معاینه واژن چگونه انجام می‌شود؟ روش‌ها و اقدامات لازم

معاینه واژن یک فرآیند پزشکی مهم و ضروری است که برای ارزیابی سلامت اندام‌های تناسلی زنان انجام می‌شود. این فرآیند شامل بررسی دقیق واژن، رحم، تخمدان‌ها و دیگر بخش‌های دستگاه تناسلی است. با استفاده از ابزارهای تخصصی مانند اسپکولوم، پزشک می‌تواند نمونه‌های بافتی را برای آزمایش‌های بیشتر جمع‌آوری کند و به تشخیص بیماری‌ها کمک کند. 

معاینه واژن نه تنها برای تشخیص و درمان مشکلات تناسلی، بلکه برای غربالگری سرطان و نظارت بر سلامت باروری نیز ضروری است. در این مقاله، به تعریف و توضیح جامع معاینه واژینال، زمان‌های مناسب برای انجام آن، اقدامات قبل از معاینه، روش‌های مختلف معاینه و موارد استفاده آن می‌پردازیم.

معاینه واژینال چیست؟

معاینه واژینال یک روش پزشکی است که برای بررسی سلامت اندام‌های تناسلی زنان انجام می‌شود. در این فرآیند، پزشک با استفاده از ابزارهای تخصصی مانند اسپکولوم، دیواره‌های واژن را باز می‌کند تا بتواند ترشحات واژن، دهانه رحم و دیگر بخش‌های اندام تناسلی را به دقت بررسی کند.

 این معاینه می‌تواند شامل نمونه‌برداری برای آزمایش‌های بیشتر مثل تست پاپ اسمیر باشد و به تشخیص بیماری‌های مختلف مثل انواع عفونت‌ واژن و التهابات و زخم دهانه رحم و تخمدان کمک کند. معاینه واژینال شامل سه بخش اصلی است؛ معاینه خارجی که در آن دستگاه تناسلی خارجی بررسی می‌شود، معاینه اسپکولوم که با استفاده از ابزار اسپکولوم انجام می‌شود، و معاینه دو دستی که با لمس رحم و تخمدان‌ها انجام می‌شود.

معاینه واژن برای چیست؟

معاینه واژن برای تشخیص و درمان مشکلات مختلفی در اندام‌های تناسلی زنان ضروری است. این معاینه می‌تواند به شناسایی عفونت‌ها، التهابات و تغییرات هورمونی کمک کند. همچنین، در مواردی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و بررسی سلامت قبل از بارداری یا در طول بارداری از آن استفاده می‌شود. در ادامه مواقعی که به معاینه واژن نیاز است را بررسی می‌کنیم:

1. غربالگری 

معاینه واژن بخشی از معاینه روتین سالانه زنان است که به تشخیص علائم اولیه سرطان و شرایطی مانند بیماری التهابی لگن (PID) یا بیماری‌های مقاربتی، تشخیص زخم دهانه رحم، عفونت دهانه رحم کمک می‌کند. این معاینه به عنوان بخشی از مراقبت‌های پیشگیرانه انجام می‌شود تا سلامت دستگاه تناسلی را ارزیابی کند.

2. ارزیابی علائم بیماری‌های زنان

در صورت وجود علائمی مانند خونریزی غیرطبیعی رحم، درد لگن، ترشحات واژن غیرطبیعی یا درد در حین مقاربت، معاینه واژن برای تعیین علت اصلی این علائم ضروری است. این معاینه به تشخیص بیماری‌هایی مانند فیبروم رحم، کیست رحم و تخمدان یا انواع عفونت‌ها مثل عفونت قارچی واژن و عفونت باکتریایی واژن کمک می‌کند.

3. نظارت بر سلامت باروری

برای زنان مبتلا به بیماری‌های باروری مانند آندومتریوز، فیبروم یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا تنبلی تخمدان، معاینه لگن به نظارت بر پیشرفت بیماری و ارزیابی اثربخشی درمان‌ها کمک می‌کند.

4. ارزیابی قبل از جراحی

اگر تحت عمل جراحی مربوط به دستگاه تناسلی خود هستید، معمولاً قبل از آن معاینه لگن برای ارزیابی وضعیت اندام‌های شما انجام می‌شود.

معاینه واژن برای عفونت

معاینه واژن برای تشخیص و درمان عفونت‌ ادراری و عفونت واژن یک فرآیند ضروری است. این فرآیند شامل بررسی دقیق علائم مانند قرمزی، خارش واژن، ترشحات غیرطبیعی و درد است. پزشک با استفاده از اسپکولوم، ترشحات واژن را بررسی می‌کند و نمونه‌برداری انجام می‌دهد تا نوع عفونت را تشخیص دهد. عفونت‌های واژینال می‌توانند به دلیل باکتری‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها ایجاد شوند و معاینه دقیق به تشخیص صحیح و درمان مؤثر کمک می‌کند. 

در طول این فرآیند، پزشک ممکن است از تست‌های میکروبیولوژی برای شناسایی عامل عفونت استفاده کند. درمان بر اساس نوع عفونت متفاوت است و ممکن است شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، ضدقارچ‌ها یا داروهای ضد انگل برای انواع عفونت باکتریایی واژن و عفونت قارچی باشد. معاینه واژن همچنین به تشخیص سایر شرایطی مانند التهاب دهانه رحم یا التهاب لگن کمک می‌کند که ممکن است با عفونت مرتبط باشند.

اقدامات لازم قبل از معاینه واژن

قبل از معاینه واژن، اقدامات زیر توصیه می‌شود تا فرآیند راحت‌تر و موثرتر باشد:

• برنامه ریزی در موقعیت مناسب

 سعی کنید معاینه را در زمانی برنامه‌ریزی کنید که خونریزی پریود ندارید، زیرا این معاینه در طول پریودی ممکن است اذیت‌کننده باشد.

• اطلاع به پزشک

اگر در طول پریودی معاینه ضروری است، به پزشک خود اطلاع دهید تا آماده‌سازی‌های لازم را انجام دهد.

• خالی کردن مثانه

 پیش از معاینه، مثانه خود را خالی کنید تا فرآیند راحت‌تر شود و احتمال ایجاد عفونت کاهش یابد.

• پرهیز از دوش واژینال

حداقل ۲۴ ساعت قبل از معاینه از دوش واژینال، استفاده از کرم‌ها و ژل‌های واژینال خودداری کنید، زیرا ممکن است با نتایج آزمایش تداخل داشته باشند.

• پرهیز از رابطه جنسی

 تا ۲۴ ساعت قبل از معاینه از رابطه جنسی خودداری کنید تا از تغییرات غیرطبیعی در ترشحات جلوگیری شود.

• پرهیز از استفاده از تامپون

 در روز معاینه از تامپون استفاده نکنید تا ترشحات طبیعی واژن به درستی ارزیابی شود.

• آشنایی با فرآیند

 پیش از شروع معاینه، پزشک به شما توضیح می‌دهد که فرآیند به چه صورتی انجام می‌شود و چه تجهیزاتی استفاده خواهد کرد. این کار به کاهش استرس و کم شدن درد واژن کمک می‌کند. چنانچه برای اولین‌بار قصد انجام معاینه واژینال دارید یا در مورد آمادگی‌های پیش از آن سؤال دارید، مشاوره آنلاین با ماما در اپلیکیشن ایمپو می‌تواند راهنمای مناسبی برای شما باشد.

• تهیه سوالات

 اگر سوالاتی در مورد مشکل خود دارید، آن‌ها را پیش از معاینه از پزشک خود بپرسید تا از پاسخ‌های لازم مطمئن شوید.

• پوشیدن لباس راحت

 لباس‌هایی بپوشید که به راحتی در آورید، زیرا در طول معاینه ممکن است نیاز به تعویض لباس داشته باشید.

• علائم غیرطبیعی

در صورت وجود علائم غیر طبیعی مانند درد لگن، ترشح یا خونریزی نامنظم، به پزشک خود اطلاع دهید تا در طول معاینه روی آن نواحی تمرکز کند.

معاینه واژن به چه صورت است؟

معاینه واژن می‌تواند به دو روش اصلی معاینه واژینال با دست و معاینه با استفاده از دستگاه‌های تخصصی انجام می‌شود. در ادامه به توضیح کامل هر یک از این روش‌ها می‌پردازیم:

• معاینه واژینال با دست

در این روش، پزشک با وارد کردن دو انگشت دستکش‌دار به داخل واژن، رحم و تخمدان‌ها را لمس می‌کند تا از سلامت آن‌ها اطمینان حاصل کند. این روش برای ارزیابی موقعیت رحم و تخمدان‌ها و تشخیص درد یا التهاب مفید است. پزشک با دست دیگر خود بر روی شکم فشار می‌آورد تا رحم و تخمدان‌ها را به راحتی لمس کند. این فرآیند به پزشک کمک می‌کند تا ناهنجاری‌های احتمالی مانند توده‌ها یا کیست‌ها را تشخیص دهد.

• معاینه واژینال با دستگاه اسپکولوم

اسپکولوم یک ابزار پزشکی است که برای باز کردن دیواره‌های واژن استفاده می‌شود تا پزشک بتواند ترشحات واژن و دهانه رحم را به دقت بررسی کند. این معاینه به جمع‌آوری نمونه برای آزمایش‌های بیشتر مانند پاپ اسمیر کمک می‌کند. در طول این فرآیند، بیمار باید نفس عمیق بکشد و عضلات واژن، مقعد و شکم خود را شل کند تا درد واژن کمتر شده و فرآیند راحت‌تر انجام شود.

• استفاده از سونوگرافی واژینال

در این روش، از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر از اندام‌های داخلی استفاده می‌شود. سونوگرافی واژینال به پزشک کمک می‌کند تا ناهنجاری‌های رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را تشخیص دهد. این روش به ویژه در مواردی مانند خونریزی غیرطبیعی رحم، ناباروری، کیست یا فیبروم رحم و در دوران بارداری برای نظارت بر جنین مفید است.

آیا معاینه واژن درد دارد؟

معاینه واژن معمولاً درد ندارد، اما ممکن است احساس ناراحتی یا فشار ایجاد کند. این ناراحتی به دلیل استفاده از اسپکولوم برای باز کردن دیواره‌های واژن است. اگر در حین معاینه احساس درد شدید دارید، ممکن است به دلیل شرایط خاصی مانند لیکن اسکلروزوس، آتروفی واژن، واژینیسموس یا ولوودینیا باشد. در این موارد، مهم است که پزشک از شرایط شما مطلع باشد تا اقدامات احتیاطی را انجام دهد. انجام تمرینات تنفسی می‌تواند به کاهش ناراحتی کمک کند.

آیا خودمان می‌توانیم معاینه واژن انجام دهیم؟

خیر، معاینه واژن باید توسط یک پزشک متخصص انجام شود. انجام معاینه توسط خود فرد می‌تواند منجر به تشخیص نادرست یا ایجاد انواع عفونت‌ها شود. معاینه واژن شامل استفاده از ابزارهای تخصصی مانند اسپکولوم است که نیاز به مهارت و تجربه تخصصی دارد. همچنین، پزشک می‌تواند با استفاده از این معاینه، نمونه‌برداری انجام دهد و به تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها کمک کند.

معاینه واژن در پریودی

در طول پریودی، معاینه واژن معمولاً توصیه نمی‌شود مگر در موارد خاص که علائم غیرطبیعی وجود داشته باشد. در این صورت، پزشک می‌تواند با معاینه، علل درد یا ترشحات غیرطبیعی را بررسی کند. اگر لازم باشد، پزشک ممکن است از اسپکولوم برای جمع‌آوری نمونه استفاده کند، اما این کار باید با احتیاط انجام شود تا از ایجاد انواع عفونت رحم و التهابات واژن جلوگیری شود. 

در برخی موارد، سونوگرافی واژینال و کولپوسکوپی نیز می‌تواند برای ارزیابی اندام‌های داخلی بدون نیاز به معاینه دستی انجام شود. در طول پریودی، معاینه می‌تواند به تشخیص شرایطی مانند آندومتریوز، فیبروم رحم یا سایر ناهنجاری‌ها کمک کند که ممکن است باعث درد یا خونریزی غیرطبیعی شوند. پزشک با توجه به علائم و تاریخچه پزشکی بیمار، تصمیم می‌گیرد که آیا معاینه ضروری است یا خیر.

معاینه واژینال دختران

معاینه واژینال در دختران معمولاً در موارد خاص و با توجه به سن و شرایط پزشکی انجام می‌شود. در بسیاری از موارد، معاینه خارجی کافی است و استفاده از اسپکولوم در دختران جوان توصیه نمی‌شود مگر در شرایط ضروری. پزشکان با استفاده از مشاهده خارجی و بررسی علائم وابسته مانند قرمزی، تورم و ترشحات، تشخیص اولیه را انجام می‌دهند. در صورت نیاز به بررسی دقیق‌تر، ممکن است از ابزارها و روش‌های غیرتهاجمی برای مطالعه بیشتر استفاده کنند تا به هایمن (پرده بکارت) آسیب نرسد. 

در دختران جوان، معاینه ممکن است برای بررسی علائم مانند پریود نامنظم، ترشحات غیرطبیعی یا درد لگن انجام شود. در این موارد، پزشک ممکن است از سونوگرافی واژینال برای ارزیابی اندام‌های داخلی استفاده کند تا از سلامت رحم و تخمدان‌ها اطمینان حاصل کند. معاینه همچنین به تشخیص شرایطی مانند آندومتریوز، کیست تخمدان یا سایر ناهنجاری‌های رحم کمک می‌کند که ممکن است در دختران جوان رخ دهد.

معاینه واژینال در بارداری

معاینه واژینال در بارداری یک فرایند مهم پزشکی است که در شرایط خاص انجام می‌شود. این فرآیند شامل چندین بخش است که در ادامه به این موارد می‌پردازیم:

• معاینه واژن در ماه اول بارداری

در ماه اول بارداری، معاینه واژن معمولاً کمتر انجام می‌شود، مگر در مواردی که ضروری باشد. این معاینه ممکن است برای انجام تست پاپ اسمیر و بررسی دهانه رحم با دستگاه کولپوسکوپی در رابطه با عفونت واژن انجام شود. اگر مدت‌ها است که تست پاپ اسمیر انجام نشده است یا علائم عفونت وجود دارد، پزشک ممکن است معاینه داخلی را در سه ماهه اول بارداری ضروری بداند. معاینه در این مرحله به اطمینان از سلامت اندام‌های تناسلی و تشخیص هرگونه عفونت کمک می‌کند.

• معاینه واژن در بارداری برای عفونت

در طول بارداری، معاینه واژن برای تشخیص و درمان عفونت‌های واژینال ضروری است. این عفونت‌ها می‌توانند بر سلامت مادر و جنین تأثیر بگذارند. معاینه شامل بررسی ترشحات واژن با استفاده از اسپکولوم و نمونه‌برداری برای آزمایش‌های بیشتر است. تشخیص عفونت‌های واژینال در بارداری به کمک مشاهده ترشحات زیر میکروسکوپ و معاینه ناحیه تناسلی با اسپکولوم انجام می‌شود. در صورت وجود علائم عفونت، پزشک ممکن است معاینه داخلی را انجام دهد تا از سلامت مادر و جنین اطمینان حاصل کند.

• معاینه واژن برای زایمان

در طول بارداری، معاینه واژن برای اطمینان از سلامت کانال زایمانی و ارزیابی شرایط زایمان طبیعی انجام می‌شود. این معاینه به پزشک کمک می‌کند تا از مناسب بودن شرایط برای زایمان طبیعی مطمئن شود و در صورت نیاز، اقدامات لازم را انجام دهد. در این فرآیند، پزشک ممکن است از اسپکولوم برای بررسی دهانه رحم و ارزیابی پیشرفت زایمان استفاده کند. 

در هفته‌های آخر بارداری، معاینه واژن برای ارزیابی پیشرفت زایمان و دهانه رحم انجام می‌شود. این معاینه به پزشک کمک می‌کند تا از آمادگی دهانه رحم برای زایمان طبیعی اطمینان حاصل کند. در این فرآیند، پزشک ممکن است از معاینه با دست جهت بررسی وضعیت دهانه رحم استفاده کند. اپلیکیشن ایمپو همراه همیشگی شما در دوران شیرین و پرچالش بارداری است. ایمپو با توصیه‌های تخصصی و روزانه و یادآوری تاریخ غربالگری وآزمایشات مهم، به شما کمک می‌کند سلامت خود و نوزدادتان را در الویت قرار دهید.

• معاینه واژن برای نظارت بر سلامت جنین

در طول بارداری، معاینه واژن همچنین به نظارت بر سلامت جنین کمک می‌کند. پزشک با استفاده از سونوگرافی یا معاینه لگن، می‌تواند از سلامت جنین اطمینان حاصل کند و در صورت وجود هرگونه ناهنجاری یا مشکل، اقدامات لازم را انجام دهد. این فرآیند به اطمینان از رشد و توسعه صحیح جنین کمک می‌کند.

• معاینه واژن برای پیشگیری از عوارض بارداری

در برخی موارد، معاینه واژن در بارداری برای پیشگیری از عوارض احتمالی انجام می‌شود. برای مثال، در زنان با سابقه زایمان زودرس، معاینه واژن ممکن است برای ارزیابی دهانه رحم و پیشگیری از زایمان زودرس انجام شود. در این موارد، پزشک ممکن است از روش‌های درمانی مانند قرار دادن حلقه در دهانه رحم یا سرکلاژ استفاده کند تا از زایمان زودرس جلوگیری شود.

جمع‌بندی

معاینه واژن یک فرآیند پزشکی مهم است که برای ارزیابی سلامت اندام‌های تناسلی زنان ضروری است. این فرآیند شامل بررسی دقیق واژن، رحم، تخمدان‌ها و دیگر بخش‌های دستگاه تناسلی است و به تشخیص بیماری‌ها کمک می‌کند. در طول بارداری، معاینه واژن به اطمینان از سلامت مادر و جنین کمک می‌کند و در مواردی مانند عفونت یا ارزیابی پیشرفت زایمان انجام می‌شود. انجام معاینه واژینال توسط یک پزشک متخصص ضروری است تا از سلامت اندام‌های تناسلی اطمینان حاصل شود و در صورت وجود هرگونه مشکل، اقدامات درمانی مناسب انجام شود. با توجه به اهمیت این فرآیند، زنان باید به طور منظم معاینه‌های روتین خود را انجام دهند تا از سلامت خود مطمئن باشند. با نصب اپلیکیشن ایمپو می‌توانید گام موثری در بهبود وضعیت جسمانی و روحی خود بردارید. ایمپو با ارائه به‌روزترین محتوای علمی و تخصصی در زمینه سلامت بانوان همراه شما در روزهای سخت و چالش‌برانگیز دوران قاعدگی، بارداری و شیردهی است.

منابع

• Msdmanuals
• Geekymedics
• Clevelandclinic