هر آنچه که باید در ماه پنجم بارداری بدانید!
در این مقاله میخوانید:
در ماه پنجم بارداری که هفتههای 18 تا 22 را شامل میشود، تقریباً به میانه مسیر حاملگی رسیده‌اید و کمتر از چهار ماه دیگر نوزاد خود را در آغوش خواهید گرفت. در ماه ۵ بارداری، رشد و تکامل اندام‌های جنین سرعت می‌گیرد و اندازه او از حدود 18 سانتی‌متر قد و 223 گرم وزن، به 29 سانتی‌متر و 478 گرم می‌رسد.
در این ماه، حرکات جنین پنج ماهه افرایش می‌یابد، سیستم عصبی او شکل می‌گیرد و حتی می‌تواند انگشت شست خود را بمکد و خمیازه بکشد. اگر در ماه پنجم حاملگی خود هستید و تمایل دارید در مورد وضعیت رشد و تغییرات جنین و مادر در طول این ماه و مراقبت‌های لازم اطلاعات کسب کنید، در ادامه این مطلب از مقالات ایمپو همراه ما شوید.
وضعیت جنین در ماه پنجم بارداری
در ماه پنجم بارداری، رشد و تکامل جنین سرعت بیشتری می‌گیرد و حرکات او نیز مشهودتر است. از آنجایی‌که ماهیچههای جنین در این ماه تشکیل شده‌اند، کوچولوی شما در کمی فعال‌تر میشود و ممکن است احساس کنید که یک فوتبالیست کوچک را در دل خود حمل می‌کنید.
در ماه پنجم حاملگی، ریه‌های جنین هنوز درحال رشد هستند، سیستم عصبی او در حال تکامل است، رشد دست و پاها، بینی و لب‌ها ادامه دارد و جنین حتی ممکن است انگشت شست خود را بمکد، سکسکه کند و خمیازه بکشد.
پوست جنین پنج ماهه نیز در این ماه شروع به تولید ورنیکس و لانوگو میکند. ورنیکس یک پوشش نرم و چرب است که از پوست جنین در کیسه آمنیوتیک محافظت میکند و هنگام تولد، کاملاً بدن او را می‌پوشاند. لانوگو یا کرک جنین نیز موی نرم و ظریفی است که به ثابت نگه‌داشتن ورنیکس در پوست کمک میکند. نوزاد در این ماه، در فواصل زمانی معین شروع به خوابیدن و بیدارشدن میکند و حتی ممکن است با صداهای بیرونی از خواب بیدار شود؛ بنابراین اگر بعد از شنیدن یک صدای بلند واکنشی در شکم خود احساس کردید تعجب نکنید!
در ماه پنجم بارداری رشد و اندازه جنین چگونه است؟
از آنجایی که ماه پنجم بارداری هفتههای 18 تا 22 را شامل میشود، رشد و اندازه جنین در هر یک از این هفته‌ها متفاوت است. در ادامه، میزان قد و وزن جنین پنج‌ماهه به‌صورت تقریبی آورده شده است.
- هفته هجدهم
در هفته هجدهم بارداری، جنین قدی حدود 22.2 سانتی‌متر و وزنی معادل 223 گرم دارد و به‌اندازه یک کروسان است.
- هفته نوزدهم
در هفته نوزدهم بارداری، جنین به اندازه یک گل آفتاب‌گردان است و حدود 24 سانتی‌متر قد و 273 گرم وزن دارد.
- هفته بیستم
در هفته بیستم بارداری، قد جنین تقریباً 25.7 سانتی‌متر و وزن او حدوداً 331 گرم است و به اندازه یک انبه بزرگ شده است.
- هفته بیست‌و‌یکم
در این هفته جنین قدی حدود 27.4 سانتی‌متر و وزنی معادل 399 گرم دارد و به اندازه یک موز است.
- هفته بیستودوم
در آخرین هفته از ماه پنجم نیز قد جنین حدوداً 29 سانتی‌متر و وزن او تقریباً 478 گرم است و به شکل یک خوشه ذرت است. برای اطلاعات بیشتر بهتر است مقاله راهنما کامل هفته بیست و دوم بارداری را مطالعه کنید.
تغییرات بدن مادر در ماه پنجم بارداری
در ماه پنجم بارداری، مادر نیز تغییرات جسمی و روحی زیادی را تجربه میکند. مهمترین و شاید لذت‌بخش‌ترین علائم ماه پنجم، احساس حرکات جنین برای اولین‌بار است. در این ماه، ممکن است مادر حرکات جنین را همانند بال‌زدن یک پروانه در شکم خود احساس و توصیف کند. سوزش سر دل، یبوست، تغییر و تداوم رشد سینه‌ها، تنگی نفس و احتقان و خونریزی بینی یا لثه از دیگر تغییرات و علائم شایع مادر در ماه پنجم هستند. همچنین، از دیگر علائم بارداری مهم و رایج مادر در این ماه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمردرد
معمولاً در ماه پنجم بارداری، کمردرد بیش‌ازپیش احساس میشود. چرا که شکم درحال‌رشد، منجر به تغییر در مرکز ثقل بدن میشود و کمر و پشت لگن را تحت‌فشار قرار دهد. به‌علاوه، تغییرات هورمونی و اضافه وزن نیز می‌توانند درد مفاصل به‌ویژه کمردرد را افزایش دهند.
برای بهبود کمردرد می‌توانید از گن‌های حاملگی برای حمایت کمر و شکم خود استفاده کنید، کفش‌های طبی و پاشنه‌کوتاه را جایگزین کفش‌های پاشنه‌بلند کرده و از انجام کارها و فعالیت‌های سنگین نیز خودداری کنید.
- گرفتگی عضلات پا
گرفتگی عضلات پا، سفتی و درد ناگهانی در ساق پا، در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری بسیار شایع هستند. کم‌آبی بدن، تغییرات در گردش خون، افزایش وزن و خستگی عضلانی، همگی از عوامل مهم مؤثر در این اسپاسم عضلانی به شمار می‌آیند. ورزش در بارداری و داشتن فعالیت سبک و مصرف آب فراوان می‌تواند به رفع گرفتگی عضلات پا در این دوران کمک کند.
- سرگیجه
حاملگی می‌تواند بر گردش خون و فشارخون نیز تأثیر بگذارد و باعث شود گاهی احساس سبکی سر یا سرگیجه داشته باشید. رعایت نکاتی مانند آرام بلندشدن از حالت نشسته یا خوابیده، خودداری از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت، مصرف میان‌وعده‌های مغذی و مصرف آب کافی می‌توانند تا حدی این مشکل را بهبود ببخشند.
- تغییرات پوستی
ممکن است در طول بارداری، تغییرات پوستی متعددی از جمله تیره‌شدن نوک سینه‌ها، بروز ترک‌های پوستی و آکنه را تجربه کنید. این تغییرات نیز به دلیل نوسانات هورمونی در این دوران رخ میدهد.
- تورم پاها و افزایش وزن
احتباس مایعات و ترشح هورمون ریلکسین بارداری می‌تواند باعث افزایش وزن و تورم پاها شود. این هورمون، عضلات و ماهیچههای بدن را به جهت آمادگی برای زایمان شل و ریلکس میکند و باعث میشود پاهای شما منبسط و متورم شوند. بالا نگه داشتن پاها و کمپرس آب یخ می‌تواند به تسکین تورم کمک کند.
- مشکل در خوابیدن
تداوم افزایش برآمدگی شکم مادر در ماه پنجم بارداری، می‌تواند خواب راحت را دشوار کند. به همین جهت سعی کنید به هنگام خواب، به پهلو دراز بکشید و یک بالش بین زانوها و زیر شکم خود قرار دهید. ورزش منظم مانند پیاده‌روی و شنا و دوش آب گرم قبل از خواب می‌توانند به داشتن خواب بهتر کمک کنند.
- انقباضات براکستون هیکس
در ماه پنجم، ممکن است انقباضات براکستون هیکس را نیز تجربه کنید. این انقباضات همانند گرفتگی‌های خفیف یا دردناک دوران پریود در شکم بروز پیدا می‌کنند و بعد از چند دقیقه رفع می‌شوند. به‌احتمال زیاد، این انقباضات در اواخر روز و معمولاً بعد از انجام ورزش یا داشتن رابطه جنسی در بارداری بیشتر احساس می‌شوند.
ماه پنجم بارداری دوقلویی
به طور کلی، در ماه پنجم بارداری، تفاوت چندانی بین جنین‌های دوقلو با تک قلو وجود ندارد. البته ممکن است وزن آنها کمی کمتر از تک قلوها باشد که این برای دوقلوها طبیعی است. به طور معمول، رشد دوقلوها 1 تا 2 هفته از جنین تک قلو عقب‌تر است و در این نوع بارداری، مادر و جنین به مراقبت‌های بیشتری نیاز دارند. علاوه‌بر‌این، ممکن است در بارداری دوقلو، برآمدگی شکم مادر نیز بیشتر نمایان باشد.
TSH در ماه پنجم بارداری
سطح هورمون تیروئید مادر در دوران بارداری افزایش می‌یابد و در سه ماه اول حاملگی نیز، رشد صحیح مغز و سیستم عصبی جنین به میزان این هورمون متکی است. سطح TSH نرمال در سه‌ماهه اول حاملگی، بین 0.129 تا 3.120 uIU/mL، و در سه ماهه دوم بارداری نیز حدود 0.274 تا 2.652 uIU/mL است. در مقاله تیروئید در بارداری بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.
ماه پنجم بارداری دختر و پسر
داستان‌های بسیاری از قدیم وجود دارد که ادعا می‌کنند میتوان جنسیت جنین را براساس علائم مادر پیش‌بینی کرد. این در حالی است که نشانه‌های بارداری در تمام مادران به شکل یکسانی بروز نمی‌کند و هر مادر می‌تواند حاملگی منحصربه‌فردی داشته باشد.
در شرایطی که برخی افراد، نشانه‌ها و علائم بارداری خاصی مانند شکم برآمده‌تر و حالت تهوع بیشتر را به علائم بارداری دختر و نشانه‌هایی مانند ضربان قلب آرام، تهوع کمتر و پوست شفاف‌تر را با علائم بارداری پسر مرتبط می‌دانند؛ باید گفت که هیچ شواهد علمی برای این ادعاها وجود ندارد و جنسیت جنین صرفاً با انجام سونوگرافی قابل تشخیص است.
سقط جنین در ماه پنجم بارداری
اگرچه در ماه پنجم از سه ماهه دوم حاملگی، سقط جنین کمتر شایع است؛ اما ممکن است به دلایلی چون شرایط پزشکی مادر، عفونت یا برخی ناهنجاری‌ها رخ دهد. از نشانه‌های سقط در ماه پنجم بارداری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی شدید واژن
- ترشح بافت یا لخته خون از واژن
- توقف یا کاهش حرکت جنین یا عدم وجود ضربان قلب
سونوگرافی و آزمایشات ضروری ماه پنجم بارداری
در حدود هفته بیستم، یک سونوگرافی مخصوص سه ماهه دوم بارداری انجام میشود که در آن، رشد فیزیکی، ضربان قلب و مایع آمنیوتیک جنین و همچنین رحم، تخمدان‌ها و دهانه رحم مادر مورد بررسی قرار می‌گیرند.
همچنین برای تشخیص دقیق جنیست جنین نیز معمولاً در هفته هفدهم و هفته هجدهم سونوگرافی آنومالی انجام میشود. لازم به ذکر است، هفته نوزدهم که دومین هفته از ماه پنجم حاملگی است، آخرین زمان سقط جنین قانونی در ایران به حساب می‌آید. به همین دلیل، برای اطلاع از ناهنجاری‌های شدید و تصمیم برای سقط، باید پیش از هفته نوزدهم سونوگرافی آنومالی انجام شود. اپلیکیشن ایمپو تمامی سونوگرافی‌ها و مراقبت‌های لازم دوران بارداری را به شما یادآوری میکند. همچنین، با ارسال توصیه‌های خودمراقبتی اختصاصی و نمایش شرایط جنین و وزنش ، همراه شما در این مدت است.
ماه پنجم بارداری چی بخوریم؟
داشتن کامل‌ترین رژیم غذایی در بارداری موضوع مهمی است. غذاهای غنی از پروتئین مانند مرغ، گوشت، تخم‌مرغ، آجیل، غلات و حبوبات، غذاهای پر فیبر مانند سبزیجات، غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی و میوه‌های تازه از جمله مواد غذایی هستند که پیشنهاد میشود در ماه پنجم بارداری مصرف شوند.
غلاتی مانند گندم، برنج، ذرت، سیب‌زمینی و جو دوسر نیز سرشار از ویتامین E، ویتامین B و آهن هستند. همچنین، زنان باردار به روزانه حدود 1000 میلی‌گرم کلسیم و 20 تا 30 میلی‌گرم آهن نیاز دارند که میتوان آن را با مصرف قرص‌های مکمل تامین کرد.
بایدها و نبایدهای ماه پنجم بارداری
در ماه ۵ بارداری، یک سری نکات کلیدی مهم وجود دارد که توجه به آنها برای سلامت جنین و مادر ضروری است. این نکات عبارت‌اند از:
- حتما مراقبت‌های دوران بارداری را جدی بگیرید و بروز هرگونه علائم ناهنجار مانند سرگیجه شدید یا خونریزی را به پزشک خود اطلاع دهید.
- از آنجایی که مسمومیت بارداری بعد از هفته بیستم بارداری می‌تواند بروز پیدا کند؛ در صورت داشتن علائمی چون افزایش فشار خون، ورم، تاری دید یا سابقه مسمومیت در باردار‌ی‌های گذشته، باید توسط پزشک متخصص تحت مراقبت ویژه قرار بگیرید.
- حتما استراحت کافی داشته باشید، از محیط و عوامل استرس‌زا دوری کنید، از ایستادن‌های طولانی مدت دوری کرده و به موقعیت بدن خود به هنگام خوابیدن و بیدار شدن توجه کنید.
- اگرچه پبشنهاد میشود تحت نظر پزشک خود، فعالیت‌های سبک داشته باشید؛ اما از انجام ورزش نامناسب در بارداری خودداری کنید.
سخن پایانی
ماه پنجم بارداری، برای جنین و مادر، دورانی پر از تغییرات مهم است. در این ماه، جنین رشد قابل‌توجهی دارد و قد او از حدود 22.2 سانتی‌متر به 29 سانتی‌متر و وزن او نیز از 223 گرم به 478 گرم می‌رسد. تکامل اندام‌هایی مانند ماهیچه‌ها، سیستم عصبی، تشکیل لایه محافظتی ورنیکس، افزایش حرکات، مکیدن انگشت، خمیازه‌کشیدن و سکسکه‌کردن، از جمله تغییرات مهم جنین در ماه پنجم حاملگی هستند.
اگر در ماه پنجم از بارداری خود قرار دارید، مهم است که تحت‌نظر پزشک باشید و راجع به بایدها و نبایدها، تغذیه مناسب، آزمایش‌های مهم این ماه و همچنین تغییراتی که خودتان و جنین تجربه خواهید کرد اطلاع داشته باشید. با نصب اپلیکیشن ایمپو، علاوه بر دسترسی آنلاین به پزشکان متخصص، توصیه‌های اختصاصی نیز دریافت می‌کنید. همچنین، ایمپو به شما مراقبت‌های لازم و آزمایشات ضروری هر هفته را یادآوری میکند.
منابع
۲- در ماه پنجم بارداری چه چیزی تشکیل میشود؟
در ماه پنجم، تغییرات جسمانی و احساسی زیادی رخ میدهد که از مهمترین آنها میتوان به تکامل اندامها، رشد سیستم عصبی و توسعه مغز، تشکیل مایع محافظتی پوست نوزاد به نام ورنیکس و رشد مو، گوش، بینی و ناخنها اشاره کرد.
۳- آیا در ماه 5 بارداری، مادر حرکات جنین را احساس میکند؟
بله، ازآنجاییکه در ماه 5 بارداری، ماهیچههای جنین در حال شکلگیری هستند، حرکات او افزایش مییابند و ممکن است مادر حرکات جنین خود را احساس کند. این حرکات اولیه، معمولاً به شکل احساس بالبالزدن توصیف میشود.
