علائم آزاردهنده درد مثانه در بارداری و روش های رفع آن

آیا در دوران بارداری احساس فشار یا درد مثانه دارید و نگران هستید که شاید این علائم غیر‌عادی باشند؟ بارداری، دورانی حساس با تغییرات جسمی و روانی فراوان است که می‌تواند زنان را با چالش‌هایی مواجه کند. احساس فشار یا «درد مثانه در بارداری»، یکی از تغییرات و مشکلات شایع این دوره است که می‌تواند برای بسیاری از زنان باردار نگران‌کننده به نظر برسد. 

اگرچه «مثانه درد در بارداری» اغلب طبیعی و بخشی از روند بارداری است، اما گاهی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی مانند عفونت مجاری ادراری باشد. در این مقاله از ایمپو، به بررسی «علت درد مثانه در بارداری» و راهکارهای تسکین آن می‌پردازیم تا بتوانید این دوران را با آرامش و راحتی بیشتری سپری کنید.

درد مثانه در بارداری چگونه است؟

یکی از شایع‌ترین علائم بارداری، درد مثانه است که اغلب به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و فشارهای ناشی از بارداری ایجاد می‌شود. درد مثانه در بارداری ممکن است به‌صورت احساس ناراحتی، فشار یا سوزش در ناحیه مثانه احساس شود. این درد که اغلب به دلیل فشار رحم در‌حال‌رشد بر مثانه، تغییرات هورمونی یا گاهی عفونت‌های ادراری ایجاد می‌شود، ممکن است با تکرر ادرار یا احساس نیاز فوری به دفع ادرار نیز همراه باشد.

تغییرات مثانه در دوران بارداری

پیش از پرداختن به علل درد مثانه حاملگی، بهتر است در ابتدا با تغییرات مثانه در این دوران آشنا شویم. رابطه بین بارداری و مثانه پیچیده است؛ زیرا تغییرات هورمونی و تنظیمات فیزیکی با هم ترکیب می‌شوند تا مجموعه‌ای منحصربه‌فرد از چالش‌ها و تجربیات را برای مادران باردار ایجاد کنند.

هورمون‌های بارداری باعث می‌شوند کلیه‌ها به طور ناگهانی منبسط شوند و حجم ادرار تولید شده افزایش یابد که این امر فشار بیشتری بر مثانه وارد می‌کند. همچنین، با رشد جنین، فشار فیزیکی بیشتری به مثانه اعمال می‌شود. بیایید تغییرات مثانه را در مراحل مختلف بارداری بررسی کنیم:

• درد مثانه در سه ماهه اول بارداری

برخی زنان حتی پیش از تایید بارداری با تست، احساس فشار بر مثانه و نیاز مکرر به دفع ادرار را تجربه می‌کنند. این می‌تواند یکی از اولین نشانه‌های سه ماهه اول بارداری محسوب شود که فرد را به فکر انجام تست بارداری می‌اندازد.

در سه‌ماهه اول، هورمون‌ها جریان خون به کلیه‌ها را افزایش می‌دهند و باعث شل‌شدن عضلات مثانه می‌شوند. این شرایط می‌تواند منجر به شل شدن عضلات کف لگن و در نتیجه تکرر ادرار و درد مثانه در اوایل بارداری شود. همچنین، رحم که شروع به بزرگ‌شدن می‌کند نیز به مثانه فشار وارد می‌کند. این شرایط منجر به تکرر ادرار در بارداری و نیاز مکرر به دستشویی رفتن می‌شود.

• درد مثانه در سه ماهه دوم بارداری

در سه ماهه دوم بارداری، با ادامه رشد جنین و رحم، فشار بر مثانه همچنان وجود دارد، اما ممکن است شدت تکرر ادرار و درد در برخی زنان کمی کاهش یابد. به‌این‌علت که رحم به سمت بالا حرکت می‌کند و فشار مستقیم روی مثانه کمتر می‌شود. با‌این‌حال، افزایش حجم خون و عملکرد کلیه‌ها همچنان تولید ادرار و درد در این ناحیه را بالا نگه می‌دارد.

در ماه چهارم بارداری، رحم در حال خروج از لگن و بالا رفتن است، بنابراین در بسیاری از مادران، شدت تکرر ادرار کمتر می‌شود. اما از آنجا که جریان خون هنوز بالاست و سیستم کلیوی فعال‌تر از قبل کار می‌کند، احساس دفع مکرر ادرار ممکن است ادامه‌دار باشد.

در هفته بیست و سوم بارداری، این تغییرات ممکن است بیشتر احساس شوند؛ بنابراین آشنایی با وضعیت مثانه و نیازهای بدن در این مرحله، بخشی از مراقبت‌های ضروری هفته بیست‌وسوم است.

رشد رحم و حرکات فعال جنین می‌توانند به‌صورت مقطعی موجب درد مثانه در اواخر بارداری مانند ماه ششم بارداری شوند. به‌ویژه زمانی که جنین در موقعیتی خاص قرار دارد یا لگن به سمت جلو خم می‌شود، زنان ممکن است احساس پُری مثانه یا حتی درد ناگهانی را تجربه کنند.

• درد مثانه در سه ماهه سوم بارداری

در سه ماهه سوم بارداری، برخی علائم ناخوشایند مانند درد مثانه و تکرر ادرار دوباره شدت می‌گیرند. این اتفاق کاملاً طبیعی است؛ زیرا جنین به طور قابل‌توجهی بزرگ‌تر شده و این اتفاق، منجر به فشار بیشتر، درد مثانه و درد لگن در بارداری می‌شود. فشار و درد مثانه در اواخر بارداری مانند هفته 31 بارداری، ممکن است به‌ویژه در حالت درازکش یا هنگام شب بیشتر احساس شود و آزاردهنده باشد.

درد مثانه در بارداری نشانه چیست؟(علت درد مثانه در بارداری)

درد مثانه در بارداری نشانه‌ای است که باید جدی بگیرید و علت آن را بررسی کنید. در ادامه، به برخی از شایع‌ترین علت درد مثانه در بارداری می‌پردازیم:

1. فشار رحم در‌حال رشد

با بزرگ‌شدن رحم در طول بارداری، فشار بیشتری به مثانه وارد می‌شود. این فشار می‌تواند باعث احساس ناراحتی یا درد در ناحیه مثانه و همچنین درد زیر شکم در بارداری شود. همچنین ممکن است تکرر ادرار یا احساس نیاز فوری به دفع ادرار را برای مادر باردار ایجاد کند. در این شرایط برای کاهش ناراحتی ناشی از این موضوع، سعی کنید مثانه را مرتب تخلیه کرده و از نگه‌داشتن ادرار برای مدت طولانی خودداری کنید.

2. تغییرات هورمونی

هورمون‌های بارداری، به‌ویژه پروژسترون، می‌توانند عضلات مثانه را شل کنند. این شرایط، با کاهش جریان ادرار یا احتباس آن، منجر به احساس درد خفیف مثانه در بارداری می‌شود. جهت پیشگیری، مصرف آب کافی، تخلیه منظم مثانه و اجتناب از محرک‌هایی مانند کافئین توصیه می‌شود.

3. عفونت ادراری(UTI)

عفونت‌های دستگاه ادراری در بارداری از شایع‌ترین مشکلات این دوران هستند. عفونت ادراری(UTI)، ناشی از التهاب باکتریایی در دستگاه ادراری است و می‌تواند در هر فردی رخ دهد؛ اما در هفته‌های 6 تا 24 بارداری به دلیل فشار رحم در‌حال‌رشد بر مثانه، احتمال آن افزایش می‌یابد.

این فشار جریان ادرار را مختل کرده و می‌تواند باعث عفونت شود. درد یا سوزش هنگام ادرار، تکرر ادرار و احساس فشار در مثانه از علائم رایج UTI هستند؛ جهت آگاهی و کسب اطلاعات بیشتر، مقاله عفونت ادراری در بارداری را مطالعه کنید.

4. افزایش حجم ادرار

در دوران بارداری، بدن خون بیشتر و کلیه‌ها ادرار بیشتری تولید می‌کنند. در واقع افزایش هورمون‌ها باعث بالا‌رفتن حجم و جریان خون (تا 50 درصد در اواخر بارداری) و پر‌شدن سریع مثانه و تکرر ادرار می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث پر‌شدن سریع‌تر مثانه و احساس درد و ناراحتی شود. 

5. استاز ادراری 

استاز ادراری(توقف جریان ادرار) در بارداری، بیماری است که به دلیل فشار رحم در‌حال‌رشد بر مجاری ادراری و عدم تخلیه کامل مثانه ایجاد می‌شود. این مشکل می‌تواند عامل درد بالای مثانه در بارداری و افزایش خطر عفونت ادراری در این دوران باشد. پزشک برای تشخیص، معمولا آزمایش کشت ادرار تجویز می‌کند که بخشی از معاینات منظم بارداری است. 

جهت پیشگیری، مصرف روزانه 8-10 لیوان آب، تخلیه منظم مثانه و خم‌شدن به جلو هنگام ادرار‌کردن توصیه می‌شود. 

6. سیستوسل 

سیستوسل(Cystocele) یا همان افتادگی مثانه، زمانی رخ می‌دهد که دیواره بین مثانه و واژن ضعیف شده و مثانه به سمت داخل واژن برآمده می‌شود. این وضعیت در دوران بارداری به دلیل فشار رحم در‌حال‌رشد، تغییرات هورمونی و شل‌شدن عضلات کف لگن ممکن است تشدید شده و منجر به درد یا ناراحتی مثانه منجر شود.

7. واژینوس باکتریایی

واژینوس باکتریایی، ناشی از عدم تعادل باکتری‌های طبیعی واژن، می‌تواند در دستگاه ادراری یا نواحی اطراف آن التهاب ایجاد کند و منجر به عفونت ادراری و درد مثانه در بارداری شود. این مشکل اغلب با علائمی چون ترشحات بدبو، التهاب و خارش واژن در بارداری همراه است. جهت پیشگیری، رعایت بهداشت شخصی و مشورت با پزشک برای درمان مناسب ضروری است.

اگر در دوران بارداری هنگام ادرار‌کردن احساس درد یا سوزش دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید، زیرا عفونت‌های درمان‌نشده ممکن است به عوارض جدی‌تری مانند عفونت کلیه منجر شوند. همچنین، شما می‌توانید با پزشکان متخصص و مجرب اپلیکیشن ایمپو در ارتباط باشید و به‌صورت آنلاین ویزیت شوید.

8. عفونت‌های مقاربتی(STIs)

عفونت‌های مقاربتی می‌توانند با ایجاد التهاب، باعث درد مثانه، درد لگنی، ادرار دردناک و درد واژن بارداری شوند. به همین دلیل، غربالگری STIs در ابتدای بارداری انجام می‌شود تا از نبود این عفونت‌ها اطمینان حاصل شود. 

بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک یا زگیل تناسلی، چه در بارداری و چه در حالت عادی، می‌توانند باعث درد مثانه شوند؛ اما در بارداری نیاز به درمان فوری دارند تا از عوارض برای مادر و جنین جلوگیری شود. 

9. یبوست

یبوست نیز یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است که به مثانه فشار وارد می‌کند و باعث درد استخوان مثانه در بارداری می‌شود.

10. افتادگی رحم

افتادگی رحم در بارداری به‌ندرت رخ می‌دهد، اما می‌تواند در برخی موارد به دلیل فشار اضافی ناشی از رشد جنین و تغییرات هورمونی ایجاد شود. در این حالت، رحم به سمت پایین و به داخل کانال واژن جابه‌جا می‌شود و می‌تواند با فشار به مثانه، باعث درد یا ناراحتی در ناحیه مثانه شود.

11. التهاب یا تحریک مثانه

گاهی اوقات مصرف برخی غذاها یا نوشیدنی‌های محرک مانند کافئین، نوشیدنی‌های گازدار یا غذاهای اسیدی می‌تواند مثانه را تحریک کرده و باعث احساس درد یا ناراحتی شود. جهت کاهش این مشکل، از مصرف این مواد اجتناب کنید و به‌جای آن، آب و مایعات غیر‌محرک بنوشید.

درمان درد مثانه در بارداری

درمان درد و تیر کشیدن مثانه در بارداری، به علت اصلی آن بستگی دارد و باید تحت‌نظر پزشک انجام شود. پزشک با انجام آزمایش‌هایی مانند آزمایش ادرار، علت دقیق مشکل را تشخیص می‌دهد و درمان مناسب را تجویز می‌کند. برای مثال، اگر عفونت ادراری (UTI) تشخیص داده شود، ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های بی‌خطر برای بارداری تجویز کند.

در مواردی نیز ممکن است فیزیوتراپی کف لگن تجویز شود که برای تقویت عضلات لگن و کاهش فشار روی مثانه مفید است. فیزیوتراپیست می‌تواند تمریناتی متناسب با بارداری توصیه کند. در موارد شدید نیز پزشک ممکن است داروهای بی‌خطر برای کاهش درد یا کاهش اسپاسم عضلات مثانه تجویز کند.

جهت مدیریت بهتر این علائم در طول بارداری، ثبت دقیق و روزانه علائم خود اهمیت ویژه‌ای دارد. شما می‌توانید با ثبت روزانه علائم خود، روند تغییرات را زیر نظر داشته و اطلاعات کاملی برای مشاوره تخصصی دریافت کنید. در اپلیکیشن ایمپو، امکان ثبت علائم به‌صورت آنلاین و دریافت توصیه‌های تخصصی و علمی فراهم شده تا بتوانید از سلامت خود و نوزادتان بهتر مراقبت کنید.

چه زمانی درد مثانه در بارداری خطرناک است و باید به پزشک مراجعه کنیم؟

به‌طور‌کلی، درد مثانه در بارداری طبیعی است و معمولا به دلیل فشار رحم، تغییرات هورمونی یا عفونت ادراری رخ می‌دهد، اما در مواردی می‌تواند خطرناک باشد و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد. 

با‌توجه‌به این موضوع، اگر درد و ناراحتی شدید یا مداوم، سوزش ادرار، خون در ادرار، تب یا لرز، کاهش حرکات جنین، یا احساس فشار غیرعادی در مثانه دارید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید, چرا که این علائم می‌توانند عفونت شدید مجاری ادراری یا مشکلات دیگر را نشان دهند. 

به یاد داشته باشید که زمان، در دوران بارداری بسیار مهم است و  تشخیص و درمان به‌موقع، در حفظ سلامت مادر و جنین نقش اساسی ایفا می‌کند. از‌این‌رو، تمام علائم خود را مانند درد مثانه جدی بگیرید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. 

جلوگیری از درد مثانه در بارداری

اگرچه جلوگیری از درد مثانه در بارداری چندان ممکن نیست، اما با انجام اقدامات زیر می‌توان تا حدی از این مشکل پیشگیری کرد:

• مصرف مایعات کافی

با مصرف روزانه مقدار زیادی آب می‌توان از کم‌آبی بدن جلوگیری کرده و خطر عفونت در بارداری را کاهش داد؛ البته توصیه می‌شود برای بهبود کیفیت خواب و کاهش دفعات بیدار‌شدن در شب، مصرف مایعات را چند ساعت پیش از خواب محدود کنید. 

• ادرار منظم

از نگه‌داشتن ادرار برای مدت‌زمان طولانی خودداری کنید. بهتر است در این دوران هر 2-3 ساعت مثانه خود را تخلیه کنید.

• رعایت بهداشت شخصی

بهداشت فردی خود را رعایت کرده و پس از دفع ادرار یا مدفوع، از جلو به عقب تمیز کنید تا از انتقال باکتری‌ها به مجرای ادراری جلوگیری شود.

• اجتناب از مصرف محرک‌ها

مصرف کافئین، نوشیدنی‌های گازدار، غذاهای اسیدی یا تند را در این دوران محدود کنید، زیرا این مواد می‌توانند مثانه را تحریک کنند.

• رژیم غذایی متعادل

جهت جلوگیری از یبوست که می‌تواند منجر به فشار و درد مثانه شود، رژیم غذایی متعادل غنی از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل مصرف کنید.

• پوشیدن لباس‌های راحت

از پوشیدن لباس‌های تنگ که به ناحیه شکم و مثانه فشار وارد می‌کنند، خودداری کنید.

• فعالیت بدنی

در این دوران از فعالیت‌های بدنی ساده و سبک مانند پیاده‌روی یا یوگا بارداری غافل نشوید. ورزش می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش فشار مثانه کمک کند.

• کاهش تعداد شرکای جنسی

محدود‌کردن تعداد شرکای جنسی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی(STI) را که ممکن است به عفونت‌های ادراری منجر شوند، کاهش دهد.

• استفاده از کاندوم

در روابط جنسی، استفاده درست از کاندوم می‌تواند به پیشگیری از انتقال باکتری‌ها و عفونت‌های مقاربتی و در نتیجه درد مثانه کمک کند.

سخن پایانی

همه ما می‌دانیم که در دوران بارداری، موارد زیادی تغییر می‌کنند که می‌توانند چالش‌برانگیز باشند. درد مثانه در بارداری نیز یک تغییر اغلب طبیعی است که البته گاهی نشانه‌ای از یک مشکل جدی است. خوشبختانه، این مشکل در اکثر موارد به‌راحتی قابل‌حل است؛ اما نکته کلیدی، مشورت به‌موقع با پزشک در صورت بروز هرگونه درد است تا از سلامت شما و جنین اطمینان حاصل شود. 

شما می‌توانید با نصب اپلیکیشن ایمپو، به‌راحتی به پزشکان متخصص زنان و زایمان دسترسی داشته باشید و برای درمان مشکلاتی مانند درد مثانه ویزیت شوید.

منابع

tommys.org / allianceurology.com / henryford.com