راهنما غربالگری اول به همراه اعداد نرمال آزمایش غربالگری اول

«غربالگری اول»، ترکیبی از آزمایش خون و سونوگرافی است که اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت جنین و احتمال بروز ناهنجاری‌هایی مانند مشکلات قلبی یا سندرم داون ارائه می‌دهد. باید توجه داشت که وجود ناهنجاری در نتایج غربالگری سه ماهه اول بارداری به معنای قطعی وجود مشکلات ژنتیکی در جنین نیست؛ اما یکی از مراحل مهم در دوران بارداری است که علاوه بر شناسایی سندرم داون، امکان تشخیص ناهنجاری‌های جنینی دیگر را نیز فراهم می‌کند. این آزمایش که معمولاً در هفته‌های یازدهم تا سیزدهم بارداری انجام می‌شود، بخشی از روند مراقبت‌های دوران بارداری است که به شما اطمینان می‌دهد جنین در سلامت کامل قرار دارد. اگر شما نیز در سه ماهه اول دوره بارداری خود قرار دارید، در این مقاله از مجله سلامت ایمپو همراه ما باشید تا با «آزمایش غربالگری اول»، آزمایش‌ها، تفاسیر و همچنین «اعداد نرمال آزمایش غربالگری اول» بیشتر آشنا شوید. 

غربالگری اول چیست؟

یکی از مهم‌ترین معاینات و آزمایش‌های دوران بارداری، غربالگری‌ اول است که معمولاً بین  11 هفته و ۳ روز تا ۱۳ هفته و ۶ روز انجام می‌شود. آزمایش غربالگری اول، ترکیبی از آزمایش‌ خون و سونوگرافی است که هدف اصلی آن، سنجش شرایط مادر و جنین و ارائه اطلاعاتی در مورد سلامت جنین و برخی ناهنجاری‌های احتمالی است. در غربالگری سه ماهه اول، نتایج آزمایش خون و سونوگرافی، وجود مشکلات احتمالی چون اختلالات ژنتیکی را شناسایی کرده و به شما کمک می‌کند که از سلامت و رشد مناسب جنین خود مطمئن شوید.

به‌طور‌کلی، آزمایش غربالگری اول به‌عنوان یک ارزیابی غیرتهاجمی و اختیاری در نظر گرفته می‌شود که در آن، نتایج آزمایش خون مادر و سونوگرافی جنین، برای شناسایی مشکلات شایعی مانند ناهنجاری‌های کروموزومی، از جمله سندرم داون (تریزومی ۲۱) و تریزومی ۱۸  و ۱۳ مورد بررسی قرار می‌گیرند. علاوه بر شناسایی سندرم داون، غربالگری اول قادر به تشخیص دیگر ناهنجاری‌های مهم جنینی مانند اختلالات قلبی نیز است.

برای آشنایی بیشتر با مراقبت‌ها و آزمایشات هفته یازدهم بارداری و هفته سیزدهم بارداری پیشنهاد می‌کنیم مقالات مربوطه را مطالعه کنید.

غربالگری اول چگونه است؟

آزمایش غربالگری اول شامل نمونه‌گیری خون از مادر است که در کمتر از ۱۰ دقیقه انجام می‌شود. پس از آن، نمونه خون توسط تکنسین آزمایشگاه به محل آزمایش منتقل می‌شود. علاوه بر آزمایش خون، سونوگرافی غربالگری اول نیز توسط پزشک متخصص انجام می‌شود که معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ دقیقه به طول می‌انجامد.

غربالگری اول همچنین شامل یک آزمایش خون است که میزان بتای آزاد گنادوتروپین جفتی انسان و پروتئین A پلاسما را اندازه‌گیری می‌کند. نتایج این غربالگری معمولاً پس از یک هفته آماده می‌شود و شما می‌توانید آن را به پزشک متخصص خود ارائه دهید. این نتایج به شما کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتری درباره سلامت خود و جنین‌تان تصمیم‌گیری کنید.

غربالگری اول شامل چه آزمایشاتی است؟

غربالگری سه ماهه اول بارداری شامل چندین آزمایش مختلف است که در ادامه بیشتر به آن‌ها می‌‌پردازیم:

• سونوگرافی NT: این سونوگرافی ضخامت پوست ناحیه پشت گردن جنین را اندازه‌گیری می‌کند. پزشک می‌تواند با بررسی این ضخامت، برخی از نقص‌های مادرزادی مانند سندرم داون را تشخیص دهد. بهترین زمان برای انجام این غربالگری اواخر سه ماهه اول بارداری و بین هفته‌ یازده و هفته سیزدهم بارداری است. همراه با سونوگرافی، آزمایش‌های خون نیز انجام می‌شوند. برای اطلاعات بیشتر راهنما جامع سونوگرافی NT را می‌توانید مطالعه کنید.

• آزمایش خون: در آزمایش خون غربالگری اول، میزان بتای آزاد گنادوتروپین جفتی انسان و پروتئین A پلاسما اندازه‌گیری می‌شود. هورمون گنادوتروپین زمانی که جفت شکل می‌گیرد افزایش می‌یابد و اگر سطح آن بسیار بالا باشد، احتمال وجود نقص‌های مادرزادی افزایش می‌یابد. پروتئین A نیز یکی از پروتئین‌هایی است که در خون وجود دارد و اگر سطح آن در دوران بارداری کمتر از حد نرمال باشد، احتمال بروز نقص‌های مادرزادی نیز بالا خواهد بود.

هزینه غربالگری اول

هزینه آزمایش و سونوگرافی غربالگری اول در مراکز مختلف متفاوت است و ممکن است بسته به نوع آزمایش، محل انجام آزمایش و تعداد آزمایش‌هایی که پزشک تجویز می‌کند، متغیر باشد. از‌آنجایی‌که انجام غربالگری در ایران اجباری نیست؛ هزینه این آزمایشات به‌صورت آزاد محاسبه می‌شود و بیمه‌های پایه و تکمیلی تنها بخشی از آن را تحت پوشش قرار می‌دهند. پیشنهاد می‌شود برای اطلاع از هزینه غربالگری نخست بارداری، با مراکز و آزمایشگاه‌های پاتوبیولوژی مختلف تماس بگیرید و قیمت دقیق را استعلام بگیرید.

زمان انجام غربالگری اول

احتمالاً شما نیز با این سؤال مواجه شده‌اید که بهترین موقع برای انجام سونوگرافی غربالگری اول چه زمانی است؟ پزشکان به‌طورکلی توصیه می‌کنند که سونوگرافی و اولین آزمایش غربالگری، در سه ماهه اول بارداری انجام شود. یکی از مزایای اصلی انجام غربالگری در این بازه زمانی، شناسایی احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند سندرم داون (تریزومی ۲۱)، تریزومی ۱۸ و تریزومی ۱۳ است. طبق نظر پزشکان و متخصصان، بهترین زمان برای انجام غربالگری اول‌، از هفته یازدهم تا هفته سیزدهم بارداری است.

اپلیکیشن ایمپو تمامی آزمایشات و سونوگرافی‌های مهم را به صورت هفته به هفته به شما یادآوری می‌کند. ایمپو با توصیه‌های تخصصی و کلینیک آنلاین مراقب سلامت شما و جنین کوچکتان است.

با توصیه‌های ایمپو بهت یادآوری می‌کنیم تا سلامت خودت و نوزادت رو اولویت قرار بدی.

نصب اپلیکیشن ایمپو

غربالگری سه ماهه اول و تعیین جنسیت

در غربالگری سه ماهه اول بارداری، جنسیت جنین قابل‌تشخیص نیست. سونوگرافی که در سه ماهه نخست بارداری، یعنی بین هفته‌ یازده، هفته دوازدهم بارداری و هفته سیزدهم انجام می‌شود، به ‌طور خاص برای شناسایی ناهنجاری‌های کروموزومی طراحی شده و هدف آن بررسی دستگاه تناسلی جنین نیست.

اما با‌این‌حال اگر علاوه‌ بر غربالگری اول، سونوگرافی آنومالی نیز انجام شود؛ تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته ۱۲، با زاویه برجستگی تناسلی به نسبت ستون فقرات جنین مشخص می‌شود. درصورتی‌که برجستگی زاویه ۳۰ درجه داشته یا به سمت بالا باشد، احتمالاً جنین پسر است. همچنین، اگر  برجستگی زاویه کمتری از ۳۰ درجه داشته باشد نیز، احتمال دختر بودن جنین وجود دارد.

اعداد نرمال آزمایش غربالگری اول

تفسیر آزمایش و اعداد نرمال آزمایش غربالگری اول در سه ماهه اول بارداری، مادران را به سه گروه متفاوت تقسیم می‌کند:

بارداری پرخطر

اگر نتایج غربالگری نشان دهد که مادر در گروه پرخطر قرار دارد، ضروری است که در اولین فرصت آزمایش‌های بیشتری مانند نمونه‌برداری از پرزهای جفتی یا آمنیوسنتز انجام شود تا تشخیص نهایی صورت گیرد و مراقبت‌های بیشتری اعمال شود.

بارداری با خطر متوسط

در‌صورتی‌که تفسیر آزمایش غربالگری اول نشان دهد که بارداری خطر متوسطی دارد، پزشک توصیه می‌کند که مادر حتماً آزمایش غربالگری دوم را که شامل آزمایش خون برای نشانگرهای چهارگانه است، انجام دهد. بر اساس نتایج این آزمایش، پزشک می‌تواند تصمیمات مناسبی درباره سلامت جنین و مادر و ادامه روند بارداری بگیرد.

بارداری کم‌خطر

اگر در نتیجه آزمایش سه ماهه اول بارداری، ریسک پایین مشاهده شود، بارداری  کم‌خطر به‌حساب می‌آید و نیازی به انجام مجدد غربالگری در سه ماهه دوم نیست. با‌این‌حال، اگر مادر این غربالگری را تا هفته ۱۳ انجام ندهد، باید برای انجام غربالگری سه ماهه دوم مراجعه کند. همچنین، در هفته‌ شانزدهم بارداری تا هفته هجدهم بارداری، فارغ از نتیجه غربالگری اول، مادر باید آزمایش آلفا فتوپروتئین (AFP) را انجام دهد. این آزمایش نشان می‌دهد که آیا مادر دچار نقص‌های لوله عصبی شده است یا خیر. علاوه‌بر‌آن، در دومین غربالگری، برای بررسی ناهنجاری‌های ساختاری جنین و تعیین جنسیت، سونوگرافی آنومالی نیز انجام خواهد شد.

زمان انجام تست NIPT

تست NIPT (آزمایش غیرتهاجمی پیش از زایمان)، به‌عنوان یک گزینه مناسب برای مادرانی که بارداری پرخطر دارند و نمی‌توانند آزمایش آمنیوسنتز انجام دهند، معرفی می‌شود. این آزمایش ممکن است به دلایل مختلف زیر، از سوی پزشکان توصیه شود:

• برای مادرانی که از انجام تست‌های تشخیصی تهاجمی مثل آمنیوسنتز احساس نگرانی می‌کنند و ترجیح می‌دهند از روش‌های غیرتهاجمی استفاده کنند.

• اگر مادر در معرض خطر سقط جنین باشد، NIPT می‌تواند یک روش جایگزین برای آزمایش آمنیوسنتز باشد.

• زنانی که سابقه سقط دارند (به شرطی که علت آن اختلالات کروموزومی نباشد و تست کاریوتایپ نرمال باشد) نیز می‌توانند آزمایش NIPT را انجام دهند.

• در‌صورتی‌که جفت در موقعیت پایین قرار داشته باشد، NIPT گزینه مناسبی خواهد بود.

• مادرانی که سابقه پارگی کیسه آب در بارداری‌های قبلی دارند، می‌توانند با مشورت پزشک تست NIPT را به‌جای آمنیوسنتز انجام دهند.

• زنانی که فیبروم های متعدد دارند و انجام آمنیوسنتز برایشان دشوار است نیز ممکن است NIPT را به‌عنوان تست جایگزین انتخاب کنند.

• در مواردی که پس از سال‌ها تلاش، بارداری حاصل شده است نیز NIPT می‌تواند تست بهتری به نسبت آمنیوسنتز باشد.

• مادران بارداری که گروه خونی RH منفی دارند.

• زنان بارداری که نمی‌خواهند ریسک سقط ناشی از تست‌های تشخیصی را بپذیرند، می‌توانند تست NIPT را انجام دهند.

غربالگری اول nt

در سونوگرافی nt (شفافیت نوکال)، مقدار مایع موجود در ناحیه پشت گردن جنین اندازه‌گیری می‌شود. به‌ طور طبیعی، در همه جنین‌ها مقداری مایع در این ناحیه دیده می‌شود؛ اما در جنین‌های مبتلا به سندرم داون، مقدار مایع ناحیه پشت گردن معمولاً بیشتر است. از همین رو، اندازه‌گیری NT می‌تواند نشان‌دهنده ریسک‌های مرتبط با اختلالات کروموزومی و شرایط ژنتیکی دیگر باشد.

در این سونوگرافی، اگر مقدار مایع پشت گردن جنین ۲.۵ میلی‌متر یا کمتر از آن باشد، این عدد طبیعی تلقی می‌شود؛ در‌حالی‌که مقادیر بالاتر از این حد ممکن است غیرطبیعی باشد. در این شرایط پزشک برای بررسی بیشتر ممکن است آزمایش ژنتیک سه ماهه اول بارداری را تجویز کند.

از جمله مزایای انجام تست NT در غربالگری اول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشخیص نقص‌های قلبی و سایر مشکلات ساختاری

• پیش‌بینی تاریخ زایمان با استفاده از اطلاعات به‌دست‌آمده و تقویم بارداری

• امکان مشخص‌کردن تعداد جنین‌ها

• بررسی رشد ساختاری اولیه جنین

غربالگری اول مهمه یا دوم؟

همان‌طور که گفتیم، غربالگری اول شامل آزمایش خون و سونوگرافی است که به شناسایی خطر ابتلا به اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون کمک می‌کند. غربالگری اول که در ماه سوم بارداری و هفته‌ یازدهم بارداری تا سیزدهم انجام می‌شود، به والدین اطلاعات اولیه‌ای درباره سلامت جنین ارائه می‌دهد تا در صورت نیاز، آزمایش‌ها و درمان‌های لازم انجام شود. غربالگری دوم نیز بین هفته‌ پانزدهم بارداری تا هفته هفدهم بارداری انجام می‌شود و شامل آزمایش خون و سونوگرافی دقیق‌تری است که به بررسی ناهنجاری‌های ساختاری و سایر مشکلات احتمالی جنین کمک می‌کند. از همین رو، هم آزمایش غربالگری اول و هم غربالگری دوم، برای بررسی سلامت جنین و شناسایی مشکلات احتمالی مهم هستند و توصیه می‌شود از انجام هیچ یک از آن‌ها غافل نشوید. در صورت ریسک پایین در غربالگری اول نیاز به انجام غربالگری دوم نمی باشد. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله غربالگری دوم را مطالعه کنید.

غربالگری اول دوقلوها

غربالگری اول جنین‌های دوقلو نیز با‌هدف ارزیابی خطر ابتلا به اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون و سایر ناهنجاری‌ها، با محاسبه سن بارداری، در هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری انجام می‌شود. اما با‌این‌حال، در بارداری‌های دوقلو به ارزیابی دقیق‌تری نیاز است؛ چرا که تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی ممکن است تأثیراتی بر نتایج غربالگری داشته باشد. پزشک با‌توجه‌به نتایج آزمایش‌ها، خطر ابتلا به اختلالات را برای هر یک از جنین‌ها ارزیابی می‌کند. اطلاعات و بررسی‌هایی که از طریق غربالگری سه ماهه اول به دست می‌آید، به والدین و پزشک کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری درباره ادامه بارداری و مراقبت‌های بعدی بگیرند.

سخن پایانی

غربالگری اول، ترکیبی از آزمایش خون و سونوگرافی است که در بین هفته‌های یازدهم تا سیزدهم بارداری انجام می‌شود و  خطر ابتلا به اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون را بررسی می‌کند. در این غربالگری، پزشک با اندازه‌گیری ضخامت چین پشت گردن جنین و بررسی سطح هورمون‌ها و پروتئین‌های خون مادر، وضعیت جنین‌ را به طور دقیق‌تری تحلیل می‌کند. نتایج آزمایش غربالگری اول به والدین کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتری درباره سلامت جنین خود تصمیم‌گیری کرده و در صورت نیاز، مراقبت‌های بارداری بیشتری دریافت کنند. اگر شما نیز در سه ماهه اول بارداری خود قرار دارید، بهتر است آزمایش غربالگری نخست را جدی بگیرید و در بازه زمانی تعیین شده انجام دهید. جهت دسترسی راحت‌تر به پزشک متخصص زنان و زایمان و تفسیر تست‌های غربالگری اول، می‌توانید با پزشکان متخصص اپلیکیشن ایمپو در ارتباط باشید و سؤالات و دغدغه‌های خود را مطرح کنید.

یه مادر ایمپویی، یه مادر آگاهه ؛ایمپو رو نصب کن تا با توصیه‌های آگاهی بخشش در این مسیر همراهت باشه!

نصب اپلیکیشن ایمپو

منابع

• urmc.rochester.edu.
• nhs.uk
• guysandstthomasspecialistcare.co
• nationwidechildrens.org
• nlg.nhs.uk
•