خونریزی غیرطبیعی رحم به چه علتی رخ میده و چطور درمان میشه

خونریزی غیر طبیعی رحمی (AUB) در خانم‌هایی رخ میده که در سنین باروری هستن. یعنی فرد تعداد دفعات پریودش در هر دوره، با قبل یکی نیست؛ یا نظمش، مدت دوره اش و حجم خونی که در هر دوره از دست میده، مثل همیشه نیست.

این مشکل شایع هست. اختلال تخمک‌گذاری شایع‌ترین علت خونریزی غیر طبیعی رحم در سنین باروری هست. خانم‌های بالای 45 سال (بیش از 50 درصد) و نوجوانانی که به تازه به بلوغ رسیدن (20 درصد) بیشتر در معرض این عارضه هستن.

علت خونریزی شدید رحم می‌تونه نتیجه اندومتریس،پولیپ و فیبروم رحم و بسیاری از عارضه‌های دیگه باشه. حتی می‌تونه دلیلی مثل اختلال تخمک‌گذاری، آندومتر، یاتروژنیک داشته باشه. در این مقاله به صورت دقیق به بررسی آن، داروی قطع خونریزی رحم و علت‌هایی که به استرس و خونریزی رحم مربوط هست، می‌پردازیم. درنهایت، به سوال برای جلوگیری از خونریزی رحم چی بخوریم پاسخ دادیم.

خونریزی غیر طبیعی رحم چیست؟

خونریزی غیرطبیعی رحم زمانی هست که خارج از دوره طبیعی ماهانه، دچار خونریزی میشین. به این حالت، خونریزی بدون تخمک گذاری هم میگن. در این صورت، میزان خونی که ازتون میره می‌تونه سنگین‌تر یا طولانی‌تر از حد معمول باشه.

اگه این اتفاق در دوران پریودتون بیافته، طبیعی هست. اما نباید این حجم از خونریزی هر ماه اتفاق بیافته. اگه میزان خونریزی، سنگین باشه یا مثل قبل نباشه، به طوری که شما رو از انجام برخی فعالیت‌ها باز می‌داره یا باعث میشه نتونین برید سرکار یا مدرسه، باید به پزشک مراجعه کنین.

علائم خونریزی غیر طبیعی رحم

علائم خونریزی غیرطبیعی رحم عبارتند از:

• خونریزیسنگین (منوراژی یا هیپرمنوره). اگه حجم خون در پریودها خیلی زیادتر از نرمال و بیشتر از 80 سی سی باشه؛
• خونریزی بین دوره‌های قاعدگی، بعد از رابطه جنسی یا در دوران یائسگی؛
• دوره‌های طولانی (بیش از 7 روز)؛
• پریودهای نامنظم؛

اگه احتمال بارداری میدین یا یائسگی رو پشت سر گذاشتین و هر نوع خونریزی دارین، باید به پزشکتون تماس بگیرین.

مقداری لکه بینی در اوایل بارداری شایع هست، اما خونریزی می‌تونه نشونه یک بیماری جدی به نام حاملگی خارج از رحم باشه. این حالت زمانی رخ میده که تخمک بارور شده در جایی خارج از رحم شما کاشته میشه، معمولاً در لوله فالوپ. همچنین ممکن هست به این معنی باشه که جنین سقط شده.

پس از یائسگی، خانم‌هایی که از درمان جایگزینی هورمون استفاده می‌کنن، ممکن هست همچنان پریود بشن. اما هر گونه خونریزی باید بررسی بشه.

علت خونریزی رحم طولانی

چند دلیل احتمالی پشت خونریزی غیرطبیعی رحم هست. در ادامه به بررسی علت خونریزی رحم طولانی می‌پردازیم:

• تغییرات هورمونی. مشکلات هورمونی شایع‌ترین دلیل خونریزی غیرطبیعی رحمی هست. زمانی که یکی از تخمدان‌های شما تخمک آزاد می‌کنه، یعنی تخمک‌گذاری انجام میده، بدن شما هورمون خاصی رو آزاد می‌کنه تا پوشش داخلی رحم (به نام آندومتر) رو ازبین ببره. با نزدیک شدن نوجوانان به آغاز دوره پریود و همچنین با رسیدن به دوران یائسگی، آندومتر ممکن هست بیش از حد ایجاد بشه؛ که می‌تونه منجر به پریود نامنظم یا سنگین یا لکه بینی بین قاعدگی بشه.
• موارد زیر هم می‌تونن هورمون‌های که بر میزان خونریزی کنترل دارن رو کم کنه، عبارتند از:
  

   

  • قرص‌های ضدبارداری و سایر داروها مانند وارفارین و هورمون درمانی؛
  • کاهش یا افزایش سریع وزن؛
  • استرس و خونریزی و همچنین سلامت جسمی؛
  • دستگاه داخل رحمی (IUD)؛
  • سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)؛
• مشکلات رحم. یکی دیگه از دلایل احتمالی خونریزی غیرطبیعی رحم، مشکل فیزیکی رحم شما هست، این مشکلات عبارتند از:
  • میلیون‌ها خانم فیبروم دارن. فیبروم، تومورهای غیرسرطانی که در ماهیچه‌های دیواره رحم رشد می‌کنه.
  • پولیپ می‌تونه در پوشش داخلی رحم به وجود بیاد.
  • وضعیتی به نام آدنومیوز که سلول‌هایی مشابه سلول‌های پوشش داخلی رحم در قسمت ماهیچه‌ای بیرون رحم شروع به رشد می‌کنن. همچنین، اندومتریوز می‌تونه باعث خونریزی غیرطبیعی بشه. چون بافتی مانند داخل رحم در خارج از رحم شما رشد می‌کنه.
• بارداری. مهمترین علل غیرطبیعی در خونریزی‌های رحمی محسوب میشه. نباید در حاملگی خونریزی داشته باشیم و در مواردی، نشونه سقط هست.
• سایر علت‌های ابتلا به خونریزی غیرطبیعی رحم. این شرایط خیلی کمتر رایج هست، اما خونریزی غیرطبیعی رحم می‌تونه ناشی از این موارد هم باشه:
  • سرطان دهانه رحم، آندومتر یا رحم؛
  • بیماری‌هایی که کلیه‌ها، کبد، تیروئید یا غدد فوق کلیوی شما رو تحت تاثیر قرار میده؛
  • عفونت دهانه رحم یا آندومتر؛
  • بیماری‌های مقاربتی مثل عفونت‌های رحمی و دستگاه تناسلی؛

تا اینجا علت خونریزی رحم طولانی، نامنظم و غیرمعمول رو بررسی کردیم. حالا به سراغ روش تشخیص اون توسط پزشک میریم.

پزشک برای تشخیص اختلال خونریزی رحم چه سوالاتی می‌پرسد؟

پزشک هنگام تشخیص خونریزی غیرطبیعی رحم این موارد رو بررسی می‌کنن:

• آیا پریودتون منظم هست؟ طول هر چرخه نباید بیش از یک هفته تغییر کنه. اگه کوتاه‌تر از 3 هفته یا بیشتر از 5 هفته باشه، می‌تونه نشونه مشکلی باشه.
• پریودتون چقدر طول می‌کشه؟ یک دوره معمولی 4 یا 5 روز طول می‌کشه. اگه مدت پریودتون اغلب کمتر از 2 روز یا بیشتر از یک هفته هست، ممکنه به این معنی باشه که اختلالی وجود داره.
• چقدر سنگین هست؟ اکثر خانم‌ها در هر دوره فقط 2 قاشق غذاخوری خون ازدست می‌دن. اگه بیش از 5 قاشق غذاخوری خون ازتون میره، میشه گفت که در دسته خونریزی سنگین هستین. به عبارت دیگه، در صورت نیاز به بیش از یک تامپون یا پد در یک ساعت، به پزشکتون اطلاع بدین. خونریزی شدید قاعدگی غیرطبیعی منوراژی نامیده میشه.
• این که آیا بین پریودها لکه بینی دارین.
• این که آیا بعد از رابطه جنسی خونریزی دارین.

تشخیص خونریزی غیر طبیعی رحم

اطلاع از چرخه قاعدگی باعث میشه که اطلاعات کافی در مورد شرایط سلامت‌تون در اختیار پزشک قرار بدین تا بتونه دقیق معاینه‌تون کنه.

در مرحله اول، شرح حال دقیقی از بیمار گرفته میشه و مواردی مثل حاملگی، استفاده از آیودی و اینکه آیا در مراحل ابتدایی یا انتهایی باروری هستن یا نه و همچنین میزان استرس و خونریزی رحم بررسی میشه. سپس، بهتون آزمایش بارداری داده میشه یا یکی از موارد زیر براتون تجویز میشه:

• آزمایش خون. خونریزی غیرطبیعی رحم می‌تونه نشون بده که بدن شما کم خونی داره. با آزمایش خون، دکتر متوجه میشه که آیا این مشکل رو دارین یا نه. همچنین،  نشون میده که آیا هورمون‌های شما از تعادل خارج شدن یا اختلال خونی یا بیماری مزمن دارین یا نه.
• سونوگرافی. دستگاهی هست که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از داخل رحم استفاده می‌کنه تا پزشک شما بتونه به دنبال فیبروم یا پولیپ باشه.
• هیستروسکوپی. پزشک، یک دوربین کوچک نورانی رو از دهانه رحم وارد می‌کنه تا رحم رو بررسی کنه.
• بیوپسی. پزشک ممکن هست تکه کوچکی از بافت رو بیرون بیاره و اون رو با میکروسکوپ جهت وجود سلول‌های غیرطبیعی بررسی می‌کنه.
• انجام تست پاپ اسمیر و معاینه دستگاه تناسلی از نظر بروز عفونت‌ها.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی. این آزمایش از امواج رادیویی و آهنرباهای قدرتمند برای تصویربرداری دقیق از رحم استفاده می‌کنه. این روش اغلب کاربرد نداره، اما می‌تونه به تشخیص آدنومیوز کمک کنه.

در طی این معاینه بررسی میشه که آیا اختلال هورمونی هست، فرد در دوران شیردهی هست یا خیر؟ میزان پرولاکتین بالاست یا نه؟ و همچنین در مورد هورمون‌های دیگه بررسی بیماری‌های زمینه‌ای انجام بشه. آیا فرد مشکل تیروئید یا بیماری تخمدان پلی کیستیک داره یا خیر؟

درمان خونریزی غیر طبیعی رحم

درمان خونریزی غیر طبیعی رحم شما به علت خونریزی غیرطبیعی رحم بستگی داره؛

• اگه یک بیماری مزمن یا یک اختلال خونی، علت علائم شما باشه، درمان می‌تونه کمک کننده باشه.
• یا اگه در صورت استرس و خونریزی رحم اتفاق افتاده باشه بهتون تجویز راه‌هایی برای کاهش تنش می‌کنن.

همچنین، درمان خونریزی غیر طبیعی رحم می‌تونه به این بستگی داشته باشه که آیا قصد دارین بچه دار بشین یا خیر. ممکن هست بعد از برخی درمان‌ها امکان داره ریسک بارداری سالم رو بالا بببره یا اون رو غیر ممکن کنه.

اگه به پساقاعدگی نزدیک شدین، پزشک احتمالا پیشنهاد میده که این خونریزی رو نادیده بگیرین و اجازه بدین خودش، خودبه‌خود برطرف بشه.

دارو می‌تونه برای درمان خونریزی شدید رحم توصیه بشه که در ادامه به اون اشاره کردیم.

داروی قطع خونریزی رحم

داروها معمولاً اولین چیزی هست که پزشک برای درمان خونریزی شدید رحم امتحان می‌کنه، که عبارتند از:

• هورمون‌ها. قرص‌های ضدبارداری و سایر درمان‌های هورمونی ممکن هست بتونه باعث چرخه‌های قاعدگی منظم و دوره‌های سبک‌تری بشه.
• قرص آهن و مشتقات اون مثل هماتینیک. اگه دچار کم خونی باشین، این قرص تجویز میشه. در صورت عدم تاثیر، حتی نیاز به تزریق خون خواهد بود.
• آگونیست‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRHa). این داروی قطع خونریزی رحم، بدن شما رو از تولید هورمون‌های خاص باز می‌دارن. اونها می‌تونن فیبروم‌ها رو برای مدتی کوچک کنن، اما معمولاً همراه با سایر روش‌های درمان خونریزی غیر طبیعی رحم استفاده میشن.
• NSAIDs. اگه چند روز قبل از شروع قاعدگی از داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کنین، ممکن هست به کاهش خونریزی کمک کنه.
• ترانگزامیک اسید. قرصی هست که به لخته شدن خون شما کمک می‌کنه و می‌تونه خونریزی شدید رحم رو کنترل کنه.
• آی یو دی. برای برخی از خانم‌ها از یک مدل IUD که هورمونی به نام پروژستین آزاد می‌کنه، برای توقف خونریزی شدید استفاده می‌کنن. بسیاری از خانم‌ها که از این روش استفاده می‌کنن، پریود نمیشن.

انواع عمل جراجی برای برطرف کردن اختلال خونریزی غیرطبیعی رحم

گاهی اوقات ممکن هست برای متوقف کردن خونریزی نیاز به جراحی باشه:

• ابلیشن آندومتر. در این روش از گرما، سرما، الکتریسیته یا لیزر برای از بین بردن پوشش داخلی رحم استفاده میشه. ممکن هست به طور کامل پریود شما قطع بشه. احتمالاً بعد از انجام اون نمی‌تونین باردار بشین. پس بهتره تا زمان یائسگی، کنترل بارداری انجام بدین و از این روش خطرناک استفاده نکنین.
• میومکتومی یا آمبولیزاسیون شریان رحمی. اگر فیبروم دارین، پزشک ممکن هست اونها رو بیرون بیاره یا رگ‌هایی که به آنها خون می‌رسونن رو قطع کنه.
• هیسترکتومی. عملی هست که پزشک رحم شما رو برمی‌داره. اگه فیبروم‌های شما خیلی بزرگ هست یا سرطان آندومتر یا رحم دارین، ممکن هست نیاز به هیسترکتومی داشته باشین. یا شاید در صورت موثر نبودن سایر روش‌ها، به عنوان آخرین راه‌حل بهتون توصیه بشه.

در چه سنی یک خانم بیشتر در معرض خونریزی غیرطبیعی رحم هست؟

خونریزی غیرطبیعی رحم بیشتر د ر موارد زیر دیده میشه:

• در دخترانی دیده می‌شود که به تازگی دوره قاعدگی‌شون رو آغاز کردن
• خانم‌هایی که در اواسط دهه 40 زندگی و به یائسگی نزدیک میشن.

اساساً، این مشکل در آغاز و پایان سال‌های باروری شایع‌تر هست.

در چه مواقعی خونریزی غیرطبیعی رحم مشکلی نداره؟

• بی ثباتی محور هیپوتالاموس، هیپوفیز تخمدان: در دو حالت خونریزی غیرطبیعی رحم اتفاق میافته.
• ابتدای سیکل باروری. در سال‌های اولی که فرد پریود رو تجربه می‌کنه، ممکن هست که دچار خونریزی‌های غیر طبیعی بشه؛ مثلا زودتر پریود بشه یا دیرتر و یا در یک ماه، دوبار پریود بشه.
• در پایان دوره باروری. یعنی در زمان  یائسگی. چون این اختلالات خودش رو نشون میده و فرد ممکن هست، خونریزی‌های خیلی شدیدی داشته باشه.

• در حاملگی به علت جایگزینی تخم: فرد ممکن هست بعد از یه دوره نداشتن پریود دچار خونریزی و لکه بینی بشه. البته در اوایل چندان اختلال به حساب نمیاد و طبیعیه. ولی بعد از گذشت مدتی و تثبیت شدن جنین، هر گونه خونریزی غیر طبیعی هست.
• استفاده از آیودیIUD  یا وسیله داخل رحمی.
• در وسط سیکل قاعدگی: مربوط به زمان تخمک گذاری و طبیعی هست و جای نگرانی نداره.

بیشتر بخوانید: رنگ خون پریودی، تغییرات طبیعی یا هشدارهای جدی؟!

درمان خونریزی بسته به میزان شدت

• خونریزی خفیف: در این حالت میزان خونریزی کمه و آزمایشات تغییر چندانی نکرده. در صورت تمایل بیمار مکمل‌های آهن و قرص‌های ضد بارداری تجویز میشه. ولی باید 6 ماه بعد، پیگیری مجدد انجام بشه.
• خونریزی متوسط: در این حالت تغییر در میزان آزمایشات مشهود هست. حتما باید قرص‌های ضد بارداری استفاده بشه. در عرض 48 ساعت بیمار بهبود پیدا کنه و پیگیری بشه.
• خونریزی شدید: در این حالت میزان خونریزی شدیده، تغییرات آزمایشگاهی واضحه، نشانه‌های کمبود آهن و کم خونی دیده میشه. فرد باید در بیمارستان بستری بشه و نیاز به تزریق خون وجود داره. باید هورمون تزریقی داده بشه و حتی در مواردی عمل جراحی و خارج کردن رحم (هیسترکتومی) نیاز هست.

علت خونریزی رحم بعد از رابطه جنسی

دلایل زیادی وجود دارد که یک خانم بعد از رابطه جنسی دچار خونریزی بشه.  اگه نگران علت خونریزی رحم بعد از رابطه جنسی هستین، به پزشک یا مرکز سلامت مراجعه کنین. اونها در مورد سابقه پزشکی شما می‌پرسن و علائم شما رو چک می‌کنن. سپس، در صورت نیاز به درمان خونریزی غیر طبیعی رحم، توصیه‌هایی به شما میدن.

خونریزی بعد از رابطه جنسی می‌تواند نشونه یک بیماری مثل عفونت باشه. این عفونت می‌تونه التهابی لگن (PID) یا عفونت مقاربتی (STI) مانند کلامیدیا باشه. همچنین، دلیلی بر خشکی واژن (واژینیت آتروفیک) ناشی از کاهش ترشحات واژن پس از یائسگی باشه.

برای جلوگیری از خونریزی رحم چی بخوریم؟

غذاهایی که باید خورد شامل موارد زیر است:

• سبزیجات سبز و برگ‌دار: بیشترین مواد مغذی رو در هر کالری نسبت به سایر مواد غذایی دارن. اونها سرشار از آهن، کلسیم، پتاسیم و منیزیم و همچنین ویتامین‌های K، C، E و بسیاری از ویتامین‌های B کمپلکس هستن. ویتامین B به ویژه نقش حیاتی در مدیریت علائم خونریزی رحم داره.
• میوه ها: منابع غنی فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستن و برای مدیریت خونریزی رحم بسیار مفید هستن.
• سبزیجات رنگی: سبزیجات با رنگ روشن مانند فلفل دلمه ای، کدو تنبل، هویج، کنگر فرنگی و کلم بنفش منابع غنی آنتی اکسیدان هستن و باید در رژیم غذایی شما گنجانده بشن.
• چربی‌های سالم: چربی‌های سالم در مغزها و تخمه‌ها، ماهی‌های چرب، آووکادو و روغن زیتون یافت میشن، بنابراین حتماً اونها رو در رژیم غذایی خود بگنجونین.

غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنید:

• از غذاهایی که نشاسته و کربوهیدرات بالا دارن باید به شدت اجتناب بشه. برای مثال برنج سفید، پوره سیب زمینی، کیک برنجی، کلوچه و کیک، نان.
• محصولات سویا: سویا تخمک گذاری رو به تعویق میندازه، بنابراین خانم‌هایی که می‌خوان باردار بشن، نباید مصرف بشه.
• چربی‌های بد: چربی‌های بد موجود در گوشت قرمز، روغن پخت و پز، مارگارین و غذاهای فرآوری شده احتمال چاقی و در نتیجه خونریزی غیرطبیعی رحم رو افزایش میده.

سخن آخر

هیچ داروی قطع خونریزی رحم رو بدون تجویز پزشک مصرف کنیم. چون هر فردی بنا به علائم خودش باید روش درمانی برای درنظر گرفته بشه. در این مقاله به بررسی علت خونریزی غیرطبیعی، علائم و روش دمان و تشخیص اون پرداختیم. درنهایت، رژیم غذایی مناسب رو معرفی کردیم.

اگه می‌خوایم که از وجود این عارضه با خبر بشین یا اینکه می‌خواین، سیکل طبیعی بدنتون رو بدونین، بهتره دوره‌های چرحه قاعدگی تون رو یادداشت کنین. اینطوری هم به خودتون در تشخیص علائم و هم به پزشک برای درمانش کمک می‌کنین. شما می‌تونین از اپلیکیشن محبوب ایمپو برای ثبت چرخه قاعدگی کمک بگیرین. این اپلیکیشن بیش از یک میلیون بار نصب شده و خانم‌های زیادی برای پیگیر دوره پریود و بارداری ازش استفاده می‌کنن. پس همین حالا نصبش کن و به این خونواده بزرگ بپیوند.

سوالات متداول

علت اصلی خونریزی غیرطبیعی رحم چیست؟

شایع‌ترین علل چنین خونریزی‌هایی، فیبروم رحم، آدنومیوز رحم یا پولیپ آندومتر هست. فیبروم‌ها توده‌های خوش خیم در لایه ماهیچه‌ای رحم (میومتر) هستن. آدنومیوز هم به شرایطی میگن که پوشش داخلی رحم (اندومتر) در خارج از رحم رشد می‌کنه.

خونریزی طبیعی با خونریزی غیر طبیعی رحم چه تفاوتی داره؟

خونریزی غیرطبیعی رحمی (که قبلا به آن منومتروراژی گفته می‌شد) زمانی اتفاق میافته که بین دوره‌های ماهانه خود خونریزی دارین یا زمانی که قاعدگی، خونریزی بسیار سنگین یا طولانی هست. درحالی که، جریان قاعدگی طبیعی معمولاً حدود پنج روز طول می‌کشه و هر 21 تا 35 روز اتفاق می‌افته.

درمان خونریزی غیرطبیعی رحم چیست؟

به طور کلی، روش‌های پزشکی به عنوان درمان خونریزی غیرطبیعی رحم شناخته میشن که روش‌های هورمونی در اول صف هست. قرص‌های ضد بارداری خوراکی ترکیبی (OCPs) و پروژستین‌های خوراکی همگی گزینه‌هایی برای درمان خونریزی شدید رحم هستن.

روش تشخیص خونریزی غیرطبیعی چی هست؟

برای تشخیص خونریزی غیرطبیعی رحم، پزشکان از خانم‌ها سوالاتی در مورد الگوی خونریزی (سابقه قاعدگی) می‌پرسن و معاینه لگن، سونوگرافی و آزمایش خون انجام میدن. بیوپسی از پوشش داخلی رحم ممکن هست انجام بشه.

منابع

• https://www.webmd.com/women/abnormal-uterine-bleeding
• https://www.yalemedicine.org/conditions/abnormal-uterine-bleeding
• https://www.nhs.uk/common-health-questions/womens-health/what-causes-a-woman-to-bleed-after-sex/
• https://www.welcomecure.com/diseases/dysfunctional-uterine-bleeding/diet-and-nutrition