک بار کمی بنوشید اما حواستون باشه که مصرفش رو به حداقل برسونین. چون همه این نوشیدنی‌ها ادرارآور هستن و میزان ادرار رو بیشتر می‌کنن.

اما هیچ وقت مصرف آب رو کم نکنین. دوران بارداری هر فرد رو مستعد کم آبی می‌کنه که می‌تونه مشکلات زیادی رو هم برای خودتون و هم کودک به وجود بیاره. حتماً هر روز هشت تا 10 لیوان آب بنوشین.

زمانی که ادرار می‌کنین، کمی خم بشین تا مثانه به طور کامل تخلیه بشه. اگه این کار رو نکنین باید هی تو رفت و آمد به دستشویی باشین.

2.     عفونت دستگاه ادراری (UTI)

 

یکی دیگه از دلایل درد مثانه در بارداری وجود عفونت در دستگاه ادرار هست که بهش UTI هم میگن. UTI نتیجه التهاب باکتریایی در دستگاه ادراری هست.

شما ممکنه باردار هم نباشی اما UTI داشته باشی. اما خب بین هفته‌های 6 و 24 بارداری، احتمالش بیشتره که عفونت اداری بگیری. دلیلش هم اینه که رحم داره رشد می‌کنه و فشار به مثانه وارد می‌کنه، جوری که باعث بسته شدن جریان ادرار از مثانه به دستگاه ادراری میشه و ادرار را به دام می‌اندازه که درنتیجه باعث عفونت میشه.

در مجموع این اتفاق‌ها به خاطر یک باکتری خوش خیم به نام اشریشیا کلی رخ میده. البته، گاهی اوقات عفونت می‌تونه کار باکتری بدنام‌تری مثل هسترپتوکوک گروه B  (GBS) یا بیماری به نام پیلونفریت باشه.

در این صورت عفونت با GBS باعث بروز شکل شدیدتری از UTI میشه. درمانش هم مصرف آنتی بیوتیک خوراکی و وریدی هست. حتما به دنبال درمانش باشین و به پزشک مراجعه کنین تا هم خودتون و هم نوزادتون سلامت باشین.

پیلونفریت یک التهاب حاد کلیه هست که در اثر عفونت مجاری ادرار رخ میده که نیاز به درمان سریع داره. اگه درمان نشه، می‌تونه منجر به سپسیس یا نارسایی کلیه بشه.

بیشتر بخوانید: راهنما کامل هفته بیست و سوم بارداری

 

 

اگر پزشکتان احتمال عفونت ادراری در دوران بارداری را بدهد، حتما آزمایشاتی توصیه می‌کنه تا بتونه روند درمان درستی رو تجویز کنه.

علائم UTI

• درد و سوزش در زمان ادرار (دیسوریا)
• نیاز به ادرار کردن ناگهانی یا فوری‌تر از حد معمول
• نیاز به ادرار بیشتر از حد معمول در طول شب (شب ادراری)
• ادرار کدر، تیره با بوی تند
• گرفتگی یا درد زیر ناف
• تب، لرز و تعریق

علائم عفونت کلیه

اگر فکر می‌کنین عفونت ادراری دارین و علائم زیر رو دارین:

• درجه حرارت بالا (بالاتر از 37.5 درجه سانتیگراد)، یا احساس گرما و لرز
• دمای بسیار پایین (زیر 36 درجه سانتیگراد)
• خون در ادرار دیدید
• درد زیر شکم یا درد در کمر، درست زیر دنده‌ها دارید

این علائم می‌تونه به معنای گسترش عفونت به کلیه‌ها باشه که باید جدی گرفت. فوراً با پزشکتون تماس بگیرین.

اینکه عفونت کلیه رو ندید بگیرین، ممکنه باعث زایمان زودتر از موعد یا حتی تولد نوزاد با وزن کم بشه. پس با درمان به موقع این تهدید رو از خودتون و نوزادتون دور کنین.

درمان عفونت ادراری در دوران بارداری

معمولا عفونت ادراری با مصرف یک دوره آنتی بیوتیک درمان میشه. اگر عامل عفونت، باکتری باشه به سرعت به درمان جواب میده. معمولا یک دوره سه تا هفت روزه از آنتی بیوتیک‌ها تجویز میشه.

دارو رو باید طبق دستور مصرف کنین تا به خودتان و کودک آسیبی وارد نشه. اگر علائم در عرض سه تا چهار روز کمتر نشد با پزشکتون دوباره مشورت کنین.

اگر در حین مصرف دارو، علائمی مثل تب، لرز، تعریق و حالت تهوع رو تجربه کردین، فوراً با پزشکتون تماس بگیرین.

پیشگیری از عفونت ادراری

با انجام کارهای زیر می‌تونید از عفونت ادراری جلوگیری کنین:

• هنگام رفتن به توالت خودتون رو از جلو به عقب تمیز کنین.
• تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی.
• نوشیدن مایعات زیاد، به ویژه آب – به طوری که در طول روز به طور مرتب ادرار کنین و احساس تشنگی نکنین.
• قبل و بعد از رابطه جنسی، پوست اطراف واژن رو با آب بشویین.
• سریعا بعد از رابطه جنسی ادرار کنین.
• از صابون معطر استفاده نکنین و در وان پر از کف نخوابین.
• زیادی غذا یا نوشیدنی شیرین نخورین، چون باعث رشد باکتری میشن.

3.     توقف جریان ادراری

استاز ادراری (Urinary Stasis) یا توقف جریان ادرار، بیماری شایع در دوران بارداری هست. علت این بیماری، بسته شدن مجاری و عدم تخلیه کامل مثانه هست.

در دوران بارداری مستعد این بیماری می‌شین، چون رحم بزرگ شده و جریان طبیعی ادرار رو مسدود می‌کنه.

خب پزشک برای بررسی وضعیت، کشت ادرار تجویز می‌کنه. کشت ادرار یکی از معاینات منظم شما خواهد بود زیرا هستاز ادراری نیز به عنوان عامل عفونت ادراری و ایجاد درد مثانه در بارداری هست.

علائم ناتوانی در دفع ادرار

• حس تکرر ادرار و دفع با درد
• احساس درد در قسمت پایین شکم
• نفخ در قسمت زیر شکم (البته این نشانه در اواخر بارداری قابل توجه نیست)
• بیشتر شدن انقباضات یا گرفتگی عضلات (سه ماهه دوم یا سوم).

پزشکان معمولاً این بیماری رو با معاینه و اندازه‌گیری مایع ادرار باقیمانده پس از تخلیه (PVR) تشخیص میدن. یعنی پزشک میزان ادرار باقی مونده در مثانه رو با دستگاه سونو اولتراسوند، پس از دستشویی رفتن شما اندازه می‌گیره.

درمان هستاز ادراری

معمولا پزشک، داروهای ضد باکتری مثل سفالکسین، نیتروفورانتوئین یا تری متوپریم/سولفامتوکسازول رو تجویز می‌کنه. اما حتما با دیدن علائم، سریع به پزشک مراجعه کنین و درمان رو شروع کنین تا از آسیب به مثانه یا کلیه جلوگیری بشه.

4.     واژینوس باکتریال

واژینوس باکتریایی، بیماری شایعی هست که به دلیل عدم تعادل در باکتری‌های طبیعی که در واژن زندگی میکنن، ایجاد میشه. همین عدم تعادل در باکتری‌ها باعث میشه که در داخل دستگاه ادراری یا نزدیک به آن التهاب ایجاد بشه که می‌تونه عفونت ادرار رو بوجود بیاره و باعث درد مثانه در بارداری بشه.

5.     عفونت‌های مقاربتی

هر گونه عفونت مقاربتی تشخیص داده نشده می‌تونه باعث درد مثانه در بارداری بشه؛ چراکه التهاب ایجاد می‌کنه. بیماری‌های مقاربتی می‌تونه باعث دردهای لگنی بشه، اما گاهی اوقات باعث درد واژینال، یا حتی ادرار دردناک نیز میشه. طبق گفته فیشمن، دلیل اینکه زنان باردار در ابتدای بارداری از نظر عفونت‌های مقاربتی غربالگری میشن، اطمینان از نبود همین عفونت‌هاست.

6.    زگیل ناحیه تناسلی

زگیل تناسلی هم می‌تونه باعث درد مثانه در بارداری بشه؛ چه باردار باشین و چه نباشین. اما متأسفانه این وضعیت دردناک می‌تونه باعث عوارض بیشتری در دوران بارداری بشه. اگر مطلع هستین که تبخال دارین، برای جلوگیری از عفونت‌های فعال، به ویژه با نزدیک شدن به موعد زایمان، حتما توصیه‌های پزشک رو رعایت کنید.

آیا ادرار دردناک و درد مثانه در دوران بارداری همیشه خطرناک هست؟

درد هنگام ادرار کردن در دوران بارداری طبیعی نیست و معمولاً علامتی از وجود یک مشکل هست. اگر در دوران بارداری دچار ادرار دردناک یا درد مثانه در بارداری هستین، باید به پزشک مراجعه کنین. مشکلات زمینه‌ای معمولاً به سرعت با درمان برطرف میشن، اما در صورت درمان نشدن، می‌تونن برای شما و کودکتون خطرناک باشن. عفونت‌های دستگاه ادراری درمان نشده با عوارض بارداری مانند زایمان زودرس و زایمان زودرس همراه هست. طبق گفته فیشمن، متخصص طب مادر و جنین در گروه پزشکی زنان و زایمان سن خوزه در کالیفرنیا، این علائم می‌تونه منجر به آسیب کلیه یا سپسیس (sepsis) در زنان باردار بشن.

اگر یک بیماری مقاربتی تشخیص داده نشده یا درمان نشده هست که باعث ادرار دردناک و درد مثانه در بارداری میشه، می‌تونه هم برای شما و هم برای جنین مضر باشه. طبق گفته CDC، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری امریکا، در صورت عدم درمان، کلامیدیا و سوزاک در دوران بارداری، می‌تونه باعث زایمان زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد بشه و عاملی برای  سقط جنین باشه. همچنین، ممکن هست در بدو تولد از طریق کانال تولد به نوزاد منتقل و به طور بالقوه منجر به عفونت چشم و ریه بشن. شاید همه اینها ترسناک به نظر بیان، اما وقت که با دیدن علائمی مثل ادرار دردناک و درد مثانه در بارداری، سریع به پزشک مراجعه کنین، به راحتی و با سرعت مشکل کاملا حل میشه.

بیشتر بخوانید: افتادگی رحم در بارداری

نحوه درمان ادرار دردناک در دوران بارداری

همانطور که گفتم، ادرار دردناک و درد مثانه، دلایل مختلفی داشته باشه. شما با دیدن علائم باید سریع به پزشک مراجعه کنین. پزشک با توجه به آزمایشاتی که انجام میده، بهتون دارو تجویز می‌کنه. مثلا اگر علتش وجود عفونت باشه، احتمالاً آنتی بیوتیک تجویز ‌کنه.

از صحبت کردن در موردش اصلا خجالت نکشید، سریع به دکتر مراجعه کنید. هیچ چیز مهمتر از سلامتی شما و کودکتان نیست!

چگونه از ادرار دردناک و درد مثانه در بارداری جلوگیری کنیم؟

 

دوران بارداری دردهای زیادی داره و احتملا نمی‌خواین درد زمان ادرار و درد مثانه در بارداری رو بهش اضافه کنین. پس چطور می‌تونید از درد مثانه در بارداری جلوگیری کنین؟ طبق گفته فیشمن: «آبرسانی کافی بهترین کاری هست که می‌توانید برای جلوگیری از عفونت ادراری در دوران بارداری انجام دهید. چراکه تاثیر خوبی در افزایش تولید و جریان ادرار و شستشوی کلیه‌ها دارد. سعی کنید روزانه هشت فنجان آب یا حتی بیشتر بنوشید.»

راه‌های دیگر برای پیشگیری از عفونت ادراری و جلوگیری از درد مثانه در بارداری عبارتند از:

• ادرار خود را نگه ندارین
• همیشه از جلو به عقب خودتون رو تمیز کنین تا از ورود باکتری به واژن جلوگیری بشه
• مثانه خود را قبل و بعد از رابطه جنسی خالی کنین
• لباس زیر پنبه‌ای بپوشین

CDC به منظور پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی در دوران بارداری توصیه کرده هست که:

• تعداد شرکای جنسی را کم کنین و آزمایشات منظم انجام بدین
• در انواع رابطه جنسی به صورت صحیح از کاندوم هستفاده کنین

جمع بندی

از بین تمام دردهایی که ممکنه تجربه کنین، شاید حل درد مثانه در بارداری و ادرار دردناک نسبتاً آسون باشه. مهم‌ترین چیز این هست که در صورت بروز هر گونه دردی به موقع با پزشک خود صحبت کنید تا از سلامت شما و کودک مطمئن بشین.

اگر قصد دارین باردار بشین و می‌خواین قبل وقت کافی برای انجام آزمایشات مختلف پیش از بارداری رو داشته باشین و همه چی به یک‌باره اتفاق نیافته، حتما اپلیکیشن ایپمو رو نصب کنین. این اپلکیشن مخصوص خانم‌هاست تا بتونن از سیکل پریود، تخمک‌گذاری، زمان مناسب برای بارداری و خیلی موارد دیگه که برای سلامت هر خانمی لازم هست، مطلع بشید. این طوری می‌تونید با برنامه ریزی باردار بشین و دوران بارداری خوبی رو سپری کنین. البته این اپلیکیشن نسخه آقایان هم داره که با نصبش از وضعیت شریک زندگی‌تون مطلعتون می‌کنه!

سوالات متداول

چطور می‌تونم درد مثانه در بارداری رو درمان کنم؟

• مثانه خود را مکرر تخلیه کنین، به خصوص قبل و بعد از رابطه جنسی.
• فقط لباس زیر نخی بپوشین
• لباس زیرتون در شب دربیارین.
• نوشیدن مقدار زیادی آب برای آبرسانی
• اجتناب از استفاده هرگونه صابون تند یا شستشوی بدن در ناحیه تناسلی.

فشار مثانه در بارداری چطوری هست؟

همونطور که کودک در حال رشد، بزرگ میشه، مثانه رو فشرده می‌کنه به طوری که حجم کمی برای نگه داری ادرار داره. این فشار اضافی می‌تونه باعث بشه که بیشتر از حد معمول میل به ادرار کردن داشته باشین. معمولاً این حالت موقتی هست و در عرض چند هفته پس از تولد نوزاد از بین میره.

امکانش هست که بدون عفونت ادراری، درد مثانه در بارداری داشته باشیم؟

سیستیت بینابینی یا سندرم مثانه دردناک یک بیماری نادر هست که تشخیص و درمان آن دشوار هست. بیماری مزمنی هست که با درد لگنی شدید و مزمن با ماهیت غیر چرخه ای مشخص میشه که حداقل به مدت شش هفته بدون هیچ گونه عفونت ادراری ادامه پیدا می‌کنه.

درد مثانه در بارداری از چه زمانی شروع میشه؟

علائم UTI و پیشگیری عفونت دستگاه ادراری (UTI) که عفونت مثانه نیز گفته میشه، یک التهاب باکتریایی در دستگاه ادراری هست. زنان باردار از هفته 6 تا 24 به دلیل تغییرات در دستگاه ادراری در معرض افزایش خطر عفونت ادراری هستن. چراکه رحم مستقیماً در بالای مثانه قرار داره.

منابع

https://www.tommys.org/pregnancy-information/pregnancy-symptom-checker/painful-urination-pregnancy

https://momlovesbest.com/bladder-pain-during-pregnancy

https://www.tommys.org/pregnancy-information/pregnancy-symptom-checker/painful-urination-pregnancy

https://www.thebump.com/a/painful-urination-during-pregnancy