هفته ۳۶ بارداری: راهنمای کامل برای مادران باردار
در این مقاله میخوانید:
تنها چهار هفته تا پایان بارداری و به دنیا آمدن فرزند عزیزتان مانده و شما اکنون وارد ماه نهم بارداری خود شده‌اید. اگر احساساتتان ترکیبی از هیجان، ذوق، استرس و فشار جسمانی است، باید بگوییم که تک تک این احساسات کاملاً طبیعی هستند و شما تنها نیستید! سه ماهه سوم بارداری علاوه بر هیجان، سرشار از علائم خسته کننده مانند بی‌خوابی، کمر درد و انقباضات براکستون هیکس است. «در هفته ۳۶ بارداری» ساختار سیستم تنفسی و ریه‌های جنین به بلوغ رسیده است. در این مقاله به تغییرات و مراقبت‌های هفته سی و ششم بارداری می‌پردازیم و سعی میکنیم به سوالات شما در این هفته پاسخ دهیم.
وضعیت جنین در هفته ۳۶ بارداری
با وجود آن‌که تنها ۴ هفته تا پایان بارداری شما باقی مانده و در سه ماهه سوم بارداری و ماه نهم بارداری قرار دارید، اما هیچ تضمینی نیست که فرزند بازیگوش شما تمام این چهار هفته را منتظر بماند و حتی ممکن است کمی زودتر متولد شود! او در این هفته اندازه یک کلم بروکلی 2.813 کیلوگرمی است که با قد حدود 47.3 سانتیمتر همچنان خود را درون رحم شما فشرده کرده است. از هفته ۳۶ به بعد، نوزاد شما حدود نیم پوند (227 گرم) وزن اضافه میکند و نیم اینچ (1.27 سانتیمتر) در هفته رشد میکند.
دستگاه گوارش جنین تقریباً کامل شده و اگر احیاناً در این هفته به دنیا بیاید، می‌تواند غذا بخورد و تغذیه کند. پوست او درحال صاف‌تر و نرم‌تر شدن است، کبد و کلیه‌هایش هم به طور منظم کار می‌کنند و سیستم ایمنی او آماده محافظت از جنین در برابر بیماری‌ها و عفونت‌ها است. در هفته ۳۶ بارداری، جنین حسابی رشد کرده و فضای کمتری برای حرکت در رحم دارد. حرکات او ممکن است کمتر ولی قدرتمندتر باشند و با لگدهای شدید، چرخش و مشت زدن جنب و جوش خود را به رخ شما بکشد.
تغییرات بدن مادر در هفته ۳۶ بارداری
در هفته ۳۶ بارداری وقتی جنین بچرخد و بدن شما هم آماده زایمان شود، شکمتان پایین‌تر می‌آید. در چنین وضعیتی، فشار بیشتری به زیر شکم، لگن و مثانه مادر وارد می‌شود و تکرر ادرار بارداری می‌تواند آزاردهنده شود. تجربه تنگی نفس در ماه‌های آخر بارداری، به واسطه فشاری که رحم و جنین بر دیافراگم وارد میکند کاملاً طبیعی است ولی ممکن است کمی خوابیدن را چالش برانگیز کند؛ اما این مژده را می‌دهیم که از این هفته با حرکت جنین به سمت پایین، تنفس راحت‌تری خواهید داشت. فشار خون حاملگی می‌تواند در سه ماهه سوم رخ دهد، بنابراین آگاهی از علائم پره‌اکلامپسی یا مسمومیت بارداری در هفته ۳۶ بارداری و در طول بارداری ضروری است و اگر سابقه فشار خون بالا دارید حتماً درباره این اختلال با پزشک معالج خود مشورت کنید.
برخی از علائم احتمالی مادر در هفته سی و ششم بارداری عبارتند از:
بهبود تنفس
با حرکت جنین به سمت لگن ریه‌هایتان فضای بیشتری پیدا کرده و فشار کمتری به دیافراگم وارد می‌شود. این جا‌به‌جایی به شما کمک میکند تنفس راحت‌تر و عمیق‌تری داشته باشید. البته با پایین آمدن جنین، فشار بیشتری به مثانه وارد می‌شود و تکرر ادرار بیش از پیش به سراغتان می‌آید.
احساس ناراحتی و فشار بر لگن
همانطور که گفتیم در هفته سی و ششم بارداری جنین به پایین حرکت کرده و این حرکت فشار زیادی بر لگن شما وارد میکند؛ درد لگن اغلب به صورت یک درد تیز در عمق باسن یا کشاله ران احساس می‌شود. همچنین می‌تواند به صورت درد، سوزش یا خارش نیز بروز کند. یادتان باشد همیشه باید به اندازه کافی آب بنوشید تا دهیدراته بمانید و اجازه ندهید تکرر ادرار و درد مثانه مانع این کار شود. اگر متوجه شدید که هنگام خندیدن، سرفه کردن یا عطسه کردن کمی ادرار نشت میکند، استفاده از نوار بهداشتی ممکن است به شما کمک کند احساس راحتی بیشتری داشته باشید. ورزش کگل نیز می‌توانند به کنترل مثانه در زنان باردار کمک کنند.
اختلال خواب یا بی‌خوابی
بی‌خوابی و خواب بی‌کیفیت از علائم طبیعی و شایع بارداری در هفته ۳۶ می‌باشد. بزرگ شدن برآمدگی شکم و اضافه وزن در بارداری امکان دارد پیدا کردن یه وضعیت خواب راحت را سخت کند. اگر احساس ناراحتی می‌کنید، از یک یا چند بالش را به‌عنوان حائل بین زیر شکم و پاهایتان قرار دهید.
اگر بی‌خوابی به سراغتان آمد می‌توانید تخت خواب یا اتاق خوابتان را کمی تغییر دهید و آن را تاریک‌تر کنید. استراحت یا خواب کوتاه در طول روز می‌تواند انرژی لازم برای گذراندن روز را تا حدی فراهم کند پس هرگاه احساس خستگی کردید کمی دراز بکشید و استراحت کنید.
تورم مچ و کف پا
ورم پا در هفته ۳۶ بارداری، کاملاً طبیعی است و اگر دو قلو یا چند قلو باردار باشید، این تورم بیشتر هم خواهد بود. این مشکل بعد از زایمان برطرف می‌شود و جایی برای نگرانی ندارد. با این وجود، اگر با تورم و التهاب شدید یا ناگهانی دست و پاهای خود مواجه شدید، حتماً این موضوع را با پزشک متخصص خود در میان گذاشته و با او مشورت کنید.
انقباضات براکستون هیکس
با نزدیک‌تر شدن به تاریخ زایمان ممکن است انقباضهای کاذب یا تمرینی براکستون هیکس قوی‌تر شوند. در اثر این انقباض‌ها گرفتگی یا سفت شدن شکمتان را احساس می‌کنید. اگرچه این انقباض‌ها شباهت بسیاری به دردهای زایمان دارند اما یکی از تفاوت‌های مهم بین انقباضهای براکستون هیکس و انقباض واقعی زایمان، الگوی زمانی آن‌ها است.
در زایمان واقعی، انقباض‌ها به طور منظم و با فاصله زمانی کوتاه‌تر رخ می‌دهند. در مقابل، انقباض‌ها براکستون هیکس در فواصل نامنظم اتفاق می‌افتند و گاهی اوقات با تغییر وضعیت یا حرکت کردن بهبود می‌یابند. اگر با هربار انقباض براکستون هیکس نگرانی بابت موعد زایمان خود دارید یا استرس زیادی را متحمل می‌شوید، بهتر است درباره‌ی نحوه تشخیص درد زایمان با متخصصان زنان و زایمان ایمپو صحبت کنید.
اپلیکیشن ایمپو در طول بارداری با توجه به علائمی که ثبت می‌کنید، برای شما توصیه‌های خودمراقبتی تخصصی می‌فرستد. همچنین، تمامی آزمایشات و مراقبت‌های ضروری و لازم را یادآوری میکند. ایمپو پس از زایمان و در دوران شیردهی نیز مانند یک دوست و مشاور هوشمند مراقب سلامت شما و نوزادتان است.
تغییر در ترشحات واژن
در حالی که به زایمان نزدیک‌تر می‌شوید، ممکن است ترشحات واژن تغییر کند. بنابراین، توصیه میکنیم به رنگ و غلظت ترشحات خود دقت بیشتری داشته باشید. اگرچه لکه بینی در بارداری می‌تواند طبیعی باشد؛ اما مشاهده لخته ضخیمی از ترشحات ممکن است نشان‌دهنده جدا شدن پلاگ مخاطی شما باشد که نشانه‌ای از زایمان زودرس است.
این ترشحات می‌تواند شفاف، صورتی، قهوه‌ای یا کمی خون‌آلود باشد. اگر پلاگ مخاطی که فضای داخلی رحم را از دهانه رحم جدا میکند خارج شود، ترشحات تیره و خونی نیز مشاهده خواهید کرد. در این زمان به علائم دیگر زایمان نیز توجه کنید و در صورت مشاهده هرگونه علائم نگران‌کننده با پزشک خود تماس بگیرید. در مقاله ترشحات بارداری، بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.
آزمایشات و سونوگرافی هفته ۳۶ بارداری
در هفته ۳۶ بارداری، پزشک به کمک سونوگرافی وضعیت قرارگیری جنین و محل جفت را بررسی میکند. در این هفته جنین باید در وضعیت سر به سمت پایین قرار داشته باشد. در غیر این صورت، به آن "بریچ" می‌گویند. البته جنین هنوز زمان دارد که به طور طبیعی بچرخد پس جای نگرانی نیست. در حدود هفته ۳۶ بارداری، آزمایش استرپتوکوک گروه B یا GBS نیز انجام خواهید داد. این غربالگری برای بررسی وجود باکتری به نام استرپتوکوک گروه B در بدن شما انجام می‌شود. ابتلا به این باکتری می‌تواند سبب مشکلاتی مانند عفونت ادراری در مادر شود و می‌تواند مشکلات جدی‌تر و حتی تهدیدکننده در جنین ایجاد کند. حدود یک چهارم زنان باردار استرپتوکوک گروه B را در بدن خود حمل می‌کنند؛ ولی باید بدانید که درمان آن بسیار ساده است و کافی است در طول زایمان سرم آنتی‌بیوتیک به شما تزریق شود تا احتمال انتقال باکتری به نوزاد را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. لازم به ذکر است که متاسفانه این آزمایش به‌صورت روتین در ایران انجام نمی‌شود.
هفته ۳۶ بارداری دوقلویی
تقریباً نیمی از دوقلوها و تقریباً همه سه قلوها تا پایان هفته ۳۶ بارداری متولد می‌شوند. دوقلوهای شما اکنون شبیه نوزادان تازه متولد هستند. بیشتر موهای کرکی (لانوگو) و ماده سفید مومی (ورنیکس کازئوزا) که بدن آن‌ها را پوشانده بود، از بین رفته است و لایه سطحی پوست آن‌ها ریزش کرده تا پوست جدید در زیر آن رشد کند. همه این مواد در مایع آمنیوتیک شناور هستند که زمانی شفاف بود و اکنون به رنگ کاه روشن است.
هفته ۳۶ بارداری جنین بریچ
در حالت طبیعی جنین در ماه‌های آخر بارداری می‌چرخد و موقعیتش را تغییر می‌دهد به طوری که سر او به سمت قسمت انتهایی یا دهانه رحم در نزدیکی کانال زایمان قرار می‌گیرد؛ اما در وضعیت بریچ این چرخش رخ نمی‌دهد و به جای سر، پاها یا باسن جنین به سمت خروجی رحم قرار می‌گیرند.
اگر جنین در هفته ۳۶ بارداری همچنان در وضعیت بریچ باشد، ممکن است متخصص زنان و زایمان چرخش خارجی سفالیک (ECV) را به شما پیشنهاد بدهد. در این روش متخصص زنان و زایمان با اعمال فشار بر روی شکم شما سعی میکند جنین را به موقعیت مناسب زایمان یعنی سر به سمت پایین بچرخاند. این یک روش ایمن است، اگرچه ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد. اگر روش ECV مناسب شما نباشد پزشک متخصص گزینه‌ی سزارین و زایمان بریچ واژینال را با شما مطرح میکند.
زایمان در هفته ۳۶ بارداری
زایمان در ۳۶ هفتگی بارداری بی‌خطر است. با این حال تولد نوزاد تحت عنوان زایمان زودرس در نظر گرفته می‌شود؛ اما احتمال نیاز نوزاد به مراقبت‌های تخصصی در بخش نوزادان بیمارستان یا داشتن مشکلات شدید ناشی از زایمان زودرس، در مقایسه با نوزادانی که در هفته 34 یا 35 بارداری متولد می‌شوند، کمتر است.
تا هفته سی و ششم بارداری جنین رشد بسیاری کرده و دستگاه گوارش او کاملاً شکل گرفته و ساختار اصلی ریه‌های به بلوغ رسیده است. بنابراین، اگرچه تنها 7 درصد نوزادان در این زمان متولد می‌شوند، اما نوزاد متولد شده در هفته ۳۶ می‌تواند بدون مشکل به زندگی خود ادامه دهد. توصیه میکنیم با شروع این هفته درباره نوع زایمان مناسب خود یعنی زایمان طبیعی یا سزارین با پزشک مشورت کنید و خود را برای زایمان آماده کنید. در مقاله زایمان طبیعی یا سزارین نیز به مقایسه مزایا و معایب این دو روش پرداخته‌ایم.
هفته ۳۶ بارداری چی بخورم؟
رعایت رژیم غذایی بارداری در هر دوره از حاملگی بسیار پراهمیت است. مصرف ماهی‌هایی مانند سالمون و ساردین به دلیل اسیدهای چرب امگا 3 برای رشد مغز جنین مفید است. غذاهایی مانند شیر، پنیر و ماست حاوی کلسیم، چربی و ویتامین D برای رشد استخوانی جنین نیز در این هفته توصیه می‌شود. اگر گیاهخوار هستید، جایگزین‌های لبنی غنی‌شده زیادی مانند شیر بادام، شیر نارگیل، ماست و پنیر غیرلبنی را می‌توانید در برنامه غذایی خود قرار دهید.
بایدها و نبایدهای هفته ۳۶ بارداری
رعایت مراقبت‌های زیر در هفته 36 بارداری توصیه می‌شود:
- با وجود آن‌که ممکن است از خوردن غذاهای کم‌چرب و کم‌ادویه خسته شده باشید، اما توصیه میکنیم که در روزها و هفته‌های پایانی، حتماً به رژیم غذایی سابق و سالم خود پایبند باشید و از خوردن غذاهای سرخ‌شده، شور، تند و حاوی سرکه پرهیز کنید.
- باتوجه به وجود تورم احتمالی در پاها، بهتر است هنگام استراحت یک بالش زیر پاهایتان قرار دهید تا از سطح زمین بالاتر قرار بگیرند. فعالیت روزانه و ورزش‌های سبک مناسب را فراموش نکنید؛ ولی از ورزش نامناسب در بارداری پرهیز کنید. برای آشنایی با حرکات بی‌خطر و ایمن در هفته ۳۶ حاملگی می‌توانید از متخصصین ایمپو کمک بگیرید. همچنین، شما می‌توانید در بخش اشتراک تجربه ایمپو، با دیگر کاربران که در شرایط مشابه شما هستند تبادل نظر کنید.
- به علت فشاری که کودک بر لگن شما وارد میکند، می‌توانید در صورت لزوم و با مشورت پزشکتان، از یك شکم‌بند استفاده کنید. اما توجه داشته باشید که حتماً استفاده از شکم‌بند را به بازه‌های زمانی کوتاهی محدود کنید تا مانعی برای جریان خون ایجاد نکند.
- باتوجه به این‌که از حالا به بعد، ممکن است هر روزی دردهای زایمان را تجربه کنید، بهتر است وسایل ضروری و کیف بیمارستان خود را آماده کنید و در دسترس قرار دهید.
کلام آخر
ممکن است هفته سی و ششم بارداری خود را هیجان‌زده، بسیار خسته و حتی کمی بی‌تابانه بگذرانید. اکثر جنین‌ها در این هفته می‌چرخند و سرشان رو به پایین قرار می‌گیرد؛ با این حال، بسیاری از آن‌ها تا نزدیک شدن به زایمان نمی‌چرخند و کمی شما را نگران می‌کنند. اگر کودک شما چرخیده است، احتمالاً وضعیت تنفستان نیز بهتر شده و فشار کمتری به دیافراگم وارد می‌شود. تنها یک ماه از سفر پرماجرای بارداری شما همراه با جنین کوچکتان باقی مانده، سعی کنید این روزها را بخاطر بسپارید و احساسات خود را با همسرتان به اشتراک بگذارید.
منابع
حرکات جنین در هفته ۳۶ بارداری چگونه است؟
در این هفته جنین بزرگتر شده و فضای کمتری برای حرکت در رحم دارد. حرکات او کمتر شده ولی قدرتمندتر است و با لگدهای شدید، چرخش و مشت زدن خودنمایی میکند.
وزن جنین در هفته ۳۶ بارداری چقدر است؟
در هفته سی و ششم حاملگی قد جنین 47.3 سانتیمتر و وزنش 2.813 کیلوگرم است.
علت سفت شدن شکم در هفته ۳۶ بارداری چیست؟
سفت شدن شکم در هفته ۳۶ بارداری اغلب به دلیل انقباضات براکستون هیکس اتفاق می‌افتد. این انقباضات به بدن شما کمک می‌کنند تا برای زایمان واقعی آماده شود.
