نویسنده: اشرف حکمتی

۱۶ دقیقه

.

مرداد ۱۴۰۴

طرحواره رهاشدگی چیست؟ چطور آن را تشخیص دهیم و درمان کنیم؟

طرحواره رهاشدگی چیست؟ چطور آن را تشخیص دهیم و درمان کنیم؟

در این مطلب میخوانید:

باز کردن

طرحواره رهاشدگی چیست؟

انواع طرحواره رها شدگی چیست؟

طرحواره رهاشدگی مبتنی بر وابستگی

طرحواره رهاشدگی مبتنی بر بی‌ثباتی یا فقدان

علت طرحواره رها شدگی چیست؟

۱. مراقبت ناپایدار یا غیرقابل‌پیش‌بینی

۲. از‌دست‌دادن فیزیکی یا عاطفی در اوایل زندگی

۳. مراقبان سختگیر یا مضطرب

۴. بی‌توجهی، سوءاستفاده یا محرومیت شدید عاطفی

۵. ویژگی‌های اخلاقی و سبک دلبستگی کودک

۶. عوامل بیولوژیکی

علائم طرحواره رهاشدگی چیست؟

درمان طرحواره رهاشدگی

طرحواره درمانی

طوفان فکری (BrainSpotting)

درمان متمرکز بر دلبستگی (Attachment-Based Therapy)

روش‌های مقابله‌ای با طرحواره رهاشدگی

تاثیر طرحواره رهاشدگی در رابطه

معرفی کتاب برای طرحواره رهاشدگی

تست طرحواره رهاشدگی

سخن پایانی

منابع

آیا تا‌به‌حال به این فکر کرده‌اید که شریک زندگی، دوستان یا اعضای خانواده‌تان به شما اهمیت نمی‌دهند و ممکن است شما را ترک کنند؟ تجربه چنین افکار و احساسات آزاردهنده، تا حدی برای همه انسان‌ها طبیعی است. بااین‌حال، اگر فردی به طور مداوم با این احساسات ناخوشایند تکرارشونده مواجه شود، ممکن است دچار «طرحواره رهاشدگی» باشد. 

طرحواره یا «تله رهاشدگی» از الگوهای ذهنی عمیقی است که اغلب در نتیجه تجربیات دوران کودکی، مانند جدایی، طرد یا بی‌توجهی از سوی والدین یا مراقبان، شکل می‌گیرد. در این طرحواره فرد به طور مکرر از تنهایی، طرد‌شدن یا از‌دست‌دادن علاقه و حمایت دیگران هراس دارد و احساس امنیت عاطفی و روابط او تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند. در این مقاله از ایمپو، نگاهی عمیق به طرحواره رها شدگی می‌پردازیم و نشانه‌ها، دلایل و راه‌های درمان و مواجهه با آن را بررسی می‌کنیم.

طرحواره رهاشدگی چیست؟

طرحواره یا تله ذهنی، چارچوب شناختی است که ریشه در کودکی دارد و بر روابط و زندگی افراد تأثیر می‌گذارد. طرحواره رهاشدگی/بی‌ثباتی (Abandonment/Instability schema)، یکی از ۱۸ طرحواره ناسازگار اولیه در حوزه «قطع ارتباط و طرد» است که با احساسات آزار‌‌دهنده‌ای مانند ترس از تنهایی، طرد‌شدن توسط دیگران، مورد خیانت قرار‌گرفتن و از‌دست‌دادن حمایت و عشق دیگران بروز می‌کند.

طرحواره رهاشدگی یانگ در اصل باور پایداری است مبنی بر اینکه افرادی که به آن‌ها وابسته هستیم، در نهایت ما را ترک خواهند کرد. این ترک می‌تواند به دلیل مرگ، طرد‌‌شدن، بیماری، یا انتخاب فرد دیگری باشد. افراد مبتلا به این طرحواره به طور مداوم به افرادی که با آن‌ها در ارتباط هستند، بی‌اعتمادند. آن‌ها ممکن است احساس کنند که برای افراد مهم زندگی‌شان در اولویت نیستند و به‌زودی ترک خواهند شد. 

در موارد شدید، این ترس می‌تواند به نگرانی مداوم از فوت ناگهانی نزدیکان یا از‌دست‌دادن عزیزان منجر شود و فشار روانی قابل‌توجهی را به فرد تحمیل کند. افراد درگیر این طرحواره ممکن است رفتارهای غیر‌معمول نشان دهند؛ برای مثال، بی‌پاسخ ماندن یک تماس تلفنی از سوی شریک زندگی‌شان می‌تواند آن‌ها را به‌شدت خشمگین یا مضطرب کند.

عدم دلبستگی ایمن در سنین پایین و تجربیات تلخ کودکی، مانند جدایی از والدین، ریشه اصلی طرحواره رهاشدگی هستند. کودکی که در گذشته مورد بی‌توجهی یا رهاشدگی قرار گرفته باشد، در بزرگسالی فکر می‌کند هیچ رابطه‌ای پایدار نخواهد بود و افراد ممکن است هر لحظه او را ترک کنند. گاهی نیز مسائل روانشناختی و بی‌ثباتی عاطفی والدین، توانایی آن‌ها را برای مراقبت از کودک تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. 

بیشتر بخوانید: طرحواره نقص و شرم: نشانه‌ها، علت به وجود آمدن و درمان آن

انواع طرحواره رها شدگی چیست؟

طرحواره رها‌شدگی، بر اساس نوع تجربه‌ای که آن را شکل داده است، به دو‌دسته رهاشدگی مبتنی بر وابستگی یا رهاشدگی مبتنی بر بی‌ثباتی یا فقدان تقسیم می‌شود. در ادامه، هر یک از این دو نوع را توضیح می‌دهیم. 

  • طرحواره رهاشدگی مبتنی بر وابستگی 

رهاشدگی مبتنی بر وابستگی (Abandonment Based Dependence)، از محیط‌های کودکی بیش از حد امن یا بیش از حد محافظت‌کننده ناشی می‌شود، جایی که کودک به‌شدت به یک مراقب وابسته می‌شود. اگر محيط اولیه در دوران كودكى سخت حمايتگر باشد و کودک با هيچ چالشی در زندگی مواجه نشود، رها‌شدگي مبتني بر وابستگي در ذهن كودک شكل مى‌گيرد. 

افرادی که دارای این نوع طرحواره هستند، در بزرگسالی ممکن است با استقلال عاطفی مشکل داشته باشند و از فاصله‌گرفتن در روابط بترسند، زیرا معتقدند که بدون حمایت مداوم نمی‌توانند کنار بیایند. افراد وابسته به‌جاى افراد مهم زندگى كه نتوانسته‌اند به كمك‌شان اعتماد كنند، در جستجوى افراد در دسترسی هستند که بتوانند به آنها تكيه كنند. اين افراد دائم به دنبال افراد جديدى مى‌گردند و بلافاصله به آنها وابسته مى‌شوند. 

  • طرحواره رهاشدگی مبتنی بر بی‌ثباتی یا فقدان

رهاشدگی مبتنی بر بی‌ثباتی یا فقدان (Abandonment Based on Instability or Loss)، نوع رایج‌تر طرحواره رهاشدگی است که از محیط‌های کودکی غیرقابل‌پیش‌بینی یا بی‌ثبات نشأت می‌گیرد. در واقع اگر محيط اولیه در دوران كودكى از لحاظ هيجاني کاملاً بی‌ثبات باشد، در ذهن کودک رهاشدگی مبتنى بر بی‌ثباتی يا فقدان نقش خواهد بست.

برخلاف طرحواره وابستگی، کسانی که طرحواره مبتنی بر فقدان دارند می‌توانند مدت‌زمان طولانی تنها بمانند. این افراد از ترس صدمه دیدن وارد رابطه صمیمی نمی‌شوند. آن‌ها با تنهايى خود مى‌سوزند و می‌سازند، اما مى‌دانند که مى‌توانند به زندگی مستقل ادامه بدهند و این مسئله براى آن‌ها دردسری درست نمى‌كند. 

انواع طرحواره رهاشدگی چیست

علت طرحواره رها شدگی چیست؟

طرحواره رهاشدگی معمولاً در اوایل کودکی، دوره حیاتی رشد عاطفی و ارتباطی، شکل می‌گیرد و ریشه آن در اختلال در حس امنیت، ثبات و ارتباط عاطفی کودک با مراقبانش است. در ادامه، دلایل بروز تله رهاشدگی را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم:

1. مراقبت ناپایدار یا غیرقابل‌پیش‌بینی

یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در شکل‌گیری این طرحواره، عدم دسترسی عاطفی کودک به حمایت و عشق مراقبان است. این می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

  • والدین و مراقبانی که محبت، حمایت یا توجه کافی به کودک ندارند. 

  • مراقبانی که بین مهربانی و غیبت عاطفی ثبات ندارند.

  •  والدینی که گاهی پاسخگو هستند، اما در مواقع دیگر کناره‌گیر یا بی‌توجه می‌شوند.

  • والدینی با اختلالات خلقی، مشکلات مصرف مواد یا بی‌ثباتی عاطفی (مانند ویژگی‌های شخصیتی مرزی).

این غیرقابل‌پیش‌بینی بودن پیامی گیج‌کننده به کودک می‌دهد: «من الان دوست داشته می‌شوم، اما ممکن است هر لحظه این عشق و توجه از بین برود.»

2. از‌دست‌دادن فیزیکی یا عاطفی در اوایل زندگی

تجربه مرگ، طلاق، فرزندخواندگی، بیماری، بستری‌شدن در بیمارستان یا جدایی از مراقبان می‌تواند این باور را در کودک ایجاد کند که ارتباطات شکننده هستند و به‌راحتی از دست می‌روند. نکته کلیدی این است که تنها خود حادثه اهمیت ندارد، بلکه چگونگی پردازش و واکنش اطرافیان کودک نیز مهم است. برای مثال:

  • کودکی که والدینش فوت می‌کند و از نظر عاطفی حمایت می‌شود، ممکن است بدون ایجاد طرحواره، سوگ خود را طی کند.

  • کودکی که یک مراقب را از دست می‌دهد و توضیح، آرامش یا مراقبت کمی دریافت می‌کند، ممکن است در آینده دچار ترس از رها‌شدن شود.

3. مراقبان سختگیر یا مضطرب

طرحواره ترس از دست دادن می‌تواند در محیط‌های مراقبتی بسیار سخت‌گیر اما مضطرب یا با مرزهای مبهم نیز ایجاد شود، مانند:

  • مراقبی که بیش از حد نگران کودک است، اما ترس یا بی‌ثباتی را در مورد جدایی منتقل می‌کند.

  •  والدینی که با کودک مانند مراقب عاطفی یا شریک جایگزین خود رفتار می‌کنند (والدین‌سازی).

این رفتار‌ها ممکن است منجر به همذات‌پنداری بیش از حد کودک با نگرانی والدین، احساس مسئولیت برای حفظ صمیمیت و حساسیت بیش از حد به کناره‌گیری عاطفی شود.

4. بی‌توجهی، سوءاستفاده یا محرومیت شدید عاطفی

در موارد شدیدتر، طرحواره در پاسخ به محرومیت شدید عاطفی یا سوءاستفاده شکل می‌گیرد، به‌ویژه زمانی که نیازهای کودک به ایمنی، تربیت و محبت برآورده نمی‌شود؛ مانند:

  •  بی‌توجهی عاطفی: والدین ممکن است مراقبت‌های فیزیکی را فراهم کنند، اما سرد، بی‌اعتنا یا خودشیفته باشند.

  • سوءاستفاده کلامی یا فیزیکی: کودک یاد می‌گیرد که روابط خطرناک و بی‌ثبات هستند.

  •  شاهد درگیری یا خشونت خانگی: این تجربه حس اینکه امنیت رابطه همیشه در خطر است را ایجاد می‌کند.

5. ویژگی‌های اخلاقی و سبک دلبستگی کودک

برخی کودکان ممکن است از نظر اخلاقی نسبت به بی‌ثباتی رابطه حساس‌تر باشند. برای مثال:

  • کودکان با واکنش‌پذیری عاطفی بالا ممکن است حتی جدایی‌های کوچک را نیز تهدید بدانند.

  • کودکان با سبک‌های دلبستگی اضطرابی یا آشفته بیشتر مستعد ترس‌ از رهایی هستند، به‌ویژه زمانی که مراقبان هم منبع آرامش و هم منبع ترس باشند.

6. عوامل بیولوژیکی

آمیگدال، بخشی از مغز که ترس را پردازش می‌کند، در سنین پایین بیش از حد حساس می‌شود. با بزرگ‌شدن ما، هنگامی که با افرادی روبرو می‌شویم که رفتارهایی شبیه به مراقبان ما از خود نشان می‌دهند، طرحواره رهاشدگی فعال می‌شود. آمیگدال پس از تشخیص این رفتارها، پاسخ "جنگ یا گریز" را فعال می‌کند و احساساتی مانند اضطراب، ناامنی و گاهی اوقات خشم یا افسردگی را تولید می‌کند.

علت طرحواره رهاشدگی چیست

علائم طرحواره رهاشدگی چیست؟

طرحواره رهاشدگی می‌تواند مزمن (همیشه حاضر) باشد یا توسط موقعیت‌های خاصی تحریک شود. علائم رایج آن شامل موارد زیر است:

  •  اضطراب یا وحشت شدید در صورت عدم دسترسی به فرد مورد‌علاقه 

  •  ناامنی مزمن در روابط

  •  غم یا ناامیدی عمیق با فکر تنها ماندن

  • داشتن الگوهای فکری مانند «افرادی که دوستشان دارم همیشه مرا ترک خواهند کرد.» یا «من نمی‌توانم با تنهایی کنار بیایم.»

  •  چسبندگی بیش از حد به دیگران

  • جستجوی مداوم تأیید و اطمینان از اطرافیان

  •  تخریب روابط برای امتحان‌کردن فرد مقابل

  • تملک‌جویی نسبت به دیگران

  •  دشواری در تحمل دوری یا روابط از راه دور

  •  انتخاب شرکای دور از دسترس عاطفی 

  • پنهان‌کردن یا فدا‌کردن نیازهای خود برای جلوگیری از رها‌شدن

  • خشم یا افسردگی شدید در هنگام طرد‌شدن

  • گوش‌به‌زنگی بیش از حد برای یافتن نشانه‌های احتمالی مربوط به پایان یک رابطه.

علائم طرحواره رهاشدگی چیست

درمان طرحواره رهاشدگی

درمان می‌تواند به افراد دارای طرحواره رهاشدگی کمک کند تا مهارت‌های مقابله‌ای سالم را توسعه دهند و در برابر احساس رهاشدگی تاب‌آوری داشته باشند. مهم است که بدانیم پروتکل درمان طرحواره رهاشدگی یک فرایند است و ممکن است غلبه کامل بر آن زمان و تلاش نیاز داشته باشد. روش‌های درمانی مختلفی وجود دارند که می‌توانند به شما در غلبه بر این طرحواره کمک کنند. در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.

  • طرحواره درمانی 

طرحواره درمانی (Schema Therapy)، نوعی روان‌درمانی مؤثر در روانشناسی است که هدف آن کمک به غلبه بر الگوهای فکری و رفتاری ناسازگار است. در طرحواره‌درمانی، باورهای اصلی مربوط به اضطراب رهاشدگی از طریق تکنیک‌هایی مانند تصویرسازی ذهنی، یادداشت‌برداری، ذهن‌آگاهی و همچنین کتاب‌ها و منابع خودیاری بازسازی می‌شوند. 

در این روش، تجربیات اولیه و رویدادهای دوران کودکی که به شکل‌گیری رهاشدگی کمک کرده‌اند، شناسایی و درک می‌شوند. سپس، افراد مکانیسم‌ها و رفتارهای مقابله‌ای جدید و سالم را برای جایگزینی الگوهای منفی می‌آموزند.

  • طوفان فکری (BrainSpotting) 

بارش فکری تکنیک دیگری برای درمان طرحواره رهاشدگی است که در آن از حرکات چشم برای پردازش و رها‌سازی احساسات و تروماهای ذخیره‌شده در مغز و بدن استفاده می‌شود. این رویکرد می‌تواند به افراد کمک کند تا به احساسات و تجربیات مرتبط با ترس از رهاشدگی خود دسترسی پیدا کرده و آن‌ها را پردازش کنند. با آگاهی از این احساسات و تجربیات، افراد می‌توانند باورها و رفتارهای زیربنایی مرتبط با طرحواره خود را درک کنند.

  • درمان متمرکز بر دلبستگی (Attachment-Based Therapy) 

این رویکرد بر بهبود روابط عاطفی و اصلاح الگوهای عمیق ناامنی ناشی از ترس از طرد‌شدن یا از‌دست‌دادن دیگران تمرکز دارد. در این درمان، درمانگر با نشان‌دادن همدلی، ثبات و پذیرش بی‌قیدوشرط، به مراجع کمک می‌کند تا احساس امنیت کرده و احساسات مرتبط با ترس از رها‌شدگی را بدون ترس از قضاوت بیان کند.

به یاد داشته باشید که درمان به زمان، تلاش و صبر نیاز دارد. با آگاهی و دریافت حمایت، می‌توانید از چرخه رهاشدگی خارج شوید و روابطی پایدارتر و رضایت‌بخش‌تر بسازید. می‌توانید در این مسیر طولانی اما نتیجه‌بخش، از روانشناسان اپلیکیشن ایمپو کمک بگیرید و درمان حرفه‌ای دریافت کنید. 

روش‌های مقابله‌ای با طرحواره رهاشدگی

در ادامه، به چند روش مقابله‌ای با طرحواره رهاشدگی اشاره می‌کنیم:

  • شناخت و به چالش کشیدن باورها

 اولین قدم، شناسایی افکار منفی مرتبط با رهاشدگی است (برای مثال: "او حتماً مرا ترک می‌کند" یا "من به‌اندازه کافی خوب نیستم که کسی با من بماند").

  • بازسازی شناختی

این افکار را با شواهد واقعی به چالش بکشید. آیا واقعاً دلیلی برای این باور وجود دارد؟ آیا می‌توانید به‌جای آن، تفسیری جایگزین و واقع‌بینانه‌تر پیدا کنید؟

  • کنار‌گذاشتن رفتار‌های ناسالم

 رفتارهای حسادت‌آمیز، چسبیدن به دیگران، عصبانی شدن یا کنترل‌کردن فرد مقابل، باعث دور‌کردن شریک زندگی‌تان از خودتان خواهد شد. به این رفتارها پایان دهید.

  • شناسایی الگوها

 به الگوهای تکراری در روابط خود توجه کنید و ببینید چگونه طرحواره شما در گذشته بر انتخاب‌ها و رفتارهای شما تاثیر گذاشته است.

  • پذیرش احساسات

احساسات مختلف خود مانند ترس و اضطراب را سرکوب نکنید، بلکه آن‌ها را بپذیرید. 

  • کنار‌گذاشتن انتظارات غیر‌منطقی

 این انتظار غیرمنطقی را که دیگران باید کاملا در دسترس شما باشند، کنار بگذارید.

  • درک دیگران

بپذیرید که دیگران حق دارند محدودیت‌ها و فضای خصوصی برای خود داشته باشند.

  • مراقبت از خود

 فعالیت‌هایی را انجام دهید که به شما احساس امنیت، آرامش و ارزشمندی می‌دهند.

  • بهبود مهارت‌های ارتباطی

 به‌جای پنهان‌کردن نیازهای خود در روابط، آن‌ها را به طور واضح و محترمانه بیان کنید.

  • گوش‌دادن فعال

 به نگرانی‌ها و احساسات دیگران نیز گوش دهید تا ارتباطی دوطرفه و مبتنی بر اعتماد ایجاد شود.

  • تقویت شبکه حمایتی

 فقط به یک نفر تکیه نکنید و روابط سالم با دوستان و خانواده داشته باشید.

  • تحمل ناراحتی

 به‌تدریج خود را در معرض موقعیت‌هایی قرار دهید که ترس از رهاشدگی را تحریک می‌کنند (برای مثال گذراندن زمان به تنهایی).

  • انتخاب روابط سالم

روابطی را انتخاب کنید که در آنها احساس امنیت، احترام و پذیرش دارید. 

تاثیر طرحواره رهاشدگی در رابطه

طرحواره رهاشدگی می‌تواند تأثیرات منفی بر روابط فرد با دوستان، اعضای خانواده و شریک عاطفی داشته باشد. اگرچه طبیعی است که افراد برای ماندن افرادی که دوستشان دارند در زندگی خود تلاش کنند، اما داشتن این طرحواره ممکن است یک مکانیسم مقابله‌ای برای تروماهای گذشته یا تجربیات نامطلوب دوران کودکی باشد و منجر به رفتارهای آسیب‌رسان به روابط بین‌فردی شود. 

وابستگی عاطفی، چسبندگی بیش از حد، کنترل ناشی از ترس  از رها‌شدن، طرحواره بی‌اعتمادی و کناره‌گیری از صمیمیت اغلب منجر به روابط متشنج و ناپایدار می‌شود. افرادی که تحت‌تأثیر این طرحواره هستند، معمولاً رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که نه‌تنها برای خودشان، بلکه برای طرف مقابل نیز آزاردهنده است. این افراد اغلب برای حفظ رابطه و طولانی‌تر کردن مدت‌زمان آن، از معیارها و خواسته‌های شخصی خود چشم‌پوشی می کنند و تمامی خواسته‌های طرف مقابل را می‌پذیرند.

از طرفی، فرد درگیر طرحواره ممکن است طرف مقابل را محکوم به این کند که می‌خواهد او را ترک و رابطه را تمام کند.  این ترس حتی ممکن است برای فرد تبدیل به یک مانع برای شروع یک رابطه جدی شود. افراد مبتلا به این طرحواره ممکن است صرفاً برای فرار از تنهایی، با افراد غیرقابل‌اعتماد و نادرستی رابطه برقرار کنند و در آینده ضربات روحی جبران‌ناپذیری متحمل شوند که خود موجب تشدید طرحواره رها‌شدگی خواهد شد.

تاثیر طرحواره رهاشدگی در رابطه

معرفی کتاب برای طرحواره رهاشدگی

برای آشنایی و درک عمیق طرحواره طرد شدگی و راه‌های مقابله با آن، مطالعه کتاب‌هایی در این حوزه می‌تواند کمک‌کننده باشد. در ادامه، چند کتاب مفید برای رها شدگی معرفی شده است.

  • کتاب «مرا ترک مکن» نوشته الهه اولیازاده

 این کتاب نگاه عمیقی به موضوعاتی مانند ترس از رها‌شدن و طرد‌شدن، تاریخچه و درمان طرحواره رهاشدگی می‌پردازد. 

  • کتاب «رهایم نکن، روش غلبه بر تله رهاشدگی» نوشته دکتر امیر شیرین‌زاده

این کتاب به بررسی دلایل شکل‌گیری تله رهاشدگی و چگونگی اصلاح باورها و روابط بین‌فردی می‌پردازد.

  • کتاب «دوستم داشته باش، ترکم نکن» نوشته میشل اسکین

 این کتاب به موضوع رهاشدگی در روابط عاطفی و نحوه غلبه بر آن می‌پردازد و می‌تواند برای افرادی که این طرحواره را در روابط خود تجربه می‌کنند، کاربردی باشد.

  • کتاب «دل ما هر چه کشید از تو کشید» نوشته امی هارتل

 این کتاب داستان شخصی نویسنده و چگونگی غلبه او بر نیاز به اطمینان‌طلبی در روابط را بیان می‌کند و برای توقف چرخه اطمینان‌طلبی مرتبط با طرحواره رهاشدگی مفید است.

  • کتاب «بازسازی زندگی شما (Reinventing Your Life)» نوشته جفری یانگ و جانت کلوسکو

این کتاب اصلی‌ترین منبع برای آشنایی با طرحواره‌درمانی است و به طور خاص به تله رهاشدگی و راه‌های غلبه بر آن می‌پردازد. 

اگر درگیر طرحواره رهاشدگی هستید و این موضوع باعث رنجش شما در زندگی می‌شود، توصیه می‌شود در کنار مطالعه کتاب‌ها، حتماً با یک روان‌درمانگر متخصص نیز مشورت کنید. کتاب‌ها می‌توانند آگاهی شما را افزایش دهند، اما درمان حرفه‌ای برای حل ریشه‌ای این مشکل ضروری است. در اپلیکیشن ایمپو می‌توانید به روانشناسان مجربی دسترسی داشته باشید و به‌صورت آنلاین، مشاوره روانشناسی دریافت کنید. 

تست طرحواره رهاشدگی

برای ارزیابی طرحواره‌های ناسازگار مانند تله شکست، منفی‌گرایی و همچنین رهاشدگی، از پرسشنامه طرحواره یانگ (YSQ) استفاده می‌شود. این تست در دو نسخه کوتاه و بلند (۹۰ و ۲۳۲ سوالی) وجود دارد و پاسخ‌ها به‌صورت ۱=کاملاً نادرست، ۲=تا حدی نا‌درست، ۳=تقریباً درست، ۴=تا حدی درست و ۶=کاملاً درست امتیازدهی می‌شوند. برخی از سوالات مربوط به رها‌شدگی این تست در ادامه آورده شده است.

  1. همیشه نگرانم که افراد مهم زندگی‌ام مرا ترک کنند.

  2. احساس می‌کنم نمی‌توانم به دیگران اعتماد کنم، چون ممکن است در نهایت مرا رها کنند.

  3. احساس می‌کنم اگر کسی مرا ترک کند، نمی‌توانم به‌تنهایی ادامه دهم.

  4. وقتی کسی از من فاصله می‌گیرد، احساس اضطراب یا ترس شدید می‌کنم.

  5. برای جلوگیری از ترک‌شدن، گاهی بیش از حد به دیگران نزدیک می‌شوم یا به خواسته‌هایشان تن می‌دهم.

  6. وقتی رابطه‌ای به پایان می‌رسد، احساس می‌کنم که دیگر نمی‌توانم به کسی وابسته شوم.

  7. گاهی اوقات به‌خاطر ترس از رها‌شدن، از شروع روابط جدید اجتناب می‌کنم.

  8. رفتار‌های ساده مانند دیر به پیام‌ها یا تماس‌های تلفنی جواب‌دادن من را مضطرب و نگران می‌کند.

  9.  اغلب فکر می‌کنم روابطم به‌زودی تمام می‌شوند، حتی اگر شواهدی برای این موضوع وجود نداشته باشد.

  10. در روابطم، دائماً به دنبال نشانه‌هایی از جدایی یا بی‌توجهی از طرف مقابل هستم.

پس از جمع امتیازات، هر چه امتیاز بالا باشد، احتمال وجود طرحواره رهاشدگی قوی است و توصیه می کنیم با یک روان‌شناس برای ارزیابی دقیق‌تر مشورت کنید.

سخن پایانی

طرحواره رهاشدگی یک ساختار روانشناختی است که به ترس شدید از رها‌شدن و طرد‌شدن اشاره دارد. این الگوی فکری و رفتاری می‌تواند در نتیجه تجربیات آسیب‌زا در دوران کودکی شکل بگیرد، مانند رها‌شدن توسط یک والد، مراقب یا فرد مهم زندگی.

آگاهی و درک منشأ این طرحواره و تاثیر آن در رفتار و روابط، اولین قدم برای تغییر  است. مسیر التیام این تله ذهنی در این است که بپذیرید دیگر آن کودک رها‌شده و آسیب‌پذیر نیستید و می‌توانید ثبات و امنیتی را که در گذشته نداشتید، هم در درون خود و هم در روابط با دیگران ایجاد کنید.

در این مسیر، کمک‌گرفتن از یک روانشناس متخصص و دریافت درمان حرفه‌ای ضروری است. با نصب اپلیکیشن ایمپو می‌توانید در هر زمان و مکانی، به‌صورت آنلاین با کارشناسان و متخصصان حرفه‌ای در ارتباط باشید. همچنین، ایمپو به شما امکان می‌دهد از وضعیت روحی و جسمی خود در طول روز، هفته و ماه آگاه شوید و تقویم دوره قاعدگی‌تان را مدیریت کنید. 

منابع

centredwellbeing.com / psychologyblossom.com / theinternationalpsychologyclinic.com

 

طرحواره رهاشدگی به انگلیسی چیست؟ 

در زبان انگلیسی به طرحواره رهاشدگی (Abandonment schema) گفته می‌شود.

طرحواره رهاشدگی یانگ چیست؟

طرحواره رهاشدگی یانگ یکی از ۱۸ طرحواره ناسازگار در نظریه طرحواره‌درمانی او است که به باور عمیق فرد، مبنی بر اینکه افراد مهم زندگی‌اش او را ترک خواهند کرد، اشاره دارد.

طرحواره رهاشدگی در رابطه چگونه است؟

طرحواره رهاشدگی در رابطه باعث ترس شدید از طرد یا ترک‌شدن، وابستگی عاطفی بیش از حد و حساسیت به نشانه‌های بی‌توجهی یا جدایی می‌شود.

امتیاز شما:

۴.۲۲ - (۱۷۴ امتیاز)

ثبت نظر

به مقاله امتیاز بدید و دیدگاه خود را بنویسید

*

نام کامل

*

شماره

*

به مقاله امتیاز بدید

*

خیلی کم

خیلی زیاد

ایمپو برات لازمه:

اگه می‌خوای بچه‌دار شی و روز دقیق رابطه رو بدونی

اگه می‌خوای هیچ‌وقت پریودت سوپرایزت نکنه

اگه بارداری و می‌خوای از وضعیت هفتگی جنینت باخبر بشی

اگه سلامتیت برات مهمه، همین الان ایمپو رو نصب کن

نسخه iOS

استور‌های ایرانی

downloadAppMain