نویسنده: محدثه ابراهیمی

۱۷ دقیقه

.

مرداد ۱۴۰۴

طرحواره نقص و شرم چیست؟ نشانه‌ها، علت و راه‌های درمان 

طرحواره نقص و شرم چیست؟ نشانه‌ها، علت و راه‌های درمان 

در این مطلب میخوانید:

بستن

طرحواره نقص و شرم چیست؟

نشانه‌های طرحواره نقص و شرم

نشانه های طرحواره نقص و شرم در کودکان

نشانه های طرحواره نقص و شرم در بزرگسالان

تست طرحواره نقص و شرم

دلیل طرحواره نقص و شرم (ریشه‌های تحولی طرحواره نقص و شرم)

معرفی کتاب طرحواره نقص و شرم

روش درمان طرحواره نقص و شرم

راهکار‌های مقابله با طرحواره نقص و شرم

طرحواره شرم و نقص در زندگی

سخن پایانی

منابع

آیا مدام با سایه‌ای از افکار و احساسات پر از تردید و شرم درگیر هستید که می‌گویند: «تو کافی نیستی»، «تو نقص داری»، یا «اگر دیگران واقعیت تو را بدانند، تو را ترک می‌کنند»؟ اگر چنین است، ممکن است درگیر «طرحواره نقص و شرم» باشید. 

«تله نقص و شرم»، الگوی ذهنی عمیق و پنهانی است که مانند یک فیلتر، نگاه شما به خودتان و دنیای اطراف را تغییر می‌دهد. افراد دارای این طرحواره اساساً خود را بیش از حد بد، زشت، حقیر یا بی‌ارزش برای دوست داشته شدن و پذیرفته‌شدن می‌بینند. این احساس می‌تواند منجر به شرم، احساس ناکافی بودن و خود‌انتقادی شدید شود. 

در این مقاله از ایمپو، نگاهی عمیق به مفهوم «طرحواره نقص و شرم چیست» می‌اندازیم و نشانه‌ها، علل، راه‌های مدیریت و پیامد‌های منفی آن بر زندگی را بررسی می‌کنیم.

طرحواره نقص و شرم چیست؟

طرحواره نقص و شرم، یکی از ۱۸ طرحواره ناسازگار اولیه ‌و الگوی ذهنی پایداری است که در آن فرد خود را ناقص، بی‌ارزش و غیرقابل‌قبول می‌بیند. این طرحواره، مانند دیگر طرحواره‌های ناسازگار، ریشه در کودکی دارد و زمانی شکل می‌گیرد که نیازهای عاطفی اساسی انسان مانند عشق، محبت، توجه، تایید و پذیرش به طور کامل برآورده نشوند. در نتیجه، فرد به این باور می‌رسد که اگر دیگران نقص‌ها یا ضعف‌های او را ببینند، او را طرد خواهند کرد.

فردی با تله نقص و شرم خود را ناکافی و کم‌ارزش می‌بیند و همیشه فکر می‌کند که یک جای کارش ایراد دارد. این نقص ادراک‌شده می‌تواند مربوط به هر چیزی باشد: ظاهر، شخصیت، هوش، اخلاقیات و غیره. باور به وجود نقص در خود باعث شرم شده و این عقیده را شکل می‌دهد که اگر دیگران من را واقعاً بشناسند، نقص‌هایم را کشف کرده و من را طرد خواهند کرد. طرحواره شرم و نقص می‌تواند باعث تقویت طرحواره وابستگی شود و فرد احساس کند به دلیل “ناقص بودن” نمی‌تواند به‌تنهایی از پس زندگی بربیاید. 

کودکی را تصور کنید که با پیام‌های مداوم مبنی بر اینکه «به‌اندازه کافی خوب نیست»، «به قدر کافی تلاش نمی‌کنی» یا «مانند دوستت لایق نیستی» بزرگ شده است. چنین پیام‌رسانی و سرزنش مداوم از سوی والدین و مراقبان می‌تواند منجر به درونی‌سازی این باور در کودک شود که «من مشکلی دارم و کامل نیستم». باوری که تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند و تمام جنبه‌های زندگی او را، از روابط عاطفی و دوستانه تا فعالیت‌های تحصیلی و شغلی، تحت‌تأثیر  قرار می‌دهد.

نشانه‌های طرحواره نقص و شرم

افرادی که دچار طرحواره نقص و شرم هستند، اغلب از وجود آن آگاهی ندارند. با‌این‌حال، آشنایی با نشانه‌های آن می‌تواند به شناسایی طرحواره و شروع فرایند بهبود کمک کند. نشانه‌های شایع این طرحواره عبارت است از:

  • احساس مداوم بی‌ارزشی و نقص

  • احساس شرم از ظاهر، خانواده یا شغل

  • باور عمیق به اینکه اگر دیگران با ویژگی‌های شخصیتی فرد آشنا شوند، او را طرد می‌کنند.

  • حساسیت زیاد نسبت به مقایسه‌شدن با دیگران

  • خود انتقادی شدید حتی در کوچکترین اشتباهات

  • تلاش برای پنهان‌کردن نقاط ضعف

  • نیاز به تعریف و تایید از سوی دیگران

  • اجتناب از صمیمیت به دلیل ترس از دیده‌شدن ضعف‌ها توسط دیگران

  • تلاش برای جلب رضایت دیگران، برای جبران نقص و کاستی‌های خود 

  • حساسیت زیاد به انتقاد دیگران 

  •  مقایسه دائمی خود با دیگران 

  • خود را پایین‌تر از دیگران دانستن

  • جذب شدن به افراد یا موقعیت‌هایی که احساس شرم و ناکافی بودن را در آن‌ها تقویت می‌کنند.

در ادامه، علائم طرحواره نقص و شرم، با جزئیات بیشتر، در کودکان و بزرگسالان آورده شده است. در صورت مشاهده هر یک از نشانه‌ها، باید نسبت به وجود این طرحواره در خود تردید کنید.

نشانه‌های طرحوراه نقص و شرم

نشانه های طرحواره نقص و شرم در کودکان

کودکانی که طرحواره نقص و شرم دارند، نگران این هستند که دیگران (والدین، مراقبان، معلمان و دوستان) به دلیل داشتن عیب‌و‌ایراد آن‌ها را طرد کنند. این طرحواره در کودکان به شکل زیر ظاهر می‌شود:

  • باور به دوست‌داشتنی‌تر بودن در صورت متفاوت‌بودن

کودکان درگیر با این طرحواره معتقدند که اگر فرد دیگری بودند، بیشتر مورد پذیرش و محبت دیگران قرار می‌گرفتند.

  • مشکل در تعامل با دیگران

 این کودکان در برقراری ارتباط با دیگران محتاط، خجالتی یا منفعل رفتار می‌کنند.

  • رفتارهای جبرانی

 کودکان با طرحواره نقص و شرم ممکن است برای پنهان‌کردن احساس نقص خود، رفتار‌های جبرانی مانند کمال‌گرایی افراطی یا تلاش‌های غیرمعمول برای جلب‌توجه بروز دهند. 

  • جستجوی تأیید و اطمینان خاطر

آن‌ها به طور مداوم به دنبال کسب تأیید و اطمینان از دیگران، به‌ویژه افراد دارای قدرت (مانند والدین یا معلمان) هستند.

  • آسیب‌پذیری در برابر افراد غیرقابل‌اعتماد

 تمایل این کودکان برای جلب تأیید از افراد غریبه می‌تواند آن‌ها را در موقعیت‌های آسیب‌پذیر و خطرناک قرار دهد.

 به دلیل احساس نقص، ممکن است منزوی و مضطرب شوند و دوستان کمی داشته باشند یا اصلاً هیچ دوستی نداشته باشند.

  • پرخاشگری کلامی یا فیزیکی

 ممکن است به دلیل احساسات شدید یا تلاش برای تخلیه تنش‌های ناشی از مشکلات خود با مراقبان، نسبت به دیگران پرخاشگری نشان دهند.

این رفتارها در واقع تلاشی برای مقابله با شرم درونی هستند، اما اغلب به اضطراب، افسردگی و احساس خستگی منجر می‌شوند. برای مدیریت این طرحواره در کودکان، ایجاد فضایی امن برای بیان احساسات، توجه کافی، تشویق به خودپذیری، برقراری رابطه عاطفی و کمک به آن‌ها برای کشف نقاط قوتشان می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

نشانه های طرحواره نقص و شرم در بزرگسالان

بزرگسالانی که طرحواره نقص و شرم دارند، نسبت به طرد‌شدن، انتقاد، سرزنش و مقایسه‌های نامطلوب با دیگران، بیش از حد حساس هستند. آن‌ها همچنین تمایل دارند: 

  • انتقاد ناعادلانه و بیش از حد از خود.

  • مقایسه بیش از اندازه خود با دیگران.

  • بی‌ارزش شمردن موفقیت‌ها و ویژگی‌های مثبت خود.

  • عزت‌نفس پایین و احساس عدم شایستگی برای عشق و احترام.

  • تجربه استرس زیاد و استفاده از راهکارهای مقابله‌ای ناسالم.

  • احساس شرم و خجالت عمیق نسبت به خود.

  • ترس شدید از آشکار‌شدن عیب‌ها برای دیگران.

  • کناره‌گیری از ارتباطات اجتماعی به دلیل اعتماد‌‌به‌نفس پایین و حساسیت به انتقاد.

  • ترجیح فعالیت‌های انفرادی و دوری از دیگران

  • اجازه‌دادن به دیگران برای سوءاستفاده یا بدرفتاری با خود در تعاملات اجتماعی.

  • داشتن رفتار‌های جبرانی مانند اختلال در خوردن غذا، روی‌آوردن به مواد مخدر و الکل و رفتارهایی مانند خرید اجباری و قمار برای پرت‌کردن حواس یا آرام‌کردن خود.

احساس ناکافی بودن، باری سنگین بر روان فرد تحمیل می‌کند که می‌تواند مانع از برقراری روابط سالم و پیگیری اهداف شخصی شود. از‌این‌رو، آگاهی از این طرحواره و اقدام برای درمان آن ضروری است؛ شما می‌توانید در اپلیکیشن ایمپو، با روانشناسان مجرب پلتفرم در ارتباط بوده و مشاوره روانشناسی مناسب جهت مواجهه و اصلاح این طرحواره دریافت کنید.

 

تست طرحواره نقص و شرم 

برای ارزیابی طرحواره‌های ناسازگار مانند طرحواره بی اعتمادی،  منفی‌گرایی و همچنین نقص و شرم، از پرسشنامه طرحواره یانگ (YSQ) استفاده می‌شود. این تست در دو نسخه کوتاه و بلند (۹۰ و ۲۳۲ سوالی) وجود دارد و پاسخ‌ها به‌صورت ۱=کاملاً نادرست، ۲=تا حدی نا‌درست، ۳=تقریباً درست، ۴=تا حدی درست و ۶=کاملاً درست امتیازدهی می‌شوند. برخی از سوالات این تست در ادامه آورده شده است.

  1. اغلب احساس می‌کنم که به‌اندازه کافی خوب نیستم یا چیزی در من ناقص است.

  2. از اینکه دیگران من را واقعاً بشناسند می‌ترسم، چون فکر می‌کنم مرا رها و طرد خواهند کرد.

  3. وقتی دچار اشتباه می‌شوم، احساس شرم شدید دارم و خودم را سرزنش می‌کنم.

  4. اغلب موفقیت‌ها و ویژگی‌های خود را کم‌ارزش می‌دانم.

  5. معمولاً خودم را با دیگران مقایسه می‌کنم و احساس می‌کنم کمتر از آن‌ها هستم.

  6. از انتقاد دیگران به‌شدت ناراحت می‌شوم و احساس بی‌ارزشی می‌کنم.

  7. سعی می‌کنم خود واقعی‌‌ام را پنهان کنم، چون می‌ترسم دیگران واقعیت من را دوست نداشته باشند.

  8. وقتی مورد تحسین قرار می‌گیرم، باورم نمی‌شود و فکر می‌کنم دیگران اشتباه می‌کنند.

  9. اغلب از حضور در جمع اجتناب می‌کنم، چون می‌ترسم دیگران عیب‌هایم را ببینند.

  10. احساس می‌کنم لیاقت عشق، احترام یا موفقیت را ندارم.

در پایان، مجموع امتیازات خود را محاسبه کنید:

  • نمره ۰-۱۰: احتمالاً طرحواره نقص و شرم در شما کمرنگ است.

  • نمره ۱۱-۲۰: ممکن است به طور متوسط با این طرحواره درگیر باشید.

  • نمره ۲۱-۳۰: احتمالاً این طرحواره به طور قابل‌توجهی در زندگی شما تأثیرگذار است.

دلایل طرحواره نقص و شرم چیست

دلیل طرحواره نقص و شرم (ریشه‌های تحولی طرحواره نقص و شرم)

دلایل زیادی برای شکل‌گیری طرحواره نقص و شرم در افراد وجود دارد اما معمولاً این الگوی ذهنی به تجربه‌هایی از تحقیر، طرد یا مقایسه‌شدن در دوران کودکی برمی‌گردد. در ادامه، دلایل و ریشه‌های این طرحواره را با جزئیات بیشتر بررسی می کنیم.

  • انتقاد و تحقیر مداوم از سوی والدین

 والدین یا مراقبانی که مداوم کودک را مورد انتقاد و سرزنش قرار می‌دهند و از عباراتی مانند «تو کافی نیستی» یا «همیشه خرابکاری می‌کنی» استفاده می‌کنند، از دلایل اصلی بروز این طرحواره هستند. 

  • بی‌توجهی عاطفی

 اگر کودک احساس کند که از سوی والدین، خواهر و برادر یا دیگران دوست داشته نمی‌شود یا مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد، ممکن است باور کند که نقص و مشکلی دارد.

  • مقایسه با دیگران

 مقایسه مداوم کودک با دیگران (برای مثال همسالان، خواهر و برادر) حس ناکافی بودن را در او ایجاد و تقویت می‌کند.

  • انتظارات غیر واقعی والدین

 فشار والدین برای کامل‌بودن، بی‌نقص بودن و برآورده‌کردن تمام خواسته‌های آن‌ها می‌تواند منجر به احساس ناکافی بودن در کودک شود.

  • مورد سوءاستفاده قرار‌گرفتن

 سوءاستفاده روانی، جسمی یا جنسی در کودکی یا حتی بزرگسالی می‌تواند منجر به ایجاد حس شرم و باور به نقص درونی در فرد شود.

  • طرد‌شدن

 طرد‌شدن توسط همسالان یا خانواده و مورد قلدری قرار‌گرفتن در مدرسه، خانه یا محیط‌های دیگر می‌تواند نقش مهمی در فعالسازی این طرحواره داشته باشد.

  • تجربه شکست

 تجربیات ناگواری مانند شکست در روابط عاطفی، از‌دست‌دادن شغل یا دست‌نیافتن به اهداف می‌توانند طرحواره شکست و طرحواره نقص و شرم را فعال یا تقویت کنند.

  • فشارهای اجتماعی

 در فرهنگ‌هایی که موفقیت یا استانداردهای بالا اهمیت زیادی دارند، تقویت حس ناکافی بودن بسیار رایج است.

  • عوامل محیطی

 رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌توانند باعث شوند که فرد مدام خود را با دیگران مقایسه کرده و احساس نقص کند.

  • ویژگی‌های شخصیتی

برخی افراد به طور ذاتی نسبت به قضاوت و نظر دیگران حساس‌تر هستند و سریع‌تر دچار این طرحواره می‌شوند. همچنین، افراد کمال‌گرا نیز به دلیل انتظارات غیرواقعی از خود، احساس نقص و شرم می‌کنند.

معرفی کتاب طرحواره نقص و شرم

آشنایی با منبع طرحواره طرحواره نقص و شرم و مطالعه کتاب‌هایی در این زمینه به شما کمک خواهد کرد تا ریشه آن را شناسایی کنید و با کمک روانشناس آن را بهبود دهید. در ادامه، به معرفی چند کتاب دررابطه‌با طرحواره شرم می‌پردازیم. 

  • کتاب «زندگی خود را دوباره بیافرینید»، نوشته جفری یانگ و جانت کلوسکو

  • کتاب «غلبه بر شرم و افسردگی»، نوشته متیو مک‌کی

  • کتاب «شفای کودک درون»، نوشته لوسیا کاپاچیونه

  • کتاب «شرم، هدیه‌ای پنهان»، نوشته جان بردشو

  • کتاب «رهایی از بند شرم»، نوشته پاتریشیا موری

درمان طرحواره نقص و شرم

روش درمان طرحواره نقص و شرم

طرحواره نقص و شرم یکی از دشوارترین طرحواره‌ها برای درمان است، زیرا می‌تواند بر تمام جنبه‌های زندگی تأثیر بگذارد. علاوه بر این، از‌آنجا‌که این طرحواره باعث می‌شود افراد از نقص‌های ادراک‌شده خود احساس شرم کنند، ممکن است جستجوی کمک برایشان دشوار باشد. با‌این‌حال، این عوامل در کنار هم نیاز به درمان را ضروری‌تر می‌کنند.

طرحواره‌درمانی، مؤثرترین روش درمان طرحواره نقص و شرم در روانشناسی است که بر تجارب اولیه کودکی و رابطه درمانی تمرکز دارد. اگرچه تغییر این طرحواره دشوار است، اما با صبر، ثبات و درمان مناسب، دستیابی به تغییر مثبت کاملاً امکان‌پذیر است. طرحواره‌درمانی، نقشه راهی برای مقابله با طرحواره نقص/شرم و بازسازی حس سالم‌تر از خود ارائه می‌دهد. پروسه درمان تله نقص و شرم با طرحواره‌درمانی، به‌صورت زیر طی می‌شود:

  • آگاهی و شناخت

 اولین گام، آگاهی است. شناسایی اینکه چگونه این طرحواره بر افکار و رفتارهای شما تأثیر می‌گذارد، بسیار مهم است. برای مثال، ممکن است متوجه شوید که از موقعیت‌های اجتماعی اجتناب می‌کنید، زیرا می‌ترسید دیگران شما را «خسته‌کننده» یا «به‌اندازه کافی خوب» ندانند.

  • بازنویسی داستان درونی

شرم اغلب از یک روایت نادرست مانند «من شایسته عشق نیستم» تغذیه می‌شود. طرحواره‌درمانی به شما کمک می‌کند این داستان را به چالش بکشید و آن را با روایتی مهربانانه‌تر جایگزین کنید، مانند «من مانند هر کس دیگری شایسته عشق و احترام هستم.» 

  • شفای عاطفی

 تکنیک‌هایی مانند بازنویسی تصویرسازی (Imagery Rescripting)، به شما امکان می‌دهند خاطرات دردناک را بازبینی کرده و آن‌ها را بازنویسی کنید. برای مثال، ممکن است تصور کنید که به خود خردسالتان که به‌ناحق مورد انتقاد قرار گرفته بود، آرامش می‌دهید و نیازهای عاطفی‌ای که در گذشته نادیده گرفته شده‌اند را برآورده می‌کنید.

  • تمرین رفتارهای جدید

 با خارج‌شدن از الگوهای اجتنابی، می‌توانید روش‌های سالم‌تری را برای ارتباط با دیگران آزمایش کنید. برای مثال، به‌اشتراک‌گذاشتن آسیب‌پذیری خود با دوستی مورداعتماد می‌تواند این باور را تقویت کند که شما همان‌گونه که هستید، ارزشمند و پذیرفته‌شده‌اید.

  • حرکت به‌سوی خودپذیری

 شرم می‌تواند مانند وزنه‌ای نامرئی باشد که ما را عقب نگه می‌دارد و متقاعدمان می‌کند که بی‌ارزش یا غیر قابل دوست داشته شدن هستیم. از طریق طرحواره‌درمانی، می‌توانیم باورهایی که حس شرم را تقویت می‌کنند، درک کرده و شفا دهیم. 

طرحواره‌درمانی به ما کمک می‌کند تا این کوله‌بار عاطفی سنگین را با شناسایی و به چالش کشیدن روایت‌های آسیب‌زا سبک کنیم. با بازنویسی داستان درونی‌مان، می‌توانیم از چنگال شرم رها شویم و زندگی‌ای سرشار از ارزشمندی را در آغوش بگیریم. در این مسیر می‌توانید از روانشناسان متخصص اپلیکیشن ایمپو کمک بگیرید و مشاوره روانشناسی دریافت کنید.

راهکار‌های مقابله با طرحواره نقص و شرم

اگر با طرحواره نقص و شرم درگیر هستید، چندین راهکار کاربردی وجود دارد که می‌تواند به رهایی از این الگوی ذهنی کمک کند:

  • به افکار خود توجه کنید

 طرحواره شرم لزوماً بر تمام جنبه‌های زندگی شما تاثیر نمی‌گذارد و ممکن است فقط در شرایط خاص، مانند زمانی که در محل کار هستید، بروز کند. برای مقابله با این طرحواره، مهم است که بفهمید چقدر و در کدام حوزه‌ها بر شما تأثیر می‌گذارد.

  • باور‌های منفی خود را به چالش بکشید

 باورهای منفی مانند “من بی‌ارزشم” را شناسایی و با شواهد مثبت جایگزین کنید (برای مثال موفقیت‌ها و نقاط قوت خود). می‌توانید با کمک مدیتیشن و ذهن‌آگاهی، با تمرکز بر لحظه حال، از نشخوار فکری درباره گذشته یا نگرانی و اضطراب ناشی از قضاوت دیگران فاصله بگیرید.

  • دست از مقایسه خود با دیگران بردارید

 افراد به‌ندرت عیب‌ها و شکست‌های خود را برای همه آشکار می‌کنند. برای مثال، در شبکه‌های اجتماعی خود را آن‌گونه که آرزو دارند باشند به نمایش می‌گذارند، نه آن‌گونه که واقعاً هستند. از‌این‌رو، از مقایسه خود با دیگران دست بردارید و سعی کنید برای چیز‌هایی که دارید قدردان باشید. 

  • از خودتان مراقبت کنید

 به سلامت جسمی و روانی خود اهمیت دهید و از ورزش و فعالیت بدنی، خواب کافی و تغذیه سالم غافل نشوید. 

  • با خودتان مهربان باشید

 بپذیرید که شایسته عشق و احترام هستید، فارغ از اینکه چقدر خود را دارای نقص می‌دانید. این صدای درونی مهربان به شما کمک می‌کند اشتباهات را به‌عنوان فرصت‌هایی برای یادگیری بازتعریف کنید، نه دلایلی برای احساس شرم. به‌جای فکر‌کردن به اینکه «باز هم شکست خوردم»، بهتر است بگویید: «من انسانم و شکست بخشی از رشد است.» 

  • عزت‌نفس خود را تقویت کنید

 فهرستی از ویژگی‌ها، مهارت‌ها و خصوصیات مثبت خود تهیه کرده و وقتی طرحواره نقص و شرم فعال می‌شود به آن مراجعه کنید. همچنین، می‌توانید اهداف قابل‌دستیابی تعیین کنید تا حس موفقیت و ارزشمندی در درون شما تقویت شود. برای آشنایی با راهکارهای بیشتر می‌توانید مقاله عزت نفس را مطالعه کنید.

  • مراقب اطرافیان خود باشید

 از خود بپرسید که آیا نزدیک‌ترین افراد به شما طرحواره شرم شما را تقویت می‌کنند یا خیر. اگر پاسخ مثبت است، سعی کنید خود را با افرادی احاطه کنید که به شما احترام می‌گذارند و خوب رفتار می‌کنند. همچنین، اگر مدتی از اجتماع دور بوده‌اید، یک فعالیت گروهی را امتحان کنید. برای مثال، اگر از پیاده‌روی در طبیعت لذت می‌برید، به یک گروه کوهنوردی بپیوندید.   

بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد درمان افسردگی

طرحواره شرم و نقص در زندگی 

در زندگی روزمره، طرحواره شرم و نقص می‌تواند به شیوه‌های مختلفی بسته به نحوه کنار‌آمدن ما با آن، خود را نشان دهد:

  • تسلیم‌شدن

 پذیرفتن این باور که شما ایراد دارید و کناره‌گیری از روابط یا فرصت‌ها برای اجتناب از طرد‌شدن. برای مثال، ممکن است فردی از ترس اینکه هیچ‌کس واقعاً او را دوست نخواهد داشت، از برقراری رابطه عاطفی دوری کند و یا در صورت برقراری ارتباط، اضطراب رابطه داشته باشد.

  • اجتناب

 پرت‌کردن حواس از شرم و نقص از طریق کار زیاد، انزوا یا رفتارهایی مانند حضور بیش از حد در شبکه‌های اجتماعی یا نوشیدن الکل.

  • جبران افراطی

تلاش برای بی‌نقص بودن یا دریافت تأیید مداوم از سوی دیگران، برای پنهان‌کردن احساس نقص. برای مثال، ممکن است فردی برای اثبات ارزشمند‌بودن خود، بیش از حد موفقیت کسب کند، به این امید که «نقص‌هایش» را پنهان کند.

این راهبردهای مقابله‌ای با اینکه ممکن است تسکین موقتی ایجاد کنند، اما اغلب منجر به احساس ناکافی بودن و انزوای عمیق‌تر می‌شوند.

سخن پایانی

طرحواره نقص و شرم، به احساس بی‌ارزشی، ترس از طرد‌شدن و باور به ناقص یا معیوب‌بودن اشاره دارد. افرادی که به این طرحواره دچارند، نقصی را در خود احساس می‌کنند که می‌تواند مربوط به ظاهر، اخلاق، هوش و ‌حتی شخصیت باشد. 

این طرحواره تأثیرات منفی بر زندگی و روابط ما می‌گذارد. به‌طوری‌که اگر احساس کنید شایسته چیزهای خوب نیستید، ممکن است خود را از فرصت‌های زندگی مانند برقراری ارتباط عاطفی یا موفقیت شغلی محروم کنید. متأسفانه، این رفتار به یک چرخه منفی منجر می‌شود که در آن خود را عقب می‌کشیم و سپس به‌خاطر تلاش‌نکردن احساس بدتری نسبت به خود پیدا می‌کنیم. 

با درک تله نقص و شرم و ریشه آن، می‌توانیم به سراغ نیازهای برآورده نشده‌ای مانند عشق، پذیرش، حمایت، ارزش و درک برویم و برای تأمین آن‌ها تلاش کنیم. بخش آسیب‌پذیر و کوچک وجود ما نیاز دارد که از «بزرگ‌سال سالم» درونمان، داستانی متفاوت در مورد اینکه واقعاً چه کسی هست، بشنود. رهایی از طرحواره شرم از طریق طرحواره‌درمانی به طور مؤثری امکان‌پذیر است؛ این روش به ما کمک می‌کند باورهای منفی درباره خود را به چالش بکشیم و مجدد بازسازی کنیم. 

اگر نشانه‌های این طرحواره را در خود مشاهده می‌کنید، در اپلیکیشن ایمپو، امکان ارتباط آسان با روانشناسان حرفه‌ای فراهم است. در این پلتفرم شما می‌توانید پس از ویزیت آنلاین، مشاوره‌ای تخصصی و متناسب با نیاز‌های خود دریافت کنید.

منابع

shipspsychology.com / Restoringpeace.com / thefemalebrief.com / attachmentproject.com

طرحواره نقص و شرم چیه؟

طرحواره نقص و شرم، باوری عمیق است که فرد خود را به طور ذاتی معیوب، ناقص و بی‌ارزش می‌داند و معتقد است لایق موفقیت و عشق نیست.

طرحواره نقص و شرم به انگلیسی چیست؟

طرحواره نقص و شرم، باوری عمیق است که فرد خود را به طور ذاتی معیوب، ناقص و بی‌ارزش می‌داند و معتقد است لایق موفقیت و عشق نیست.

طرحواره نقص و شرم به انگلیسی چیست؟

در زبان انگلیسی، به طرحواره نقص و شرم «Defectiveness/shame schema» گفته می‌شود.

درمان تله نقص و شرم چیست؟

با پذیرش این باور که شما ذاتاً معیوب نیستید و تلاش برای اصلاح الگوهای فکری و رفتاری منفی خود با کمک یک روانشناس، می‌توان با طرحواره نقص و شرم مقابله کرد.

امتیاز شما:

۴.۲۶ - (۴۸۰ امتیاز)

ثبت نظر

به مقاله امتیاز بدید و دیدگاه خود را بنویسید

*

نام کامل

*

شماره

*

به مقاله امتیاز بدید

*

خیلی کم

خیلی زیاد

۷ روز اشتراک رایگان ایمپو

اگه می‌خوای بچه‌دار بشی و باید تاریخ دقیق تخمک‌گذاریت رو بدونی، اگه می‌خوای هیچ‌وقت پریودت سوپرایزت نکنه، اگه بارداری و می‌خوای از وضعیت هفته به هفته جنینت باخبر بشی همین الان ایمپو رو نصب کن

نسخه iOS

نسخه وب اپ

استور‌های ایرانی

downloadAppMain