سکس دردناک؛ از علت تا راهکار

سکس دردناک یکی از مشکلات بسیار شایع، بخصوص در میان زنان است که سبب ترس و خودداری آن‌ها از رابطه جنسی می‌شود. همین موضوع و خودداری از بیان آن می‌تواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی، رابطه عاطفی و سلامت روان افراد داشته باشد. دیسپارونیا (Dyspareunia) یا سکس دردناک، اصطلاحی پزشکی و شناخته‌شده است که برای توصیف هرگونه درد مداوم یا عود کننده در ناحیه تناسلی یا لگنی در حین، قبل یا بعد از رابطه جنسی به کار می‌رود.

اکثر زنان در مقطعی از زندگی خود با این درد آزاردهنده و غیرقابل تحمل روبه رو می‌شوند؛ اما علیرغم شیوع قابل توجه این اختلال، بسیاری از افراد به دلایل فرهنگی، اجتماعی یا احساسی از بیان آن خودداری می‌کنند و همین موضوع موجب تأخیر در تشخیص و درمان آن می‌شود.

در این مقاله به دیسپارونیا یا درد هنگام سکس، بررسی انواع، علل جسمی و روانی، شیوه‌های تشخیص و روش‌های درمانی مطمئن آن خواهیم پرداخت تا در کنار هم قدم بزرگی در جهت آگاهی‌بخشی و کاهش تابوهای مرتبط با این مشکل بداریم.

آیا دخول دردناک است؟

دخول دردناک، به ویژه در نخستین رابطه جنسی، امری رایج است و معمولاً جای نگرانی ندارد. این ناراحتی ممکن است ناشی از تحریک ناکافی، خشکی واژن یا استرس و اضطراب باشد؛ معاشقه و زمینه‌چینی طولانی‌تر و استفاده از روان‌کننده‌ها می‌تواند آن را کاهش دهد و تجربه سکس را برای هر دو طرف رابطه لذت‌بخش‌تر کند.

با این حال، نکته قابل توجه، تکرار و ادامه‌‌دار شدن این درد است. اگر درد هنگام سکس پس از چند بار رابطه همچنان ادامه داشته باشد و ناتوان‌کننده باشد، ممکن است خبر از دیسپارونیا دهد. فراموش نکنید که در حالی‌که مقداری ناراحتی در تجربه‌های اولیه جنسی می‌تواند طبیعی باشد، دردهای مداوم و غیرقابل تحمل طبیعی نیستند و باید پیگیری شوند. مشورت با پزشک یا سکس‌تراپیست می‌تواند به شناسایی علت اصلی درد و انتخاب درمان مناسب کمک کند تا تجربه‌ای راحت‌تر و سالم‌تر در رابطه جنسی فراهم شود. اپلیکیشن ایمپو با گردآوری گروهی از پزشکان متخصص و سکس‌تراپیست‌ آنلاین حرفه‌ای، به شما این امکان را می‌دهد که در فضایی کاملاً امن، محرمانه و بدون قضاوت، دغدغه‌ها و پرسش‌های جنسی‌تان را با متخصصان در میان بگذارید. شما می‌توانید، در زمان و مکان دلخواه، مشاوره آنلاین بگیرید و در صورت نیاز، مسیر درمانی‌تان را با راهنمایی افراد خبره و دلسوز آغاز کنید.

درد دخول تا کی ادامه دارد؟

درد هنگام سکس ممکن است علاوه بر هنگام دخول تا چند ساعت پس از برقراری رابطه نیز ادامه پیدا کند. سکس دردناک را ممکن است به شکل سوزش، تیر کشیدن، التهاب یا دردی مبهم و ماندگار در نزدیکی ورودی واژن، در کناره‌های دیواره واژن یا در قسمت حلقه‌ی پرده بکارت خود احساس کنید. گاهی این ناراحتی آن‌قدر شدید می‌شود که رابطه جنسی را به تجربه‌ای نگران‌کننده و دور از لذت تبدیل می‌کند. اگر این درد به‌صورت مکرر یا مداوم تجربه شود می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جسمی یا روانی قابل درمان باشد. 

رابطه جنسی دردناک چقدر شایع است؟

با وجود اینکه مقاربت دردناک هم در مردان و هم در زنان رخ می‌دهد، اما متاسفانه برای بسیاری زنان امری بسیار شایع‌تر است و ۳ نفر از هر ۴ نفر در طول زندگی خود حداقل یکبار این مشکل را تجربه می‌کنند و حدود 10 الی 20 درصد مردم جهان در مقطعی از زندگی خود با این درد موجه می‌شوند. این آمار در حالی است بسیاری از افراد مشکلات جنسی خود را بیان نکرده و به دلیل اعتقادات محدودکننده و ترس از قضاوت به درمان آن نمی‌پردازند.

علائم سکس دردناک چیست؟

علائم دیسپارونیا (درد هنگام رابطه جنسی) بسته به علت زمینه‌ای و شرایط فرد می‌توانند بسیار متنوع باشند. این علائم ممکن است در لحظه‌ی دخول، در طول آن و حتی پس از پایان رابطه جنسی بدون درد یا هنگام استفاده از تامپون تجربه شوند. برخی از علائم سکس دردناک عبارتند از:

• درد زیاد هنگام دخول 

• درد با هر نوع نفوذ، حتی هنگام وارد کردن تامپون

• درد عمیق هنگام حرکت رفت و برگشتی

• درد، سوزش یا درد مبهم و تیر کشنده

• درد ضربانی که ساعت‌ها بعد از رابطه ادامه پیدا می‌کند

• درد مبهم همراه با سوزش یا خارش

• احساسی شبیه به تیر کشیدن یا دردهای شبیه به دل‌ درد پریود

در صورت داشتن رابطه جنسی دردناک و تجربه علائم بالا ، اپلیکیشن ایمپو را نصب کنید و با کارشناسان و متخصصان این مجموعه مشورت کنید.

انواع دیسپارونیا چیست؟

جالب است بدانید که سکس دردناک انواع مختلفی دارد و محل درد می‌تواند نشان‌دهنده نوع دیسپارونیایی باشد که فرد تجربه می‌کند. انواع مختلف دیسپارونیا عبارت‌اند از:

1. درد ورودی یا دیسپارونیای سطحی 

دیسپارونیای سطحی، درد زیاد هنگام دخول و شروع رابطه جنسی است که علل رایج آن شامل تغییرات هورمونی، خشکی واژن یا فرج، تحریک مزمن، عفونت واژن یا آسیب‌های بافتی هستند.

2. درد موقعیتی

این نوع درد معمولاً به موقعیت بدن در حین رابطه یا پوزیشن سکس مربوط می‌شود و ممکن است به دلیل مشکلات عضلات کف لگن، خشکی واژن یا عفونت نیز ایجاد شود.

3. درد عمقی

این درد هنگام نفوذ عمیق در طول رابطه جنسی ایجاد می‌شود و ممکن است در برخی پوزیشن‌ها شدیدتر شود. علل رایج دیسپارونیای عمقی عبارتند از:

• اندومتریوز

• کیست تخمدان

• سندرم احتقان لگنی

• مشکلات مثانه یا روده (مانند سندرم روده تحریک‌پذیر)

 

علت درد واژن هنگام دخول و رابطه چیست؟

سکس دردناک و درد زیاد هنگام دخول می‌تواند در اثر عوامل مختلف جسمانی و روانی ایجاد شود و روابط جنسی و زناشویی شما را تحت تاثیر قرار دهند. در ادامه با دلایل رایج رابطه جنسی دردناک آشنا می‌شویم؛

1. واژینیسموس

حدود 42 درصد از مراجعین به کلینیک های زنان و مطب پزشکان دچار واژینیسموس هستند. واژینیسموس به انقباضات یک سوم خارجی واژن گفته می شود که باعث درد در هنگام دخول و در نتیجه سکس دردناک می شود.

واژینیسموس به خودی خود به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. در نوع اولیه، فرد از همان آغاز تلاش برای برقراری رابطه جنسی، دخول دردناک یا غیرممکن را تجربه می‌کند و معمولاً هیچ‌گاه موفق به رابطه‌ی جنسی بدون درد نشده است. 

در نوع ثانویه، فرد در گذشته رابطه‌ی جنسی بدون مشکل یا درد داشته؛ اما به‌مرور زمان و به دلایلی مانند آسیب‌های فیزیکی، تجربه‌های ناخوشایند، زایمان، یا اختلالات روانی دچار واژینیسموس شده است.

هر عاملی که سبب کاهش برانگیختگی و به دنبال آن میزان رطوبت واژن شود، واژینیسموس را ایجاد می‌کند. از جمله علل آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساسات منفی مانند ترس از رابطه جنسی، تجربه‌های ناخوشایند جنسی قبلی یا خشونت‌های جنسی 

• ترس از حاملگی و جلوگیری از بارداری

• عدم ارتباط مناسب و مشکلات عاطفی یا روانی بین زوجین

درمان واژینیسموس معمولاً با روش‌های روان‌درمانی، تمرینات ریلکسیشن و آرام‌سازی آغاز می‌شود. این درمان‌ها به فرد کمک می‌کنند تا هم از درد کمتری را تجربه کند هم از رابطه‌ای سالم و لذت‌بخش با شریک جنسی خود برخوردار شود. تمرینات خانگی منظم و استفاده از تکنیک‌های روان‌شناختی می‌تواند در این مسیر بسیار مؤثر باشد و حرارت را به معاشقه شما برگرداند. شما می‌توانید برای رفع این شرایط از سکس‌تراپیست‌های ایمپو کمک بگیرید.

2. عفونت‌های دستگاه تناسلی

وجود عفونت در دستگاه تناسلی یکی از دلایل رایج سکس دردناک است. عفونت واژن می‌توانند باعث سوزش، خارش و درد شوند و لذت را از رابطه جنسی بدزدند. ابتلا به هر کدام از عفونت‌های زیر در دستگاه تناسلی می‌تواند سبب درد هنگام نزدیکی شوند:

• عفونت قارچی واژن

یکی از عفونت‌های شایع دستگاه تناسلی زنان، عفونت قارچی واژن ناشی از کاندیدا آلبیکنس است که به طور طبیعی در واژن وجود دارد و تنها در زمان گسترش و مستعد بودن فرد بیشتر رشد کرده و فرد را بیمار می‌کند. یکی از علائم پر اهمیت عفونت قارچی واژن ترشحات پنیری شکل است. درمان این عفونت باید هر چه سریع‌تر و توسط پزشک انجام شود؛ چرا که عدم درمان آن علاوه بر آزار دادن شما می‌تواند به شریکتان نیز منتقل شود.

• عفونت باکتریایی واژن

یکی دیگر از عفونت‌هایی که سکس دردناک را به دنبال دارند، عفونت‌های باکتریایی هستند که معمولاً توسط گاردنلا واژینالیس ایجاد شده و مشخصه آن‌ها بوی ماهی گندیده می‌باشد.

• واژنیت انگلی

عفونت دیگر واژنیت انگلی است که ترشحات خاکستری واژن را ایجاد کرده و سبب التهاب و مقاربت دردناک می‌شود.

3. خشکی واژن

خشکی واژن یکی از عواملی است که می‌تواند درد در هنگام رابطه جنسی ایجاد کند. این مشکل می‌تواند ناشی از مصرف برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی باشد یا به دلیل کاهش هورمون استروژن، به ویژه در دوران یائسگی رخ دهد. همچنین، ناکافی بودن معاشقه قبل از دخول نیز می‌تواند عامل خشکی و درد در واژن باشد. برای بهبود این مشکل می‌توانید از هورمون‌های موضعی یا ژل‌های لوبریکانت یا روان‌کننده استفاده کنید.

4. کیست‌های تخمدان، آندومتریوز و بیماری‌های رحم

برخی از اختلالات شایع زنانه مانند کیست تخمدان و آندومتریوز می‌توانند سبب سکس دردناک یا تشدید آن شوند. برای مثال رشد کیست‌ها در تخمدان‌ها می‌تواند باعث درد شدید در ناحیه لگن به ویژه در زمان دخول یا در حین رابطه جنسی شود. 

آندومتریوز نیز با رشد بافت مشابه به بافت داخلی رحم در خارج از آن، می‌تواند باعث دردهای مزمن لگنی، درد در حین رابطه جنسی و مشکلات ناباروری شود. به بیان دیگر تجربه درد موقع نزديكي زمان درگیری با چنین بیماری‌هایی طبیعی بوده و درمان‌های تخصصی و حرفه‌ای می‌توانند این مشکل را برطرف کنند.

5. زایمان

تجربه رابطه جنسی برای بسیاری از زنان پس از بارداری و زایمان تغییر کرده و لذت سابق را ندارد. سکس دردناک پس از زایمان می‌تواند ناشی از تغییرات هورمونی، اپیزیاتومی، اضطراب یا افتادگی اعضای داخل لگن رخ دهد و معمولاً با گذر زمان بهبود می‌یابد، اما در صورت ادامه‌دار شدن این اختلال توصیه می‌کنیم به پزشک خود مراجعه کنید.

6. جراحت در واژن

رابطه جنسی خشن یا وارد کردن وسایل و ابزارهای جنسی دیگر به واژن می‌تواند موجب آسیب دیواره واژن و درد هنگام سکس شود. در این شرایط استفاده از ژل‌های روان‌کننده و معاشقه بیشتر برای کاهش درد و تسهیل رابطه جنسی مفید است.

7. تحریک بیش از حد

گاهی استفاده از مواد شوینده یا لوسیون‌هایی که باعث تحریک دستگاه تناسلی می‌شوند، می‌تواند منجر به حساسیت و درد در هنگام نزدیکی شود. علاوه بر آن، تحریک بیش از حد ناحیه کلیتوریس می‌تواند سبب ایجاد احساس ناخوشایند و درد در فرد شود.

8. استرس

عضلات کف لگن در واکنش به استرس زندگی منقبض می‌شوند، که همین تنش عضلانی می‌تواند موجب درد هنگام رابطه شود. و به طور کلی اضطراب، افسردگی، نگرانی از ظاهر بدن، ترس از صمیمیت یا مشکلات رابطه‌ای ممکن است باعث کاهش تحریک‌پذیری و در نتیجه احساس درد شوند. 

جالب است بدانید که گاهی تشخیص اینکه درد منشاء روانی دارد یا فیزیکی، دشوار است. در برخی موارد، درد اولیه باعث ترس از تکرار درد می‌شود و همین ترس، آرامش را از فرد می‌گیرد و چرخه‌ای از درد و تنش ایجاد می‌کند. این شرایط حتی ممکن است باعث شود فرد به‌طور کلی از رابطه جنسی پرهیز کند.

9. تجربه سوءاستفاده جنسی

متاسفانه بسیاری قربانیان سوء‌استفاده‌های جنسی در روابط جنسی آینده خود با مشکلات مختلفی از جمله درد هنگام نزدیکی و اضطراب و نگرانی رو به رو می‌شوند که شرم از بیان احساسات نیز می‌تواند این احساسات را تشدید کند. 

صحبت درباره احساسات در محیطی امن و دور از قضاوت با عزیزان و مشاور می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند و رابطه جنسی را دوباره لذت‌بخش کند.

آیا درد هنگام دخول نشانه بارداری است؟

با وجود اینکه درد هنگام رابطه جنسی می‌تواند در دوران بارداری به دلایل مختلفی رخ دهد، اما سکس دردناک لزوماً به معنای بارداری نیست و همانطور که پیش‌تر توضیح دادیم، عوامل مختلفی از جمله عفونت‌های واژن و استرس می‌توانند منجر به سکس دردناک شوند.

درمان درد واژن در هنگام دخول

درمان رابطه جنسی دردناک یا دیسپارونیا بسته به علت آن می‌تواند متفاوت باشد و راه‌های بهبود این وضعیت طیف گسترده‌ای از درمان‌ها از جمله دارودرمانی‌های تخصصی تا درمان‌های خانگی را دربر می‌گیرد. برخی از راه‌های بهبود و درمان سکس دردناک عبارتند از:

• رعایت بهداشت واژن، شستشوی ناحیه‌ی تناسلی و خالی کردن مثانه قبل و بلافاصله بعد از برقراری رابطه‌ی جنسی.

• در صورت ابتلا هریک از طرفین به عفونت‌های اندام‌های تناسلی بهتر است تا زمان بهبودی کامل از سکس پرهیز شود یا از کاندوم استفاده شود و همزمان درمان عفونت هم صورت گیرد.

• برای پیش‌گیری از ترس از بارداری، هر دو شریک جنسی یک راه جلوگیری از بارداری را با توافق یکدیگر انتخاب کنند.

• برای برطرف کردن ترس و اضطراب ناشی از رابطه جنسی، به‌ویژه در مواردی که فرد تجربه‌های تلخ یا آسیب‌های روانی مانند سوءاستفاده جنسی در گذشته داشته، بسیار مهم است که هر یک از شریک‌های جنسی به‌صورت جداگانه یا مشترک با یک مشاور یا روان‌درمانگر ملاقات کنند.

• عدم استفاده از ژل شستشوی واژن نامناسب و لوسیون‌های حساسیت‌زا و معطر.

• استفاده از ژل لوبریکانت برای جلوگیری از خشکی واژن و درد شدید هنگام دخول.

• داشتن یک معاشقه‌ کامل، صمیمی و زمان‌بر پیش از دخول نقش بسیار مهمی در آمادگی جسمی و روانی افراد، به‌ویژه در کاهش درد و افزایش لذت جنسی دارد و هرگز نباید آن را نادیده گرفت. این مرحله به ترشح طبیعی روان‌کننده‌های واژن کمک می‌کند و باعث افزایش برانگیختگی، راحتی و تجربه‌ی مثبت‌تری برای هر دو طرف می‌شود.

• استفاده از روش‌ها و تمرینات یوگا و مدیتیشن

• انجام منظم ورزش کگل

• ایجاد یک رابطه خوب و صمیمی با شریک جنسی خود

قرص برای کاهش درد دخول

دارودرمانی برای دیسپارونیا یا درد هنگام سکس بر اساس علت زمینه‌ای آن انجام می‌شود. اگر علت درد، عفونت یا بیماری خاصی باشد، پزشک ممکن است یکی از درمان‌های زیر را تجویز کند:

• آنتی‌بیوتیک‌ها

• داروهای ضد قارچ

• کورتیکواستروئیدهای موضعی یا تزریقی

اگر خشکی واژن ناشی از مصرف داروی خاصی باشد، پزشک ممکن است داروی جایگزین تجویز کند. تغییر دارو می‌تواند به بازگشت روان‌سازی طبیعی واژن و کاهش درد کمک کند.

در برخی زنان، کاهش سطح استروژن علت دیسپارونی است. در این موارد، پزشک ممکن است قرص، کرم یا حلقه واژینالی حاوی دوز کمی از استروژن تجویز کند تا به‌طور منظم به بافت واژن برسد.

دارویی به نام اُسپِمیفن (Osphena) که بدون استروژن است، اما اثری شبیه استروژن روی بافت‌های واژن دارد، می‌تواند موجب ضخیم‌تر و مقاوم‌تر شدن این بافت‌ها شود و در نتیجه درد هنگام رابطه جنسی را کاهش دهد.

توجه داشته باشید مصرف هر دارویی برای بهبود تجربه جنسی باید زیر نظر پزشک یا سکس‌تراپیست انجام شود و استفاده سرخود آن‌ها می‌تواند عواقب ناخواسته بسیاری برای شما داشته باشد.

کلام آخر

اگر چه اولین تجربه‌های جنسی ممکن است دردناک و استرس‌زا باشند، اما تکرار این درد و احساس ناراحتی حین سکس امری حائز اهمیت بوده و نباید عادی شمرده شود. در واقع رابطه جنسی نباید دردناک، ترسناک یا نگران‌کننده باشد. سکس دردناک یا دیسپارونیا مشکلی رایج اما قابل درمان است که می‌تواند ناشی از عوامل متعددی از جمله مسائل جسمی، روانی یا ترکیبی از هر دو باشد. اگر از درد هنگام دخول یا سایر نشانه‌های دیسپارونیا رنج می‌برید، به یاد داشته باشید که تنها نیستید و کمک در دسترس است. اپلیکیشن ایمپو با فراهم‌کردن امکان مشاوره تخصصی و محرمانه در فضایی امن، فرصتی را برای شما فراهم می‌کند تا به درک بهتری از بدن و نیازهای خود برسید و راه درمان را با حمایت متخصصان آغاز کنید.
مراقب بدن‌تان باشید، به صدای آن گوش دهید و برای لذت و آرامش خودتان ارزش قائل شوید.

منابع

• Orlando Health
• Penn medicine
• Healthline
• Mayo clinic
• WebMD
• My Cleveland clinic