راهنمای کامل ماه ششم بارداری؛ تغییرات تا مراقبت‌های لازم
در این مقاله میخوانید:
ماه ششم بارداری، دوره مهمی با تغییرات بسیار زیاد است که طبق تقویم بارداری، هفته‌های بیست و سوم تا بیست و هفتم حاملگی را شامل میشود. در این ماه نیز مانند دوره‌های قبل، جنین همچنان به رشد و تکامل خود ادامه می‌دهد؛ به‌طوری‌که اندازه او از حدود ۵۰۰ گرم وزن و ۳۰ سانتی‌متر قد در هفته بیست و سوم، به حدود ۱۰۰۰ گرم وزن و ۳۶ سانتی‌متر قد در پایان ماه ششم می‌رسد.
در ماه ششم، جنین شما قادر به مکیدن انگشت و بلعیدن مایع آمنیوتیک است و با تکامل سیستم عصبی، میتواند به برخی از محرک‌ها پاسخ دهد. مادر نیز در طول این دوره، علائم جدید و قابل‌توجهی را تجربه خواهد کرد. اگر شما نیز در ماه ششم حاملگی خود قرار دارید و به دنبال کسب اطلاعات بیشتری دررابطه‌با وضعیت جنین، علائم بارداری و مراقبت‌ها و آزمایش‌های ضروری ماه ششم هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقاله از مجله سلامت ایمپو همراه ما باشید.
در ماه ششم بارداری جنین چگونه است؟
در ماه ششم بارداری، جنین همچنان با سرعت بسیار زیادی در حال تکامل است و کودک شما گام‌های بزرگی در جهت رشد خود برمی‌دارد. در این دوره، اندام‌های اصلی او تکامل می‌یابند و با شکل‌گیری ریه‌ها، او تقریباً برای ورود به دنیای بیرون آماده میشود. از دیگر تغییرات رشدی جنین در ماه ششم حاملگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تغییر در قد و وزن
در ماه ششم، جنین حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ گرم وزن دارد و قد او نیز تقریباً ۳۰ تا ۳۶ سانتی‌متر است.
- تغییر در پوست
در این ماه، پوست جنین هنوز نازک و شفاف است و موهای نازکی به نام لانگو روی بدن او رشد می‌کنند.
- افزایش حرکات
حرکات جنین در این دوره بیشتر شده و مادر میتواند حرکات متعدد جنین مانند لگدزدن را بیشتر و شدید‌تر از قبل احساس کند.
- تکامل حواس پنجگانه
حواس پنجگانه جنین در ماه ششم بارداری بیشتر تکامل می‌یابد و او میتواند صداها را بشنود و به نور و سایر محرک‌ها واکنش نشان دهد.
- شکل‌گیری ریه‌ها
در ماه ششم، ریههای جنین شما شکل‌گرفته اما هنوز درحال‌رشد است. همچنین تولید سورفکتانت در ریه‌ها نیز در ماه ششم آغاز میشود.
- ایجاد اثر انگشت
به‌غیراز تشکیل اندام‌های حیاتی و سیستم‌های داخلی، یک تغییر مهم دیگر جنین در ماه ششم، به‌وجودآمدن اثر انگشت او است.
- ساخت سلول‌های خونی
در این ماه، مغز استخوان شروع به ساخت سلول‌های خونی میکند.
ماه ششم بارداری از هفته چندم شروع میشود؟
ماه ششم بارداری از هفته بیست و سوم تا بیست و هفتم حاملگی را شامل میشود که رشد و اندازه جنین در هر یک از این هفته‌‌‌‌‌ها کاملاً متفاوت است. در ادامه این بخش، به بررسی وضعیت رشدی جنین و اندازه او در ماه ششم می‌‌پردازیم.
- هفته بیست و سوم
در اولین هفته از ماه ششم بارداری، جنین شما حدود ۳۰.۶ سانتی‌متر قد و ۵۶۸ گرم وزن دارد و به‌اندازه یک انبه بزرگ شده است. مقاله هفته بیست و سوم بارداری، راهنمای کامل برای این هفته است.
- هفته بیست و چهارم
جنین در هفته بیست و چهارم بارداری، حدود ۳۲.۲ سانتی‌متر قد و ۶۷۰ گرم وزن دارد و به‌اندازه یک خوشه گندم رسیده است.
- هفته بیست و پنجم
در هفته بیست و پنجم بارداری، جنین شما حدود ۳۳.۷ سانتی‌متر قد و ۷۸۵ گرم وزن دارد و به‌اندازه یک گریپ‌فروت شده است.
- هفته بیست و ششم
در هفته بیست و ششم بارداری جنین شما ۳۵.۱ سانتی‌متر قد و تقریباً ۹۱۳ گرم وزن دارد و به‌اندازه یک شلغم بزرگ شده است.
- هفته بیست و هفتم
در هفته پایانی ماه ششم بارداری، جنین شما حدود ۳۶.۶ سانتی‌متر قد و ۱۰۵۵ گرم وزن دارد و به‌اندازه یک طالبی کوچک شده است. برای اطلاعات بیشتر راهنمای کامل هفته بیست و هفتم بارداری را مطالعه کنید.
تغییرات بدن مادر در ماه ششم بارداری
در شش‌ماهگی حاملگی، به پایان سهماهه دوم بارداری خود نزدیک می‌شوید و کم‌تر از سهماهه دیگر نوزاد کوچولوی خود را در آغوش خواهید گرفت. به‌عنوان مادر، در این دوران ممکن است تغییرات و علائم مختلف و قابل‌توجهی را تجربه کنید که برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارت است از:
1. سوزش سر دل
هورمون‌های بارداری دریچه بین معده و مری را شل می‌کنند. شل‌شدن این دریچه باعث نشت اسیدهای معده به مری شده و در نتیجه باعث احساس سوزش سر دل میشود. برای کاهش سوزش سر دل سعی کنید وعده‌های غذایی کوچک‌تری داشته باشید و از خوردن غذاهای تند و چرب نیز خودداری کنید.
2. تکرر ادرار
یکی از علائم طبیعی و رایج مادر در هفته ششم بارداری، تکرر ادرار است. تکرر ادرار در بارداری به دلیل افزایش تدریجی رشد جنین و فشار زیادی که به مثانه مادر وارد میکند رخ می‌دهد.
3. بی‌حسی در دست‌وپا
در ماه ششم ممکن است بی‌حسی دست‌وپا را نیز تجربه کنید. اضافه‌وزن طبیعی و تورم در بدن، به اعصاب فشار می‌آورد و میتواند باعث بی‌حسی یا سوزن‌سوزن‌شدن دست‌ها و پاهای شما در این دوره شود.
4. کمردرد
هنگامی که شش‌ماهه باردار هستید و شکم شما همچنان به بزرگ‌شدن خود ادامه می‌دهد، اضافه‌وزن در بارداری بیشتر بر عضلات پشت شما اثر می‌گذارد و میتواند باعث کمردرد شود. برای کاهش کمردرد در این دوران می‌توانید حرکات کششی مناسب انجام دهید، از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید و به هنگام خواب یا نشستن نیز یک بالش پشت کمر و پاهای خود قرار دهید.
5. گرگرفتگی
گرگرفتگی یکی دیگر از علائمی است که به دلیل سوزاندن کالری بیشتر، ممکن است در این دوران تجربه کنید. اگرچه این علامت غیرمعمول نیست، اما ممکن است برای مادران آزاردهنده باشد. برای کاهش احساس گرگرفتگی بهتر است از لباس‌های گشاد استفاده کنید، آب زیادی بنوشید و از تهویه مناسب در خانه استفاده کنید.
6. سرگیجه
در ماه ششم بارداری، با بزرگ‌تر شدن شکم، الگوی گردش خون تغییر میکند و ممکن است جریان خون کمتری به قسمت بالایی بدن و سر شما برسد و منجر به سرگیجه شود. برای کاهش و جلوگیری از سرگیجه بهتر است به‌صورت ناگهانی بلند نشوید، مقدار زیادی آب بنوشید و از ایستادن طولانی‌مدت اجتناب کنید.
7. گرفتگی عضلات پا
بسیاری از مادران باردار در این دوران، به‌ویژه شب‌ها، دچار گرفتگی در ناحیه پایین ساق پا می‌شوند. اما ورزش منظم، هیدراته ماندن و ماساژ عضلات ساق پا قبل از خواب گاهی اوقات میتواند به پیشگیری از گرفتگی عضلات پا کمک کند.
8. انقباضات براکستون هیکس
انقباضات براکستون هیکس، انقباضات رحمی غیرقابل‌پیش‌بینی، نامنظم و ناراحت‌کننده‌ای هستند که حداکثر ۳۰ ثانیه طول می‌کشند. این انقباضات روش بدن جهت آماده‌شدن برای زایمان واقعی هستند و ممکن است با کم‌آبی بدن یا حرکات شدید نوزاد یا مادر تحریک شوند. برای کاهش انقباضات براکستون هیکس سعی کنید آب کافی بنوشید، استراحت کنید یا وضعیت خود را تغییر دهید.
9. ضربان قلب سریع
افزایش ضربان قلب در دوران بارداری طبیعی است؛ چراکه در این دوره قلب شما با شدت بیشتری کار میکند تا خون موردنیاز بدن جنین و شما را تأمین کند. درصورتیکه احساس کردید ضربان قلب شما برای مدت طولانی بالا می‌ماند، یا اگر در تنفس نیز مشکل دارید، بهتر است این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
10. یبوست
یبوست، یکی دیگر از مشکلاتی است که ممکن است در ماه ششم حاملگی با آن دست‌و‌پنجه نرم کنید. این مشکل رایج بارداری که اغلب با نفخ همراه است، میتواند به دلیل هورمون‌ها و فشار جنین درحال‌رشد بر روده شما رخ دهد. برای بهبود یبوست، سعی کنید غذاهای غنی از فیبر مانند غلات، لوبیا، میوه‌ها و سبزیجات را در رژیم غذایی خود بگنجانید. مصرف مقدار زیادی آب، سوپ، چای و آب‌میوه طبیعی نیز به تحریک روده کمک میکند.
11. سایر علائم
تغییرات در بینایی، التهاب لثه، احساس لق شدن دندان‌ها، درد لگن و کمر و فشارخون حاملگی از دیگر علائمی هستند که ممکن است آن‌ها را در ماه ششم بارداری تجربه کنید.
درمان کمردرد در ماه ششم بارداری
کمردرد یکی از مشکلات شایع در ماه ششم بارداری است که به دلیل تغییرات فیزیکی و هورمونی رخ می‌دهد. با رعایت نکات کلیدی زیر و جدی‌گرفتن ورزش در بارداری، می‌توانید به طور قابل‌توجهی از شدت این کمردردها بکاهید:
- استراحت کافی و جلوگیری از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت
- استفاده از بالش یا پشتی برای حمایت از کمر به هنگام نشستن یا خوابیدن
- انجام تمرینات کششی و تقویتی سبک، مانند ورزش یا یوگای بارداری
- استفاده از کفش‌های طبی مناسب و راحت
- خودداری از بلندکردن اجسام سنگین یا انجام فعالیت‌های شدید
برای کاهش کمردرد بارداری، پزشک ممکن است داروهای مسکن با دوز پایین تجویز کند. درصورتیکه کمردرد شما شدید و مداوم است، بهتر است این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا درمان مناسبی برای شما ارائه شود.
سقط‌جنین در ماه ششم بارداری
اگرچه احتمال سقط‌جنین در ماه ششم بارداری پایین است؛ اما ممکن است به دلایل مختلفی از جمله ناهنجاری‌های کروموزومی، عدم تعادل هورمونی، ضربه، فشار یا عفونت‌‌های داخل رحمی رخ دهد. از جمله علائم سقط‌جنین در ماه ششم بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی واژن
- درد یا گرفتگی شدید شکم
- سفت‌شدن شکم و انقباضات شدید رحمی
- کاهش حرکت جنین یا عدم وجود ضربان جنین (این علامت در سونوگرافی مشخص میشود)
- دفع لخته‌های بزرگ خون یا بافت از رحم
در صورت تجربه هریک از این علائم، توصیه میشود در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کنید. اگر به پزشک دسترسی ندارید می‌توانید با نصب اپلیکیشن ایمپو به بخش کلینیک رفته و به‌صورت آنلاین از فرصت مشورت با پزشکان و متخصصان ایمپو استفاده کنید.
ماه ششم بارداری دوقلویی
به‌طورکلی، در ماه ششم بارداری، تفاوت چندانی میان بارداری دوقلو و تک قلو وجود ندارد. تنها تفاوت این دو بارداری در این است که رشد جنین‌های دوقلو یک الی دو هفته عقب‌‌تر از جنین تک قلو است و مادر نیز علاوه بر این که برخی علائم بارداری را با شدت بیشتری تجربه میکند، به مراقبت‌های بیشتری نیز نیاز دارد.
آزمایش‌های مهم ماه ششم بارداری
در ماه ششم بارداری، زمان انجام آزمایشات ژنتیکی به پایان رسیده و از این به بعد، تنها ویزیت‌های روتین جهت کنترل وضعیت مادر و جنین انجام می‌شوند. از هفته بیست و چهارم به بعد، آزمایشاتی برای بررسی سلامت مادر انجام می‌شوند که عبارت‌اند از:
- آزمایش گلوکز برای بررسی دیابت بارداری
- آزمایش ادرار
- آزمایش تیروئید
- آزمایش هموگلوبین برای بررسی کم‌خونی
- بررسی میزان تورم بدن
- بررسی وزن و میزان رشد شکم
ماه ششم بارداری چی بخوریم؟
رژیم غذایی در بارداری، در ماه ششم نیز مانند ماه‌های قبل از اهمیت بالایی برخوردار است. یک رژیم غذایی مناسب نه‌تنها برای حفظ سلامت مادر ضروری است؛ بلکه به تقویت رشد جنین نیز کمک کرده و درعین‌حال از برخی مشکلات مانند یبوست و فشارخون بالا جلوگیری میکند. پزشکان در طول این ماه، مصرف پروتئین کافی، میوه‌ها وسبزیجات تازه و غلات سبوس‌دار را توصیه می‌کنند. برای برآورده‌کردن ویتامین‌ها و املاح موردنیاز بدن مادر نیز، مصرف مکمل‌های ویتامین D، ویتامین‌های گروه B، اسیدفولیک، آهن، امگا ۳ و کلسیم ضروری است. همچنین، درصورتیکه پزشک دیابت بارداری را در شما تشخیص داده باشد، باید رژیم غذایی مخصوص خود را داشته باشید و تاحدامکان از مصرف مواد غذایی شیرین و چرب و شور اجتناب کنید.
بایدها و نبایدهای ماه ششم بارداری
در ماه ششم بارداری نیز مانند ماه‌های گذشته، رعایت برخی نکات کلیدی و بایدها و نبایدها، به‌منظور اطمینان از وضعیت رشد جنین و سلامت مادر ضروری است. از نکات مهمی که باید در طول این دوره به آن‌ها توجه داشته باشید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حتماً باید رژیم غذایی غنی و سالمی داشته باشید، آب کافی بنوشید و بدن خود را هیدراته نگه دارید و از مصرف مکمل‌های دوره بارداری مانند آهن، کلسیم، ویتامین D و امگا ۳ نیز غافل نشوید.
- برای کاهش کمردرد و دردهای شکمی، بهتر است یوگای بارداری و برخی از تمرینات کششی انجام دهید و از انجام ورزش نامناسب در بارداری خودداری کنید.
- از مصرف نوشیدنی‌های الکلی و کشیدن سیگار و دخانیات خودداری کنید.
- برای کاهش نوسانات خلقی و استرس و اضطراب، تکنیک‌های مدیتیشن را امتحان کنید و در صورت تشدید، آن را به پزشک خود اطلاع دهید.
- استراحت کافی داشته باشید و از محیط و عوامل تنش‌زا دوری کنید.
- در سهماهه دوم بارداری و ماه ششم، به دلیل پایدار شدن شرایط جنین و قوی‌تر شدن جفت، رابطه جنسی در بارداری مانعی ندارد.
- تحت‌نظر پزشک متخصص باشید و تمامی علائم بارداری خود در ماه ششم مانند درد شکم و کمر، فشارخون بالا، تورم پاها، احساس سوزن‌سوزن‌شدن دست‌ها، تکرر ادرار و درد مثانه در بارداری را به پزشک خود گزارش دهید.
سخن پایانی
ماه ششم بارداری، دوره‌ای با تغییرات فراوان و مهم است که هم جنین و هم مادر، تغییرات قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند. جنین در ماه ششم همچنان در حال تکامل است و به بافت ماهیچه‌‌ای و چربی او اضافه میشود؛ به‌طوری که وزن او از حدود ۵۰۰ گرم به ۱۰۰۰ گرم و قد او نیز از ۳۰ سانتی‌متر به ۳۶ سانتی‌متر می‌رسد.
اگر شما نیز در ماه ششم حاملگی خود قرار دارید، بسیار مهم است که تحت‌نظر پزشک باشید و راجع‌به بایدها و نبایدها، تغذیه مناسب، آزمایش‌های مهم این دوران و همچنین تغییراتی که جنین و خودتان تجربه خواهید کرد، اطلاعات داشته باشید. با نصب اپلیکیشن ایمپو، می‌توانید به پزشکان متخصص زنان و زایمان دسترسی داشته و سؤالات و دغدغه‌های خود را مطرح کنید.
منابع:
۲. در ماه ششم بارداری چي تشکیل میشود؟
در ماه ششم بارداری، ریههای جنین در حال تکامل هستند، موهای نازکی روی پوست جنین میرویند، حواس پنجگانه جنین شکل میگیرد و جنین میتواند عمل مکیدن و بلعیدن را انجام داده و به محرکهای نور و صدا واکنش نشان دهد.
۳. علائم سقط‌جنین در ماه ششم بارداری چیست؟
خونریزی واژن، دفع لخته و بافت از واژن، انقباضات و دردهای شدید شکمی و عدم احساس حرکات جنین از جمله علائم سقط‌جنین در ماه ششم هستند.
